Oszustwa podatkowe, Paragon

W dniu 10 listopada 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał niezwykle ważny wyrok (I FSK 903/22) dotyczący oszustw podatkowych i dobrej wiary podatników w kontekście prawa do odliczenia VAT oraz zastosowania 0% stawki tego podatku do wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów. Oczekiwanie na pisemne uzasadnienie tego orzeczenia trwało ponad cztery miesiące, aczkolwiek było warto. W niniejszym artykule omawiam kluczowe wnioski płynące z wyroku I FSK 903822, które nie tylko wprowadzają istotne zmiany w rozumieniu i stosowaniu prawa podatkowego z puntu widzenia organów chcących zakwestionować rzetelność podatnika, ale także oferują cenne wskazówki, jak bezpiecznie prowadzić działalność gospodarczą, unikając pułapek związanych z oszustwami VAT. Zapraszam do lektury.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł 30 stycznia 2024 r., że pracownik wykorzystujący dane swego pracodawcy do wystawiania fałszywych faktur jest zobowiązany do zapłaty wskazanej w nich kwoty podatku  Ale takie konsekwencje powinny dotknąć pracownika pod warunkiem, że pracodawca (podatnik VAT) dochował należytej staranności, rozsądnie wymaganej w celu kontrolowania działań swojego pracownika.

Ponad 6,5 mln zł przychodu nie zadeklarowała do opodatkowania spółka świadcząca na terenie całego kraju usługi przewozowe przez mobilną aplikację – wynika z kontroli przeprowadzonej przez Dolnośląski Urząd Celno-Skarbowy we Wrocławiu.

Oszczędności kosztowe na samym procesie fiskalizacji dzięki e-paragonom mogą sięgać od 50 do 80 proc. względem papierowych – przekazał prezes Platformy Detalistów Cezary Pierzan. Dodał, że udział e-paragonów na tle papierowych w Polsce nie jest duży, ale dynamika ich wprowadzania się zwiększa.

Ministerstwo Finansów w cyklicznej akcji "Weź paragon" zachęca do brania paragonów a jednocześnie wyjaśnia gdzie można zgłosić fakt niewydania paragonu konsumentowi przez sprzedawcę i jaką treść powinien zawierać prawidłowo wystawiony paragon fiskalny. Czy jest kara za niewzięcie paragonu? Czy wystarczy pargon elektroniczny, czy musi być papierowy?

Organy podatkowe w Polsce (urzędy skarbowe i urzędy celno-skarbowe) wykrywają coraz mniej fikcyjnych ("lewych") faktur. Dlaczego tak się dzieje?

Minister Finansów udzielił wyjaśnień odnośnie przechowywania i utylizacji paragonów fiskalnych z kas rejestrujących (kas fiskalnych).

Kasy fiskalne przechodzą w ostatnich latach prawdziwą rewolucję, która zmierza do raportowania transakcji do urzędu skarbowego w czasie rzeczywistym. Jednocześnie rynek odchodzi już od kas w postaci dużego sprzętu, obsługiwanego przez kasjera. Coraz bardziej popularne są kasy samoobsługowe, w różnych postaciach i o różnych funkcjonalnościach. Ostatnio przedsiębiorcy coraz większą uwagę przykładają do kas wirtualnych, które mają postać oprogramowania instalowanego na dowolnym urządzeniu. Niestety nie wszystkie branże mogą korzystać z tego rozwiązania.

Co czwarty sprzedający nie wystawił prawidłowego paragonu – to wynik kontroli przeprowadzonych przez Krajową Administrację Skarbową (KAS) w wakacje 2022 r. Ministerstwo Finansów podkreśla, że paragon to większe bezpieczeństwo klienta oraz dowód uczciwości ze strony przedsiębiorcy i poszanowania zasad uczciwej konkurencji. KAS prowadzi bieżące kontrole mające na celu uszczelnianie systemu podatkowego i walki z tzw. „szarą strefą”, jednak w przypadku oszustw paragonowych ogromne znaczenie ma postawa kupujących, czyli nas wszystkich. Czy każdy sprzedawca musi wystawić paragon? Czym są prawidłowo wystawione paragony, do czego mogą posłużyć i gdzie zgłaszać nieprawidłowości?

W ciągu czterech pierwszych miesięcy br. KAS przeprowadziła ponad 3 tys. nabyć sprawdzających. Część ekspertów przekonuje, że obowiązujące od tego roku przepisy budzą wątpliwości, a fiskus chętnie wykorzystuje nowe narzędzie. Z danych wynika, że nałożono ponad 800 mandatów karnych na łączną kwotę blisko 800 tys. zł. Ponadto w pierwszym kwartale organy KAS dokonały 89 tymczasowych zajęć ruchomości.

Podatnicy VAT nauczeni doświadczeniem lat 2004-2014 pytają, które to nowe przepisy tego podatku są również nową pułapką na naiwnych zastawioną po to, aby ktoś na nich zarobił. Tym kimś nie jest bynajmniej budżet, lecz „międzynarodowi inwestorzy” dla których być może napisano te przepisy.

E-paragon już wkrótce w kasach fiskalnych online. Resort finansów przygotował rozporządzenie w tej sprawie. Sprzedawca używający kasy online nie będzie musiał drukować paragonu, przy czym e-paragon będzie mógł wystawić i wydać nabywcy, za jego zgodą i w sposób z nim uzgodniony.

Paragony fiskalne. Pod hasłem „Weź paragon” rusza coroczna, ogólnopolska kampania informacyjno-edukacyjna Ministerstwa Finansów. Akcja ma uświadomić Polakom znaczenie brania i wydawania paragonu fiskalnego. Kampania będzie prowadzona do końca sierpnia 2021 roku. Ministerstwo Finansów tłumaczy m.in. jak wygląda prawidłowy paragon i jak rozpoznać błędny.

Zwalczanie luki VAT. Dane pokazują, że luka VAT w Polsce sukcesywnie się zmniejsza, ale w walce o uszczelnianie systemu nierzadko rykoszetem dostaje też uczciwy biznes. Jedną z głośnych medialnie spraw jest przypadek gliwickiej spółki Marketing, której urząd skarbowy od dwóch lat wstrzymuje zwrot podatku VAT na kwotę blisko 17 mln zł, choć kolejne postępowania nie wykazały żadnych nieprawidłowości. W efekcie firma zaczęła mieć problemy z płynnością finansową i musiała wstrzymać działalność, a w tej chwili jest już na skraju bankructwa. Podobne sprawy dość często trafiają do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał niedawno dwa istotne orzeczenia zapadłe w wyniku pytań prejudycjalnych skierowanych przez polskie sądy administracyjne. Za niezgodne z Dyrektywą VAT uznano polskie przepisy uniemożliwiające neutralne odliczenie VAT z tytułu WNT w tej samej deklaracji, w której wykazano podatek należny z tego tytułu, w sytuacji, gdy podatnik wykazał takie nabycie po upływie 3 miesięcy. W innym orzeczeniu skład orzekający uznał za sprzeczną z Dyrektywą VAT praktykę polskich organów skarbowych, wykluczającą dopuszczalność korekty VAT przez wystawcę faktury, również w sytuacji, gdy dana czynność nie podlegała opodatkowaniu, a wystawienie faktury nie wiązało się z dokonaniem oszustwa podatkowego.

Wirtualne kasy fiskalne i kasy fiskalne online. Którzy podatnicy muszą stosować kasy fiskalne online od 1 stycznia 2021 r.? Kto może korzystać z wirtualnej kasy fiskalnej (kasy programowej)?

Ewidencja faktur uproszczonych w nowym JPK_VAT pozostanie bez zmian do 30 czerwca 2021 r. Chodzi o prawo do zbiorczego ewidencjonowania paragonów z NIP kupującego do 450 zł. Oznacza to, że obecnie obowiązujące zasady ewidencjonowania paragonów uznanych za faktury uproszczone nie ulegną zmianie po 1 stycznia 2021 r. Zmiana terminu spowodowana jest m.in. przez COVID-19.

Traktowanie paragonów z NIP nabywcy o wartości nieprzekraczającej 450 zł (lub 100 euro) za faktury uproszczone przysparza spore problemy przedsiębiorcom. Ma się to zmienić. Ministerstwo Finansów proponuje bowiem, by paragon fiskalny z numerem NIP nabywcy wystawiony na kwotę do 450 zł nie był fakturą uproszczoną.

Polska liczy na poparcie niemieckiej prezydencji UE propozycji uszczelnienia systemów podatkowych i walki z nieuczciwą konkurencją podatkową - oświadczył wiceminister finansów Jan Sarnowski w czasie polsko-niemieckiej debaty o odbudowie gospodarek po pandemii.

Minister Finansów wyjaśnił, że w przypadku zaistnienia błędu w numerze NIP nabywcy umieszczonym na paragonie fiskalnym dopuszcza się możliwość wystawienia noty korygującej, zgodnie z art. 106k ustawy o VAT do wystawionej do takiego paragonu faktury albo paragonu fiskalnego będącego fakturą uproszczoną. Jednocześnie Minister sprecyzował, że jako błąd w numerze NIP należy rozumieć oczywistą pomyłkę, na przykład brak jednej cyfry, przestawienie cyfr, bądź pomyłkę w jednej cyfrze. W wypadku popełnienia takiej pomyłki należy wystawić fakturę z takim samym błędnym numerem NIP, jaki znalazł się na paragonie i następnie do tej faktury powinna być wystawiona nota korygującą z prawidłowym numerem NIP. Minister Finansów uznał jednak, że nie można wystawić noty korygującej w przypadku, gdy na paragonie fiskalnym nie umieszczono w ogóle numeru NIP lub podano kompletnie błędny numer NIP, np. 9999999999 lub NIP innego podatnika.

Porozumienie pomiędzy Szefem Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) i Federalnym Ministerstwem Finansów Republiki Federalnej Niemiec, zawarte 24 lipca 2020 r., dotyczy bezpośredniej transgranicznej wymiany informacji w zakresie podatku VAT. Ma ono umożliwić szybszą wymianę informacji pomiędzy administracjami podatkowymi obu krajów i przyczynić się do zwiększenia skuteczności zwalczania oszustw w podatku VAT.

Obowiązkową wymianą kas objęci są podatnicy prowadzący placówki gastronomiczne, ale nie wszystkie. Tylko usługi gastronomiczne świadczone przez stacjonarne placówki będą musiały być ewidencjonowane od 1 stycznia 2021 r. na kasie fiskalnej online. Sprzedaż obwoźna nie jest objęta tym obowiązkiem.

Ministerstwo Finansów przesunęło terminy, które umożliwiają dalsze prowadzenie ewidencji przy zastosowaniu dotychczas stosowanych przez podatników kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii. Dla pierwszej grupy podatników (świadczących usługi związane z wyżywieniem, krótkotrwałym zakwaterowaniem, sprzedaży węgla, brykietu i podobnych paliw stałych) w terminie do 31 grudnia 2020 r., natomiast dla drugiej grupy podatników (świadczących usługi m.in. fryzjerskie, kosmetyczne, budowlane, w zakresie opieki medycznej, prawnicze) do 30 czerwca 2021 r.

Polska i Słowacja będą współpracować w walce z przestępstwami podatkowymi, w tym VAT – przewiduje podpisane 15 czerwca 2020 r. w Bratysławie dwustronne porozumienie dotyczące zacieśnienia współpracy Polski i Słowacji w wymianie wiedzy i informacji podatkowej.

Do dnia 30 czerwca 2020 r. podatnicy odrębnie od sprzedaży paragonowej wykazują w prowadzonej ewidencji faktury wystawione zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT (tzw. faktury uproszczone). Natomiast w okresie od 1 lipca 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. podatnicy nie wykazują w ewidencji odrębnie paragonów fiskalnych uznanych za faktury uproszczone.