Oszustwa podatkowe

Oszustwa karuzelowe w obszarze podatków stanowią poważny problem dla budżetów państw, mimo coraz lepszej wykrywalności tego rodzaju przestępstw. Na czym zatem polega karuzela podatkowa, czyli mechanizm wyłudzania nienależnego podatku VAT?

Powołanie spółki "Aplikacje krytyczne" nie pomoże w walce z luką w VAT, bo naszą słabością jest złe prawo, nie brak informacji - mówi PAP prof. Witold Modzelewski.

Skuteczna walka ze zorganizowanymi grupami przestępczymi wyłudzającymi VAT, to przede wszystkim działania prokuratury i służb specjalnych. Mniejsze znaczenie mają tu zmiany prawa - twierdzi doradca podatkowy Radosław Piekarz z Klubu Jagiellońskiego.

9 maja 2016 r. Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Rozwoju wystosowały tzw. list ostrzegawczy o zagrożeniu oszustwami w zakresie podatku VAT, które występują w obrocie olejem rzepakowym. List jest skierowany do wszystkich podatników VAT, którzy uczestniczą w obrocie olejem rzepakowym. Ma on charakter wyłącznie informacyjny, co oznacza, że nie jest źródłem praw i obowiązków. Publikujemy ten list w całości.

W Polsce mamy dramatyczną sytuację, jeśli chodzi o skalę wyłudzeń VAT, musimy uszczelniać swój system nie czekając na zmiany w prawie UE - wskazuje w rozmowie z PAP Roman Namysłowski, partner w Crido Taxand, członek Rady Konsultacyjnej Prawa Podatkowego oraz członek VAT Expert Group. I wskazuje, że np. obecne zasady regulujące rozliczenia VAT w dostawach wewnątrz UE (tzw. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów WDT) ustanowiono w 1993 r. jako system przejściowy na trzy lata. Minęły 23 lata, więc najwyższy czas go zmienić.

Ministerstwo Finansów planuje zmniejszenie luki VAT-owskiej w ciągu trzech lat do ok. 15 proc. wpływów z tego podatku z obecnych 26 proc. - podał 7 kwietnia 2016 r. na konferencji nt. szarej strefy szef MF Paweł Szałamacha. Środkami do osiągnięcia tego celu mają być m.in. zmiany przepisów dot. VAT, powołanie Krajowej Administracji Skarbowej z połączenia służby celnej i organów skarbowych i wyposażenie jej w "nowoczesne narzędzia informatyczne". Ponadto minister Szałamacha w wywiadzie dla "Dziennika Gazety Prawnej" stwierdził, że najprawdopodobniej w 2017 roku nie będzie powrotu do niższych stawek VAT. "Nie zarekomenduję takiego rozwiązania" - powiedział.

Sąd Okręgowy w Olsztynie skazał szefa grupy przestępczej wyłudzającej VAT na 10 lat pozbawienia wolności, a jego wspólnika na 4 lata. Są to rekordowe wyroki skazujące za przestępstwa podatkowe. Likwidacja grupy, która dokonała szeregu oszustw polegających na wyłudzeniu m.in. 50 mln nienależnego zwrotu VAT, to ogromny sukces warmińsko-mazurskiej Kontroli Skarbowej i organów ścigania.

Komisja Europejska planuje zmianę zasad pobierania podatku VAT podczas transakcji transgranicznych, by ukrócić możliwość oszustw, jakie się z tym wiążą. Według szacunków KE luka VAT w skali UE wynosi 170 mld euro.

Najwyższa Izba Kontroli, po kontroli w zakresie VAT, zwróciła się do Ministra Finansów o szybsze wprowadzanie rozwiązań ułatwiających zwalczanie oszustw w VAT, m.in. poprzez przyspieszenie prac nad wprowadzeniem modelu hurtowni danych VAT opartych na Jednolitym Pliku Audytowym. NIK wskazała jednocześnie na potrzebę wprowadzenia nowych rozwiązań w celu ograniczenia szarej strefy w gospodarce.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt ustawy o szczególnych zasadach wykonywania niektórych zadań z zakresu informatyzacji administracji podatkowej i kontroli skarbowej. Ustawa ta ma określić sposób realizacji projektów informatycznych o publicznym zastosowaniu z zakresu finansów publicznych, a także zasady wyposażania administracji podatkowej i kontroli skarbowej w systemy teleinformatyczne albo urządzenia informatyczne lub oprogramowanie zapewniające zwiększenie efektywności działań tych organów.

Zdaniem profesora Witolda Modzelewskiego to konieczne, bo zwykłe organy ścigania są za słabe na zlikwidowanie systemu wyłudzeń. Ów "system", mimo zmiany rządu, istnieje w dalszym ciągu i chwali się (publicznie!), że zablokuje uchwalenie nowej ustawy o podatku od towarów i usług (projekt PiS), który likwiduje wszystkie sukcesy lobbystyczne klienteli liberalnych polityków.

Odwrócony VAT, którego likwidację planuje PiS, pozwolił zapobiec wyłudzeniom VAT w handlu złomem - przekonuje prezes Izby Przemysłowo Handlowej Gospodarki Złomem Piotr Gluźniewicz. Izba apeluje o pozostawienie odwróconego VAT w obrocie złomem.

Organy podatkowe nie powinny wydawać decyzji odmawiającej odliczenia VAT jedynie wykazując, że dostawca podatnika był podmiotem nieistniejącym. Konieczne jest wykazanie, że podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, iż dostawa wiązała się z przestępstwem w zakresie podatku. Organy podatkowe nie mogą jednakże w sposób generalny wymagać od podatnika sprawdzania, czy jego dostawca dysponuje towarami i jest w stanie je dostarczyć. Nie można również wymagać od podatnika weryfikowania, czy jego dostawca wywiązuje się z obowiązku składania deklaracji i zapłaty podatku VAT.

Planowane unijne przepisy w sprawie wymiany informacji o decyzjach podatkowych krajów członkowskich to stracona okazja do tego, by uczynić duży krok naprzód w walce z agresywnym planowaniem podatkowym i nieuczciwą konkurencją podatkową - ocenili europosłowie. Zdaniem eurodeputowanych przepisy nie idą dość daleko, bo ich zakres został ograniczony tylko do orzeczeń podatkowych o znaczeniu transgranicznym, a także nie będą mieć mocy retroaktywnej - będą mieć zastosowanie do decyzji wydanych po 31 grudnia 2016 r., a wyjątkowo także do tych, które zostały wydane, poprawione albo wznowione między 2012 a 2016 r.

Prezydent Andrzej Duda podpisał 16 października 2015 r. ustawę, której celem jest wdrożenie ustawodawstwa FATCA - poinformowała kancelaria prezydenta. Ustawa ma uniemożliwić amerykańskim podatnikom ukrywanie dochodów zagranicą.

Z perspektywy interesów Skarbu Państwa, za najbardziej szkodliwy rodzaj oszustw podatkowych uznać należy wyłudzenia zwrotów podatku od towarów i usług. O ile bowiem np. zatajenie przed fiskusem osiągniętego w danym okresie rozliczeniowym dochodu wiąże się jedynie z uszczupleniem dochodów budżetowych państwa, podkreślić należy, iż wyłudzenie podatku VAT dodatkowo te dochody zmniejsza. Nie dość bowiem, że oszust podatkowy nie uiszcza należnej daniny, to jeszcze uzyskuje od Skarbu Państwa środki, które mu się faktycznie nie należą. Korzyści związane z tego typu działalnością przestępczą znajdują więc swoje źródła w budżecie państwa, a każda kwota wyłudzona przez oszustów wiąże się ze zmniejszeniem środków przekazywanych przez państwo na inne, społecznie istotne cele. Na oszustach vatowskich tracimy więc wszyscy.

Propozycje Rady Konsultacyjnej Prawa Podatkowego przy Ministrze Finansów z 20 sierpnia 2015 r., dotyczące rozwiązań ograniczających możliwość popełniania oszustw VAT komentuje profesor Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych.

Rada Konsultacyjna Prawa Podatkowego przy Ministrze Finansów przyjęła propozycje swojego zespołu ds. podatków pośrednich, dotyczące rozwiązań ograniczających możliwość popełniania oszustw VAT. Zdaniem Rady zwalczanie oszustw powinno mieć charakter kompleksowy i obejmować oprócz rozwiązań legislacyjnych również m.in. aspekty związane z funkcjonowaniem administracji podatkowej (oraz jej współpracy z innymi organami państwa) a także odpowiednich narzędzi wspomagających działania administracji (np. odpowiednie systemy IT).

Oszustwo podatkowe jest umyślnym czynem prowadzącym do uchylenia się od odpowiedzialności zapłaty części bądź całości podatku. Nadrzędnym celem nieprzepisowego podatnika jest możliwie największe uniknięcie obowiązkowego podatku. Aby płacić jak najmniejszy podatek lub najlepiej w ogóle go nie płacić osoby zainteresowane stworzyły wiele sposobów na ominięcie przepisów podatkowych. Aby zrozumieć istotę problemu oszustw podatkowych należy przede wszystkim odróżnić pojęcie optymalizacji podatkowej (która stanowi legalne działanie dążące do obniżenia wysokości zobowiązania podatkowego) od oszustwa podatkowego, które już działaniem zgodnym z prawem nie jest.

Najpoważniejszym problemem w obszarze podatków są wyłudzenia VAT - mówi PAP wiceminister finansów Jarosław Neneman. Za fałszowanie banknotów grozi od 5 do 25 lat; a za wyprodukowanie faktury, od której nie odprowadzi się VAT-u, w ogóle nie grozi więzienie - dodaje.

Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego zaproponowała umieszczenie w przyszłej Ordynacji podatkowej klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania. Tymczasem podobne przepisy przygotowane przez resort finansów od kilku miesięcy nie mogą się doczekać na przyjęcie przez rząd. Przyjęcie teh klauzuli zaleca Komisja Europejska, a w styczniu 2015 r. Rada UE wprowadziła klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania do dyrektywy dotyczącej transakcji między spółkami powiązanymi różnych państw członkowskich (państwa mają ją implementować do 31 grudnia 2015 r.)

Pranie "brudnych pieniędzy" współcześnie towarzyszy głównie przestępczości o charakterze ekonomicznym i oszustwom podatkowym, więc walka z tym procederem wymaga szczególnej wiedzy - wskazywali uczestnicy debaty zorganizowanej w środę 11 marca 2015 r. przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Grozi za to kara do 8 lat pozbawienia wolności.