Tematy - Unikanie podwójnego opodatkowania, Firma - INFOR.PL

„Jeżeli (…) rezydent Ukrainy uzyskuje przychody z działalności wykonywanej osobiście na podstawie umowy cywilnoprawnej i nie posiada stałej placówki na terytorium Polski, to zgodnie z art. 14 ust. 1 Konwencji zawartej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (dalej Konwencja), przychód ten nie podlega opodatkowaniu w Polsce.” Takiej odpowiedzi udzielił podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów w związku z interpelacją dotyczącą kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów uzyskanych przez cudzoziemców pracujących w Polsce.

Jednym z częstszych, o ile nie najczęstszym pytaniem od naszych potencjalnych klientów jest: „Jak i czy w ogóle możliwe jest prowadzenie firmy bez opłacania ZUS?” Jest możliwe, jak najbardziej - w tym artykule postaramy się rozwinąć właśnie ten temat.

Coraz więcej osób z zagranicy znajduje zatrudnienie w Polsce. Są to przede wszystkim sąsiedzi zza wschodniej granicy, których do Polski kierują względy polityczne oraz ekonomiczne. Będąc obywatelem innego kraju niż kraj pracy, np. Ukrainy należy pamiętać, że osoba taka podlega przepisom podatkowym nie tylko kraju pochodzenia (czy obywatelstwa), ale również kraju w którym uzyskuje przychody. Pracując w Polsce należy więc zawsze zweryfikować swoje obowiązki prawnopodatkowe wobec polskich organów podatkowych. Odpowiednio, pracodawcy zatrudniający cudzoziemców powinni stosować przepisy polskie oraz uczulić swoich pracowników na kwestie regulacji zagranicznych oraz międzynarodowych.

RODO, czyli rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE zacznie obowiązywać już 25 maja 2018 r. Nowe regulacje znacząco wpłyną na komfort życia polskich przedsiębiorców, bo to na nich spocznie odpowiedzialność za ich wdrożenie. Z jakim zagrożeniami muszą się zmierzyć przedsiębiorcy?

Krajowa Izba Doradców Podatkowych (KIDP) apeluje o uwzględnienie jej opinii w pracach nad ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Projektodawca nie likwiduje barier prawnych, a zwłaszcza podatkowych umożliwiających przekazanie przedsiębiorstwa następcom prawnym, a wręcz je zwiększa – apeluje KIDP.

Przedsiębiorcy zwykle chcą unikać zainteresowania ze strony organów podatkowych, bo skutkować ono może wszczęciem postępowań podatkowych czy kontroli skarbowych. Jednym ze sposobów na to, by nie zostać wziętym na celownik przez fiskusa, jest anonimizacja biznesu, np. poprzez przeniesienie siedziby spółki za granicę.

Wiele osób objętych nieograniczonym obowiązkiem podatkowym w Polsce uzyskuje również dochody poza granicami Rzeczpospolitej m.in. w Wielkiej Brytanii. Przy rozliczeniu takich dochodów może pojawić się wiele wątpliwości, odpowiedzi na nasze pytania znajdziemy w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania wskazujących, w którym państwie powinno zostać opodatkowane dane źródło dochodów oraz jak unikać podwójnego ich opodatkowania. W stosunku do dochodów uzyskanych na Wyspach należy zastosować metodę wyłączenia z progresją, zaprezentowaną w umowie międzynarodowej pomiędzy Polską a Wielką Brytanią.

Do końca kwietnia Ministerstwo Finansów opublikuje część danych podatkowych największych firm - poinformował Paweł Jurek z biura prasowego resortu finansów. Eksperci ostrzegają przed pochopną ich interpretacją. Podkreślają, że niski CIT nie oznacza unikania opodatkowania.

Firmy przywożące do Polski produkty podobne do tradycyjnych paliw, ale przeznaczone np. do wytwarzania smarów, wyrobów chemii budowlanej czy kosmetyków, będą musiały płacić VAT w ciągu pięciu dni. W praktyce oznacza to rozszerzenie pakietu paliwowego na prawie 2 tys. podmiotów.

Regulacje wprowadzane przez RODO oznaczają nowe obowiązki dla wszystkich firm i podmiotów, które gromadzą i przetwarzają dane o klientach. Nowe przepisy szczegółowo określają m.in. jakie informacje dotyczące sposobu i celu przetwarzania danych osobowych muszą zostać przekazane klientom.

Przedsiębiorcy poszukujący sposobu na przeprowadzenie oddłużenia w pierwszej kolejności pomocy mogą szukać… u własnych wierzycieli. To główny wniosek płynący z ustawowego celu postępowania restrukturyzacyjnego. Prawo restrukturyzacyjne wprowadziło szereg instytucji prawnych służących uzyskaniu porozumienia dłużnika z wierzycielami co do sposobu oddłużenia, jedną z nich jest układ częściowy, szczególnie przydatny w sytuacji konieczności układania się z wieloma wierzycielami.

Niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, że na założenie działalności gospodarczej decydują się osoby, które są już zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Istotną w tej sytuacji kwestią są składki ZUS. Jakim ubezpieczeniom należy podlegać w tym przypadku? Czy osoba prowadząca własną działalność może świadczyć pracę na rzecz pracodawcy i korzystać z urlopów z tytułu zatrudnienia?

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) orzekł, że polskie przepisy, które wymagają dla transgranicznego przekształcenia spółki jej uprzedniej likwidacji na terenie RP, naruszają unijną zasadę swobody przedsiębiorczości. Wyrok ma istotne znaczenie dla polskich przedsiębiorców, którzy przenosząc siedzibę – czy to statutową, czy rzeczywistą – za granicę, chcą utrzymać zdolność prawną podmiotu i kontynuować jego działalność.

Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej obejmuje odsprzedaż pakietów sportowych dla pracowników firmy. Pracodawca, jak wyjaśnia ekspert Grant Thornton, ma możliwość korzystania ze zwolnienia z ewidencji takiej sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej na mocy przepisów rozporządzenia w sprawie zwolnień.

Działy personalne przedsiębiorstw, w tym kadrowo-płacowe są zawsze miejscem, gdzie przetwarzane są najważniejsze dane pracowników. Najwyższy czas zacząć zmieniać zwyczaje lub udoskonalić je pod kątem wymogów RODO.

Pod względem prawnego i instytucjonalnego otoczenia biznesu jest jeszcze wiele do nadrobienia. Należy przede wszystkim naprawić system podatkowy, uczynić go prostym, logicznym i zrozumiałym. Niezbędne jest napisane szeregu ustaw podatkowych na nowo i obniżenie pozapłacowych kosztów pracy.

Irlandia od wielu lat stwarza niezwykle przyjazne warunki do prowadzenia biznesu. Właścicieli firm kusi niski podatek korporacyjny CIT w wysokości 12,5%, ale to nie jedyna zachęta dla przedsiębiorców do otwierania działalności w Irlandii. Władze “Zielonej Wyspy” kuszą młode firmy dodatkowymi ulgami podatkowymi obowiązującymi nawet przez 3 lata od rozpoczęcia działalności. Przeanalizujemy w dzisiejszym artykule przywileje podatkowe dla firm w Irlandii.

Wiosna przynosi zupełnie nowe propozycje dofinansowania, jak również kilka istotnych zmian w konkursach dobrze już znanych. Przedsiębiorcy, którzy planują inwestycje finansowane z funduszy unijnych mogą się starać o otrzymanie dofinansowania m.in. na rozwój działalności badawczo-rozwojowej czy wdrożenie innowacyjnych rozwiązań. Nabory są przeznaczone dla przedsiębiorstw z sektora MŚP, ale również dla dużych firm czy konsorcjów.

Komisja Europejska przedstawiła propozycje przepisów, które mają na celu opodatkowanie aktywności firm w intrenecie. Bruksela ma nadzieję, że w ten sposób zapewni państwom członkowskim dodatkowe miliardy euro z działalności, która teraz nie jest w ogóle opodatkowana.

Cypr należy do Unii Europejskiej, a zatem spółka opodatkowująca w całości swoje dochody na jego terytorium spełni przesłankę wyłączającą objęcie 19% podatkiem w Polsce. Zyski cypryjskiej spółki według tamtejszego prawa będą podlegać 12,5% stawce podatku dochodowego, czyli jednej z najniższych stawek podatku CIT w całej Unii Europejskiej.

Polacy, którzy osiągają dochody za granicą (przykładowo: z pracy, najmu, czy sprzedaży akcji) muszą pamiętać o rozliczeniu dochodów z tego tytułu przed polskim fiskusem. Dokonując takiego rozliczenia trzeba uwzględnić postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania podpisanej przez Polskę z państwem, w którym dochody te są osiągane. Obowiązek rozliczenia podatku w Polsce nie dotyczy jednak polskich obywateli, którzy na stałe mieszkają poza Polską.

Celem rządu jest budowanie zaufania między administracją a biznesem, równowagi i harmonii w relacjach firm i urzędników, a służyć temu ma Konstytucja Biznesu - wskazał premier Mateusz Morawiecki. Działajmy ręka w rękę na rzecz polskiej gospodarki - apelował do przedsiębiorców.

Czy członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają za zobowiązania spółki powstałe po objęciu funkcji w zarządzie w przypadku, gdy spółka była już wcześniej niewypłacalna?

W dniu 15 marca 2018 r. wchodzi w życie znakomita część nowych przepisów dotyczących Krajowego Rejestru Sądowego, które mają na celu usprawnienie procedury rejestrowej oraz umożliwienie łatwego dostępu do danych podmiotom krajowym i zagranicznym poprzez pełną informatyzację systemu już w 2020 r. Z nowych regulacji wynika, jak zauważa ekspert Grant Thornton, że jeszcze w 2018 r. dla przedsiębiorcom pojawi się sporo problemów, przede wszystkim w zakresie składania sprawozdań finansowych i wniosków do sądów rejestrowych.

Czy o uzyskanie zamówienia publicznego mogą ubiegać się przedsiębiorcy, którzy otworzyli już postępowanie restrukturyzacyjne? Czy planowana lub wdrażana restrukturyzacja może pozbawić ich korzystnego finansowo przetargu? Kiedy przedsiębiorca restrukturyzowany może zostać pozbawiony przez instytucję zamawiającą szansy ubiegania się o zamówienie publiczne?

Bahamy, Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych oraz Saint Kitts i Nevis zostały we wtorek 13 marca 2018 r. dodane przez ministrów finansów krajów członkowskich Unii Europejskie do unijnej czarnej listy rajów podatkowych.

W tym roku przedsiębiorców czekają liczne zmiany w prawie. Część nowości zaczęła już obowiązywać, część wejdzie w życie już niebawem. Wśród najistotniejszych zmian jest m.in. ulga na start po założeniu działalności gospodarczej oraz możliwość prowadzenia działalności bez rejestracji, przewidziane w ustawie Prawa przedsiębiorców.

W dniu 6 marca Sejm zakończył pracę nad Konstytucją Biznesu i skierował do podpisu prezydenta. Pakiet pięciu ustaw, z których składa się Konstytucja Biznesu, wejdzie w życie 30 dni od ogłoszenia. Najważniejszą ustawą pakietu jest Prawo przedsiębiorców.

Posiadanie fundacji prywatnej w Liechtensteinie, przeznaczonej do zarządzania majątkiem przedsiębiorstwa, zapewnia ochronę oszczędności przed ryzykiem wynikającym z prowadzenia działalności gospodarczej. Fundacja taka daje również wiele korzyści podatkowych, polegających na częściowym lub całkowitym zwolnieniu z niektórych podatków.

Coraz większa ilość danych, w tym danych poufnych, umieszczanych w sieci, wymaga od jej administratorów podejmowania coraz to nowych starań zmierzających do ich właściwego zabezpieczenia. Od maja 2018 roku ich obowiązki związane z ochrona danych osobowych regulować będzie unijne rozporządzenie RODO.

W ubiegłym roku uchwalono 207 ustaw, co daje średnią ponad 17 zmian na miesiąc. Ustawodawca nie poświęcił jednak uwagi tak istotnemu problemowi jak sukcesja majątku po śmierci przedsiębiorcy. Natomiast planowane od ponad roku wprowadzenie instytucji zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwem osoby fizycznej wymaga zmian 25 ustaw, co napotyka trudne do ominięcia przeszkody legislacyjne.

Holistyczne podejście do zarządzania pracownikami, połączone z zaawansowanymi technologiami oraz świeżym spojrzeniem na strukturę organizacyjną, przestrzeń biurową i kulturę korporacyjną tworzą łańcuch wartości talentów. Czy w Twojej firmie łańcuch wartości talentów to słabe ogniwo?

„Przedsiębiorco! Przygotuj się na RODO!”. „Uważaj na kary!”. „Małe firmy też muszą wdrożyć RODO!”. Festiwal paniki związany z kończącym się okresem przejściowym między przyjęciem a wdrożeniem unijnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych trwa w najlepsze, a przedsiębiorcy gorączkowo łapią się każdej deski ratunku, licząc na odnalezienie się w natłoku zbyt ogólnych czy sprzecznych informacji. Czy rzeczywiście RODO powinno spędzać sen z powiek wszystkim przedsiębiorcom i dlaczego jedna zmiana wywołała aż takie poruszenie?

Każdy startup wraz ze swoim rozwojem potrzebuje dofinansowania. Pojawia się więc wówczas potrzeba dokapitalizowania, a więc potrzeba znalezienia inwestora. Kiedy pojawi się inwestor konieczne staje się wynegocjowanie z nim umowy. Taka umowa nazywana jest umową inwestycyjną. Jakie są tajniki umowy inwestycyjnej – o tym poniżej.

Wydłużenie o ok. pół roku terminów na sporządzenie dokumentacji lokalnej i grupowej, a także na złożenie oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji oraz sprawozdania CIT-TP/PIT-TP – dotyczących transakcji za 2017 i 2018 r. – przewiduje projekt rozporządzenia Ministra Finansów, który trafił do konsultacji wewnątrzresortowych.

Ministerstwo Finansów przygotowało kolejną rewolucję w systemie stosowania kas fiskalnych. Zgodnie bowiem z projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy prawo o miarach, przedsiębiorcy będą zobowiązani do stosowania nowego typu kas, tj. kas fiskalnych on-line. Jakie konsekwencje niesie ze sobą planowana automatyzacja przesyłu danych z kas fiskalnych?

Począwszy od 15 lutego br. małe, mikro i średnie przedsiębiorstwa, które wprowadzają na rynek innowacyjne produkty lub usługi, mogą aplikować o premię technologiczną w kwocie aż do 6 mln złotych. Nabór wniosków potrwa do 24 maja br. W sumie do rozdysponowania jest 550 mln zł z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (PO IR) 2014 – 2020.

Rząd panuje duże zmiany w terminach przedawnienia roszczeń. Nowe regulacje mogą przyczynić się do umocnienia pewności obrotu gospodarczego. Jednak jego najbardziej aktywnym uczestnikom, tj. przedsiębiorcom, ustawodawca znów nie ułatwia życia, dając konsumentom wachlarz kolejnych przewag w starciu z przedsiębiorcami.

Ogólna ocena przedsiębiorców o naszym systemie podatkowym jest mierna - tak wynika z raportu KPMG. Najgorzej oceniona została stabilność systemu podatkowego. Natomiast największą bolączką osób zajmujących się profesjonalnie podatkami i rachunkowością są zagadnienia dotyczące cen transferowych.

W ocenie senatora dr Grzegorza Czeleja Konstytucja Biznesu, którą Sejm uchwalił w styczniu br., da impuls gospodarce do wzrostu. Według niego będzie to skutkowało zwiększeniem liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych, a w konsekwencji wzrostem podatków i wpływów do ZUS.

Częste zmiany w prawie podatkowym przyczyniają się do powstawania licznych rozbieżności w stosowaniu coraz to bardziej skomplikowanych przepisów. Warto więc pamiętać o instytucji interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, która daje przedsiębiorcy obiektywną gwarancję bezpieczeństwa przy podejmowaniu decyzji gospodarczych.

Jednymi z najważniejszych danych, jakie gromadzi każda firma, są informacje osobowe jej pracowników. Ich ochrona konieczna jest nie tylko ze względu na przepisy prawa, ale również dlatego, że mogą stać się łakomym kąskiem dla cyberprzestępców, a tego typu ataki są coraz częstsze. Dotykają one nie tyle duże koncerny, co przede wszystkim małe i średnie przedsiębiorstwa, gdzie procedury przeciwdziałania tego typu zagrożeniom są niedopracowane lub wręcz nie istnieją. Nie powinniśmy zatem pytać „czy” ktoś zaatakuje naszą firmę, ale bardziej - „kiedy” to zrobi.

Dla wielu przedsiębiorców kryptowaluty stają się coraz bardziej atrakcyjnym przedmiotem inwestowania. Obiektem ich zainteresowania są zarówno najpopularniejsze cyfrowe waluty, jak i tzw. koparki do ich pozyskiwania. Powstaje zatem pytanie, w jaki sposób przedsiębiorcy powinni rozliczać się z tych kosztów.

Rejestr KRS zawiera szereg informacji istotnych dla przedsiębiorców oraz konsumentów. Jest on gwarantem pewności obrotu gospodarczego. Jakie sankcje mogą zostać nałożone na podmioty uchylając się od obowiązku aktualizowania informacji?

Pod koniec zeszłego roku roku, świat obiegła ujawniona przez Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych (ICIJ) informacja dotycząca przeszło 120 polityków, sportowców, biznesmenów i celebrytów z ponad 50 krajów, prowadzących interesy bądź lokujących swoje środki finansowe w 19 tzw. „rajach podatkowych”. Czy to koniec rajów podatkowych dla międzynarodowego i polskiego biznesu? Nic podobnego.

Wprowadzenie ułatwień w rozliczaniu podatków i zwolnienie z podatku od spadków dla osób przejmujących przedsiębiorstwo - takie rozwiązania zakłada projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, który został przyjęty przez rząd.

W ostatnim czasie przybywa cudzoziemców, którzy starają się o pracę lub planują otworzenie własnego biznesu na terytorium Polski. W związku z tym pojawiają się pytania, czy osoba niebędąca obywatelem Polski może w Polsce otworzyć działalność gospodarczą lub podjąć pracę? Jeżeli tak, to jakie warunki powinna spełnić?

Sukcesja przedsiębiorstw czy możliwość zaliczenia zarobków współmałżonka do kosztów podatkowych to część rozwiązań zawartych w pakiecie dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), nad którym pracuje resort przedsiębiorczości i technologii. Podatkowe przepisy z tego pakietu wejdą w życie 1 stycznia 2019 r. - zapowiada minister Jadwiga Emilewicz.

Ministerstwo Finansów planuje sukcesywne ujednolicać przepisy dotyczące unikania podwójnego opodatkowania poprzez wprowadzenie metody zaliczenia proporcjonalnego w stosunku do każdego rodzaju dochodu, w każdej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, w której dotychczas stosowano metodę wyłączenia z progresją. Dotyczyć to będzie m.in. umowy z Wielką Brytanią.

W walce z przestępczością gospodarczą fiskus się po coraz nowe narzędzia kontroli. Choć jest walka uzasadniona, to nie ma wątpliwości, że odbija się niejednokrotnie na uczciwych przedsiębiorcach. Jak mogą się bronić ci, którzy w te przestępstwa zostali uwikłani?

Unikanie podwójnego opodatkowania, Firma

Dochody z umów cywilnoprawnych Ukraińców w Polsce a PIT

Firma bez ZUS, czyli spółka z o.o.

PIT w Polsce dla cudzoziemców - najważniejsze zasady

Zagrożenia dla przedsiębiorstw związane z RODO

Projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej bublem prawnym – ocenia KIDP

Przeniesienie siedziby spółki za granicę – korzyści podatkowe

Jak zastosować metodę wyłączenia z progresją?

Część danych podatkowych największych firm zostanie opublikowana do końca kwietnia

Rozszerzenie pakietu paliwowego - więcej firm zapłaci VAT

RODO - nowe obowiązki dla firm przetwarzających dane o klientach

Układ częściowy z wierzycielami

Własna działalność gospodarcza z zatrudnieniem na etacie – składki ZUS, urlopy

Kodeks spółek handlowych nie może ograniczać swobody przedsiębiorczości

Czy odsprzedaż pakietów sportowych trzeba ewidencjonować na kasie fiskalnej?

Dział personalny firmy – przygotowanie pod kątem RODO

Konieczna jest diametralna zmiana systemu podatkowego

Ulgi podatkowe dla spółek w Irlandii

Dofinansowanie na działalność badawczo-rozwojową i wdrożenie innowacji

Komisja Europejska przedstawiła propozycję opodatkowania działalności cyfrowej

Spółka na Cyprze – stawka podatku CIT tylko 12,5%

Rozliczenie dochodów uzyskanych za granicą

Konstytucja Biznesu, czyli lepsze relacje między administracją a biznesem

Odpowiedzialność członków zarządu w przypadku niewypłacalności spółki

Zmiany w KRS - nowe obowiązki w zakresie sprawozdań finansowych i wniosków do sądów

Restrukturyzacja firmy a możliwość ubiegania się o zamówienie publiczne

Nowe kraje na unijnej czarnej liście rajów podatkowych

Zmiany w prawie dla przedsiębiorców - ulga na start, działalność bez rejestracji

Konstytucja Biznesu przyjęta przez Sejm, czeka na podpis prezydenta

Fundacja prywatna w Liechtensteinie – ochrona majątku i korzyści podatkowe

Dyrektywa RODO, czyli unijne przepisy o ochronie danych osobowych

Problem sukcesji majątku po śmierci przedsiębiorcy nadal nierozwiązany

Łańcuch wartości talentów w firmie

Dlaczego RODO stało się najgorszym koszmarem polskiego przedsiębiorcy?

10 spraw, o których należy pamiętać negocjując umowę inwestycyjną z inwestorem

Wydłużenie terminów dla podatników w zakresie cen transferowych

Kolejna rewolucja w systemie stosowania kas fiskalnych

Od 15 lutego przedsiębiorcy mogą składać wnioski o premię technologiczną

Zmiany w terminach przedawnienia roszczeń - skutki dla przedsiębiorców

Przedsiębiorcy źle oceniają system podatkowy

Konstytucja Biznesu - wzrost podatków i wpływów do ZUS

Instytucja indywidualnej interpretacji podatkowej – dlaczego warto z niej korzystać?

Jak chronić dane osobowe przedsiębiorstwa przed cyberatakami?

Jak przedsiębiorca może rozliczać inwestycję w kryptowaluty?

Obowiązki przedsiębiorcy wpisanego do KRS

Międzynarodowa optymalizacja podatkowa ma się coraz lepiej

Zwolnienie z podatku od spadków przy przejmowaniu przedsiębiorstwa

Kiedy obcokrajowcy mogą podjąć działalność gospodarczą lub zatrudnienie w Polsce?

Podatkowe przepisy z pakietu dla MŚP wejdą w życie 1 stycznia 2019 r.

Opodatkowanie dochodów zagranicznych – będzie tylko jedna metoda unikania podwójnego opodatkowania

Jak może się bronić przedsiębiorca uwikłany w przestępstwo gospodarcze?