Nowości prawne 2020, Ubezpieczenia społeczne

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Przedsiębiorcy poszkodowani przez powódź mogą opłacić składki za okres od 1 sierpnia do 31 grudnia br. dopiero we wrześniu 2025 r., bez naliczania odsetek za zwłokę - poinformował we wtorek PAP rzecznik prasowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Paweł Żebrowski.

Od 1 lipca 2024 r. wzrosły preferencyjne składki ZUS przedsiębiorców (tzw. Mały ZUS), których podstawa nie może być niższa od 30% minimalnego wynagrodzenia. Spowodowane jest to wzrostem minimalnego wynagrodzenia od 1 lipca br. do kwoty 4300 zł brutto.

ZUS przypomina o terminach płatności składek i dokumentach rozliczeniowych. Płatnicy składek mają obowiązek przekazywania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. dokumentów rozliczeniowych. Muszą  to robić co miesiąc w określonych terminach. 

Jak przebiega i czego może dotyczyć kontrola ZUS w firmie? Ile może trwać taka kontrola? Jakie są prawa i obowiązki podmiotu kontrolowanego? Wyjaśnia Edyta Defańska-Czujko, partner w CRIDO.

ZUS informuje, że korekta dokumentów rozliczeniowych ZUS DRA, ZUS RCA, ZUS RSA za okres od stycznia 1999 r. do grudnia 2021 r. jest możliwa tylko do końca 2023 roku. Przy czym jeżeli ktoś nie zdąży z korektą w tym terminie, ZUS nie będzie stosował sankcji. Warto też wiedzieć, że błędy w dokumentach rozliczeniowych z ZUS za okres od stycznia 2022 r. - można korygować w ciągu kolejnych 5 lat od terminu płatności składek za dany miesiąc kalendarzowy. 

Likwidację ograniczenia czasowego (36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy), w którym możliwe jest korzystanie z tzw. małego ZUS-u plus, zakłada projekt ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych, przygotowany przez sejmową Komisję Nadzwyczajną do spraw deregulacji, który w lipcu 2023 r. wpłynął do Sejmu.

Od wielu lat trwają spory pomiędzy ZUS, a ubezpieczonymi w zakresie wypłacanych świadczeń, które uzależnione są od tak zwanej podstawy wymiaru składek. ZUS kwestionował deklarowane przez osoby prowadzące działalność gospodarczą kwoty. 2 marca 2023 roku zapadł wyrok Sądu Najwyższego, który może mieć znaczący wpływ dla praktyki przedsiębiorców. Sąd Najwyższy stwierdził przede wszystkim, że w świetle obowiązujących przepisów oraz orzecznictwa ZUS nie może kwestionować kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych. 

Kto może korzystać z PUE ZUS i jakie sprawy może tam załatwić? Jakie usługi dostępne są dla ubezpieczonych (np. pracowników), płatników składek i świadczeniobiorców w 2023 roku?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że jeżeli płatnik składek do 30 grudnia 2022 r. nie założył samodzielnie konta na Platformie Usług Elektronicznych ZUS lub nie upoważnił nikogo do dostępu do profilu, ZUS utworzy mu profil techniczny do 31 stycznia 2023 roku. Profil ten wymaga aktywacji przez płatnika.

W pierwszych trzech kwartałach 2022 r. zgłoszono około 1,3 mln umów o dzieło, czyli o ok. 6,5 proc. więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku - wynika z raportu ZUS. Największa grupa wykonawców umów o dzieło to mężczyźni w wieku 30–39 lat.

- Jeśli utrzymamy ryczałtowe składki od przedsiębiorców płacone od przeciętnego wynagrodzenia, to czeka nas fala bankructw - mówi Marek Woch prezes zarządu fundacji rzecznika małych i średnich przedsiębiorców. Z Markiem Wochem rozmawia Joanna Śliwińska.

Na koniec września liczba cudzoziemców w ubezpieczeniu emerytalnym wyniosła 1,05 mln i wzrosła o 44 tys. w stosunku do sierpnia - poinformowała PAP prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS.

Spółka dominująca, będąca nawet 100% udziałowcem spółki zależnej nie ma obowiązku opłacania składek ZUS za spółkę zależną.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przekazało do konsultacji społecznych projekt rządowego programu: Krajowego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na 2022 r. Jedną z propozycji zawartych w tym programie jest objęcie wszystkich umów zlecenia składkami na ubezpieczenia społeczne, niezależnie od osiąganych przychodów oraz zniesienie zasady opłacania składki na ubezpieczenia społeczne z umowy cywilnoprawnej zlecenia do wysokości najniższego wynagrodzenia. Zdaniem Związku Przedsiębiorców i Pracodawców nie jest to dobry pomysł. Dlaczego?

Składka zdrowotna – zmiany od 2022 roku. Ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw przewiduje szereg zmian w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zmiany te zajdą od 1 stycznia 2022 r. i dotyczyć będą w szczególności modyfikacji kalkulacji składki zdrowotnej dla poszczególnych grup podatników, zniesienia możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku, a ponadto objęcia obowiązkiem składki zdrowotnej podmiotów, które wcześniej nie posiadały takiego obowiązku (np. członków zarządu, czy prokurentów spółek).

Składka zdrowotna 2022 a PIT - przedsiębiorcy. Począwszy od 2022 roku zmienią się zasady naliczania i rozliczania składki zdrowotnej w zależności od formy opodatkowania PIT. Przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej albo podatkiem liniowym zapłacą składkę proporcjonalną do dochodu, natomiast opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w wysokości uzależnionej od wielkości uzyskiwanych przychodów.

ZUS. Umowa o pracę i stypendia sportowe, a obowiązki wynikające z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – w świetle orzeczenia NSA.

Pieniądze z OFE na IKE lub ZUS. Od 1 czerwca do 2 sierpnia 2021 roku uczestnicy Otwartych Funduszach Emerytalnych (OFE) będą mieli czas na decyzję o ewentualnym przekazaniu funduszy z OFE na nowe Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) lub przeniesieniem środków na konto w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Po wejściu w życie ustawy będzie można złożyć deklarację wyboru ZUS. Wybór IKE nie wymaga żadnych aktywności – środki zostaną przekazane automatycznie. 2 marca 2021 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o przekształceniu OFE, która ma wejść w życie w połowie 2021 roku.

Mały ZUS Plus. Tylko do 1 lutego 2021 r. mogą zgłaszać się przedsiębiorcy chcący skorzystać z rozwiązania Małego ZUS-u Plus. Jest to rozwiązanie dla przedsiębiorców, których przychody nie przekraczają 120 000 zł, polegające na możliwości płacenia niższych składek na ubezpieczenie społeczne za 2021 rok. Ulga nie obejmuje składki zdrowotnej, którą trzeba płacić w pełnej wysokości.

Odliczenie składek na ubezpieczenie zdrowotne - PIT 2021/2022. W niektórych rocznych zeznaniach podatkowych PIT (także w rozliczeniu dochodów uzyskanych w 2021 roku) podatnicy, którzy w trakcie roku podatkowego płacili samodzielnie składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz na ubezpieczenie zdrowotne osób z nimi współpracujących – mają prawo odliczyć te składki od podatku dochodowego za ten rok. Prawo do tego odliczenia przysługuje podatnikom również wtedy, gdy składki na ubezpieczenie zdrowotne w trakcie roku podatkowego potrącał płatnik. Które składki zdrowotne podlegają odliczeniu? Jaka kwota składek podlega odliczeniu (limity)? Którzy podatnicy mogą dokonać odliczenia? Jak dokonać odliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne?

Podatnik PIT, który w trakcie roku podatkowego opłacał składki na własne ubezpieczenie społeczne oraz na ubezpieczenie społeczne osób z nim współpracujących – ma prawo odliczyć te składki od podstawy opodatkowania (dochodu/przychodu). Prawo do odliczenia przysługuje podatnikowi również wtedy, gdy składki na ubezpieczenie społeczne ze środków podatnika w trakcie roku podatkowego potrącał płatnik. Jakie składki na ubezpieczenia społeczne można odliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym PIT? Jaką kwotę i w jaki sposób można odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne?

Jak ustalać składki ZUS po Brexicie? Do 31 grudnia 2020 r. (tj. do końca okresu przejściowego) obowiązywały zawarte pomiędzy Wielką Brytanią a krajami UE dotychczasowe zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego - Rozporządzenie (WE) nr 883/2004 oraz przepisy wykonawcze do niego. Zgodnie z przepisami Umowy o wystąpieniu, powyższe regulacje będą nadal miały zastosowanie po 1 stycznia 2021 r. do sytuacji, które nie ulegną zmianie lub przerwaniu po zakończeniu okresu przejściowego. Nowe sytuacje, np. oddelegowania pracowników, które rozpoczną się dopiero po 1 stycznia 2021 r. nie będą podlegały zasadom koordynacji, co będzie generować ryzyka w zakresie ochrony ubezpieczeniowej lub zwiększonych kosztów płacowych. Będzie to miało miejsce, o ile nie dojdzie do innych uzgodnień między Wielką Brytanią a UE w tym zakresie, ani do zawarcia umowy bilateralnej między Polską a Wielką Brytanią.

Nowelizacja przepisów prawa budowlanego z września 2020 r. wprowadziła zmiany, które mogą wywrzeć wpływ na rozliczenia podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości. Nie jest to pierwszy przypadek, gdy istniejące powiązanie przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz prawa budowlanego powoduje, że nawet drobne modyfikacje w zakresie tego ostatniego powodują niezamierzone wątpliwości podatkowe.

Pełzający lockdown upośledzi możliwość prowadzenia działalności gospodarczej i odbije się na kondycji polskiej gospodarki w najbliższych miesiącach - ocenia Związek Przedsiębiorców i Pracodawców; apeluje o moratorium na regulacje nakładające na biznes nowe obowiązki, opłaty i zwiększające podatki.