Podatnicy i zakres opodatkowania

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, różnice kursowe. Sprzedaż udziałów co do zasady wiąże się z obowiązkiem rozpoznania przychodu w cenie określonej przez strony w umowie sprzedaży, która nie powinna odbiegać od wartości rynkowej zbywanego prawa pod rygorem szacunku przychodu przez organy podatkowe (por. art. 14 ust. 1 ustawy o CIT).

Podatnicy miewają często wątpliwości, czy w przypadku zapłaty za szkolenie (np. dla pracowników) przeprowadzone za granicą istnieje obowiązek pobrania podatku u źródła. Pytanie dotyczy również szkoleń odbywających się w Polsce dla podmiotów zagranicznych.

W dniu 1 lipca 2011 r. weszła w życie ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, która zastąpiła ustawę z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej. W wyniku wprowadzonych zmian niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej (NZOZ) stały się z mocy prawa przedsiębiorstwami podmiotów leczniczych. Zmiana ta budzi szereg wątpliwości co do statusu przedsiębiorstw podmiotów leczniczych na gruncie ustawy o CIT.

Ministerstwo Finansów prowadzi prace legislacyjne nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidującym opodatkowanie dochodów kontrolowanych spółek zagranicznych (Controlled Foreign Corporation - CFC).

Podatek dochodowy od dochodów (przychodów) z dywidend obie ustawy o podatku dochodowym ustaliły w ryczałtowej wysokości 19% uzyskanego przychodu. Płatnikiem podatku są podmioty, które dokonały wypłaty dywidendy.

Wypłata dywidendy w spółkach kapitałowych odbywa się zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych i/lub umową/statutem spółki. Umowa/statut spółki może odmiennie uregulować w stosunku do kodeksu (o ile kodeks to przewiduje) szczegółowe zasady wypłaty takie jak sposób podziału zysku, sposób określenia dnia dywidendy, zasady wypłaty zaliczek w poczet dywidendy.

Przekazanie majątku na rzecz udziałowca jest neutralne na gruncie CIT po stronie likwidowanej spółki. Likwidacja spółki następuje zgodnie z przepisami KSH i będące jego konsekwencją przekazanie wspólnikowi majątku nie powoduje przyrostu aktywów spółki likwidowanej. Nie powstanie więc z tego tytułu przysporzenie po jej stronie, w konsekwencji nie można rozpoznać przychodu podlegającego opodatkowaniu CIT.

Już od 2014 roku spółki komandytowe (sp.k.) i spółki komandytowo-akcyjne (S.K.A.) mają stać się podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych (ustawa o CIT), chociaż nie są osobami prawnymi. Tak wynika z projektu nowelizacji ustawy o CIT, ustawy o PIT i kilku innych ustaw przygotowanym przez Ministerstwo Finansów.

Od 1 stycznia 2013 r. zmieniły się zasady opodatkowania umów leasingu podatkiem dochodowym (analogiczne zmiany w CIT i PIT). Zmiany te są korzystne dla podatników. Znoszą kilka uciążliwych utrudnień oraz umożliwiają objęcie umową leasingu nowego przedmiotu – prawa użytkowania wieczystego gruntów.

Świadczeniu w postaci gwarancji lub poręczenia otrzymanego od agenta towarzyszy wzajemne, analogiczne i ekwiwalentne świadczenie spółki na rzecz agenta, dlatego nie dojdzie do „uzyskania korzyści kosztem innego podmiotu”, które jest „niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu”. W konsekwencji, nie dojdzie do otrzymania przez spółkę nieodpłatnego lub częściowo nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT.

W związku z umorzeniem udziałów za wynagrodzeniem w formie wydania składnika majątkowego, którego wartość księgowa jest niższa niż księgowa wartość umarzanych udziałów, po stronie spółki wypłacającej nie powstanie przychód (dochód) podlegający opodatkowaniu CIT.

Wśród dostępnych form pozyskiwania od udziałowców kapitału na funkcjonowanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością można wyróżnić: dopłaty, wpłaty na podwyższenie kapitału zakładowego oraz pożyczki. W niniejszym opracowaniu zostaną przedstawione skutki podatkowe ostatniej z wymienionych form kapitalizacji spółki, czyli udzielania pożyczek spółce przez jej udziałowców.

Planowana przez Rząd nowelizacja ustaw o podatkach dochodowych (PIT i CIT) doprowadzi do faktycznego wzrostu opodatkowania firm. Nowelizacja ta (projekt z 24 sierpnia 2012 r.) ograniczy firmom różne formy zgodnej z prawem optymalizacji podatkowej. Taka jest opinia Rady Podatkowej PKPP Lewiatan o projekcie z 24 sierpnia 2012 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.

Od 2013 roku spółka komandytowo-akcyjna zostanie objęta CIT. Mniej korzystnie dla podatników będą opodatkowane dywidendy rzeczowe. Liczne zmiany czekają też podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT).

Jednym z warunków zwolnienia z CIT funduszy inwestycyjnych z innego kraju UE, czy EOG jest to, że nie mają w Polsce rezydencji podatkowej. Tak Minister Finansów interpretuje warunek opodatkowania całości dochodów takiego funduszu w państwie jego siedziby.

Umowa agencyjna na podstawie, której spółka akcyjna albo z o.o. mająca siedzibę na terenie Polski zleca podmiotowi zagranicznemu zadania agenta polegające na zawieraniu umów nie podlega art. 21 ust. 1 ustawy o CIT. Dotyczy to każdej typowej umowy pośrednictwa handlowego na podstawie, której nie mający zakładu na terenie Polski zagraniczny kontrahent polskiego podmiotu zobowiązuje się pośredniczyć w zawieraniu umów handlowych za granicą.

Spółka rozpoczęła prowadzenie działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (sse) w 2010 r. Za pierwszy rok działalności Spółka osiągnęła dochód na działalności strefowej oraz dochód na działalności pozastrefowej. Przedsiębiorca ma wątpliwości, czy stratę poniesioną w 2008 r. można rozliczyć z dochodem osiągniętym w 2010 r. Ponadto czy stratę można rozliczyć wyłącznie z dochodem pozastrefowym, czy również z dochodem strefowym?

Do wydatków, które kwalifikują się do objęcia pomocą publiczną, przedsiębiorca może zaliczyć wydatki na wartości niematerialne i prawne związane z transferem technologii przez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej. Posłużono się nowym terminem „wartości niematerialne i prawne związane z transferem technologii”, który nie został zdefiniowany przez ustawodawcę.

Wspólnoty mieszkaniowe mają obowiązek stosowania ustawy o rachunkowości niezależnie od podjętych w tym zakresie uchwał. Nie zawsze wspólnoty mieszkaniowe mają w swojej strukturze organizacyjnej wyodrębniony zarząd wspólnoty. Tym samym, wyjaśnienia wymaga na kim spoczywają obowiązki wynikające z ustawy o rachunkowości ( dalej: uor).

Towarzystwo Budownictwa Społecznego zajmuje się budowaniem domów mieszkalnych i ich eksploatacją na zasadach najmu. Najemcy wpłacają kaucję mieszkaniową, zwracaną w momencie opuszczenia lokalu. Pieniądze z kaucji TBS umieszcza na lokatach bankowych, uzyskując z nich dochód w postaci odsetek. Cały uzyskiwany dochód, w tym ten z odsetek TBS przeznacza na cele związane z utrzymywaniem zasobów mieszkaniowych. Czy TBS powinno zapłacić podatek dochodowy od odsetek z takich lokat?

Zbycie udziałów (akcji) w celu umorzenia generuje przychód w sytuacji, gdy wynagrodzenie za umorzone udziały (akcje) przewyższa koszty ich nabycia.

Spółka, w związku z planowanym zawarciem umów licencyjnych na użytkowanie programów komputerowych od kontrahentów posiadających siedzibę na terytorium 13 różnych państw, zwróciła się do organu z prośbą o wskazanie (w interpretacji podatkowej), czy tego rodzaju opłaty mieszczą się w zakresie dyspozycji przepisu art. 12 odpowiednich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Przeniesienie w jakiejkolwiek formie własności składnika majątku, z którym związane były wydatki inwestycyjne – przed upływem 5 lat od dnia wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – stanowi przesłankę do utraty prawa do zwolnienia podatkowego z CIT. Jednak utrata zwolnienia następuje wyłącznie w tej części, w jakiej związane ono było z tym składnikiem majątku, którego własność została przeniesiona (w okresie następującym po zbyciu składnika majątkowego), o ile zostaną spełnione pozostałe warunki zezwolenia.

Podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych są między innymi osoby prawne. Z ustawy Prawo spółdzielcze wynika, że spółdzielnie podlegają obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Z chwilą wpisu do rejestru spółdzielnia nabywa osobowość prawną. Spółdzielnie, w tym spółdzielnie mieszkaniowe są więc podatnikami CIT.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje szereg przypadków, w których podatku CIT w ogóle nie należy płacić albo wpływających na obniżenie podatku do zapłaty. Przedstawiamy najważniejsze z nich.

Zagraniczni przedsiębiorcy mogą prowadzić działalność gospodarczą w Polsce w formie oddziałów oraz przedstawicielstw, co wynika z zapisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych są między innymi jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Przepisy prawa nie wskazują konkretnie co to jest jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Przyjmijmy, że jednostka taka musi być co najmniej zorganizowana (posiadać strukturę organizacyjną) oraz posiadać władzę, która będzie nią zarządzać. Takie cechy posiada wspólnota mieszkaniowa.

Otóż nie ma takiego obowiązku. Brak obowiązku składania sprawozdania finansowego przez podatkową grupę kapitałową dotyczy również przypadków, gdy jej skład pokrywa się ze składem grupy utworzonej dla celów rachunkowych i dominująca spółka tej ostatniej grupy sporządza sprawozdanie skonsolidowane.

Co do zasady podatek dochodowy od osób prawnych należy płacić od wszystkich uzyskiwanych dochodów przez podatników tego podatku. Podatku nie zapłacimy jednak od przychodów uzyskiwanych z działalności rolniczej, przychodów z gospodarki leśnej oraz przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Spółka cywilna nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, a więc nie płaci tego podatku. Jednak w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych znajdziemy przepisy jak osoba prawna, która uczestniczy w spółce cywilnej ma ustalić przychody z tytułu posiadania udziałów w spółce.

Podatek dochodowy od osób prawnych płacimy od uzyskanego dochodu (przedmiot opodatkowania podatku CIT). Dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Strata podatkowa powstanie w przypadku gdy poniesione w roku podatkowym koszty uzyskania przychodu będą wyższe niż osiągnięte przez podatnika przychody.

Podatnicy mający na terytorium Polski siedzibę lub zarząd podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Oznacza to, że tacy podatnicy powinni zadeklarować całość uzyskanych dochodów i zapłacić stosowny podatek w Polsce, niezależnie od miejsca położenia źródła dochodu, a więc niezależnie gdzie dochód uzyskają (tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy).

Podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych (dalej CIT) są oprócz osób prawnych, także spółki kapitałowe w organizacji, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (z wyjątkiem krajowych spółek niemających osobowości prawnej).

Sprzedaż udziałów przez podmioty zwolnione z CIT ze względu na działalność statutową

Szkolenie za granicą a obowiązek pobrania podatku u źródła

Przedsiębiorstwa podmiotów leczniczych na gruncie ustawy o CIT

Zmiany w PIT i CIT 2014 - zagraniczne spółki kontrolowane (CFC)

Wypłata dywidendy w spółkach kapitałowych – skutki podatkowe w PIT i CIT

Wypłata dywidendy w spółkach kapitałowych

Likwidowana spółka nie płaci CIT od przekazania majątku na rzecz udziałowca

Spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne będą od 2014 r. podatnikami CIT

Opodatkowanie leasingu 2013 - nowości w podatkach dochodowych

Gwarancja lub poręczenie spłaty zobowiązań agenta z uczestnictwa w systemie cash-poolingu - skutki w CIT

Umorzenie udziałów za wynagrodzeniem w formie niepieniężnej – skutki w CIT

Pożyczka od wspólnika w rozliczeniach podatkowych - czy spółce z o.o. to się opłaca?

Podatki dochodowe 2013 - eksperci o projekcie nowelizacji

CIT 2013, PIT 2013 – nowelizacja ustaw o podatkach dochodowych

Kiedy zagraniczne fundusze inwestycyjne są zwolnione z CIT

Umowa pośrednictwa handlowego z zagranicznym kontrahentem nie podlega CIT

Rozliczenie straty w ramach działalności prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej

Wydatki kwalifikowane w SSE – wartości niematerialne i prawne związane z transferem technologii

Kto wypełnia obowiązki wspólnoty mieszkaniowej w zakresie rachunkowości?

Czy odsetki od lokat bankowych uzyskane przez spółdzielnie mieszkaniowe i TBS-y są wolne od CIT?

Jak rozliczać zbycie udziałów (akcji) w celu umorzenia?

Czy opłata za licencję na program komputerowy jest należnością licencyjną i trzeba od niej płacić CIT?

Jakie są skutki sprzedaży składnika majątku, z którym związane były wydatki inwestycyjne na terenie SSE?

Spółdzielnia mieszkaniowa jako podatnik CIT

Kiedy nie zapłacisz podatku dochodowego od osób prawnych

Kiedy podmioty zagraniczne płacą CIT w Polsce

Wspólnoty mieszkaniowe jako podatnicy CIT

Czy podatkowa grupa kapitałowa musi składać sprawozdanie finansowe

Czy od dochodów z działalności rolniczej płaci się podatek CIT?

Czy spółka cywilna płaci CIT?

Czy strata podatkowa ma wpływ na wysokość podatku dochodowego od osób prawnych?

Jak opodatkować dochody uzyskane za granicą

Kto płaci podatek dochodowy od osób prawnych