Tematy - Koronawirus w Polsce, Rolnictwo - INFOR.PL

Zobowiązanie z tytułu podatku rolnego ulega przedawnieniu z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Przy czym, w przypadku gdy decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie trzech lat, takie zobowiązanie w podatku rolnym w ogóle nie powstaje.

Resort finansów przesuwa terminy na złożenie nowego JPK_VAT z deklaracją oraz na zgłoszenie danych do Centralnego Rejestru Beneficjenta Rzeczywistego (CRBR) - poinformowało Ministerstwo Finansów.

ZUS poinformował, że przedsiębiorca, który z powodu epidemii koronawirusa ma problemy, by zapłacić bieżące składki lub należności, wynikające z zawartej już z ZUS umowy o rozłożenie zadłużenia na raty bądź odroczenie terminu płatności - może skorzystać z uproszczonych form pomocy:

Rząd przygotował pakiet pomocowy dla przedsiębiorców i gospodarki w związku z epidemią koronawirusa. Projekt pod nazwą: "Gospodarcza i społeczna tarcza antykryzysowa dla bezpieczeństwa przedsiębiorców i pracowników w związku z pandemią wirusa SARS- Cov - 2", obejmie 5 filarów: bezpieczeństwo pracowników, finansowanie przedsiębiorstw, ochronę zdrowia, wzmocnienie systemu finansowego i program inwestycji publicznych. Poniżej szczegóły pierwszego filaru pakietu pomocowego dla gospodarki "Bezpieczeństwo Pracowników" przedstawionego w środę 18 marca 2020 r. przez premiera Mateusza Morawieckiego, według dokumentu KPRM.

Rząd przygotował pakiet pomocowy dla przedsiębiorców i gospodarki w związku z epidemią koronawirusa. Projekt pod nazwą: "Gospodarcza i społeczna tarcza antykryzysowa dla bezpieczeństwa przedsiębiorców i pracowników w związku z pandemią wirusa SARS- Cov - 2", obejmie 5 filarów: bezpieczeństwo pracowników, finansowanie przedsiębiorstw, ochronę zdrowia, wzmocnienie systemu finansowego i program inwestycji publicznych. Poniżej szczegóły drugiego filaru pakietu pomocowego dla gospodarki "Finansowanie Przedsiębiorstw" przedstawionego w środę 18 marca 2020 r. przez premiera Mateusza Morawieckiego, według dokumentu KPRM.

Obrona przed utratą miejsc pracy, wsparcie dla służby zdrowia, bezpieczeństwo systemu finansowego, wsparcie dla przedsiębiorców i inwestycje publiczne - to pięć filarów pakietu antykryzysowego, którego założenia przedstawił w środę premier Mateusz Morawiecki. Szacunkowa wartość pakietu to około 212 mld zł. Pakiet osłonowy ma być odpowiedzią na kryzys w związku z epidemią koronawirusa.

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców Adam Abramowicz wystosował apel do samorządów o zwolnienie z opłat czynszowych przedsiębiorców, którzy musieli zamknąć lokale w związku z zagrożeniem koronawirusem.

MF, ZUS, KAS, UOKiK, BGK, PFR i ARP oraz minister Jadwiga Emilewicz to większość stron pracujących nad rozwiązaniami w zakresie tzw. pakietu osłonowego dla przedsiębiorców.

Jeżeli jesteś przedsiębiorcą i w obecnej sytuacji wywołanej koronawirusem nie jesteś w stanie zapłacić jednorazowo całego podatku, zaległości podatkowych lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, możesz złożyć wniosek o rozłożenie tych należności na raty i sprawdzić czy urząd przyzna ci taką pomoc. Jak to zrobić?

W obecnej sytuacji wielu przedsiębiorców zadaje sobie pytanie, które wydatki na profilaktykę w walce z koronawirusem mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. Wątpliwości w tym zakresie wyjaśnia ekspert Grant Thornton.

Przedsiębiorcy, którzy już teraz odczuli finansowe skutki epidemii koronawirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19, nie muszą czekać na nową specustawę, ale już dziś mogą starać się o odroczenie terminu płatności podatku lub umorzenie swoich należności podatkowych. Wnioski można składać przez platformę ePUAP.

Dostępne informacje wskazują na zbliżającą się globalną recesję - oceniło Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia rozwiązującego bankowy bufor ryzyka systemowego. Ma to na celu przeciwdziałanie negatywnym skutkom epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 i wywoływanej przez niego choroby COVID-19 na sektor bankowy.

Priorytetem przy tworzeniu pakietu osłonowego dla firm powinno być wstrzymanie prac nad m.in. nad podatkiem cukrowymi, podatkiem od sprzedaży detalicznej czy nowym JPK_VAT – postuluje Konfederacja Lewiatan. Proponuje też odroczenie terminu na złożenie rozliczenia rocznego CIT-8.

Propozycję 46 zmian przepisów podatkowych sformułowali doradcy podatkowi pracujący w specjalnym zespole Krajowej Rady Doradców Podatkowych. Zespół ekspertów został powołany w piątek 13 marca aby pomóc urzędnikom Ministerstwa Finansów w tworzeniu założeń do specustawy, która ma uchronić przedsiębiorców przed skutkami sytuacji kryzysowej wywołanej koronawirusem.

Epidemia koronowirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19 odbije się na polskiej i światowej gospodarce. Najbardziej wyeksponowaną na straty jest branża turystyczna, a także pozostałe branże w sektorze usług. Również zagrożenie łańcucha dostaw jest bardzo niebezpieczne dla płynności firm obracających już nie tylko towarami z Chin. Ograniczenie importu i eksportu towarów nie pozostanie bez wpływu na wydolność finansową polskich firm handlujących na Starym Kontynencie. W ostateczności spowolnienie gospodarcze zagrozi wypłacalności wszystkim przedsiębiorcom w naszym Kraju. Oznacza to, że wiele przedsiębiorstw będzie zmuszonych złożyć wniosek o upadłość w ciągu 30 dni od utraty wypłacalności – a niezłożenie wniosku w terminie naraża kadrę zarządzającą na odpowiedzialność, w tym karną.

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce oraz Krajowa Rada Doradców Podatkowych zaapelowali do premiera o odroczenie obowiązków podatkowych lub odstąpienie od wymierzania kar za ich niedochowanie. Ma to związek z pojawieniem się w Polsce koronawirusa i działaniami przeciwdziałającymi jego rozprzestrzenianiu.

Od 15 do 24 marca 2020 r. przywrócona zostaje tymczasowo kontrola graniczna osób przekraczających granicę państwową Polski będącą granicą wewnętrzną UE. Przywrócenie kontroli dotyczy jedynie osób. Nie ogranicza obrotu towarowego w ramach unii celnej. Ponadto Od 15 marca 2020 r. na mocy Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zawieszony lub ograniczony jest ruch graniczny na części przejść z Rosją, Białorusią i Ukrainą. Krajowa Administracja Skarbowa prosi przewoźników transportowych, aby w celu przekroczenia granic z tymi państwami, kierowali się na przejścia graniczne na których jest dozwolony towarowy ruch graniczny.

W warunkach pogarszającej się sytuacji gospodarczej na świecie skłonność rządu do luzowania polityki fiskalnej w Polsce będzie większa, a przestrzeń do okresowego wsparcia gospodarki tym kanałem jest spora - oceniają ekonomiści. Ich zdaniem, kluczowe jest natychmiastowe działanie w celu m. in. ograniczenia negatywnego wpływu epidemii na zatrudnienie. Dodają, że w krótkim okresie działania powinny koncentrować się na zapewnieniu bieżącej płynności firmom.

W piątek samorząd doradców podatkowych powołał specjalny zespół, który ma pomóc rządowi w pracach nad specustawą wprowadzającą pakiet osłonowy dla przedsiębiorców. Chodzi m.in. o przesunięcie terminów podatkowych, zaniechanie poboru niektórych podatków oraz rezygnację z kar dla biznesu, który może mieć problemy z terminowym rozliczeniem podatków, ze względu na trudną sytuację w kraju. Prace są na finiszu – w poniedziałek rekomendacje doradców podatkowych, w formie raportu, zostaną przekazane do Ministerstwa Finansów, z którym Krajowa Rada Doradców Podatkowych nawiązała współpracę.

W Dzienniku Ustaw opublikowane zostały nowe akty prawne związane z kornawirusem. Chodzi o rozporządzenia dotyczące wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego, przywrócenia tymczasowych kontroli granicznych, czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego, a także zakazów w ruchu lotniczym. Wszystkie nowe rozporządzenia znajdują się w INFORLEX.

Uważamy, że potrzebne jest podejście systemowe, polegające na przesunięciu terminów dla wszystkich podatników. Niestety nie możemy podać konkretnej daty przesunięcia tych terminów, ponieważ nie wiemy jak długo utrzyma się paraliż związany z koronawirusem. Dlatego zaproponowaliśmy, aby terminy te zostały przesunięte na 30 dzień od dnia otwarcia żłobków, przedszkoli i szkół - powiedział prof. Stanisław Hońko, wiceprezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce w wywiadzie dla Infor.pl.

W powodu zagrożenia wynikającego z pandemii koronawirusa i zaleceniami rządowymi wiele osób przechodzi na pracę zdalną. Dla przedsiębiorstw ważna staje się więc kwestia cyberbezpieczeństwa – zasoby muszą być dostępne dla pracujących z domu, ale jednocześnie dobrze chronione. Ryzyko wzrasta, gdy brakuje zabezpieczeń, ale też gdy te istniejące są niedopasowane.

W związku z epidemią koronawirusa, samorząd doradców podatkowych zaapelował do Ministra Finansów oraz Minister Rozwoju o przesunięcie terminów podatkowych, odstąpienie od wymierzania kar za ich niedochowanie oraz szybkie przyjęcie specustawy, łagodzącej negatywne skutki zaistniałej sytuacji kryzysowej.

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce wnioskuje do Prezesa Rady Ministrów, Ministra Finansów, Ministra Rozwoju, Marszałka Sejmu RP i Marszałka Senatu RP o odroczenie terminów składania m.in. wszelkich deklaracji i zeznań podatkowych, obowiązkowych informacji, a także sporządzania i podpisywania sprawozdań finansowych.

W związku z koronawirusem należy rozważyć przesunięcie obowiązków związanych z wyliczeniem podatków, składek ZUS, sprawozdań GUS i wielu, wielu innych – zauważa Michał Kura, Wiceprezes Zarządu Banku Zrzeszonego w Banku Polskiej Spółdzielczości S.A.

Na dzień dzisiejszy Ministerstwo Finansów nie podjęło decyzji o zamknięciu urzędów skarbowych z uwagi na rozprzestrzenianie się koronawirusa, a więc funkcjonują one jeszcze bez zmian.

W Głosie Podatnika dodana została kategoria „Koronawirus”, dzięki której podatnicy mogą zgłaszać swoje pomysły i propozycje, jak chronić naszą gospodarkę przed koronawirusem.

Niektóre zmiany w systemie podatkowym zostaną odsunięte w czasie. JPK, który miał wejść w życie 1 kwietnia, wejdzie 1 lipca. Uzgodniliśmy z Ministerstwem Zdrowia, że podatek cukrowy wejdzie w życie na koniec roku - powiedziała w wywiadzie dla Pulsu Biznesu minister rozwoju Jadwiga Emilewicz. W przyszłym tygodniu chcemy przedstawić projekt ustawy zawierającej te i inne ułatwienia dla firm, która trafi na posiedzenie Sejmu 25 marca i weszłaby w życie 1 kwietnia

Ministerstwo Finansów informuje o wsparciu przedsiębiorców, którzy w związku z występowaniem koronawirusa będą mieć problemy z terminową zapłatą należności podatkowych. W przypadku kłopotów z terminową zapłatą podatków firmy mogą występować o ulgę lub umorzenie.

W związku z rozprzestrzenianiem się epidemii koronawirusa mogą wystąpić problemy uniemożliwiające zwołanie zgromadzenia wspólników spółek i podejmowania przez nich uchwał. W takiej sytuacji spółka może zwołać posiedzenie zgromadzenia wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej (tj. w formie wideokonferencji lub telekonferencji). Musi to jednak uwzględniać umowa spółki.

W związku z epidemią koronawirusa Ministerstwo Finansów (MF) i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) zachęcają do korzystania z e-usług oraz kontaktu z urzędami skarbowymi poprzez e-PUAP i infolinie. Apelują również o korzystanie z usługi Twój e-PIT oraz e-Deklaracje, które pozwalają na rozliczanie podatków bez wizyty w urzędzie skarbowym. Z uwagi na zagrożenie epidemiologiczne możliwe jest ograniczenie dostępności budynków urzędów skarbowych dla klientów tylko do sal obsługi podatnika - informuje MF i KAS.

Ulgi w należnościach (w tym udogodnienia w płatnościach podatków i składek ZUS), instrumenty na rzecz poprawy płynności finansowej firm (w tym wsparcie gwarancyjne oraz dopłaty do kredytów), ochronę i wsparcie rynku pracy, m.in. rozwiązania dla firm zmuszonych do przestojów – zawierać będzie pakiet osłonowy dla przedsiębiorców. W związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa MR przygotuje projekt specustawy w tej sprawie. M.in. ma nastąpić przesunięcie wdrożenia nowego JPK_VAT z deklaracją z 1 kwietnia na 1 lipca 2020 r.

Rolnik może złożyć oświadczenie potwierdzające brak zmian w 2020 r. w odniesieniu do wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich złożonego w roku 2019. Oświadczenie należy złożyć w terminie od 2 marca do 15 kwietnia 2020 r.

Usługi naprawy i konserwacji maszyn dla rolnictwa, tj. usługi obejmujące serwisowanie i naprawę traktorów ogrodowych mieszczą się w katalogu świadczenia usług naprawy pojazdów silnikowych i obligują do zainstalowania przez podatnika kasy fiskalnej online.

Obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów obejmuje określoną grupę rolników prowadzących gospodarstwo rolne, wykonujących działalność gospodarczą. PKPiR należy prowadzić, jeżeli łączny przychód z tej działalności gospodarczej nie przekracza 10 000 zł w roku podatkowym.

Stawka zwrotu podatku akcyzowego za paliwo rolnicze została ustalona w odniesieniu do 1 litra oleju napędowego. A zatem uwzględnienie faktur, w których podano ilość oleju napędowego w metrach sześciennych zależy od wójta, burmistrza (prezydenta miasta), wydającego decyzję ustalającą wysokość zwrotu podatku akcyzowego, który to w przypadku odmowy przez sprzedawcę przeliczenia metrów sześciennych oleju napędowego wykazanych na fakturze na litry, może dokonać stosownego przeliczenia.

Producenci rolni nie mogą dołączać do wniosku o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej faktur uproszczonych.

Czytelniczka portalu Infor.pl napisała do nas, że stara się o ulgę inwestycyjną w podatku rolnym. Jest rolnikiem (czynnym podatnikiem VAT) i zastanawia się czy w jej przypadku ulgę odlicza się od kwoty netto (bez podatku VAT) czy brutto z załączonych faktur? Czy jest przepis nakazujący odliczanie kwoty netto lub kwoty brutto?

Czy do wniosku o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej mogą być załączone faktury dokumentujące sprzedaż oleju napędowego do pojazdów samochodowych?

W sytuacji gdy grunty gospodarstwa rolnego stanowią przedmiot posiadania samoistnego i posiadania zależnego, zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie paliwa rolniczego przysługuje posiadaczowi zależnemu, tj. dzierżawcy, także w przypadku jeżeli dzierżawi on grunty na podstawie ustnej umowy, czy też wtedy, gdy dzierżawa nie jest wykazana w ewidencji gruntów i budynków.

Czy można zmienić limit w drugim terminie składania wniosków o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego do produkcji rolnej w przypadku, gdy zmieniła się powierzchnia posiadanych przez producenta rolnego użytków rolnych?

W celu uzyskania zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej każdy rolnik musi złożyć stosowny wniosek, z dołączonymi do niego fakturami VAT, dokumentującymi poniesione wydatki. W roku 2020 obowiązują dwa terminy, w których można to zrobić, tj. w terminie od 3 lutego do 2 marca oraz w terminie od 3 sierpnia do 31 sierpnia.

Średnia cena skupu żyta za okres ostatnich 11 kwartałów, która stanowi podstawę do ustalenia podatku rolnego na rok 2020, wyniosła 58,46 zł za 1 dt (decytonę, kwintal). Jest więc nieznacznie wyższa niż obowiązująca dla roku 2019. Oznacza to, że w 2020 roku rolnicy zapłacą trochę wyższą daninę.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) poinformowała, że w 2020 r. będzie pobierała zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne od wypłacanych emerytur i rent na zasadach analogicznych, jak przed dniem 1 stycznia 2020 r.

W 2020 roku rząd zwróci producentom rolnym 1 zł za litr zużytego oleju napędowego - wynika z opublikowanego projektu rozporządzenia rządu. W br. na dopłaty do paliwa rolniczego rząd chce przeznaczyć blisko 1,2 mld zł.

1 września 2019 r. zasadniczym zmianom uległy zasady rozliczania zakupów od rolników ryczałtowych. Umożliwiono wystawianie, podpisywanie i przesyłanie w formie elektronicznej faktur VAT RR oraz oświadczeń o statusie rolnika ryczałtowego sporządzanych w przypadku umów kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze. Ponadto zlikwidowano warunek odliczania zryczałtowanego zwrotu podatku w postaci zapłaty należności za produkty rolne lub usługi rolnicze w terminie 14 dni, licząc od dnia zakupu. Warunek ten od dawna był uznawany za niezgodny z przepisami unijnymi, co niejednokrotnie potwierdzały wyroki sądów administracyjnych.

Ministerstwo Finansów określiło w drodze rozporządzenia wysokość norm szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej, które będą obowiązywały w 2020 r.

Pod ubezpieczenia społeczne można podlegać w ZUS-ie lub KRUS-ie. Różnica w wysokości składek oraz ich rozliczanie znacznie się od siebie różnią. Jeśli rolnik chce rozpocząć prowadzić działalność gospodarczą, musi się dobrze zastanowić, do której z tych instytucji opłacić składki.

W celu uzyskania zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej każdy rolnik musi złożyć stosowny wniosek, z dołączonymi do niego fakturami VAT, dokumentującymi poniesione wydatki. W roku 2019 obowiązują dwa terminy, w których można to zrobić, tj. w terminie od 1 lutego do 28 lutego oraz w terminie od 1 sierpnia do 2 września.

Minister Finansów wydał 18 stycznia 2019 r. objaśnienia podatkowe dotyczące obowiązków ciążących na rolnikach, jako podmiotach wypłacających należności z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa PIT).

Koronawirus w Polsce, Rolnictwo

Przedawnienie podatku rolnego

Nowy JPK_VAT i zgłoszenie do CRBR do lipca 2020 r.

Odroczenie płatności składek ZUS z powodu epidemii koronawirusa

I filar pakietu pomocowego dla gospodarki – Bezpieczeństwo Pracowników

II filar pakietu pomocowego dla gospodarki – Finansowanie Przedsiębiorstw

Założenia pakietu antykryzysowego. Jego szacunkowa wartość to 212 mld zł

Zwolnienie firm z opłat czynszowych z powodu koronawirusa

Pakiet osłonowy a realne potrzeby firm

Jak wnioskować o rozłożenie na raty należności podatkowych

Wydatki pracodawcy na profilaktykę w walce z koronawirusem w kosztach

Epidemia koronawirusa - odroczenie terminu płatności podatku lub umorzenie zaległości podatkowej

Minister Finansów rozwiąże bankowy bufor ryzyka systemowego - powodem zbliżająca się globalna recesja

Firmy chcą wstrzymania prac nad nowym JPK_VAT, podatkiem cukrowym i podatkiem od sprzedaży detalicznej

Doradcy podatkowi napisali 46 propozycji do specustawy osłonowej dla przedsiębiorców

Jak koronawirus wpłynie na wypłacalność firm – kiedy trzeba zgłosić upadłość

Księgowi i doradcy podatkowi potrzebują więcej czasu na rozliczanie podatków

Ograniczenia w ruchu granicznym w Polsce od 15 marca

Polityka fiskalna w czasie pandemii - jednym z rozwiązań: rekompensata zmniejszenia czasu pracy

Doradcy podatkowi pracują nad pakietem osłonowym dla firm

Kolejne ograniczenia związane z koronawirusem - nowe rozporządzenia

Potrzebne jest podejście systemowe, polegające na przesunięciu terminów dla wszystkich podatników

Praca zdalna a cyberbezpieczeństwo firmy

Doradcy podatkowi apelują do Ministra Finansów o pilne przesunięcie terminów podatkowych

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce wnioskuje do rządu o odroczenie terminów podatkowych i sprawozdawczych

Z powodu koronawirusa należy przesunąć obowiązki w podatkach, ZUS i GUS

Prace urzędów skarbowych a koronawirus – jak rozliczyć roczny PIT?

Podatnicy mogą zgłaszać pomysły dotyczące koronawirusa

Nowy JPK_VAT z deklaracją od 1 lipca. Pobór podatku cukrowego przesunięty na koniec roku

Firmy mogą wnioskować o umorzenie zaległości podatkowych związanych z koronawirusem

Zgromadzenia wspólników spółki a koronawirus

MF apeluje o kontakt z urzędami skarbowymi poprzez e-PUAP i infolinie

Udogodnienia podatkowe dla firm w związku z koronawirusem

Płatności bezpośrednie - oświadczenie potwierdzające brak zmian w 2020 r.

Usługi naprawy maszyn dla rolnictwa z kasą fiskalną online

PKPiR w gospodarstwie rolnym

Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze - faktury potwierdzające zakup w metrach sześciennych

Wniosek o zwrot akcyzy za paliwo rolnicze - faktury uproszczone

Ulga inwestycyjna w podatku rolnym – kwota netto czy brutto z załączonych faktur?

Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze - faktury dokumentujące sprzedaż paliwa do samochodu

Czy zwrot akcyzy za paliwo rolnicze przysługuje posiadaczowi zależnemu (dzierżawcy)

Limit zwrotu akcyzy za paliwo rolnicze a zmiana powierzchni gruntów

Wniosek o zwrot akcyzy od paliwa rolniczego w 2020 r.

Podatek rolny w 2020 r.

Zasady potrącania zaliczek na podatek przez KRUS w 2020 r.

Zwrot akcyzy od paliwa rolniczego w 2020 r.

Zakupy od rolników - rozliczenie VAT po zmianach od 1 września 2019 r.

Normy szacunkowe dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej w 2020 r.

Powrót do KRUS przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą

Wniosek o zwrot akcyzy od paliwa rolniczego w 2019 r.

Obowiązki rolników w PIT w zakresie umowy o pomocy przy zbiorach - objaśnienia MF