Wierzytelności, Odsetki ustawowe

Jakie odsetki ustawowe obowiązują w 2023 roku? Jaka jest aktualna stawka odsetek ustawowych kapitałowych i odsetek ustawowych za opóźnienie określonych w kodeksie cywilnym? Ile wynosi obecnie stawka odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych? Uwaga! Od 7 września nastąpiła zmiana oprocentowania.

Czy alimenty są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Które alimenty są zwolnione z podatku? Jak obliczyć podatek od alimentów? Czy trzeba zapłacić podatek od odsetek od alimentów? Czy osoba płacąca alimenty może odliczyć ulgę na dziecko?

Odsetki ustawowe 2022 - zmiany od 8 lipca. Z uwagi na podwyższenie stopy referencyjnej NBP (z 6,00% do 6,50% w skali roku), podwyższeniu uległa od 8 lipca 2022 r. wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) i odsetek ustawowych za opóźnienie - określonych w kodeksie cywilnym. Od 8 lipca 2022 r. wzrosła również wysokość stopy lombardowej NBP (do 7,00% w skali roku), co spowodowało także automatyczne (z mocy prawa) podwyższenie (do 16%) podstawowej stawki odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne (także ze skutkiem od 8 lipca br). Ponadto od 1 lipca zmieniła się wysokość odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych" - bowiem do ustalenia wysokości tych odsetek (za okres od 1 lipca do dnia 31 grudnia 2022 r.) stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu 1 lipca 2022 r.

Odsetki ustawowe 2022 - zmiany od 9 czerwca. Z uwagi na podwyższenie stopy referencyjnej NBP (z 5,25% do 6,00% w skali roku), podwyższeniu uległa od 9 czerwca 2022 r. wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) i odsetek ustawowych za opóźnienie - określonych w kodeksie cywilnym. Od 9 czerwca 2022 r. wzrosła również wysokość stopy lombardowej NBP (do 6,50% w skali roku), co spowodowało także automatyczne (z mocy prawa) podwyższenie (do 15%) podstawowej stawki odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne (także ze skutkiem od 9 czerwca br). Od 9 czerwca nie zmieniła się natomiast wysokość odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych" - do ustalenia wysokości tych odsetek (za okres od 1 stycznia do dnia 30 czerwca) stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu 1 stycznia 2022 r. Ale już teraz wiadomo, że stawka odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych" mocno wzrośnie od 1 lipca 2022 r.

Zmiana formy prowadzenia działalności gospodarczej jest często połączona z rozwojem firmy. Na pewnym etapie przedsiębiorcy decydują się na przejście na strukturę ograniczającą ich odpowiedzialność osobistą oraz umożliwiającą dalszą ekspansję. Zmiany formy organizacyjno-prawnej są niejednokrotnie problematyczne od strony podatkowej, czego przykładem jest sprawa zawisła przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (sygn. II FSK 1543/19).

Odsetki ustawowe 2022 - zmiany od 9 marca. Z uwagi na podwyższenie stopy referencyjnej NBP (z 2,75% do 3,50% w skali roku), podwyższeniu uległa od 9 marca 2022 r. wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) i odsetek ustawowych za opóźnienie - określonych w kodeksie cywilnym. Od 9 marca 2022 r. wzrosła również wysokość stopy lombardowej NBP (do 4,0% w skali roku), co spowodowało także automatyczne (z mocy prawa) podwyższenie (do 10%) stawki odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne (także ze skutkiem od 9 marca br). Od 9 marca nie zmieniła się natomiast wysokość odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych" - do ustalenia wysokości tych odsetek (za okres od 1 stycznia do dnia 30 czerwca) stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu 1 stycznia 2022 r.

Odsetki ustawowe 2022- zmiany od 9 lutego. Na skutek podwyższenia stopy referencyjnej NBP (z 2,25% do 2,75%), podwyższeniu uległa od 9 lutego 2022 r. wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) i odsetek ustawowych za opóźnienie - określonych w kodeksie cywilnym. Od 9 lutego 2022 r. wzrosła również wysokość stopy lombardowej NBP (do 3,25%), co spowodowało także automatyczne (z mocy prawa) podwyższenie (do 8,5%) stawki odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne (także ze skutkiem od 9 lutego br). Od 9 lutego nie zmieniła się natomiast wysokość odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych" - do ustalenia wysokości tych odsetek (za okres od 1 stycznia do dnia 30 czerwca) stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu 1 stycznia 2022 r.

Odsetki ustawowe - zmiany od 9 grudnia 2021 r. Wskutek podwyższenia stopy referencyjnej NBP (z 1,25% do 1,75%), podwyższeniu uległa od 9 grudnia 2021 r. wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) i odsetek ustawowych za opóźnienie - określonych w kodeksie cywilnym. Mimo podwyższenia od 9 grudnia 2021 r. także wysokości stopy lombardowej NBP - bez zmian pozostaje wysokość odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne. Nie zmieni się także (przynajmniej do 31 grudnia 2021 r.) wysokość odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych", bowiem do ustalenia wysokości tych odsetek stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu: 1 stycznia (do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca) oraz w dniu 1 lipca (do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia).

Przeciwdziałanie opóźnieniom w transakcjach handlowych. W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Projekt ten ma udoskonalić w szczególności przepisy dotyczące obowiązku składania sprawozdań o praktykach płatniczych. Proponowane zmiany mają uprościć proces składania sprawozdań oraz wyeliminować wątpliwości interpretacyjne. Ponadto wprowadzone mają być zmiany zwiększające efektywność prowadzonych przez Prezesa UOKiK postępowań w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

Transakcje cesji wierzytelności są przedmiotem licznych zapytań podatników w ramach postępowań interpretacyjnych. Przepisy ustawy o VAT w tym zakresie są nieprecyzyjne i prowadzą do pojawienia się wątpliwości, czy takie transakcje powinny podlegać opodatkowaniu VAT, czy nie. Ponadto w praktyce gospodarczej występują różne rodzaje cesji, co dodatkowo komplikuje sprawę.

Ulga na złe długi. Przepisy dotyczące ulgi na złe długi funkcjonują już od dawna w ustawie o VAT, jednak w dalszym ciągu budzą szereg wątpliwości i sporów pomiędzy podatnikami a fiskusem. Jedną z osi takich sporów była do niedawna kwestia możliwości skorzystania z ulgi na złe długi w kontekście cesji wierzytelności.

Egzekucja wierzytelności publicznoprawnych. Resort finansów zamierza usprawnić proces egzekucji wierzytelności publicznoprawnych; chce m.in. uzyskiwać jak najwięcej informacji o majątku dłużników w sposób elektroniczny i zautomatyzowany - mówi dyrektor departamentu poboru podatków w Ministerstwie Finansów Arkadiusz Jedynak.

Wierzytelności nieściągalne. Jakie są warunki uznania wierzytelności za nieściągalne w zakresie podatków dochodowych (PIT, CIT) i podatku od towarów i usług (VAT)? Przedsiębiorcy, którzy nie otrzymali zapłaty za zrealizowaną transakcję, mogą zaliczyć ją do kosztów podatkowych oraz skorygować VAT należny. Konieczne jest tylko spełnienie określonych warunków, innych w przypadku ustaw o podatku dochodowym i ustawy o podatku od towarów i usług.

Wskutek kolejnego obniżenia stopy referencyjnej NBP, obniżeniu uległa od 29 maja 2020 r. wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) i odsetek ustawowych za opóźnienie - określonych w kodeksie cywilnym. Mimo obniżenia od 29 maja także wysokości stopy lombardowej NBP - bez zmian pozostaje wysokość odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne. Nie zmieni się także (przynajmniej do 30 czerwca) wysokość odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych", bowiem do ustalenia wysokości tych odsetek stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu: 1 stycznia (do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca) oraz w dniu 1 lipca (do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia).

Wydatki na zakup towarów lub usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności (split payment), w wysokości w jakiej do ich uregulowania doszło w drodze umownego potrącenia (kompensaty), nie są objęte dyspozycją art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT i mogą stanowić koszt uzyskania przychodów.

Ani cywilnoprawna zasada swobody umów, ani ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych nie sprzeciwiają się wspólnemu uzgodnieniu przez kontrahentów dłuższego terminu zapłaty, jeśli tylko nie będzie to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Łódzki sąd okręgowy obalił takie ustalenia dokonane zgodnie przez przedsiębiorców i stwierdził, że nie wystąpiły żadne szczególne okoliczności uzasadniające przedłużenie terminu zapłaty.

Prezydent podpisał już ustawę z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy zmianie niektórych ustawa w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Ustawa ta jest pakietem rozwiązań mobilizujących dłużników transakcji handlowych (przedsiębiorców i podmioty publiczne) do dokonywania zapłaty w ustalonym terminie. Wśród zawartych w tej ustawie przepisów znajdują się takie, które mają zniechęcać do narzucania nieuzasadnionych, wydłużonych terminów zapłaty. Nowe, wchodzące w życie 1 stycznia 2020 r., regulacje są na tyle dotkliwe, aby dłużnikom nie opłacało się zalegać z płatnościami.

Podniesienie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienia w transakcjach handlowych do 11,5% od 2020 roku przewiduje rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, nad którym właśnie rozpoczęły się prace w Sejmie. Tylko w przypadku transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot leczniczy odsetki pozostaną na dotychczasowym poziomie, czyli 9,5%.

W przypadku zobowiązania zawartego pomiędzy przedsiębiorcami odsetki ustawowe w transakcjach handlowych mogą być naliczane jedynie od należności głównej. Natomiast po ich skapitalizowaniu w dniu wniesienia powództwa, naliczane od nich mogą być już tylko odsetki ustawowe za opóźnienie.

Nie wszystkie wierzytelności, mimo posiadanego tytułu do ich ścigania, są łatwe czy choćby prawdopodobne do ściągnięcia. Często podatnicy rezygnują z mozolnego, czasochłonnego „ścigania” dłużników, decydując się na sprzedaż wierzytelności. W jaki sposób należy prawidłowo rozliczyć sprzedaną wierzytelność?

Faktoring, czyli inaczej zbycie wierzytelności polegające na odroczeniu terminu płatności, to coraz bardziej popularna umowa, zawierana przez różnego rodzaju przedsiębiorców. Dzięki niej, możliwe jest m.in. uniknięcie konieczności zaciągania kredytu, pozyskanie środków na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, czy odzyskanie długów od klientów. Według jednej z popularnych definicji „faktoring, określany również mianem accounts receivable financing, to sprzedawanie należności przedsiębiorstwa z dyskontem faktorowi, który przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika oraz któremu spłacana jest wierzytelność (...)". Trzeba jednak wiedzieć, że rozliczanie tego typu umowy na gruncie prawa podatkowego, niejednokrotnie okazuje się być skomplikowane.

Gdy stopień ryzyka związany z niewykonaniem zobowiązania przez kontrahentów jest wysoki, a panująca obecnie dynamika stosunków gospodarczych związana jest ze wzmożonym wzrostem wymiany towarów i usług, wierzyciel powinien wykorzystywać wszelkie możliwe sposoby prawnego zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązania przez swoich dłużników. Z kolei dłużnik, w przypadku braku możliwości terminowego wykonania świadczenia, w celu uniknięcia powstania długu, którego nie będzie w stanie spłacić przy wykorzystaniu swoich aktywów, powinien podjąć wszelkie działania, które pozwolą mu na poprawę jego sytuacji.

Przedstawiamy podsumowanie najważniejszych zmian w polskich przepisach prawnych, które miały miejsce w czerwcu 2017 r. Zmiany dotyczą regulacji z zakresu prawa i postępowania cywilnego, administracyjnego, jak również zmiany dotyczące pracy tymczasowej oraz Krajowego Rejestru Sądowego.

Umorzenie części należności, np. za sprzedane towary i usługi, w niektórych przypadkach może być racjonalną alternatywą dla domagania się całego roszczenia, np. gdy dochodzenie całości zapłaty wiązałoby się ze zbyt wysokimi kosztami. Warto mieć na uwadze skutki takiego działania w podatku od towarów i usług (VAT).

W związku ze sprzedażą wierzytelności odsetkowych spółka będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość nominalną wierzytelności z tytułu naliczonych, a niezapłaconych odsetek w kwocie nieprzekraczającej przychodu osiągniętego w związku ze sprzedażą tych wierzytelności odsetkowych.