Kontrola podatkowa

Ministerstwo Finansów przeznaczy kolejne miliony złotych na narzędzia informatyczne, które mają poprawić wykrywanie nieprawidłowości w podatkach - tak wynika z projektu ustawy w sprawie informatyzacji działalności organów administracji podatkowej i kontroli skarbowej.

Ministerstwo Finansów przygotowało strategię działań na rzecz poprawy ściągalności podatków i rozpoczęło już jej wprowadzanie w życie. Dla polskich przedsiębiorców oznacza to poważne zmiany już w tym roku, szczególnie w obszarze kontroli podatkowych i skarbowych. Jednym z narzędzi e-kontroli podatkowych będzie Jednolity Plik Kontrolny (JPK). Szacuje się, że będzie to dla rynku rewolucja na miarę zmiany VAT w 2010 roku.

Od 1 stycznia 2016 r. obowiązuje nowy wzór zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej ZAW-K (3).

Od 1 stycznia 2016 r. obowiązuje nowy wzór imiennego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej (KON-W). Warto znać ten wzór, by móc sprawdzić kontrolującego urzędnika.

Organy podatkowe mają obowiązek zawiadomić kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie siedmiu dni i nie później niż po upływie 30 dni od doręczenia zawiadomienia. W czasie pomiędzy zawiadomieniem o kontroli a wszczęciem procedury możliwe jest skorygowanie ewentualnych błędów w dokumentacji podatkowej oraz zapłata zaległości.

Strach, a czasem nawet panika – takie emocje bardzo często towarzyszą przedsiębiorcom, którzy otrzymują zawiadomienia, że firma zostanie poddana kontroli podatkowej. Warto jednak mieć świadomość, że właściwa reakcja na fakt kontroli, rzutuje na cały jej przebieg. W związku z tym istotne jest, aby unikać błędów popełnianych podczas początkowych etapów kontroli podatkowej.

Ministerstwo Finansów wypowiada wojnę nieuczciwym podatnikom oraz podmiotom wykorzystującym konstrukcje podatkowe do dokonywania wyłudzeń zwrotów VAT. W 2016 roku resort planuje wzmożone kontrole wśród przedstawicieli branż, w których w okresie od lipca 2014 do czerwca 2015 roku urzędnicy kontroli skarbowej ujawnili najwięcej nieprawidłowości. Wizyty urzędników skarbowych po Nowym Roku spodziewać się mogą m. in. przedsiębiorcy świadczący usługi finansowe, prawne, doradztwa podatkowego, produkujący materiały budowlane czy też handlujący elektroniką.

Sprawdzone przez Najwyższą Izbę Kontroli na przełomie 2014 i 2015 roku urzędy kontroli skarbowej oraz urzędy skarbowe nie przeprowadziły wystarczających działań, które skutecznie zapobiegłyby uchylaniu się od opodatkowania przez podmioty z udziałem kapitału zagranicznego, poprzez transferowanie dochodów poza polski system podatkowy. NIK zwraca uwagę, że w polskim systemie podatkowym wciąż nie ma klauzuli generalnej przeciwko unikaniu opodatkowania. Kontrolerzy odnotowali jednak, że klauzula ma znaleźć się w projekcie nowej ordynacji podatkowej, którą przygotowuje Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego.

Wystarczy, że podatnik skorzysta z ulgi na złe długi lub z procedury VAT-marża, by urzędnicy rozpoczęli kontrolę u jego kontrahenta. Kontrole krzyżowe prowadzą nie tylko urzędy skarbowe, lecz także urzędy kontroli skarbowej – wyjaśnia Łukasz Kyć, inspektor kontroli skarbowej z UKS w Katowicach.

W odpowiedzi na zapytanie poselskie wiceminister finansów Janusz Cichoń przedstawił założenia nowego systemu kontroli podatników, który ma przede wszystkim uwzględniać potrzeby rzetelnych przedsiębiorców. Dodatkowo poinformował, że korzystne rozwiązania w tym zakresie zawierają Kierunkowe założenia nowej ordynacji podatkowej, przygotowane przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego.

Maksymalny okres trwania kontroli podatkowej w firmach określa ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Limit zależy od wielkości kontrolowanego przedsiębiorcy - wynosi on: 12, 18, 24 lub 48 dni. Jednak kontrolerzy z urzędów skarbowych liczą jedynie dni, w których faktycznie przebywają w kontrolowanej firmie. Są poważne wątpliwości, czy taka praktyka jest zgodna z prawem.

Na urzędników przeprowadzających kontrole podatkowe – jak wynika z ich nieoficjalnych wypowiedzi - wywierana jest presja maksymalizacji sygnalizowania nieprawidłowości, nierzadko okraszona premią za jej realizację.

Celem administracji podatkowej jest zdecydowanie większa skuteczność przy mniejszej liczbie kontroli rzetelnych podatników. Organy podatkowe koncentrują się na podmiotach, które uchylają się od opodatkowania.

Jak powinna wyglądać współpraca z organem skarbowym podczas kontroli w przypadku bezpodstawnego oskarżenia dotyczącego pozorności transakcji oraz udziału w tzw. „karuzeli podatkowej”? Z czego należy zdawać sobie sprawę podczas wszczętej i trwającej kontroli?

Kontrole skarbowe przeprowadzane przez pracowników fiskusa zawsze wzbudzają niepokój osób prowadzących działalność gospodarczą. Niekiedy mogą dotyczyć nie tylko bezpośrednio przedsiębiorców, ale również ich kontrahentów. Wówczas mamy do czynienia z kontrolami krzyżowymi.

Jeżeli podatnik otrzymał mandat od urzędu skarbowego za jednodniowe spóźnienie się z deklaracją podatkową lub za popełnienie nieświadomie innego, drobnego błędu w rozliczeniach - jeśli było to działanie nieumyślnie lub dany czyn ma znikomą szkodliwość społeczną – w takich przypadkach podatni może nie przyjąć mandatu od fiskusa.

Najważniejszą i wzbudzającą najwięcej kontrowersji zmianą przewidywaną przez projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej z 9 lipca 2014 r. jest wprowadzenie do polskiego porządku prawnego instytucji mającej zapobiegać obejściu prawa podatkowego przez podatników. Chodzi o specjalną klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania.

Organ podatkowy, dokonując ustalenia treści czynności prawnej, ma prawo i obowiązek uwzględniać zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. Jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej (pozornej) czynności prawnej.

Kara porządkowa ma charakter sankcji administracyjnej. Jako taka nałożona może być tylko na osobę , co do której ordynacja podatkowa przewiduje możliwość wezwania do wykonania określonych czynności. Wyrażająca się w karze porządkowej odpowiedzialność porządkowa ma zatem charakter osobisty i dotyczyć może wyłącznie osoby, która nie zastosowała się do poleceń organu. Ordynacja podatkowa nie przewiduje dopuszczalności nałożenia kary porządkowej za nieprzekazanie wezwania właściwemu adresatowi, nawet jeśliby obowiązek przekazania wynikał z innych przepisów.

Po kontroli podatkowej jest sporządzany protokół, który stanowi dowód w ewentualnym dalszym postępowaniu podatkowym. Kontrolowany podatnik, który nie zgadza się z opisanymi w protokole ustaleniami może zgłosić swoje zastrzeżenia. Ma jednak tylko 14 dni na ich złożenie.

Przeglądanie ksiąg rachunkowych, weryfikacja majątku firmy, oddzielny pokój w biurze przedsiębiorcy – takie między innymi uprawniania mają kontrolerzy z urzędu skarbowego. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa skarbowego mogą zatrzymać dokumentację. Jeśli przedsiębiorca będzie utrudniał im pracę, mogą wezwać policję.

Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że protokół z kontroli podatkowej nie podlega zaskarżeniu. Sądy administracyjne wskazując na ustawowy zakres kontroli, jaki sprawują w zasadzie odrzucają skargi podatników na protokoły kontroli.

Fiskus przeprowadza często oficjalnie postępowanie kontrolne (art. 13 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej). W rzeczywistości przeprowadzę kontrolę podatkową (art. 13 ust. 3 ustawy o kontroli skarbowej). Pozwala to na niestosowanie przepisów np. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które co do zasady wymagają zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia kontroli i nakładają limity czasowe dla niej.

Kontrolerzy fiskusa w czasie kontroli firmy znaleźli laptopa, a na nim dane księgowe. Według informacji zawartych w programie księgowym przychody firmy w 2010 r. wyniosły około 1 mln zł. Natomiast według podatkowej księgi przychodów i rozchodów przedstawionej kontrolerom przychody w 2010 r. wyniosły 545 000 zł. W takiej sytuacji organy podatkowe mają realną szansę na podważenie wiarygodności podatkowej księgi przychodów i rozchodów albo ksiąg handlowych.

Często ma miejsce sytuacja, że po wszczęciu kontroli u podatnika następuje zmiana siedziby podatnika. W razie wykrycia nieprawidłowości u podatnika organy podatkowe wszczynają postępowanie podatkowe. Powstaje w związku z tym pytanie, jaki organ podatkowy jest właściwy do prowadzenia postępowania podatkowego w sytuacji, gdy po wykryciu nieprawidłowości w trakcie kontroli nastąpiła zmiana siedziby podatnika?

W toku postępowania kontrolnego organy podatkowe badają nie tylko dokumentację podatkową podatników, ale także zawierane przez nich umowy cywilnoprawne, ale tylko w takim zakresie, w jakim dana umowa cywilnoprawna wpływa na zobowiązania podatkowe podatników. Odrębną kwestią jest postępowanie organów podatkowych w razie podejrzenia, że zawarta przez podatnika umowa cywilnoprawna jest fikcyjna.

Wiemy już jakie kwestie podatkowe znajdują się aktualnie na celowniku fiskusa. Ministerstwo Finansów opublikowało jak co roku Podstawowe Zakresy Obszarów Kontroli Podatkowej. W tym wypadku chodzi o cele kontroli na 2010 rok. Są to główne kierunki działań urzędów skarbowych w zakresie kontroli podatkowej, czynności sprawdzających oraz działań informacyjnych.

Prowadzimy spółkę. Na skutek podtopienia naszej siedziby straciliśmy ogromną część majątku jaki znajdował się na terenie siedziby firmy. Zalaniu uległo również biuro firmy w tym także dokumenty podatkowo-księgowe. Jak spółka powinna postąpić w takiej sytuacji wobec urzędu skarbowego i co zrobi urząd skarbowy względem naszej spółki?

Naczelnik urzędu skarbowego, który zgodnie ze swoją właściwością miejscową wszczął kontrolę podatkową względem podatnika, zachowuje kompetencje do prowadzenia postępowania na wszystkich jego etapach aż do wydania decyzji wymiarowej. Nie zmienią tego ewentualne zmiany dotyczące adresu siedziby podatnika, dokonane po wszczęciu kontroli.

Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli urzędy skarbowe nie przeciwdziałają wystarczająco skutecznie oszustwom podatkowym w VAT. Polska administracja podatkowa nieterminowo odpowiada na wnioski państw członkowskich o zbadanie określonych transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę sprawowania przez urzędy skarbowe kontroli nad wywiązywaniem się z obowiązków podatkowych przez podmioty dokonujące transakcji wewnątrzwspólnotowych i nadzór Ministra Finansów oraz skuteczność w egzekwowaniu zaległości w VAT.

Najwyższa Izba Kontroli sprawdziła jak urzędy skarbowe radzą sobie z pobieraniem podatku dochodowego od osób fizycznych Mimo ogólnej pozytywnej oceny kontrolerzy NIK w swym raporcie wytknęli skarbówce m.in. mało skuteczną egzekucję podatkową, problemy ze ściąganiem zaległości podatkowych oraz niewystarczającą kontrolę wywiązywania się podatników ze zobowiązań.

Problemem pozostaje niestabilność prawa podatkowego także w zakresie PIT.

Co roku Departament Administracji Podatkowej (Wydział Kontroli Podatkowej) Ministerstwa Finansów opracowuje wytyczne (priorytety) kontroli podatkowej dla podległych organów podatkowych. Warto wiedzieć, co budzi szczególne zainteresowanie kontrolujących urzędników skarbowych. Jako, że ostatnie priorytety zostały sformułowane w 2009 roku należy domniemywać, że są one równie ważne i w 2010 roku.

Przebieg kontroli kontrolujący dokumentuje w protokole. Stan faktyczny może być ponadto utrwalony za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk lub na informatycznych nośnikach danych.

Zarówno kontrolujący, jak i kontrolowani mają ściśle określone przepisami ordynacji podatkowej prawa i obowiązki.

Zasadą jest, że czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego wskazanej, chyba że kontrolowany zrezygnuje z prawa uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.

Przepisy ordynacji podatkowej stanowią, że kontrola podatkowa powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli.

Przedsiębiorcy mają możliwość złożenia sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania kontroli, rozpoczętej z naruszeniem przepisów o konieczności zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia.

Kontrolując urzędnik powinien mieć imienne upoważnienie do kontroli i ważną legitymację służbową. Te dokumenty powinieneś obejrzeć.

Kontrolę podatkową podejmuje się wyłącznie z urzędu. Nie możesz zatem żądać, by fiskus skontrolował Ciebie lub np. Twojego sąsiada.

Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.

W tytułowej kwestii Minister Finansów wydał 12 lutego 2009 r. interpretację ogólną. Dotyczy ona również zasad liczenia obniżonych odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych.

Kolejne inwestycje MF wzmacniające kontrolę podatkową

E-kontrole podatkowe za pomocą Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK)

Wzór zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej 2016

Wzór imiennego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej 2016

Kontrola podatkowa w firmie

Jak przygotować się do kontroli podatkowej w firmie?

Branże najbardziej narażone na kontrole podatkowe w 2016 roku

Firmy z udziałem kapitału zagranicznego unikają opodatkowania - organy podatkowe i skarbowe zawodzą

Kontrole krzyżowe w VAT

Nowy system kontroli podatników

Organy podatkowe przedłużają kontrole podatkowe. Naruszają prawo?

Kontrole podatkowe z przymusem wykrywania nieprawidłowości

Fiskus sprawdza podatników - mniej kontroli, większa skuteczność

Współpraca z organem skarbowym podczas kontroli

Uważaj na kontrole krzyżowe

Kiedy można nie przyjąć mandatu od urzędu skarbowego

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania od 2016 roku

Ustalanie treści czynności prawnej przez organy podatkowe i czynności pozorne

Nie można nałożyć kary porządkowej na syndyka masy upadłości podczas kontroli dotyczącej spółki

Zastrzeżenia do protokołu kontroli podatkowej

Kontrolerom fiskusa udostępnij dokumenty i oddzielne pomieszczenie

Czy protokół z kontroli podatkowej można zaskarżyć do sądu administracyjnego?

Postępowanie kontrolne nie może służyć obchodzeniu przepisów o kontroli podatkowej

Jakie są konsekwencje prowadzenia podwójnej księgowości w firmie?

Jakie są skutki zmiany siedziby podatnika w trakcie kontroli podatkowej?

Co musi zrobić organ podatkowy gdy podatnik zawarł fikcyjną umowę

Podstawowe zakresy obszarów kontroli podatkowej 2010

Jak postępować w razie utraty dokumentów podczas powodzi

Jakie skutki wywołuje zmiana siedziby podatnika po wszczęciu kontroli podatkowej

NIK o kontroli transakcji wewnątrzwspólnotowych

Czy fiskus skutecznie ściąga PIT

Co szczególnie kontroluje fiskus (2009-2010)

Protokół i zakończenie kontroli

Prawa i obowiązki podczas kontroli

Gdzie jest prowadzona kontrola podatkowa

Ile może trwać kontrola podatkowa

Możesz sprzeciwić się kontroli jeżeli nie otrzymasz zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia

Sprawdź kontrolujących urzędników

Wszczęcie kontroli podatkowej

Kontrola podatkowa - cele i podmioty

Kiedy urząd może wszcząć postępowanie podatkowe po kontroli podatkowej