Pełnomocnik

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako osoba prawna, działa przez swoje organy. Za prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie odpowiedzialny jest zarząd. Mnogość obowiązków w firmie może jednak sprawić, że członkowie zarządu będą potrzebowali pomocy.

W uchwale z 25 kwietnia 2022 r. Naczelny Sąd Administracyjny (w składzie 7 sędziów) orzekł, że pełnomocnictwo procesowe rozciąga się tylko na czynności w ramach jednej sprawy podatkowej, która objęta jest aktami.

Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 7 marca 2022 r. podjętej w składzie 7 sędziów uznał, że postanowienie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności doręczone stronie, która miała ustanowionego pełnomocnika, z naruszeniem art. 145 § 2 Ordynacja podatkowej (tj. bez doręczenia pełnomocnikowi), należy uznać za niewiążące w rozumieniu art. 212 w zw. z art. 239 Ordynacji podatkowej - także wtedy, gdy strona lub jej pełnomocnik wnieśli od niego zażalenie. Przyczyną podjęcia uchwały była naganna praktyka organów podatkowych, które nie stosowały się do gwarancji procesowych dotyczących sposobu doręczeń.

Pełnomocnik w działalności gospodarczej. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Technologii poinformowało 12 lipca 2021 r., że ponad 370 tys. przedsiębiorców wpisanych do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej korzysta z pomocy pełnomocników. Z danych resortu wynika, że na 2,6 mln aktywnych działalności gospodarczych zarejestrowanych w CEIDG, ponad 374 tys. korzysta z pomocy pełnomocników, czyli osób upoważnionych do działania w ich imieniu. Liczba ustanowionych pełnomocników wynosi 395,6 tys.

Zgromadzenie wspólników spółki kapitałowej może udzielić pełnomocnictwa rodzajowego, a zatem do reprezentowania spółki w zakresie określonej kategorii umów lub sporach z członkiem zarządu. Co oznacza, że zgromadzenie wspólników nie musi powoływać pełnomocnika osobno dla każdej z czynności.

Czy dla skutecznego przerwania terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, zawiadomienie o wszczęciu postępowania karnego skarbowego powinno zostać doręczone podatnikowi, czy jego pełnomocnikowi? Odpowiedź na to pytanie daje uchwała NSA z 18 marca br.

Jeżeli w postępowaniu kontrolnym został ustanowiony pełnomocnik, to naczelnik urzędu skarbowego nie może kierować do podatnika zawiadomienia o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia. Organy powinny ze sobą współdziałać i nie powinno dochodzić do sytuacji, że jeden nie wie, iż przed drugim podatnik działa za pośrednictwem pełnomocnika - uznał NSA w uchwale.

Jakie skutki wywołuje pominięcie pełnomocnika w doręczeniu zawiadomienia o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w przypadku wszczęcia postępowania w sprawie popełnienia przestępstwa karnego skarbowego?

Pełnomocnika może ustanowić osoba niebędąca stroną, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu karnym czy karnym skarbowym. Świadek może to zrobić w sytuacji, w której nie dysponuje wystarczającą wiedzą profesjonalną do obrony swych praw w toku składania zeznań, a taka obrona jest konieczna ze względu na okoliczności.

Zgodnie z orzeczeniem NSA profesjonalny pełnomocnik nie musi być na platformie ePUAP, aby skutecznie doręczano mu pisma. Niewskazanie adresu elektronicznego na tej platformie nie stanowi takiego braku formalnego pisma, który uniemożliwia skuteczne złożenie odwołania od decyzji administracyjnej.

Od 1 stycznia 2017 r., w wyniku nowelizacji Kodeksu cywilnego, przedsiębiorcy mają możliwość ustanawiania prokury obejmującej umocowanie także albo wyłącznie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej. Prokura taka pozwala zachować u danego przedsiębiorcy zasadę reprezentacji łącznej i realizować ją także przez osoby nie wchodzące w skład organu zarządzającego, tj. przez prokurentów.

Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej dane z ewidencji VAT przesyłane w formacie JPK_VAT mogą być podpisywane także przez pełnomocnika podatnika. Do ustanowienia pełnomocnictwa w tym zakresie służy wzór pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej (UPL-1).

Od początku lipca 2016 r. obowiązują przepisy dotyczące udzielania pełnomocnictw ogólnych. Nowe regulacje stanowią o pełnomocnictwie ogólnym, które upoważnia do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. Dotychczas wymagane było złożenie pełnomocnictwa do akt każdej toczącej się sprawy, co wiązało się również z uiszczaniem opłaty skarbowej od każdego składanego dokumentu przez pełnomocnika.

W ustawie o VAT mają nastąpić od 2017 roku zmiany w przepisach dotyczących solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zaległości podatkowe podmiotu dokonującego dostaw określonych towarów i kaucji gwarancyjnej. Natomiast w ustawie o VAT i Ordynacji podatkowej wprowadzone mają zostać nowe przepisy dotyczące solidarnej odpowiedzialności pełnomocnika rejestrującego podatnika za zaległości podatkowe podatnika powstałe w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania tego podatnika jako podatnika VAT.

Postępowanie podatkowe niejednokrotnie skutkuje określeniem zobowiązania podatkowego, dlatego bierne zdanie się na ustalenia organu może drogo kosztować. Żeby jednak skutecznie bronić swoich racji, warto wiedzieć czego należy się spodziewać.

Minister finansów określił wzory pełnomocnictwa ogólnego (PPO-1) oraz zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu pełnomocnictwa ogólnego (OPO-1), które obowiązują od 1 lipca 2016 r.

Od 1 lipca 2016 r. pełnomocnictwo ogólne może upoważniać terminowo albo bezterminowo do działania pełnomocnika na rzecz mocodawcy we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. Nie trzeba już dołączać oryginału lub urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa do akt każdej sprawy.

Od 1 stycznia 2016 r. można ustanowić pełnomocnika dla nieobecnej osoby lub niemogącej prawidłowo działać firmy (np. z uwagi na brak zarządu). Natomiast od 1 lipca 2016 r. płatnik będzie mógł wyznaczyć jako pełnomocnika ogólnego biuro rachunkowe lub doradcę podatkowego.

W związku ze zmianami w Ordynacji podatkowe, pełnomocnictwo w sprawach podatkowych może być ogólne, szczególne lub do doręczeń. Począwszy od 1 lipca 2016 r. pełnomocnik ogólny będzie mógł działać w imieniu strony postępowania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. Od lipca br. zacznie także działać informatyczna baza pełnomocnictw ogólnych, czyli Centralny Rejestr Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO).

Jeżeli doradca podatkowy, radca prawny lub adwokat nie podał elektronicznego adresu (e-mail) do doręczeń, organ podatkowy może nadal komunikować się z nim za pomocą tradycyjnej poczty – potwierdziło Ministerstwo Finansów na pytanie DGP. Pełnomocnicy skarżą się jednak, że jeśli nie podali adresu elektronicznego, to urzędnicy dzwonią do nich, wzywając do osobistego odbioru pisma w siedzibie urzędu. Bywa, że mieści się on na drugim krańcu Polski.

Koszty obsługi prawnej przedsiębiorcy stanowią koszty pośrednie związane z przychodem uzyskanym z prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej (art. 22 ust. 1 w związku z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT). Nie ma przy tym znaczenia, czy tego rodzaju wydatki ponoszone są na bieżącą obsługę prawną, czy też ponoszone są w związku z ustanowieniem pełnomocnika do reprezentowania przedsiębiorcy w konkretnych sprawach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Czy praktyka organów podatkowych, polegająca na gromadzeniu i przetwarzaniu danych osobowych zarówno stron, jak i ich pełnomocników, jest zgodna z obowiązującymi przepisami? Wątpliwości co do tego wyraził Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej. Do jego stanowiska przychylił się również Minister Sprawiedliwości, który skierował wystąpienie w tej sprawie do Ministra Finansów.

Jakie są etyczne granice działań pełnomocników profesjonalnych w sprawach podatkowych i karnoskarbowych? Jak określać granice prawidłowego reprezentowania interesów klienta wobec działania mogącego wypełnić znamiona pomocnictwa, podżegania a nawet sprawstwa kierowniczego w przestępstwach karnoskarbowych?

W przypadku wystąpienia ciągu pełnomocnictw, które zazwyczaj ma miejsce w przedsiębiorstwach o rozbudowanej strukturze, opłacie skarbowej podlega jedynie złożenie ostatniego dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa, na podstawie którego pełnomocnik będzie dokonywał czynności.

Resort finansów jest w trakcie konsultowania projektu wielowątkowej nowelizacji ordynacji podatkowej. Niektórzy nazywają te zmiany podatkową rewolucją. Projekt przewiduje kontrowersyjne zmiany, takie jak m.in. wprowadzenie klauzuli przeciwko obejściu prawa podatkowego, opinii zabezpieczających. Mniej dyskusyjne są nowe regulacje przepisów o pełnomocnictwie, które mają wejść w życie od 2016 roku.