Umowa zlecenia, Prawo pracy

Umowa zlecenie to popularna forma zatrudnienia na rynku pracy. Chętnie korzystają z niej osoby, chcące skorzystać z dodatkowej formy „dorywczego” zatrudnienia i dorobić do podstawowej pensji czy studenci, którzy szukają większej swobody i elastyczności formy świadczenia pracy, aby móc pogodzić ją ze studiami. Dla niektórych umowa zlecenia jest jednak jedyną podstawą świadczenia pracy a tym samym jedynym tytułem podlegania pod ubezpieczenia. Wszystkie wymienione wyżej grupy różnią się przede wszystkim całościowym lub częściowym obowiązkiem oskładkowania przychodów uzyskiwanych z tego tytułu bądź brakiem takiego wymogu. Kwestia oskładkowania umów zlecenia implikuje natomiast ewentualne prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Czy w takim razie zleceniobiorca, który np. w pierwszym dniu świadczenia usług ulega wypadkowi podczas wykonywania zlecenia, może liczyć na wypłatę zasiłku z tego tytułu?

Najczęstszy wariant czasu pracy, to pięciodniowy tydzień pracy z wolną sobotą i niedzielą. W takim wariancie pracownikom należy się dodatkowy dzień wolny od pracy tylko za święta wypadające w soboty. Z tego powodu (co do zasady) pracodawca nie ma obowiązku dawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy za święta wypadające w niedziele – np. w niedzielę 20 kwietnia (Wielkanoc), czy 8 czerwca (Zielone Świątki) 2025 roku. Ale nie dotyczy to tych wyjątkowych przypadków, w których praca jest świadczona w niedziele i święta zgodnie z art. 151(10) Kodeksu pracy. Bo w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek zapewnić (wyznaczyć) pracownikom inny dzień wolny od pracy.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który ma na celu objęcie składkami ZUS obowiązkowo wszystkich umów zlecenia, umów o dzieło i innych umów cywilnoprawnych. Wyjątkami będą umowy wykonywane przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów, do ukończenia 26 lat. Nie ma jeszcze oficjalnych informacji od kiedy miałyby nastąpić te zmiany. Ile stracą zleceniobiorcy i zleceniodawcy?

Wielu studentów a także część uczniów szkół średnich pracuje w wakacje. Firmy chętnie zatrudniają osoby do ukończenia 26. roku życia na umowę zlecenia, bo nie muszą za nich płacić składek ZUS. Studenci powinni wiedzieć, jakie świadczenia im przysługują, gdy odprowadzane są za nich składki na ubezpieczenia społeczne. 

W obliczu zimowych mrozów, istotne jest zwrócenie uwagi na przepisy regulujące pracę przy niskich temperaturach. Co się należy pracownikowi w okresie zimowym?

Jak poinformował rzecznik ZUS Paweł Żebrowski, osoby mające mniej niż 26 lat wykonujące umowy zlecenia mają obowiązek pilnie poinformować zleceniodawcę o utracie statusu studenta. Utrata statusu studenta może wynikać ze skreślenia z listy studentów albo obrony pracy. Uwaga! Hologram na legitymacji studenckiej nie świadczy o statusie studenta.

Bieżący rok rozpoczął się bardzo intensywnie dla specjalistów działów kadrowo płacowych. Rozliczenia roczne, praca zdalna, kontrola trzeźwości i… kolejna nowelizacja Kodeksu Pracy. Oprócz zmian wprowadzonych w uprawnieniach rodzicielskich, ważne są również nowe regulacje dotyczące umów o pracę i informacji o warunkach zatrudnienia. Co dokładnie zmieniło się w tym zakresie? Tego dowiesz się w dalszej części niniejszego artykułu.

Zatrudniamy osobę na podstawie umowy zlecenia. Pracownik otrzymuje wynagrodzenie w formie stawki godzinowej. Obowiązkowo podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, a dobrowolnie płaci składkę chorobową. W dniach 20-22 lutego 2023 r. zleceniobiorca przebywał na zwolnieniu lekarskim i nie świadczył usługi, jednakże w ciągu całego miesiąca zleceniobiorca wykonał usługę zgodnie z umową. Czy zleceniobiorca powinien mieć wypłacony zasiłek chorobowy za 20-22 lutego 2023 r.?

Jakie zmiany zachodzą obecnie w przepisach regulujących pobyt Ukraińcy w Polsce? Co te zmiany oznaczają dla firm (pracodawców) zatrudniających obywateli Ukrainy?

Odpoczynek dobowy przysługuje pracowniikowi dodatkowo w stosunku do odpoczynku tygodniowego nawet wtedy, gdy poprzedza bezpośrednio odpoczynek tygodniowy Jest tak także w przypadku, gdy ustawodawstwo krajowe przyznaje pracownikom okres odpoczynku tygodniowego dłuższy od okresu wymaganego na podstawie prawa Unii Europejskiej. Tak orzekł Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 2 marca 2023 r. w sprawie C-477/21 (MÁV-START).

Sąd w Arnhem, na wschodzie Holandii, uznał w środę 22 lutego 2023 r., iż pracownik zwolniony za kupowanie i zażywanie narkotyków w czasie pracy, a także korzystanie z usług prostytutek i dzwonienie na seks-linie ze służbowego telefonu, ma otrzymać od pracodawcy odszkodowanie w wysokości 13 tys. euro - podał dziennik „De Telegraaf”.

Rzecznik Praw Obywatelskich na skutek wniosku Związku Zawodowego Filmowców (ZZF) zwrócił się do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej o przedstawienie stanowiska w kwestii możliwości podjęcia działań legislacyjnych odnośnie uregulowania w przepisach prawa do wypoczynku osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych (np. umowa o dzieło, czy zlecenie). Zdaniem Ministra raczej nie można tego zrobić w przepisach kodeksu pracy, czy rozporządzeniu do tego kodeksu. Natomiast możliwe jest objęcie określonej grupy zawodowej przepisami odrębnej ustawy (i uregulowanie w niej np. prawa do minimalnego, obligatoryjnego odpoczynku dobowego dla osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych), tak, jak to zrobiono np. w ustawie o czasie pracy kierowców, czy ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Nowelizacja Kodeksu pracy (dalej „Kp”) wprowadzająca m.in. długo oczekiwane przepisy o pracy zdalnej, czeka na podpis Prezydenta RP i publikację w Dzienniku Ustaw. Biorąc pod uwagę, na szczęście, dość długie vacatio legis (2 miesiące), pracodawcy mają czas co najmniej do drugiej połowy marca 2023 r. (a być może nieco dłużej) na przygotowanie się do ich wdrożenia. Jak na standardy obecnej legislacji długo, jak na potrzeby zakładu pracy, niekoniecznie. Jednym z zagadnień trudniejszych w implementacji są obowiązkowe rozliczenia pomiędzy pracodawcą a pracownikami.

10 stycznia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła i skierowała do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy mają ułatwiać pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym. W szczególności wprowadzone zostaną zmiany dotyczące urlopu rodzicielskiego (m.in. ma być wprowadzony 70 proc. zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców). Pracownik będzie mógł skorzystać z bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym, a także ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej (w pilnych sprawach rodzinnych) w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym (za czas tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do połowy wynagrodzenia). Projekt dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej. Zmiany mają wejść w życie po 21 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, a więc stanie się to najprawdopodobniej jeszcze w I połowie 2023 roku.

25 października 2022 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (m.in. do umów o pracę, umów zlecenia, umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu), przedłożony przez ministra rodziny i polityki społecznej. Z rozwiązań przewidzianych w ustawie będą mogli skorzystać mikroprzedsiębiorcy, podmioty zatrudniające nie więcej niż 9 osób niebędący mikroprzedsiębiorcą, rolnicy, rodzice oraz osoby fizyczne. Projekt trafi teraz do prac legislacyjnych w Sejmie.

Możliwość zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu w ramach m.in. umowy o pracę i umów cywilnoprawnych to sposób na obniżenie należności podatkowych.

Czy odwołanie stanu epidemii i wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego od 16 maja 2022 r. zmieniło obowiązki pracodawców i pracowników (np. w zakresie badań okresowych, szkoleń BHP, czy pracy zdalnej)? Wyjaśnia rzecznik prasowy Państwowej Inspekcji Pracy.

Polska zobowiązała się wobec Brukseli, że w pełni oskładkuje (składkami ZUS) umowy cywilnoprawne. Nadal jednak chce negocjować termin tego ozusowania – informuje 26 maja 2022 r. "Dziennik Gazeta Prawna”. Ma to być jeden z tzw. kamieni milowych, czyli polskich zobowiązań wobec UE, od których zależy akceptacja Komisji Europejskiej dla Krajowego Planu Odbudowy w Polsce i uruchomienie pieniędzy unijnych na ten cel.

Obywatel Ukrainy wykonujący w Polsce umowę zlecenia może, w zależności od indywidualnego stanu faktycznego, być opodatkowany PIT-em w Polsce na zasadach ogólnych, podlegać podatkowi PIT zryczałtowanemu 20 proc. lub rozliczać podatek w Ukrainie.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przekazało do konsultacji społecznych projekt rządowego programu: Krajowego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na 2022 r. Jedną z propozycji zawartych w tym programie jest objęcie wszystkich umów zlecenia składkami na ubezpieczenia społeczne, niezależnie od osiąganych przychodów oraz zniesienie zasady opłacania składki na ubezpieczenia społeczne z umowy cywilnoprawnej zlecenia do wysokości najniższego wynagrodzenia. Zdaniem Związku Przedsiębiorców i Pracodawców nie jest to dobry pomysł. Dlaczego?

Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień jak prawidłowo rozliczyć pracownika, który oprócz umowy o pracę ma dodatkowe źródło dochodów z umowy zlecenia, czy umowy o dzieło. Resort finansów podkreśla, że Polski Ład jest korzystny dla większości pracowników, którzy otrzymują miesięczne wynagrodzenie do ok. 5,7 tys. zł brutto. Dla dużej grupy podatników, którzy zarabiają miesięcznie do ok. 11,1 tys. zł brutto, powinien pozostać neutralny. Natomiast trzeba wiedzieć jakie przepisy wziąć pod uwagę w ramach podatkowego Polskiego Ładu, kiedy ma się dochody nie tylko z umowy o pracę, ale także z umowy zlecenia lub umowy o dzieło.

Ministerstwo Finansów informuje, że w przypadku umowy zlecenia kwota wolna od podatku nie jest uwzględniana przy wypłacie wynagrodzenia, a dopiero na koniec roku, przy rocznym rozliczeniu PIT. Stąd zleceniobiorcy mogli otrzymać niższą wypłatę wynagrodzenia w styczniu 2022 r. Rozporządzenie Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. to koryguje. Przedłuża ono termin poboru zaliczek na podatek dochodowy. Z danych resortu finansów wynika, że w Polsce jest ok. 1,7 mln osób, których głównym źródłem przychodów w ciągu roku jest (zgodnie z definicją PIT) „działalność wykonywana osobiście” czyli np. umowa zlecenia, umowa o dzieło.

Opieka nad chorym dzieckiem. Rozpoczynający się okres jesienny sprzyja infekcjom, zwłaszcza u najmłodszych. Pracownicy, którzy muszą zaopiekować się chorym dzieckiem, mają dwie możliwości uzyskania w tym celu dni wolnych.

Nadgodziny kierowców - jak obliczyć? Państwowa Inspekcja Pracy wyjątkowo polubiła się z branżą transportową i tematem nadgodzin. Dlaczego? Dlatego, że praca „za kółkiem” i nadgodziny są tak samo nierozłączne jak bajkowy Bolek i Lolek czy też filmowy Flip i Flap. Dlatego nie ma się co dziwić inspektorom, którzy pierwsze co biorą pod lupę, w przypadku firmy transportowej, to rozliczenia godzinowe.

Równość wynagrodzeń kobiet i mężczyzn. 3 czerwca 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że na zasadę równości wynagrodzeń pracowników płci męskiej i żeńskiej ustanowioną w prawie Unii można w sporach między jednostkami powołać się bezpośrednio zarówno w przypadku „takiej samej pracy”, jak i „pracy takiej samej wartości.