Różnice kursowe

Próba wejścia przez przedsiębiorstwo na rynki zagraniczne może wiązać się z wieloma trudnościami. Aby dobrze się do tego przygotować, oprócz znajomości danego języka, należy zrobić rozeznanie zagranicznego rynku oraz przepisów prawa i przygotowanie się do świadczenia usług w innej walucie. Ostatni z wymienionych elementów często łączy się z powstaniem tak zwanych różnic kursowych. Czym one są, w jaki sposób je obliczyć oraz jak je rozliczyć? Wszystkie te pytania znajdą swoje odpowiedzi w tym artykule.

Kwoty podatku w fakturach wykazuje się w złotych. Natomiast kwoty podatku wyrażone w walucie obcej wykazuje się w złotych przy zastosowaniu zasad przeliczania na złote przyjętych dla przeliczania kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania w VAT.

W dniu 27 września 2019 r. minister finansów inwestycji i rozwoju wydał objaśnienia podatkowe (w trybie art. 14a § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej), które dotyczą stosowania przepisów podatkowych obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (podatku PIT) oraz podatku dochodowego od osób prawnych (podatku CIT) w zakresie wyboru formy opodatkowania, oraz innych uproszczeń dla podatników podatku PIT oraz podatku CIT.

Na koncie 08 "Środki trwałe w budowie" ujmuje się wszystkie nakłady poniesione w związku z nabyciem i wytworzeniem środków trwałych, a także wszelkie koszty związane z przebudową, rozbudową, rekonstrukcją i modernizacją skutkujące ich ulepszeniem.

Polscy przedsiębiorcy utrzymujący kontakty gospodarcze z zagranicą otrzymują od swoich kontrahentów faktury wystawione w walutach obcych. Sami również wystawiają nierzadko faktury z kwotami wyrażonymi w obcych walutach. Ale dla celów księgowych (bilansowych), podatkowych, czy celnych należności i zobowiązania wyrażone w obcych walutach trzeba przeliczać na złotówki. Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii oraz Ministerstwo Finansów udzieliły wyjaśnień jakie kursy walut trzeba stosować przy tych przeliczeniach.

W myśl art. 15a ust. 1 ustawy o CIT, różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3. Jednocześnie należy mieć na względzie, iż wypłata dywidendy, jest obojętna podatkowo, bowiem jest jedynie realizacją ustawowego prawa udziałowca (akcjonariusza) do partycypacji w zysku spółki wypłacającej i nie wykazuje żadnego związku z jej przychodami podatkowymi. Nadto na gruncie ustawy o CIT podatkowe różnice kursowe mogą powstać m.in. na zobowiązaniach oraz na własnych środkach pieniężnych.

Różnice kursowe, to różnice wynikające z transakcji dokonywanych w walutach obcych. Pojawiają się, gdy wartość faktury różni się od rzeczywistej kwoty do zapłaty przeliczonej na PLN według przepisów o podatku dochodowym. Ponadto, dosyć często termin płatności jest inny niż data zaksięgowania, zatem kursy walut ulegają zmianie w czasie.

W ustawie CIT, począwszy od 1 stycznia 2018 r., mamy do czynienia z rozdziałem przychodów na przychody z zysków kapitałowych i pozostałe przychody z działalności. Tym samym podatnik uzyskujący przychody z obu tych źródeł jest zobowiązany przyporządkować im również koszty. Wydawało się, jak zauważa ekspert Grant Thornton, że przepisy są jasne, ale im dłużej obowiązują tym więcej pojawia się wątpliwości o prawidłowość rozliczeń podatkowych.

Powodem powstawania różnic kursowych od środków własnych są zmieniające się kursy walut, po których przedsiębiorcy przeliczają wszelkie wpływy i wypływy posiadanej waluty. Różnice kursowe czasem są przychodem, a czasem kosztem w podatku dochodowym.

Konsekwencje podatkowe zwrotu pracownikowi różnicy wynikającej z zastosowania różnych kursów walut w momencie ponoszenia wydatku w trakcie podróży służbowej w stosunku do kursu przyjętego dla rozliczenia delegacji, wyjaśnia konsultant podatkowy z ECDDP Sp. z o.o.

Przepisy ustawy o rachunkowości nakazują wykazywanie w księgach rachunkowych różnic kursowych „per saldo”, jako przychodów lub kosztów w rachunku zysków i strat. Bezpośrednią konsekwencją odesłania do przepisów o rachunkowości w przypadku wyboru tzw. metody rachunkowej ustalania różnic kursowych jest konieczność analogicznego, jak na gruncie ustawy o rachunkowości, prezentowania różnic kursowych dla celów podatkowych.

W fakturach dokumentujących usługi przedsiębiorca podał wartość usług w walucie polskiej oraz jednocześnie w euro. Należność za usługi zagraniczny kontrahent uregulował w euro, dokonując wpłaty na rachunek walutowy przedsiębiorcy. Czy w przypadku otrzymania faktury wystawionej w dwóch walutach występują różnice kursowe?

Zdaniem NSA, w kontekście ustalania różnic kursowych na rachunkach walutowych, o „kursie faktycznie zastosowanym” (wg art. 15a ust. 4 ustawy o PDOP) może być mowa wyłącznie w sytuacji, gdy w istocie doszło do przewalutowania, czyli do wyrażenia w danej walucie wartości pieniężnej określonej pierwotnie w innej walucie. Cechy faktycznego zastosowania kursu nie można odnieść do sytuacji, gdy w istocie nie dochodzi do wskazanej operacji w następstwie sprzedaży lub zakupu określonej waluty.

Spółka sprzedała w grudniu wyroby gotowe dostawcy z Francji. Do końca roku nie otrzyma jednak zapłaty, bo termin przypada dopiero w styczniu 2016 r. Również w grudniu zakupiła towary od kontrahenta z Niemiec. Zapłata za towary nastąpi w styczniu. W jaki sposób spółka ma wycenić rozrachunki z zagranicznym kontrahentem na dzień bilansowy?

Podatnicy w terminie do 31 grudnia 2015 r. muszą poinformować o rezygnacji z ustalania różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości. Zawiadomienie należy przekazać do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Zasadniczym celem ustawy o szczególnych zasadach restrukturyzacji walutowych kredytów mieszkaniowych, czyli tak zwanej ustawy o pomocy frankowiczom, jest wsparcie kredytobiorców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji po znacznym wzroście kursu franka. Kontrowersje budzi jednak nie tylko sama ustawa, ale nieustannie zmieniany wymiar tej pomocy, który do pierwotnego poziomu, tj. modelu 50/50 obniżony został przez Senat.

Dostałem fakturę, w której podstawa opodatkowania jest wyrażona w euro. Jak mam ją przeliczyć na złote?

Wystawiamy faktury w euro dla naszych kontrahentów unijnych. Czy powstające w związku z zapłatą za nie różnice kursowe wpływają na wielkość podstawy opodatkowania podatkiem VAT?

W celu rozliczenia usług nabywanych w ramach importu usług zastosowania nie znajdują obowiązujące w tym zakresie na gruncie podatku VAT zasady przeliczania kursów walut obcych, uwzględniające dzień wystawienia faktury przez sprzedawcę. Przeliczenia na złote podstawy opodatkowania importu usług wyrażonej w walucie obcej dokonuje się bowiem w każdym przypadku biorąc pod uwagę dzień powstania obowiązku podatkowego.

Powstałe w wyniku bilansowej wyceny aktywów i pasywów różnice kursowe są zaliczane bezpośrednio do przychodów (dodatnie różnice) lub kosztów (ujemne różnice) finansowych (art. 30 ust. 4 uor). Należy je ująć w księgach rachunkowych na kontach zespołu 7 przychodów finansowych „Dodatnie różnice kursowe” i kosztów finansowych „Ujemne różnice kursowe” w korespondencji z kontem zespołu 1 lub 2.

Różnice kursowe od własnych środków pieniężnych są związane z posiadaniem na własnym rachunku walutowym otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walutach obcych i obrotem tymi środkami (wypływu środków). Jest to odrębna – od związanych z rozliczaniem transakcji handlowych (należności i zobowiązań) w walutach obcych – kategoria różnic kursowych.

Firmy stosujące Międzynarodowe Standardy Rachunkowości są zobowiązane do wyceny majątku według wartości rynkowej, od której naliczana jest amortyzacja bilansowa. Z drugiej strony amortyzacja podatkowa biegnie swoim tokiem zgodnie z wartością, po jakiej swego czasu środki trwałe zostały nabyte. Pojawia się zatem pytanie czy z tytułu różnicy w wartości amortyzacji środków trwałych powstaną różnice przejściowe czy trwałe a także czy od ujawnionej różnicy w wartości netto środków trwałych należy ustalić rezerwę lub aktywo z tytułu podatku odroczonego.

Ustawa o rachunkowości w art. 9 wskazuje, że księgi rachunkowe należy prowadzić w języku polskim i w walucie polskiej. Przedsiębiorcy mogą jednak, zgodnie z uregulowaniami obowiązującymi w obrocie gospodarczym, dokonywać rozliczeń w walutach obcych, a także otwierać rachunki w walutach wymienialnych. Waluty obce należy jednak wycenić, a powstałe różnice kursowe ująć odpowiednio dla celów bilansowych.

Ustawa o rachunkowości wymaga, aby księgi rachunkowe były prowadzone w języku polskim i w walucie polskiej. Natomiast, zgodnie z uregulowaniami obowiązującymi w obrocie gospodarczym, przedsiębiorcy mogą dokonywać rozliczeń w walutach obcych, a także otwierać rachunki w walutach wymienialnych. Jak rozliczyć podatkowo i bilansowo różnice kursowe?

Czy podatnicy ustalający różnice kursowe na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości (por. art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT lub odpowiednio art. 14b ust 2 ustawy o PIT) powinni również dla celów podatkowych uwzględniać różnice kursowe naliczone dla celów bilansowych m.in. na dzień oddania środka trwałego do używania czy też korygować cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego jedynie o różnice kursowe zrealizowane (tzn. od zapłaconych zobowiązań)?

Podatnicy dokonujący transakcji w walutach obcych mają obowiązek dwa razy przeliczać wartości walut na złotówki. W chwili dokonania transakcji oraz w chwili faktycznego rozliczenia tej transakcji. Za pierwszym razem wycena dokonywana jest z reguły po kursie średnim waluty ogłaszanym przez NBP, za drugim – następuje po kursie faktycznie zastosowanym w dniu uregulowania należności czy zobowiązania. Różnice ujemne zmniejszą zobowiązanie wobec urzędu skarbowego.

Firmy mające należności lub zobowiązania wyrażone w walutach obcych muszą w rozliczeniach podatkowych przeliczać je na złotówki. Występujące wtedy różnice kursowe wpływają na wartość podstawy do opodatkowania.

Pytania podatników budzi kwestia, czy trzeba uwzględniać w wartości początkowej środków trwałych zrealizowane różnice kursowe od tzw. własnych środków pieniężnych, które powstają w związku z zapłatą za faktury inwestycyjne przed momentem oddania inwestycji do używania?

Jaki kurs waluty należy stosować przy obliczaniu różnic kursowych przy dokonywaniu płatności lub otrzymywaniu zapłaty za pośrednictwem rachunku walutowego, w związku ze zmianą od 1 stycznia 2012 r. treści przepisu art. 24c ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Od 1 stycznia 2012 r. obowiązują nowe zasady stosowania kursu faktycznego i średniego NBP przy obliczaniu podatkowych różnic kursowych. W podatkach dochodowych (PIT, CIT) kurs faktycznie zastosowany uwzględnia się w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach stosuje się kurs średni NBP.

Jeżeli osoba prawna oblicza różnice kursowe według metody podatkowej (tj. nie wybrała metody bilansowej), powinna to robić zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 15a ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, wycena waluty wpływającej na rachunek bankowy jako wynagrodzenie z tytułu sprzedaży – powinna być dokonywana w oparciu o tzw. kurs faktycznie zastosowany. Przy wycenie waluty na moment jej wpływu, kursem faktycznie zastosowanym jest - co do zasady - kurs kupna banku, z którego usług korzysta podatnik.

Wszelkie przychody oraz koszty wyrażone w walucie obcej podatnicy zapisują w księdze rachunkowej albo podatkowej księdze przychodów i rozchodów w polskiej walucie. Dlatego dowody księgowe np. faktury, rachunki wystawione w obcych walutach przed ich ujęciem w ewidencjach księgowych podatnicy muszą przeliczać na złote po właściwym kursie, który może się zmieniać w czasie. Skutkiem zmian kursów walut pomiędzy określonymi w przepisach momentami ustalania kursów są różnice kursowe.