Tematy - Kodeks postępowania cywilnego

Sejm uchwalił 20 lutego 2025 r. nowelizację Ordynacji podatkowej i kilku innych ustaw, który ma na celu dostosowania polskiego prawa do dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Nowe przepisy przewidują, że m.in. w procedurze podatkowej, administracyjnej, cywilnej, można będzie nadać pismo (z zachowaniem terminu) do urzędu lub sądu u dowolnego operatora pocztowego, a nie jak do tej pory tylko za pośrednictwem Poczty Polskiej. Zmienione omawianą nowelizacją przepisy zapewnią też oprocentowanie nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE lub TK za okres od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu, niezależnie od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty. Jednak w dniu 4 kwietnia 2025 r. (po rozpatrzeniu poprawek zgłoszonych przez Senat), Sejm postanowił zrezygnować w tej nowelizacji z przepisów o likwidacji monopolu Poczty Polskiej na dostarczanie przesyłek urzędowych. Teraz omawiana ustawa została przesłana do podpisu Prezydenta RP.
W omawianej nowelizacji pozostały przepisy dot. objęcia oprocentowaniem nadpłaty podatku – powstałej w wyniku korzystnego dla podatnika orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – w czasie od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu. Takie same zasady, dotyczące oprocentowania, będą dotyczyć nadpłat, które powstały w wyniku orzeczeń Trybunału. Ustawa ta ujednolica też terminy dotyczące doręczeń pism urzędowych do 14 dni (w przypadku doręczeń hybrydowych przewidziany był 15 dniowy termin doręczenia).

Po rozpatrzeniu senackich poprawek Sejm ostatecznie uchwalił 9 marca 2023 r. przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości kompleksową nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego. Nowe rozwiązania mają na celu przyspieszenie i usprawnienie postępowań w sprawach cywilnych i gospodarczych.

Nieprawomocny wyrok sądu pierwszej instancji w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych - uwzględniający powództwo o roszczenie pieniężne albo świadczenie innych rzeczy zamiennych - jest tytułem zabezpieczenia.

Ulga na dziecko a egzekucja komornicza. W polskim prawie podatkowym ulgi podatkowe i wynikające z nich ewentualne zwroty nadpłaconego podatku podlegają egzekucji (zajęciu) komorniczej. Dotyczy to wszystkich ulg podatkowych, także tych, które przysługują rodzicom z tytułu wychowywania dziecka do czasu osiągnięcia przez nie pełnoletności lub do ukończenia 26. roku życia w przypadku kontynuowania nauki (tzw. ulga na dziecko w PIT). W jednej z interpelacji poselskiej do ministra sprawiedliwości posłanka zaapelowała o zmianę przepisów, by ulgi podatkowe przysługujące na dzieci były zwolnione z egzekucji komorniczej. Minister sprawiedliwości stwierdził jednak, że "brak jest dostatecznych podstaw do dodatkowego zwalniania nadpłaty (zwrotu) podatku, z egzekucji komorniczej", także w przypadku ulgi na dziecko.

Urząd skarbowy w chwili otrzymania zajęcia komorniczego na wierzytelności podatnika staje się podmiotem postępowania egzekucyjnego. Mimo zarzutów podatnika fiskus nie jest uprawniony do kontrolowania legalności działań komornika, bo organ ten nie jest podmiotem tego postępowania – w taki oto sposób fiskus tłumaczył, dlaczego naczelnik urzędu skarbowego przekazał należny podatnikowi zwrot nadpłaty podatku komornikowi, mimo że ten umorzył już postępowanie egzekucyjne.

W wyniku powodzi stulecia, która miała miejsce w roku 1997, zalane zostały między innymi 23 budynki sądów. Z oczywistych względów te sądy nie były w stanie funkcjonować do czasu usunięcia skutków powodzi. Pomijając olbrzymią tragedię spowodowaną ówczesną powodzią, z prawnego punktu widzenia był to klasyczny przykład siły wyższej (vis maior). Czy tak samo jest z obecną pandemią koronawirusa?

Od 7 listopada 2019 r. w Kodeksie postępowania cywilnego ustanowiony zostaje specjalny tryb rozstrzygania spraw gospodarczych. Ma on skrócić proces z nawet kilku lat do pół roku. Zawiera w sobie jednak kilka pułapek dotyczących m.in. ograniczenia ws. dostarczania dowodów czy powołania świadków.

Wchodzące w życie 7 listopada 2019 r. zmiany kodeksu postępowania cywilnego zasadniczo zmienią uprawnienia w zakresie spraw dotyczących sporów z ZUS. Sąd I instancji będzie mógł: uchylić decyzję, przekazać sprawę do rozpoznania do ZUS oraz umorzyć postępowanie. Przykładowo, jeśli ZUS wyda decyzję o braku prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i po wydaniu decyzji pojawią się nowe okoliczności co do stanu zdrowia, Sąd będzie mógł uchylić decyzję i przekazać ją do ponownego rozpoznania do ZUS.

Analiza orzecznictwa pozwala na postawienie tezy, że złożenie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu jest czynnością zwykłego zarządu i wymaga zgody większości współwłaścicieli. Co jednak w sytuacji, kiedy jeden ze współwłaścicieli, niemający większości udziału we własności chce złożyć stosowny wniosek, a drugi z współwłaścicieli się temu sprzeciwia?

Przyjrzyjmy się kwestii procesowej w postępowaniach dotyczących ustanowienia służebności przesyłu. Dla przeciętnego właściciela nieruchomości obciążonej urządzeniami przesyłowymi istotna jest sprawa wynagrodzenia za obciążenie działki ograniczonym prawem rzeczowym.

Faktura VAT jest powszechnie przyjętym dokumentem rozliczeniowym, który umożliwia podjęcie czynności zmierzających do spełnienia świadczenia. Jako dokument rozrachunkowy nie stanowi dowodu wykonania umowy, dowodzi jedynie, że jej wystawca złożył oświadczenie o treści w niej zawartej.

Rejestracja spółki trwa od kilku dni nawet do kilku miesięcy. Wydłużająca się procedura rejestracyjna może nie tylko narazić na straty, ale i całkowicie zniweczyć cel, dla którego spółka miała być założona. W takiej sytuacji warto rozważyć zakup gotowej spółki.

Prowadzone postępowanie upadłościowe nie jest przeszkodą do nadania klauzuli wykonalności. Oznacz to, że w przypadku przejęcia zarządu masy upadłości przez syndyka nadanie klauzuli wykonalności wobec takiego dłużnika będzie zgodne z przepisami i skuteczne.

Przedsiębiorcy bardzo często muszą odzyskiwać należności od kontrahentów przed sądem. Sytuacja jest tym bardziej skomplikowany, gdy trzeba wyegzekwować wierzytelności od podmiotu zagranicznego. Procedura dochodzenia należności różni się bowiem w zależności od tego, czy dłużnik jest podmiotem mającym siedzibę na terenie Unii Europejskiej czy poza nią.

W praktyce gospodarczej niejednokrotnie dochodzi do sprzedaży przez przedsiębiorcę wierzytelności stwierdzonych orzeczeniami sądów (wyrokami, nakazami zapłaty) np. dla firmy windykacyjnej. Jak pod względem prawnym wygląda zawarcie takiej transakcji?

W kwietniu tego roku do grona nadzwyczajnych środków zaskarżenia dołączyła skarga nadzwyczajna. Pozwala z jednej strony na naprawienie sądowych krzywd, z drugiej – mimochodem sprzyja wydłużaniu się w nieskończoność postępowań sądowych oraz wznawianiu spraw nawet sprzed 20 lat. Niektórzy widzą więcej wad skargi nadzwyczajnej niż jej zalet.

Pod koniec ubiegłego roku Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło projekt zmian Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Dostępna na stronach Rządowego Centrum Legislacji nowelizacja przewiduje gruntowną reformę procedury cywilnej, dotyczy także kwestii kosztów i opłat sądowych. Co nasz czeka w tym zakresie? Niestety wysokość opłat sądowych wzrośnie.

Wierzyciel licytowanej nieruchomości ma możliwość przejęcia jej na własność. Przejęcie nieruchomości dłużnika przez wierzyciela może nastąpić po drugiej bezskutecznej licytacji nieruchomości. Wierzyciel powinien złożyć w tym celu wniosek do sądu w terminie tygodnia po licytacji.

Sąd Najwyższy w dniu 9 czerwca 2017 roku, sygn. akt: III CZP 21/17, podjął uchwałę rozstrzygającą zagadnienie prawne związane z interpretacją art. 505³⁶ zd 1. ab initio Kodeksu postępowania cywilnego, określającego skutki wniesienia sprzeciwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym i stanowiącego, że w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w całości.

W ostatnich dniach listopada 2017 r. Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło oficjalny projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Dostępna na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji nowelizacja zakłada gruntowną reformę procedury cywilnej. Jednym z jej składników są zmiany dotyczące doręczeń pism procesowych. Co oznaczają dla powodów?

Prawo przewiduje możliwość kontynuacji postępowania upadłościowego wszczętego przed śmiercią dłużnika, jak również wszczęcie takiego postępowania po jego śmierci. Wobec czego wierzyciele powinni mieć świadomość, że ich uprawnienia do dochodzenia swoich należności w postępowaniu upadłościowym nie odchodzą bezpowrotnie wraz ze śmiercią dłużnika.

Przedstawiamy podsumowanie najważniejszych zmian w polskich przepisach prawnych, które miały miejsce w czerwcu 2017 r. Zmiany dotyczą regulacji z zakresu prawa i postępowania cywilnego, administracyjnego, jak również zmiany dotyczące pracy tymczasowej oraz Krajowego Rejestru Sądowego.

Organ podatkowy w pierwszej kolejności ma obowiązek zbadać to, czy podatnik nie ma zaległości podatkowych. Jeżeli okaże się, że takich zaległości nie posiada, wówczas organ podatkowy ma obowiązek przekazać nadpłatę komornikowi prowadzącemu egzekucję.

Jeżeli chcemy dochodzić swoich roszczeń od wspólników spółki jawnej, mamy możliwość skorzystania z kilku możliwości. Możemy pozwać wspólników wraz ze spółką w jednym postępowaniu, pozwać samą spółkę a następnie pozwać wspólników lub pozwać spółkę i rozciągnąć klauzulę wykonalności na wspólników.

Przedstawiamy podsumowanie najważniejszych zmian w polskich przepisach prawnych, które miały miejsce we wrześniu 2016 r. Zmiany dotyczą regulacji z zakresu procedury cywilnej, prawa pracy, materialnego prawa cywilnego oraz podatku od sprzedaży detalicznej.

Praktyczne rady jak skutecznie przesłuchać świadka w Wielkiej Brytanii w sprawie toczącej się przed polskim sądem cywilnym dają eksperci z kancelarii prawnej KG Legal.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Do Rejestru Spadkowego będą wpisywane Europejskie Poświadczenia Spadkowe (EPS) oraz wszelkie zmiany, uchylenia lub sprostowania takich poświadczeń. To najważniejsza zmiana wprowadzona do nowelizowanych przepisów, która ma obowiązywać od 8 września 2016 r., czyli z dniem rozpoczęcia funkcjonowania Rejestru Spadkowego.

Od września 2016 roku składanie pism procesowych będzie możliwe przez internet, a postępowanie dowodowe będzie mogło być przeprowadzone z wykorzystaniem środków komunikacji na odległość.

Koniec roku to czas, kiedy podsumowujemy minione dwanaście miesięcy. Przedstawiamy podsumowanie roku 2015 pod kątem zmian w polskim prawie, w postaci rankingu dziesięciu najważniejszych zmian. W rankingu tym znajdują się, naszym zdaniem, najważniejsze nowelizacje obowiązujących aktów prawnych oraz nowe akty prawne, które weszły w życie w mijającym roku.

Do podpisu prezydenta została przekazana nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, kodeksu cywilnego i kilku innych ustaw, której celem jest większa informatyzacja postępowań cywilnych. W piątek 10 lipca 2015 r. Sejm przyjął 10 senackich poprawek do tej ustawy, dotyczących m.in. terminów wejścia w życie określonych przepisów. Większość przepisów tej nowelizacji wejdzie w życie po upływie 12 miesięcy od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Wbrew niektórym opiniom nowe przepisy dot. mediacji nie przewidują przymuszania przedsiębiorców do mediacji, mają tylko ułatwić jej stosowanie, mówi PAP Roman Rewald. Jego zdaniem podziały w środowisku mediatorów ws. tych regulacji to wynik walki o bardzo ograniczony rynek.

W Sejmie trwają prace nad nowymi regulacjami w procedurze przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z proponowanymi zmianami, odrzucenie skargi kasacyjnej wniesionej w postępowaniu sądowoadministracyjnym z uwagi na braki ma być poprzedzone wezwaniem do usunięcia tych braków w wyznaczonym przez sąd siedmiodniowym terminie.

Z nielicznymi wyjątkami, każdemu przedsiębiorcy zdarzyło się, że kontrahent, a zwłaszcza dłużnik, nie odbierał korespondencji. W ten sposób skutecznie utrudniał czy wręcz uniemożliwiał dokonanie pewnych czynności, jak na przykład wezwanie do zapłaty długu lub potrącenie wzajemnych wierzytelności. Czy jednak nieodbieranie przesyłek przez ich adresata skutkuje niezłożeniem oświadczenia woli i niedokonaniem zamierzonej czynności? Może tak być, ale nie musi.

Strony w postępowaniu sądowym powinny dokonywać czynności w terminach ustalonych przez sąd lub przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Uchybienie terminowi odnosi się do zawitych terminów ustawowych oraz sądowych i występuje wtedy, gdy dana czynność procesowa nie została dokonana przez stronę w określonym terminie. Niedotrzymanie przepisowego terminu do podjęcia określonej czynności powoduje, iż jest ona bezskuteczna. Rygor bezskuteczności zawarty jest w art. 167 k.p.c.

Od 10 stycznia 2015 r. orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych wykonalne w jednym państwie członkowskim stają się automatycznie wykonalne w całej Unii, zaś konsumenci w sporach z firmami spoza UE mogą pójść do sądu w swoim kraju. Ułatwienie egzekwowania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych sądów krajów unijnych w Polsce i polskich sądów w Unii Europejskiej jest celem obszernej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego oraz nowych unijnych dyrektyw i rozporządzeń.

W dniu 27 października 2014 r. weszła w życie nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego. Głównym celem nowelizacji jest wprowadzenie rozwiązań, które mają przyczynić się do uproszczenia i przyspieszenia postępowania sądowego w sprawach cywilnych.

Od stycznia 2015 r. orzeczenia sądowe w sprawach cywilnych i handlowych wydane przez sądy innych państw członkowskich Unii Europejskiej, a także ugody sądowe i dokumenty urzędowe z tych państw będą mogły być egzekwowane w Polsce – bez konieczności uzyskania klauzuli wykonalności. Analogiczne zasady mają dotyczyć polskich orzeczeń i ugód sądowych oraz dokumentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych, które będą wykonywane w innych państwach członkowskich UE.

W Sejmie trwają prace nad nad rządowym projektem zmian w prawie, które mają na celu m.in. wprowadzenie nowej formy składania oświadczeń woli, elektronicznej licytacji ruchomości, jak również elektronicznego zajęcia rachunku bankowego. Zmiany mają na celu także zrównanie mocy prawnej dokumentów papierowych i elektronicznych.

Zmienią się przepisy dotyczące klauzul umownych. Rząd przygotował w tej sprawie założenia zmian w Kodeksie postępowania cywilnego. Nowe regulacje mają zmodyfikować procedurę uznawania za niedozwolone postanowień umów stosowanych przez firmy z konsumentami. Zmienią się w dużym stopniu np. przepisy dotyczące mocy wiążącej orzeczeń Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w tych sprawach.

Bierność pozwanego w procesie cywilnym może spowodować, że przeprowadzenie procesu może napotkać przeszkody. W szczególności niemożliwa jest realizacja zasady kontradyktoryjności procesu, zgodnie z którą strony procesu obowiązane są do przedstawiania faktów i dowodów celem wykazania swojego stanowiska.

Przedstawiamy najważniejsze zmian z zakresu regulacji dotyczących nadawania klauzuli wykonalności, prawa zamówień publicznych, kosztów pomocy prawnej świadczonej z urzędu w postępowaniu cywilnym i prawa o ruchu drogowym, które weszły w życie w kwietniu 2014 r., a także wybrane orzecznictwo Sądu Najwyższego.

Postanowienia dotyczące zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, zapadłe w pierwszej i w drugiej instancji, mogą zostać zaskarżone w drodze zażalenia – tak wynika z ostatniej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego (kpc).

Od 10 kwietnia 2014 r. obowiązywał będzie znowelizowany Kodeks postępowania cywilnego. Zmiany regulują kwestie wydawania postanowienia o nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności w tak zwanej formie uproszczonej.

Jaki był ten 2013 rok w polskim prawie? Koniec roku to czas, kiedy podsumowujemy minione dwanaście miesięcy. Przedstawiamy więc najważniejsze nowelizacje aktów prawnych oraz nowe przepisy, które weszły w życie w mijającym roku.

Przedstawiamy najważniejsze zmiany w prawie, które weszły w życie w sierpniu 2013 r., z zakresu regulacji dotyczących pośrednictwa w obrocie jednostkami uczestnictwa, hipoteki, postępowania cywilnego, wykonywania niektórych zawodów oraz prawa pracy.

Obowiązek ujawniania dodatkowych danych osobowych stron (PESEL, KRS, NIP) to następstwo zmian jakie weszły w życie po nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego.

Od 17 sierpnia 2013 r. pisma kierowane do sądów (pisma procesowe) będzie można złożyć nie tylko w placówkach Poczty Polskiej ale też w placówkach pocztowych operatorów świadczących pocztowe usługi powszechne w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

W ostatnich latach dokonano wielu zmian w postępowaniu cywilnym, które mogą okazać się istotne z punktu widzenia osób prowadzących działalność gospodarczą. Kluczowymi przekształceniami jest zniesienie odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych, a także precyzyjniejsze określenie czasu, w którym strony powinny składać wnioski dowodowe.

Kodeks postępowania cywilnego

Monopol Poczty Polskiej w przesyłkach urzędowych utrzymany. Sejm wycofał się z nowelizacji. Zmiany w ordynacji podatkowej dot. oprocentowania nadpłat

Usprawnienie postępowań cywilnych i gospodarczych w 2023 roku. Sejm uchwalił nowelizację kpc

Wyrok w postępowaniu gospodarczym jako tytuł zabezpieczenia

Ulga na dziecko a egzekucja komornicza

Zwrot nadpłaty podatku komornikowi mimo umorzonej egzekucji

Czy w związku z koronawirusem przedsiębiorca może powołać się na siłę wyższą (vis maior)?

Specjalny tryb rozstrzygania spraw gospodarczych od 7 listopada 2019 r.

Sąd będzie mógł uchylić decyzję ZUS – zmiany w kpc ważne dla ubezpieczonych

Ustanowienie służebności przesyłu - wniosek składany przez współwłaściciela

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu

Czy faktura może stanowić dowód zawarcia umowy

Zakup gotowej spółki zamiast rejestracji nowej

Postępowanie upadłościowe a nadanie klauzuli wykonalności

Jak odzyskać należności od kontrahentów zagranicznych

Sprzedaż wierzytelności stwierdzonej orzeczeniem sądu

Wady i zalety skargi nadzwyczajnej

Koszty sądowe w sprawach cywilnych – zmiany 2018

Przejęcie przez wierzyciela licytowanej nieruchomości na własność

Skutki sprzeciwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym gdy sprzeciw wnosi tylko jeden z kilku pozwanych

Koniec z fikcją doręczenia pism procesowych w sprawach cywilnych

Postępowanie upadłościowe a śmierć dłużnika

Podsumowanie zmian w prawie w czerwcu 2017 r.

Czy organ podatkowy może przekazać nadpłatę podatku komornikowi?

Jak dochodzić swoich roszczeń od wspólników spółki jawnej

Podsumowanie zmian w prawie we wrześniu 2016 r.

Jak przesłuchać świadka w Anglii w sprawie cywilnej lub gospodarczej toczącej się w Polsce?

Rejestracja EPS ułatwi objęcie spadku

Pisma procesowe będzie można składać przez internet

10 najważniejszych zmian w prawie w 2015 r.

Informatyzacja spraw cywilnych w sądach - spore zmiany w Kpc

Spory przedsiębiorców - mediacja

Zmiany w procedurze przed sądami administracyjnymi

Jak ustalić, czy i kiedy doszło do drugiej strony oświadczenie woli, gdy nie odbiera korespondencji?

Wniosek o przywrócenie terminu do dokonania czynności przed sądem

Orzeczenia w sprawach cywilnych automatycznie wykonalne w całej UE

Uproszczenie i przyspieszenie postępowania sądowego - nowelizacja kpc

Zmiany w postępowaniu cywilnym od 2015 roku

Postępowanie przed sądami - dokumenty elektroniczne będą zrównane z papierowymi

Niedozwolone postanowienia umowne stosowane przez firmy

Przesłanki wydania wyroku zaocznego w postępowaniu cywilnym

Najważniejsze zmiany w prawie w kwietniu 2014 r.

Zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej - zmiany w kpc

Zmiany w postępowaniu cywilnym dotyczące klauzuli wykonalności

Najważniejsze zmiany w prawie w 2013 r. - cz. III

Najważniejsze zmiany w prawie w sierpniu 2013 r.

Obowiązek ujawniania PESEL, KRS, NIP - nowelizacja k.p.c.

Pisma do sądu złożysz na poczcie (nie tylko polskiej)

Postępowanie cywilne - zmiany dotyczące przedsiębiorców