Sąd administracyjny

Rozliczenia w podatku u źródła (WHT) w ostatnich latach są obiektem wzmożonego zainteresowania organów podatkowych. Oprócz wszczynania kontroli podatkowych czy celno-skarbowych wobec płatników, organy dokonują bardziej dotkliwych i niekorzystnych działań, takich jak chociażby wszczynanie postępowań karnoskarbowych czy wydawanie decyzji zabezpieczających. Często te dodatkowe działania podejmowane są jedynie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia i wydłużenia czasu na wydanie decyzji. Takie działania organów podlegają jednak kontroli sądowej, czego wyraz dał WSA w Warszawie w wyroku z 22 lutego 2024 r., sygn. III SA/Wa 2564/23.

Złożenie wniosku o rozłożenie zaległości podatkowej na raty, czy o odroczenie płatności nie ma wpływu na możliwość jej egzekwowania - tak wynika z wyroku NSA. Orzeczenie NSA świadczy o tym jak ważne jest dochowanie terminów w postępowaniu administracyjnym. Zbyt późne działania, podejmowane często „po fakcie” mogą nie przynieść oczekiwanych skutków.

O przyznaniu wsparcia finansowego w ramach „Tarczy Finansowej” decyduje Polski Fundusz Rozwoju. Sąd administracyjny odmówił rozpoznania skargi przedsiębiorcy ubiegającego się o subwencję od odmownej decyzji PFR. Uznał, że sprawa ma charakter cywilnoprawny i nie podlega rozpoznaniu przez sąd administracyjny. Rzecznik Praw Obywatelskich nie zgadza się z taką interpretacją przepisów i kieruje skargę kasacyjną do NSA.

NSA uchylił 24 listopada 2021 r. wyrok WSA w Szczecinie i poprzedzającą go decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej nakładającą na podwykonawcę karę pieniężną za brak aktualizacji danych w zgłoszeniu SENT.

Wymiana udziałów a PIT. W dniu 22 lipca 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał dwa ważne wyroki odnośnie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych transakcji wymiany udziałów w spółce z o.o. w organizacji. NSA stanął po stronie podatników i orzekł, że taka transakcja nie jest opodatkowana PIT. To przełom w dotychczasowej linii orzeczniczej sądów administracyjnych.

Skarga kasacyjna w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest zwykłym środkiem odwoławczym i można ją wnieść od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie. Co jeszcze warto wiedzieć o skardze kasacyjnej w postępowaniu sądowoadministracyjnym?

Skarga na decyzję administracyjną. Artykuł 3 § 1 i 2 ustawy prawo o podstępowaniu przed sądami administracyjnymi stanowią, że Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie, a kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne oraz na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty. Nie ma więc żadnych wątpliwości, że ustawodawca zdecydował, że działanie administracji publicznej podlega kontroli przez sądy administracyjne. Z tego prawa skorzystać mogą podatnicy w formie tak zwanej skargi.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z 16 grudnia 2020 r., sygn. akt II FSK 2244/18) zaskarżenie do sądu administracyjnego niekorzystnej dla Spółki decyzji podatkowej nie wpływa na możliwość procedowania w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki.

Od kilku lat widoczna jest naganna praktyka organów podatkowych masowego, „profilaktycznego” wszczynania postępowań karnoskarbowych wszędzie tam, gdzie istnieje ryzyko przedawnienia zobowiązania podatkowego. Jak oceniają to sądy administracyjne?

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu rozstrzygnął 16 września 2020 r. kwestię warunków stosowania sankcyjnej stawki podatku od czynności cywilnoprawnej w przypadku braku wyodrębnienia rzeczy i praw majątkowych (sprawa o sygn. I SA/Wr 40/20). Jest to pierwszy pozytywny dla podatników wyrok w tej kwestii. WSA uznał, że podatnik nie naraża się na zastosowanie najwyższej (sankcyjnej) stawki podatku od czynności cywilnoprawnych, w przypadku braku wyodrębnienia wartości rzeczy lub praw majątkowych w treści umowy cywilnoprawnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 8 kwietnia 2020 r. uznał, że przepisy dotyczące schematów podatkowych mogą być przedmiotem interpretacji indywidualnej. Zdaniem Sądu organ powinien udzielić interpretacji jeżeli wniosek dotyczy przepisów prawa podatkowego materialnego w zakresie obowiązków nałożonych mocą ustawy podatkowej na podatnika. Nie znajdzie w tym przypadku zastosowania art. 14b § 2a Ordynacji podatkowej, bowiem nie można uznać, że przedmiotem wniosku o interpretację indywidualną były przepisy prawa podatkowego regulujące właściwość oraz uprawnienia i obowiązki organów podatkowych.

Wydany niedawno wyrok NSA wydaje się rozstrzygać spór w zakresie kwalifikacji parkingów pod galeriami handlowymi. Zarówno organy podatkowe, jak również sądy administracyjne są zdania, że powierzchnia takich parkingów powinna być traktowana jak powierzchnia budynków na potrzeby podatku od nieruchomości.

Coraz częściej podatnicy w przypadku niejasności przepisów prawa podatkowego sięgają po instytucję interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego. Jednak zdarza się, że opinia organu podatkowego jest odmienna od stanowiska podatnika. Czy wówczas podatnik jest zmuszony ją zaakceptować i stosować, czy też może się od niej odwołać?

31 maja 2019 r. weszły w życie przepisy wprowadzające informatyzację postępowań przed sądami administracyjnymi (zarówno przed NSA jak i wojewódzkimi sądami administracyjnymi). Nowe przepisy przewidują one m.in. możliwość wnoszenia pism procesowych nie tylko w postaci papierowej, ale również w formie dokumentu elektronicznego. "Podstawowym celem wskazanych regulacji jest umożliwienie stronom postępowania sądowo-administracyjnego komunikacji elektronicznej z sądem" - podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w komunikacie zamieszczonym na stronie internetowej w związku z nowymi przepisami.

Na wstępie na pewno trzeba spróbować oddzielić treść normy prawnej od poglądów co do jej treści. Każdy ma nieograniczane czymkolwiek prawo (podmiotowe) do posiadania, formułowania i głoszenia własnych poglądów prawnych, czyli w szczególności poglądów na temat: treści obowiązującego prawa, zakresu jego obowiązywania, faktu jego nieobowiązywania.

Podatek akcyzowy jest bezspornie jednym z najtrudniejszych i najbardziej skomplikowanych danin publicznych. Podatnicy nie bardzo wiedzą, czego się trzymać (kilkanaście tysięcy przepisów, interpretacji, wyroków krajowych i europejskich). Czym jest w tym przypadku prawo podatkowe, którego należy przestrzegać?

Formułując skargę na decyzję podatkową do sądu administracyjnego warto wnosić o jej wstrzymanie w sytuacji, gdy zachodzą przesłanki ustawowe, w których sąd może przychylić się do wniosku podatnika. Występując z takim wnioskiem należy pamiętać, że wszelkie twierdzenia dotyczące zaistnienie ustawowych przesłanek wstrzymania powinny zostać w należyty sposób uprawdopodobnione przez skarżącego.

Podatnicy nie mogą być represjonowani za brak umiejętności przewidywania przyszłych poglądów prawnych judykatury na temat przepisów podatkowych - pisze prof. Witold Modzelewski.

Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale (podjętej w składzie 7 sędziów) 18 czerwca 2018 r. (sygn. akt I FPS 1/18) orzekł, że zawiadomienie podatnika na podstawie art. 70c Ordynacji podatkowej informujące, że z określonym co do daty dniem, „na skutek przesłanki z art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej” nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego podatnika za wskazany okres rozliczeniowy, jest wystarczające do stwierdzenia, że nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia tego zobowiązania na podstawie art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej.

Zdaniem prof. Adama Mariańskiego, Przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych, tylko sądy administracyjne mogą stanowić ostatni bastion obrony i stać się jedyną, rzeczywistą nadzieją dla podatników.

Liczba uchyleń zaskarżonych decyzji, postanowień, interpretacji lub stwierdzeń ich nieważności przez sądy administracyjne z dnia 19 stycznia 2018 r. wynosi 12. Jeśli dodać do tego przychylenie się sądu do skargi na bezczynność dyrektora izby administracji skarbowej, to liczba ta wzrośnie do 13 przypadków orzeczeń o bezprawnych działaniach organów podatkowych w ciągu zaledwie jednego dnia roboczego.

Wzrośnie wynagrodzenie doradców podatkowych za reprezentację przed sądami administracyjnymi – tak wynika z projektów dwóch rozporządzeń Ministerstwa Sprawiedliwości. Nastąpi ujednolicenie stawek dla wszystkich pełnomocników broniących podatnika przed sądami administracyjnymi: doradców podatkowych, adwokatów i radców prawnych.

Podatnik, który przegrał sprawę w polskim sądzie administracyjnym, może po orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ubiegać się o wznowienie swojego postępowania, nawet jeśli nie był stroną w sprawie przed TSUE. Tak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 16 października 2017 r., podjętej w składzie 7 sędziów.

Przepisy Ordynacji podatkowej mówiące o zasadzie rozstrzygania wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika obowiązują już od roku. Instytucje podatkowe jednak bardzo niechętnie i rzadko decydowały się na uwzględnienie interesu podatnika poprzez zastosowanie tej nowej zasady.

Dnia 10 lutego 2017 r. zwykły skład Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpoznający sprawę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem NSA o sygn. akt I FSK 2165/13 postanowił (sygn. akt I FSK 1541/16) przedstawić do rozpoznania składowi siedmiu sędziów tego Sądu następujące zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: "Czy podstawą wznowienia postępowania, o której mowa w art. 272 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718, ze zm.) może być orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wydane w trybie pytania prejudycjalnego, nawet jeżeli to orzeczenie nie zostało doręczone stronie wnoszącej skargę o wznowienie postępowania?" Niniejszy artykuł zawiera propozycję odpowiedzi na to pytanie, przy uwzględnieniu zarówno treści jak i celu wymienionego w nim przepisu powołanej ustawy (zwana dalej „PPSA”).