Umowa o dzieło, Studia

Co odróżnia umowę o dzieło od umowy zlecenia bądź umowy o świadczenie usług? Czy decydujące znaczenie ma nazwa umowy? Czy umowę o dzieło trzeba zgłaszać do ZUS i opłacać od niej składki na ubezpieczenie społeczne? Kiedy ZUS może zakwestionować umowę o dzieło?

Przez pierwsze 6 miesięcy 2023 roku zgłoszono 850,7 tys. umów o dzieło, to nieco więcej niż w analogicznym okresie w latach 2021-2022 - wynika z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Umowy o dzieło częściej były zawierane z mężczyznami i osobami w wieku 30-39 lat.

Rzecznik Praw Obywatelskich na skutek wniosku Związku Zawodowego Filmowców (ZZF) zwrócił się do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej o przedstawienie stanowiska w kwestii możliwości podjęcia działań legislacyjnych odnośnie uregulowania w przepisach prawa do wypoczynku osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych (np. umowa o dzieło, czy zlecenie). Zdaniem Ministra raczej nie można tego zrobić w przepisach kodeksu pracy, czy rozporządzeniu do tego kodeksu. Natomiast możliwe jest objęcie określonej grupy zawodowej przepisami odrębnej ustawy (i uregulowanie w niej np. prawa do minimalnego, obligatoryjnego odpoczynku dobowego dla osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych), tak, jak to zrobiono np. w ustawie o czasie pracy kierowców, czy ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Polska zobowiązała się wobec Brukseli, że w pełni oskładkuje (składkami ZUS) umowy cywilnoprawne. Nadal jednak chce negocjować termin tego ozusowania – informuje 26 maja 2022 r. "Dziennik Gazeta Prawna”. Ma to być jeden z tzw. kamieni milowych, czyli polskich zobowiązań wobec UE, od których zależy akceptacja Komisji Europejskiej dla Krajowego Planu Odbudowy w Polsce i uruchomienie pieniędzy unijnych na ten cel.

Wydatki na studia a koszty podatkowe. W najnowszych interpretacjach podatkowych Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznaje, że wydatki na studia nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów uczących się przedsiębiorców, jeżeli dopiero po ukończeniu studiów pojawią się przychody z dziedzin objętych zakresem studiów.

Zdobywanie dodatkowych kwalifikacji zwiększa szanse na przyciągnięcie większej liczby klientów na rynku świadczonych usług. Nic więc dziwnego, że osoby świadczące usługi, aby sprostać stale rosnącej konkurencji, starają się podnosić swoje umiejętności, poprzez uczestnictwo w różnego rodzaju kursach, czy dokształcaniu się w ramach odbywanych studiów. Wiąże się to oczywiście z ponoszeniem określonych wydatków. Zasadniczo świadczący usługi podatnik może zaliczyć te wydatki do kosztów prowadzonej działalności, jednak pod pewnym warunkiem.

Umowa o dzieło należy do grupy umów cywilnoprawnych dwustronnie zobowiązujących, uregulowanych w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Ponadto zamawiający zobowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem. O czym należy pamiętać zawierając umowę o dzieło?

Znowelizowane przepisy tarczy antykryzysowej przedłużają możliwość skorzystania ze świadczenia postojowego. W tym celu niezbędne będzie złożenie specjalnego oświadczenia do złożonego już wcześniej wniosku, że sytuacja materialna wykazana w tym wniosku nie uległa poprawie.

Przedsiębiorcy, którzy utracili przychody wskutek epidemii koronawirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19, mogą uzyskać jednorazowe świadczenie (tzw. postojowe) w wysokości 2080 zł albo 1300 zł. Świadczenie postojowe (maksymalnie 2080 zł) przysługuje również osobom, które zawarły umowę cywilnoprawną, a umowa ta nie doszła do skutku lub nastąpiło ograniczenie jej realizacji wskutek epidemii. Pieniądze otrzymane w ramach świadczenia postojowego są zwolnione z podatku dochodowego i składek ubezpieczeniowych.

W ostatnim czasie wiele mówiło się o „teście przedsiębiorców”, a tymczasem planowana jest jeszcze inna niekorzystna zmiana. Niekorzystna, bo być może z tytułu umowy zlecenie lub umowy o dzieło mniej pieniędzy zostanie wykonawcom „na rękę”, a na przedsiębiorców zostaną nałożone kolejne daniny na rzecz ZUS.

Projekty, w różnorodnych postaciach, były realizowane od zarania dziejów. Przykładami mogą tu być zakładanie osad, budowa dróg, przygotowywanie i prowadzenie wojen i słynne budowle: piramidy egipskie, mur chiński czy wieża Babel. Projektami tymi nie zarządzano jednak za pomocą takich metod, jak obecnie. Zrealizowano je dzięki ogromnemu wysiłkowi wielu ludzi, którzy nie tworzyli zespołu projektowego zarządzanego przez kierownika projektu, a nazwisko żadnego z wykonawców nie przeszło do historii.

Prace polegające na powtarzalnych usługach z zakresu księgowości nie mogą być uznane za wykonanie dzieła, bowiem nie prowadzą do powstania obiektywnie istniejącego dzieła. Prace takie są nastawione na staranne wykonywanie czynności, a nie uzyskanie określonego rezultatu. Nie mamy do czynienia z właściwościami podmiotowymi, które z uwagi na posiadane przymioty mogą prowadzić do uzyskania indywidualnego rezultatu. Dlatego prace z zakresu księgowości nie mogą być przedmiotem umowy o dzieło.

Wprowadzenie nowego rodzaju umowy cywilnoprawnej o pomocy przy zbiorach (dla osób pracujących sezonowo w rolnictwie), jak również wprowadzenie odpowiednich zmian w ubezpieczeniu zdrowotnym i podatku dochodowego od osób fizycznych - takie rozwiązania zawiera projektem nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, przygotowany przez resort rolnictwa.

Podważenie podlegania ubezpieczeniom przez ZUS ma na celu wykazanie pozorności zawartej umowy, w celu skorzystania z zasiłku. Postępowanie tego rodzaju występuje najczęściej w przypadku umów o pracę, gdzie istnieją podejrzenia, że umowa została zawarta właśnie na potrzeby skorzystania z zasiłku. Przeprowadzane przez ZUS kontrole nie skupiają się jedynie na stwierdzeniu pozorności zawartej umowy, bo np. przy umowie o dzieło mogą dotyczyć przedmiotu zawartej umowy. Zakres kontroli obejmuje także osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Umowa o dzieło należy do form zatrudnienia, która jest bardzo często zawierana przez firmy z handlowcami, dziennikarzami, blogerami, grafikami, jak również z innymi osobami wykonującymi tzw. „wolne zawody”. Jak prawidłowo rozliczyć podatek od takiej umowy?

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych określono dokładne informacje odnośnie tego, jakie koszty mogą być rozliczane dla poszczególnych podatników. W tym artykule omówimy je biorąc pod uwagę dane źródło przychodu.

Przedsiębiorca nie musi opłacać składek na ubezpieczenia społeczne za osobę, z którą współpracuje na podstawie wielokrotnie zawieranej umowy o dzieło. Tak uznał Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku w interpretacji indywidualnej z 7 marca 2017 r. Rząd zastanawia się aktualnie nad objęciem umów o dzieło składkami ZUS.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyraziło zaniepokojenie dużą liczbą umów o dzieło jako podstaw zatrudnienia cudzoziemców i skierowało do partnerów społecznych list w tej sprawie.

Wielu rodziców utrzymuje swoje studiujące (często w innej miejscowości) dzieci i regularnie zasila je pieniężnie – np. przelewając środki na ich konto. Powstaje pytanie, czy są to darowizny, które trzeba zgłaszać do urzędu skarbowego? Czy może jest to zwykłe świadczenie alimentacyjne bez żadnych skutków podatkowych?

Podatnik może zaliczyć wydatek na studia licencjackie, jeżeli kierunek studiów jest związany z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Celem podjęcia studiów jest pozyskanie przez podatnika w przyszłości nowych zleceń od podmiotów, które wymagają posiadania przez podatnika tego rodzaju wykształcenia. Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 9 sierpnia 2016 r.

Objęcie prawem tworzenia i wstępowania do związków zawodowych m.in. zleceniobiorców i usługodawców - zakłada nowelizacja ustawy o związkach zawodowych, którą opracowało ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej.

Rząd przygotował projekt zmiany ustawy o związkach zawodowych. Głównym powodem nowelizacji jest orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego i wymogi Międzynarodowej Organizacji Pracy nakazujące wprowadzenie zmiany umożliwiającej zrzeszanie się w związkach zawodowych nie tylko osobom pracującym na etacie, ale też tym, które pracę świadczą na podstawie umów cywilnoprawnych lub samozatrudnienia.

Jeśli rząd będzie dalej pracował nad nowelizacją ustawy o minimalnym wynagrodzeniu - ustalająca minimalną stawkę godzinową na poziomie 12 zł brutto dla zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych, to konieczne jest uwzględnienie odpowiedniego vacatio legis - uważa Konfederacja Lewiatan.

Minister rodziny, pracy i polityki społecznej rozważa pomysł przyznania inspektorom Państwowej Inspekcji Pracy prawa do jednostronnej zamiany umów cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia, czy umowy o dzieło) na umowy o pracę w drodze decyzji administracyjnej. Będzie to możliwe jeżeli zdaniem PIP umowa cywilnoprawna została zawarta z naruszeniem przepisów prawa pracy. Takie uprawnienie PIP może wiązać się z ryzykiem odszkodowań od państwa za niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej - mówi PAP ekspertka prawa pracy Monika Kolasińska.

Organy podatkowe zwykle uznawały, że osoba prowadząca działalność gospodarczą nie może odliczyć wydatków na dokształcanie się, w tym studia, jeśli zostały one rozpoczęta przed uruchomieniem firmy. Jeśli jednak nauka odbywała się już w trakcie prowadzenia działalności, wówczas zazwyczaj fiskus wyrażał zgodę na wpisanie czesnego w koszty. Pod warunkiem jednak, że można było wykazać związek między kierunkiem nauki a przychodami – również przyszłymi - firmy. Innymi słowy, przedsiębiorca studiujący filozofię raczej nie miał szans na wpisanie czesnego do kosztów firmy.