Wyłudzanie podatków, Wyłudzanie VAT

Czy można mieć urojenia podatkowe? Oczywiście tak i mogą z nich wynikać nawet realne w sensie prawnym zobowiązania podatkowe. Nie jest to również zjawisko na wskroś marginalne, bo owe urojenia wynikają z błędnego odczytania i zastosowania norm prawnych, przy czym ów błąd wcale nie musi być czymś nieuświadomionym – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Zachodniopomorska Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) zatrzymała prezesów spółek, podejrzani wykorzystali fałszywe faktury o wartości ponad 190 mln zł brutto oraz brali udział w procederze prania pieniędzy. Dwóch podejrzanych aresztowano na okres 3 miesięcy.

Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów, w pierwszych dziewięciu miesiącach br. w toku kontroli podatkowych i celno-skarbowych wykryto 127,5 tys. fikcyjnych faktur, czyli o ok. 9% mniej niż w analogicznym okresie ub.r. Z kolei ich wartość netto wyniosła 5,6 mld zł. To spadek rdr. o 49,5% rdr. W ocenie resortu, wprowadzone w ostatnich latach zmiany w prawie podatkowym i skuteczne działania KAS, w tym prowadzące do zlikwidowania wielu tzw. fabryk faktur, zniechęcają do popełnienia przestępstw VAT-owskich. Do tego wg szacunków resortu, dzięki lepszemu przestrzeganiu przez podatników obowiązujących regulacji, poprawa dochodów z VAT wyniosła w ub.r. 14,3 mld zł. Opinie ekspertów komentujących ww. dane są jednak podzielone. Niektórzy uważają, że nowe narzędzia fiskusa i ostrzejsze przepisy karne faktycznie spełniły rolę prewencyjną. Ale nie brak też komentarzy, że tzw. fabryki faktur to często uczciwi przedsiębiorcy, którzy są karani za to, że np. nie ze swojej winny wplątali się w podejrzane transakcje.

Według niektórych ekspertów, KSeF może efektywniej ograniczać wyłudzenia VAT w porównaniu do wcześniejszych rozwiązań. Ale znawcy tematu nie wierzą, że wyeliminuje karuzele VAT-owskie. Twierdzą, że do systemu wciąż będą trafiały puste faktury, a uczciwi podatnicy nadal nie będą mogli się bronić przed podejrzeniami urzędników

Podatnicy VAT nauczeni doświadczeniem lat 2004-2014 pytają, które to nowe przepisy tego podatku są również nową pułapką na naiwnych zastawioną po to, aby ktoś na nich zarobił. Tym kimś nie jest bynajmniej budżet, lecz „międzynarodowi inwestorzy” dla których być może napisano te przepisy.

Pytanie zadane w tytule niniejszego artykułu zostało wielokrotnie zadawane w czasie debat naukowych także przez praktyków a (prywatnie) również przez niektórych sędziów. Plagą wspólnotowej wersji podatku od towarów i usług są – obrazowo mówiąc - przebierańcy, zwani również (dla ocieplenia wizerunku) „podmiotami optymalizacyjnymi”, które udają podatników tego podatku. Po co? Aby uzyskać (dla siebie lub dla innych) szeroką paletę korzyści podatkowych, w tym zwłaszcza otrzymać nienależne zwroty tego podatku.

Handel „kosztami” w internecie. W 2020 roku liczba wykrytych fikcyjnych faktur spadła o przeszło 33% w porównaniu z rokiem wcześniejszym. W ub.r. łączna kwota brutto wynikająca z ww. dokumentów była o ponad 40% mniejsza niż w 2019 roku. Analizy na plikach JPK_VAT wpłynęły na zidentyfikowanie faktur wystawionych przez podmioty niezarejestrowane do VAT. Natomiast z danych firmy SentiOne, monitorującej opinie w Internecie, wiemy, w których miesiącach pojawiło się najwięcej wzmianek nt. kupna i sprzedaży kosztów.

Odmowa zwrotu VAT. Organ podatkowy powinien jednoznacznie wyrazić, czy podstawą do odmowy prawa do odliczenia VAT i jego zwrotu było operowanie przez nią pustymi fakturami, czy też jej uczestnictwo w karuzeli VAT - tak uznał WSA w Łodzi.

Odmowa zwrotu VAT. Przedsiębiorca prowadzi swoją działalność, dokonuje dostaw, w ramach których w przypadku wystąpienia nadpłaty w podatku od towarów i usług, zgodnie z prawem, standardowo, występuje o jego zwrot w 60-dniowym terminie. Ale gdy organy skarbowe powezmą podejrzenie, iż jego dostawy mogły mieć jakiś związek z szerszą karuzelą VAT, automatycznie, bez udowodnienia winy, wstrzymują, a następnie odmawiają mu prawa do zwrotu VAT. To nagminna praktyka fiskusa, której ostatnio sprzeciwił się głos orzecznictwa. Jak bowiem podkreślił sąd w Białymstoku, zarzucając firmie oszustwo, „Organ powinien rozważyć, czy jest w stanie wskazać dowody na świadomy udział skarżącej w nielegalnym procederze” (wyrok z 7 października 2020 r., sygn. I SA/Bk 399/20).

E-faktury i KSeF to dwa nowe, planowane przez resort finansów rozwiązania w podatku VAT. Ministerstwo Finansów poinformowało 17 grudnia 2020 r., że projekt ustawy dotyczący e-faktur i centralnej bazy e-faktur - tj. Krajowego Systemu e-faktur (KSeF) już niebawem trafi do konsultacji publicznych. E-faktury będą stanowić rodzaj faktur elektronicznych, wystawianych i otrzymywanych za pośrednictwem KSeF. Pod koniec 2021 r. e-faktury mają zostać wdrożone w formule dobrowolnej, a następnie od 2023 r. obowiązkowej - poinformował wiceminister finansów Jan Sarnowski.

Porozumienie pomiędzy Szefem Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) i Federalnym Ministerstwem Finansów Republiki Federalnej Niemiec, zawarte 24 lipca 2020 r., dotyczy bezpośredniej transgranicznej wymiany informacji w zakresie podatku VAT. Ma ono umożliwić szybszą wymianę informacji pomiędzy administracjami podatkowymi obu krajów i przyczynić się do zwiększenia skuteczności zwalczania oszustw w podatku VAT.

Podatek VAT ze względu na swoja konstrukcję jest szczególnie często wykorzystywany do oszustw oraz wyłudzeń. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych pod pojęciem karuzeli VAT, należy rozumieć „konstrukcję używaną przez jej organizatorów celem utrudnienia wykrycia, tzw. zorganizowanego oszustwa VAT".

Dystrybutorzy elektroniki mają problem z ubezpieczeniem swoich zobowiązań. Winą za to obarczają urzędników skarbówki, którzy przedłużają kontrole. Problem wynika z sytuacji, jaka miała miejsce przed kilku laty, gdy elektronika była wykorzystywana do wyłudzeń VAT.

W latach 2007-2015 r. nie prowadzono efektywnej walki z przestępczością podatkową - napisano w projekcie raportu sejmowej komisji śledczej ds. VAT. Natomiast w latach 2008-2011 doszło do rozszczelnienia systemu podatkowego, co w istotnym stopniu przyczyniło się do znacznego powiększenia się luki podatkowej.

STIR, czyli System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej działający od ubiegłego roku to nowe narzędzie kontrolująco-analityczne do skuteczniejszej walki z przestępczością podatkową. Wraz z wprowadzeniem STIR, Szef Krajowej Administracji Skarbowej uzyskał nowe uprawnienia, a instytucje finansowe, tj. banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, kolejne obowiązki. Kto powinien obawiać się kontroli?

Ministerstwo Finansów będzie ostrzegało (w formie zwykłych listów) firmy zagrożone nieświadomym udziałem w karuzeli VAT - zapowiedział 7 maja 2019 r. wiceminister finansów, zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej Paweł Cybulski. "Przewidujemy, że w ciągu kilku tygodni przedsiębiorcy powinni zacząć otrzymywać takie informacje" - wyjaśnił Cybulski.

Przepisy niedawno wprowadzone do prawa podatkowego pozwalają fiskusowi na blokowanie rachunków bankowych przedsiębiorców. Tym samy pozbawiając ich dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunkach. Wystarczy, że Szef Krajowej Administracji Skarbowej uzna, że istnieje ryzyko ich wykorzystania do wyłudzeń skarbowych.

Wyłudzanie VAT z budżetu państwa na masową skalę stało się niemal niemożliwe - mówił 15 marca 2019 r. w Sejmie wiceminister finansów Filip Świtała. Poinformował, że zgodnie z szacunkami MF 2018 rok zamknął się luką w VAT w wysokości - 1,1 proc. PKB.

Dyrektor ds. podatków pośrednich i administracji podatkowej w Komisji Europejskiej Maria Teresa Fabregas powiedziała 19 lutego 2019 r., że KE widzi i docenia starania Polski w zakresie redukcji tzw. luki w VAT. Jej zdaniem polskie doświadczenia mogą pomóc innym krajom UE w podjęciu właściwych działań w walce z oszustwami podatkowymi.

Według raportu Instytutu Studiów Podatkowych w latach 2008-2015 administracja skarbowa ewidentnie przymykała oko na gigantyczny rabunek dochodów podatkowych, który łącznie możemy oszacować co najmniej 400 mld zł - mówił w poniedziałek wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Finansów Publicznych Janusz Szewczak. 400 mld zł straty na podatkach w latach 2008-15 to bardzo ostrożny szacunek (bez uwzględnienia CIT) - powiedział PAP prof. Witold Modzelewski, szef Instytutu Studiów Podatkowych.

Dziś i jeszcze przez długie jutro najważniejszym problemem praktycznym zapewnienia wzrostu dochodów budżetowych z podatku od towarów i usług będzie – obok zmian legislacyjnych – eliminacja rzeczywistych organizatorów i beneficjentów oszustw podatkowych, przy jednoczesnym zaprzestaniu szukania pieniędzy w kieszeniach ofiar tych oszustw. Oczywiście jest to dużo łatwiejsze i skuteczniejsze fiskalnie, lecz obiektywnie jest to droga donikąd. Dlaczego? O tym za chwilę.

Komisja przychyliła się do moich wniosków i wezwała pierwszych pięciu świadków: Witolda Modzelewskiego, Jana Vincenta-Rostowskiego, Zbigniewa Ćwiąkalskiego, Andrzeja Czumę i Andrzeja Seremeta - poinformował szef komisji śledczej ds. VAT Marcin Horała po zakończenia czwartkowego posiedzenia.

24 lipca 2018 r. odbyło się pierwsze posiedzenie sejmowej komisji śledczej ds. nieprawidłowości w VAT. Podczas tego inauguracyjnego posiedzenia m.in. złożono pierwsze wnioski dowodowe oraz przyjęto roboczą definicję luki podatkowej w VAT. Przewodniczący komisji, Marcin Horała z PiS poinformował, że następne posiedzenie zaplanowano na drugą połowę sierpnia.

W marcu bieżącego roku prokuratorzy otrzymali wytyczne: żądać surowych kar za przestępstwa gospodarcze i finansowe. Następnie Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło program reform, który jeszcze bardziej zaostrza sankcje grożące za przestępstwa gospodarcze. Fałszerze faktur narażający budżet państwa na uszczuplenie znacznej wartości mają być karani podobnie jak gwałciciele i zabójcy.

Zaproponowane przez Komisję Europejską zmiany w unijnym systemie VAT pozwolą na zasadnicze ograniczenie oszustw, choć przestępcy zawsze znajdą jakiś sposób na wyłudzenie podatku - mówi Jerzy Martini z kancelarii Martini i Wspólnicy.