Koniec roku to czas, kiedy podsumowujemy minione dwanaście miesięcy. Przedstawiamy podsumowanie roku 2015 pod kątem zmian w polskim prawie, w postaci rankingu dziesięciu najważniejszych zmian. W rankingu tym znajdują się, naszym zdaniem, najważniejsze nowelizacje obowiązujących aktów prawnych oraz nowe akty prawne, które weszły w życie w mijającym roku.
Organy podatkowe nie powinny wydawać decyzji odmawiającej odliczenia VAT jedynie wykazując, że dostawca podatnika był podmiotem nieistniejącym. Konieczne jest wykazanie, że podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, iż dostawa wiązała się z przestępstwem w zakresie podatku. Organy podatkowe nie mogą jednakże w sposób generalny wymagać od podatnika sprawdzania, czy jego dostawca dysponuje towarami i jest w stanie je dostarczyć. Nie można również wymagać od podatnika weryfikowania, czy jego dostawca wywiązuje się z obowiązku składania deklaracji i zapłaty podatku VAT.
Podatnik, który chce odliczyć VAT nie musi badać, czy wystawca faktury za towary lub usługi, których odliczenie ma dotyczyć, dysponuje danymi towarami i jest w stanie je dostarczyć oraz czy wywiązuje się z obowiązku złożenia deklaracji i zapłaty podatku VAT. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał 22 października 2015 r. wyrok, zgodnie z którym nie można odmówić prawa do odliczenia VAT, jeśli była dostawa, a tylko nie da się ustalić, kto był sprzedawcą. Urzędnicy musieliby wykazać, że kupujący faktycznie nie dochował należytej staranności.
Z perspektywy interesów Skarbu Państwa, za najbardziej szkodliwy rodzaj oszustw podatkowych uznać należy wyłudzenia zwrotów podatku od towarów i usług. O ile bowiem np. zatajenie przed fiskusem osiągniętego w danym okresie rozliczeniowym dochodu wiąże się jedynie z uszczupleniem dochodów budżetowych państwa, podkreślić należy, iż wyłudzenie podatku VAT dodatkowo te dochody zmniejsza. Nie dość bowiem, że oszust podatkowy nie uiszcza należnej daniny, to jeszcze uzyskuje od Skarbu Państwa środki, które mu się faktycznie nie należą. Korzyści związane z tego typu działalnością przestępczą znajdują więc swoje źródła w budżecie państwa, a każda kwota wyłudzona przez oszustów wiąże się ze zmniejszeniem środków przekazywanych przez państwo na inne, społecznie istotne cele. Na oszustach vatowskich tracimy więc wszyscy.
Minister Finansów po wyroku TSUE rozstrzygającym, że to gminy a nie ich jednostki budżetowe są podatnikami VAT, deklaruje, że dostosowanie rozliczeń VAT gmin do tezy wyroku nastąpi „w przód". Samorządy mogą jednak, zgodnie z wyrokiem TSUE, podjąć decyzję o dokonaniu korekt rozliczeń (uwzględniając model „scentralizowany" - czyli, że to gmina rozlicza VAT jako podatnik) nieobjętych przedawnieniem. Ministerstwo wyjaśnia jednocześnie, że aby zachować zasadę neutralności VAT – korekty muszą zostać sporządzone w odniesieniu do całego poprzedniego 5 letniego okresu nieobjętego przedawnieniem. Nie będzie możliwe sporządzanie korekt wybiórczych, tj. tylko za wybrane przez samorządy okresy rozliczeniowe.
Ostatni wyrok TSUE uznający nie wiadomo dlaczego, że gminne jednostki budżetowe jakoby nie są podatnikami podatku od towarów i usług, jest przysłowiowym gwoździem do trumny tego podatku. Dlaczego? Bo podstawowa teza tego wyroku, że tylko gminy i miasta (osoby prawne) są podatnikami VAT-u, a podległe im jednostki budżetowe już nie, wymyślił zagraniczny biznes doradczy, jakże hołubiony przez władze III RP.
Niestaranny przedsiębiorca ma o rok mniej na korektę deklaracji VAT. Rzetelny może korygować dłużej – tyle, ile przewiduje ordynacja, czyli ponad 5 lat. Tak uznał 21 września 2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny (w wyroku o sygn. akt I FSK 849/14). Stwierdził, że nie może być tak, iż organy najpierw utwierdzają podatnika w przekonaniu o braku prawa do odliczenia VAT, a następnie, gdy okaże się, że nie miały racji, ograniczają mu termin na korektę.
Na podstawie umów zawartych z zakładami ubezpieczeniowymi świadczymy usługi assistance. Początkowo zaklasyfikowaliśmy je jako usługi zwolnione z VAT, lecz taką klasyfikację zakwestionował nam fiskus. Stosując się do otrzymanej interpretacji indywidualnej, skorygowaliśmy nasze faktury i rozliczenia VAT, wykazując te usługi jako opodatkowane stawką podstawową. Jednak z tą interpretacją nie zgodził się NSA, przyznając nam ostatecznie rację, co do zwolnienia z VAT tych usług. W związku z tym, ponownie skorygowaliśmy nasze faktury, ujmując te korekty - zgodnie ze wskazówkami fiskusa zawartymi w otrzymanej interpretacji - na bieżąco. Jednak korekty te dotyczą sprzedaży z lat ubiegłych, na podstawie której obliczaliśmy wskaźnik proporcji stosowany do odliczeń VAT. Czy powinniśmy teraz skorygować ten wskaźnik za te lata, ujmując do obliczeń te korekty i na podstawie na nowo obliczonego wskaźnika zweryfikować odliczenia VAT za tamte okresy?
Świadczę usługi doradztwa technicznego z zakresu geodezji związane z obsługą budowy kompleksu technicznego na nieruchomości położonej w Niemczech. Sądząc, że do moich usług ma zastosowanie ogólna reguła określania miejsca świadczenia usług, wynikająca z art. 28b ustawy o VAT, do wynagrodzenia określonego w euro doliczałem polski podatek VAT, gdyż nabywcą mojej usługi była spółka będąca podatnikiem VAT z siedzibą w Polsce. Ponieważ nie byłem pewien poprawności ustalenia miejsca świadczenia moich usług, wystąpiłem o interpretację indywidualną. Z otrzymanej odpowiedzi wynika jednoznacznie, że moje usługi w tym konkretnym przypadku są usługami związanymi z nieruchomością, zatem miejscem ich świadczenia jest miejsce położenia tej nieruchomości, czyli Niemcy. Popełniony przeze mnie błąd w zakwalifikowaniu miejsca świadczenia moich usług spowodował, że niepotrzebnie naliczałem VAT na fakturach dla nabywcy. Czy mam prawo skorygować tę pomyłkę poprzez wystawienie faktur korygujących i odzyskać nadpłacony VAT składając korektę deklaracji, w których został on nieprawidłowo wykazany jako podatek należny?
W wystawionej za usługi fakturze wykazałem wartość swojego wynagrodzenia wraz z podatkiem VAT, zgodnie z zawartą umową. Obecnie okazało się, że moje usługi korzystają ze zwolnienia z VAT. Czy w takim przypadku korygując fakturę mogę potraktować cenę brutto z faktury pierwotnej jako cenę netto? Wówczas wartości te będą zgodne z zawartą umową, której nie można zmienić, gdyż została ona zawarta w wyniku wygranego przetargu, a tym samym nie może już ulec zmianie wartość przedmiotu zamówienia.
Katastrofalny stan podatku od towarów i usług jest już nieukrywanym faktem: dochody w sierpniu 2015 roku były rekordowo niskie, a wrzesień będzie jeszcze gorszy. Władza niechętnie potwierdza, że jak zwykle nie sprawdzają się jej prognozy, a dochody budżetu państwa z tego podatku za osiem miesięcy wyniosły około 80 mld zł, czyli mniej niż w zeszłym roku, a w kasie państwa zabraknie do końca roku około 16 mld zł.
Przedstawiamy podsumowanie najważniejszych zmian w polskich przepisach prawnych, które miały miejsce w październiku br. Zmiany dotyczą zakresu regulacji dotyczących kontroli niektórych inwestycji, nadzoru nad rynkiem finansowym, rozpatrywania reklamacji przez podmioty rynku finansowego, instytucji Rzecznika Finansowego, gospodarki nieruchomościami oraz prawa cywilnego.
