Faktura VAT, Akcyza

Jedno jest pewne: od 1 lutego 2026 r. „otrzymanie” faktury VAT przy pomocy Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) nie będzie z istoty wywoływać skutków cywilnoprawnych. Dlatego strony umów muszą wymyślić inną formę uznania zobowiązania z tytułu zapłaty na rzecz dostawy towaru lub usługodawców – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

W wyjaśnieniach przesłanych 9 czerwca 2025 r.do naszej redakcji, Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że w decyzji derogacyjnej dot. obowiązkowego modelu KSeF, Polska została upoważniona – w przypadku podatników mających siedzibę na jej terytorium – do akceptowania wyłącznie tych faktur, które zostały wystawione w postaci dokumentów lub not w formie elektronicznej. Ponadto została upoważniona do wprowadzenia przepisów zakładających, że stosowanie faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski nie jest uzależnione od akceptacji odbiorcy. Jak wskazuje Ministerstwo, Komisja Europejska zastrzegła (co zostało potwierdzone przez Radę UE), że przyznane Polsce upoważnienie dotyczące wprowadzenia obowiązkowego fakturowania elektronicznego nie powinno naruszać prawa klientów do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Odpowiedzialność podatników VAT za „puste” lub nierzetelne faktury wywołuje od dłuższego czasu spore kontrowersje, szczególnie gdy wystawcą był pracownik. Po korzystnym wyroku TSUE pracodawca może uwolnić się od obowiązku zapłaty VAT wynikającego z faktur wystawionych przez nieuczciwych pracowników. Wymaga to jednak od niego dochowania należytej staranności przy kontrolowaniu poczynań pracowników. NSA w wyroku z 3 września 2024 r. (sygn. akt I FSK 1212/18) uznał, że pracodawca nie dochował staranności, skoro proceder trwał przez dłuższy okres (ponad 3 lata).

Tysiące firm niesłusznie oskarżonych o udział w oszustwach VAT w końcu wygrało walkę z fiskusem. W ciągu trzech lat sądy i organy odwoławcze uchyliły decyzje skarbówki na astronomiczną kwotę 2,8 mld zł! Czy to początek końca urzędniczej samowoli wobec przedsiębiorców?

Nadchodzi drastyczna podwyżka podatków na e-papierosy i podgrzewacze tytoniu! Eksperci alarmują: nowe przepisy mogą doprowadzić do podwójnego opodatkowania i wzrostu cen nawet o 80 zł na sztukę. Legalny rynek stanie się nieopłacalny, a palacze mogą masowo wrócić do tradycyjnych papierosów lub sięgnąć po produkty z szarej strefy.

Stawka akcyzy od piwa po raz kolejny została podniesiona, od 1 stycznia 2025 roku. Z obecnego poziomu około 125 zł/hl wzrasta o 5%, do poziomu ok. 131 zł/hl. Tym samym, skumulowana wielkość podwyżek akcyzy określona w tzw. Mapie Akcyzowej przyjętej w 2021 r. przez rząd wynosi ponad 27%.

Jednym z głównych wyzwań przy imporcie alkoholu jest kwestia dokumentacji i formalności celnych. – Import towarów akcyzowych wymaga kompleksowego podejścia i znajomości wielu systemów. Kluczowe jest właściwe przygotowanie dokumentacji już na etapie jego planowania – podkreśla Joanna Porath, prezeska agencji celnej AC Porath. Akcyza wymaga rejestracji w innych systemach niż standardowe zgłoszenia celne. Konieczny warunek to dostarczenie alkoholu bezpiecznie zapakowanego w skrzynie lub palety. Kluczowym aktem prawnym regulującym zasady opodatkowania napojów alkoholowych jest ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

W 2025 r. wzrośnie stawka akcyzy na wysokoprocentowy alkohol. Oczywiste jest, że spowoduje to wzrost cen alkoholu w sklepach. Fakt wysokiej stawki na alkohol w Polsce może oznaczać dwa scenariusze: spadek spożycia alkoholu lub ożywienie szarej strefy. Spadek spożycia będzie aspektem pozytywnym, natomiast wzrost szarej strefy już nie.

Rząd szykuje wielką podwyżkę akcyzy na wyroby tytoniowe. Od 2025 r. znacząco ma wzrosnąć akcyza m.in. na papierosy, tytoń do palenia oraz płyn do e-papierosów. Warsaw Enterprise Institute ostrzega, że negatywne konsekwencje podwyżki akcyzy na wyroby tytoniowe odczują wszyscy: palacze, przedsiębiorcy, a z powodu ucieczki pieniędzy do szarej strefy również sam rząd.

Około 25 proc. Polaków każdego dnia sięga po papierosa. Wartość ta – zamiast maleć – zwiększa się i stawia nas w gronie państw o względnie wysokim stopniu narażenia społeczeństwa na zagrożenia spowodowane dymem tytoniowym. Na drugim biegunie UE są Szwedzi. Tam pali zaledwie 8 proc. ludności. O planach ograniczenia konsumpcji tytoniu, produktów nikotynowych i alkoholu rozmawiali politycy i eksperci podczas posiedzenia podkomisji stałej do spraw zdrowia publicznego.

Rząd chce wprowadzić drastyczne podwyżki akcyzy na wyroby tytoniowe. Ich skala ma być kilkukrotnie większa, niż zakładała mapa akcyzowa. Już w 20225 r. akcyza na wyroby tytoniowe ma wzrosnąć: o 25 proc. na papierosy, o 38 proc. na tytoń do palenia oraz o 50 proc. na wkłady do podgrzewaczy tytoniu. Będzie podwyżka również płynów do e-papierosów, na które w 2025 r. akcyza wzrośnie aż o 75 proc.

Trzeba wciąż bronić systemu prawnego przed destrukcją, ale nie zawsze się to udaje. Teraz najważniejszym zadaniem jest wyrzucenie do kosza nonsensu faktur ustrukturyzowanych, bo katastrofę odroczono tylko o dwa lata – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. Dzień 1 lipca 2024 r. (pierwotny termin wejścia w życie obligatoryjnego modelu Krajowego Systemu e-Faktur) będzie – zdaniem Profesora - symbolem spektakularnej porażki tych, którzy psują przepisy podatkowe.

Ostatnim obowiązkiem – tym razem o charakterze ewidencyjnym – związanym z energią elektryczną jest konieczność prowadzenia ewidencji ilości energii elektrycznej. Co w tym zakresie mówi ustawa o podatku akcyzowym? Jakie jest podejście organów skarbowych?

Komentarz prezes Magdaleny Zielińskiej Związku Pracodawców Polskiej Rady Winiarstwa.

W sytuacji gdy do zużycia energii elektrycznej wyprodukowanej przez panele fotowoltaiczne dochodzi przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą tak samo może znaleźć zastosowanie zwolnienie określone w § 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego.

Projekt nowelizacji ustawy o VAT, który 2 maja 2024 r. wpłynął do Sejmu przewiduje tylko jedną datę wdrożenia obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) – 1 lutego 2026 r. Od tego dnia obowiązek stosowania KSeF i wystawiania za pomocą tego systemu faktur ustrukturyzowanych będą mieli wszyscy podatnicy VAT (czynni i zwolnieni). W innej nowelizacji ustawy resort finansów zamierza wprowadzić drugi termin wdrożenia obowiązkowego KSeF dla mniejszych firm (1 kwietnia 2026 r.), o czym mówił minister finansów Andrzej Domański w dniu 26 kwietnia 2024 r. na brefingu prasowym w Ministerstwie Finansów.

W katalogu czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą znajduje się również przypadek konsumpcji. Chodzi tutaj o zużycie energii elektrycznej przez podmiot posiadający koncesję jak i przez podmiot, który koncesji nie posiada, ale zużywa wytworzoną przez siebie energię elektryczną.

Aby zachęcić podatników do wystawiania faktur podatkowych, nakazano ich podpisywanie nadając im formę umowy. Podatnicy zaakceptowali ten pomysł i dziś faktura VAT jest przede wszystkim dokumentem wywołującym skutki cywilnoprawne. Ale faktura ustrukturyzowana nie nadaje się do roli dokumentu wywołującego te skutki, bo jest w istocie aktem jednostronnym a nabywca (usługobiorca) nie ma nawet wpływu na moment ich wystawienia i nie jest on fizycznie doręczany kontrahentowi. Aby więc zmusić podatników do posługiwania się fakturami ustrukturyzowanymi proponuje się nowelizacje w podatku dochodowym warunkującą … zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodu od otrzymania faktur ustrukturyzowanych, co jest już aktem rozpaczy twórców tego pomysłu - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Ministerstwo Finansów chce zmienić od 2025 roku przepisy ustawy o podatku akcyzowym w zakresie saszetek nikotynowych. W komunikacie z 18 marca 2024 r. MF przedstawiło propozycje zmian. Resort zaprasza zainteresowanych tymi zmianami na spotkanie w celu uzgodnienia treści tej nowelizacji.

Resort finansów chce umożliwić oznakowanie akcyzą cygar i cygaretek. Banderole na cygara i cygaretki byłyby stosowane od 20 maja 2024 roku. Jest projekt rozporządzenia w tej sprawie.

W listopadzie 2023 r. podatnik wysłał towar do klienta wraz z fakturą. W związku z nieodebraniem towaru przez klienta, w grudniu 2023 r. towar wrócił do sprzedawcy wraz z fakturą. Kiedy podatnik powinien wystawić i wykazać w JPK_V7M fakturę korygującą? Czy dopuszczalne jest anulowanie faktury, skoro została zwrócona sprzedawcy?

Minister Finansów podał średnią ważoną detalicznej ceny sprzedaży papierosów oraz tytoniu do palenia na 2024 rok. Jakie wartości zawiera ten wskaźnik?

W codziennej praktyce biznesowej wielokrotnie powstaje pytanie, czy za pustą fakturę zawsze odpowiada podatnik (firma), gdy to pracownik, bez wiedzy i zgody pracodawcy, wystawiał fikcyjne faktury, umożliwiając innym podmiotom odliczenie VAT. Jedna z takich spraw trafiła do sądu, a w wyniku zadanego pytania prejudycjalnego – do TSUE. Poznaliśmy właśnie opinię Rzecznika Generalnego TSUE, który uznał, że co do zasady administracja skarbowa nie powinna egzekwować VAT od przedsiębiorcy. Zobaczymy, czy Trybunał weźmie pod uwagę tę opinię (bo z reguły tak robi), wydając wyrok, na który trzeba jeszcze trochę poczekać.

Czy jeśli zaczniemy dobrowolnie wystawiać faktury KSeF, to dalej trzeba będzie je dostarczać kontrahentom w inny sposób, poza systemem?