Tematy - Faktura, Czynny podatnik VAT - INFOR.PL

Częstą praktyką w działalności gospodarczej jest sporządzanie jednej faktury zbiorczej za dany okres (np. miesiąc). Faktura taka dokumentuje sprzedaż dokonaną na rzecz jednego klienta we wskazanym okresie. Powstaje jednak wątpliwość jaką datę sprzedaży wskazać na takiej fakturze.

Obowiązkowy split payment zacznie funkcjonować już od 1 listopada 2019 r. Sprzedawca, który tylko częściowo zbywa towary i usługi wrażliwe, będzie mógł wszystkie faktury oznaczać słowami "mechanizm podzielonej płatności". Nie naruszy prawa, gdy zastosuje takie oznaczenie, mimo że w ogóle nie musi tego robić.

Organy podatkowe uznają, że w przypadku specyfikacji świadczeń na fakturze nie mamy do czynienia ze świadczeniem kompleksowym. Takie rozumowanie organów zostało jednak zakwestionowane przez NSA, który zwrócił uwagę, że ustawa o VAT wymaga od podatnika, aby wystawiana przez niego faktura odzwierciedlała rzeczywisty przebieg transakcji, a więc dokumentowała sprzedaż oraz te elementy, które w ramach tej sprzedaży miały rzeczywiście miejsce.

Okazuje się, że połowa firm w Polsce ma problem z zatorami płatniczymi. Dwie trzecie z nich otrzymuje tylko część należności z faktury.

Każdy przedsiębiorca bez względu na wybraną formę opodatkowania (ryczałt, KPiR, itp.) musi sobie odpowiedzieć na pytanie czy poza rozliczeniem PIT bądź CIT będzie również musiał rozliczać się z Urzędem Skarbowym z tytułu podatku VAT.

1 września 2019 r. weszły w życie kolejne zmiany uszczelniające system podatkowy; obejmują m.in. utworzenie tzw. białej listy - bazy z informacjami o podatnikach VAT, czy ograniczenia zwolnień z VAT w handlu internetowym. 1 września br to także jedna z granicznych dat, jeśli chodzi o stosowanie kas fiskalnych. Od tego dnia nie można już kupić kas z papierowym zapisem kopii paragonu. Natomiast od 1 stycznia 2020 r. wchodzą w życie nowe zasady wystawiania faktur na podstawie paragonów.

Ministerstwa Finansów przygotowało nową strukturę logiczną JPK dla faktur VAT RR. Nowa struktura o symbolu JPK_FA_RR(1) będzie obowiązywać od 1 września 2019 r. Od tej daty zmianie ulegają również przepisy w zakresie wystawiania faktur VAT RR.

Myśląc o założeniu własnej działalności gospodarczej warto rozpatrzyć różne możliwości zdobycia funduszy. Jedną z tych form jest dotacja z Urzędu Pracy (PUP). Podpowiadamy, jak traktowana jest tego rodzaju dotacja na gruncie przepisów o podatku PIT i VAT.

Od 1 września 2019 r. zostanie ograniczona możliwość korzystania ze zwolnienia z VAT ze względu na wysokość obrotów. Z tego zwolnienia nie będą mogli korzystać podatnicy, bez względu na wysokość sprzedaży, gdy prowadzą sklepy internetowe m.in. z preparatami kosmetycznymi, komputerami, sprzętem gospodarstwa domowego. Zakaz korzystania ze zwolnienia będzie dotyczył również sklepów stacjonarnych sprzedających części samochodowe i do motocykli. Ze zwolnienia nie skorzystają także podatnicy świadczący usługi ściągania długów, w tym faktoringu. Oznacza to obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R lub jego aktualizacji zasadniczo do 31 sierpnia 2019 r.

Oszuści wciąż zamieszczają w sieci ogłoszenia o sprzedaży tzw. kosztów na firmę, zapewniając przy tym niewykrywalność nadużycia i dopełnienie wszelkich formalności. Krajowa Administracja Skarbowa ostrzega jednak przed udziałem w nielegalnym procederze. Surowe kary przewidziane są zarówno dla sprzedających, jak i kupujących. Kupowanie kosztów (faktur, rachunków czy paragonów) jest też coraz mniej akceptowane społecznie.

Już od 1 listopada 2019 r. split payment stanie się obowiązkowy w niektórych branżach oraz zmienią się zasady solidarnej odpowiedzialności za VAT. Ekspercie podkreślają, że jeśli faktura będzie dotyczyła nabycia smartfona za 100 zł, to sprzedawca będzie musiał oznaczyć ją słowami "mechanizm podzielonej płatności", nawet gdyby wartość pozostałych zakupów, nieobjętych tych mechanizmem, była wielokrotnie większa.

Przedsiębiorco, od początku stycznia 2020 r. nie otrzymasz już faktury na podstawie paragonu – z jednym wyjątkiem.

Od 1 września 2019 r. zacznie funkcjonować jeden elektroniczny wykaz podatników VAT (tzw. biała lista podatników VAT- white list). Wykaz ten będzie prowadzony przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej i znajdą się w niej podmioty zarejestrowane jako czynni lub zwolnieni podatnicy VAT (w tym podmioty, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona) oraz podmioty w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT. Wykaz ten będzie udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministra Finansów. W rozmowie z infor.pl Wojciech Śliż, dyrektor Departamentu Podatku od Towarów i Usług w Ministerstwie Finansów i jego zastępca Zbigniew Makowski przybliżają nowe przepisy w tym zakresie.

Sprzedaż książek (słowniki języka obcego) była dokonana na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Dlatego została zarejestrowana na kasie fiskalnej w kwietniu 2019 r. W czerwcu okazało się, że jest to sprzedaż na rzecz podatnika. Klient zażyczył sobie wystawienia faktury do tego paragonu. Czy muszę na nowo wygenerować plik JPK_VAT? Jak mam to wykazać prawidłowo w pliku JPK_VAT i z jakimi opisami? Jestem czynnym podatnikiem VAT.

WSA we Wrocławiu orzekł w wyroku z 11 lipca 2019 roku, że nie można pozbawić podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego tylko z tego względu, że towary będące przedmiotem transakcji nie zostały prawidłowo określone na fakturach.

Ustawodawca wprowadza ograniczenie w zakresie możliwości wymiany paragonów fiskalnych na faktury. Od 1 stycznia 2020 r. wystawienie faktury do paragonu będzie możliwe tylko wtedy, gdy na paragonie znajduje się NIP nabywcy. W przypadku naruszenia nowych przepisów grozi sankcja w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze.

Biała lista podatników VAT, która zacznie funkcjonować od 1 września 2019 r., pozwoli podatnikowi na szerszą weryfikację swoich kontrahentów. Informacje w nowym wykazie będzie można wyszukiwać według numeru NIP lub fragmentu nazwy (nazwiska) podmiotu. Lista będzie aktualizowana na bieżąco.

Dane o numerach rachunków bankowych będzie zawierać tzw. biała lista podatników VAT. Nowelizacja ustawy o VAT (oraz niektórych innych ustaw) w tym zakresie została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 31 maja 2019 r. (poz. 1018). Zmiany wejdą w życie co do zasady od 1 września 2019 roku ale sankcje będą obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.

Już z początkiem września 2019 roku rząd utworzy ogólnodostępną bazę wszystkich podatników VAT, która ma być aktualizowana w każdy dzień roboczy. W bazie znajdą się takie dane, jak numery rachunków bankowych wszystkich przedsiębiorców, nazwa firmy lub imię i nazwisko, NIP, REGON, PESEL (którego publikacja może budzić szczególne wątpliwości), adres siedziby, imiona i nazwiska osób reprezentujących podmiot, jak również numery NIP i PESEL tych osób, data rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru jako podatnika VAT, numery rachunków bankowych wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym.

Niejednokrotnie podatnicy otrzymują faktury w różnych formach. Część z nich jest fakturami elektronicznymi, inne z kolei są fakturami tradycyjnymi, a więc doręczanymi w formie papierowej. W takiej sytuacji podatnicy, obowiązani do przechowywania otrzymanych faktur, na ogół zachowują je w tej samej formie, w której je otrzymali. Jednakże czy uzyskanie faktury w określonej formie determinuje obowiązek jej przechowywania wyłącznie w tej postaci?

W przypadku podziału przez wydzielenie na spółkę przejmującą przechodzą prawa i obowiązki związane z zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa (ZCP). W takiej sytuacji niezbędne jest wcześniejsze rozważenie wielu obszarów podatkowych, celem zabezpieczenia obu zaangażowanych w nie spółek. Jednym z problemów, z którym muszą zmierzyć się przedsiębiorcy, są faktury korygujące.

W praktyce działalności gospodarczej zdarzają się przypadki, gdy podatnik wystawi fakturę dokumentującą czynności, które ostatecznie nie dochodzą do skutku. Najbardziej praktyczną drogą wycofania się z takiej sytuacji będzie anulowanie błędnie sporządzonego dokumentu. Anulowanie faktury nie zostało wprawdzie usankcjonowane w przepisach VAT, ale przy spełnieniu odpowiednich warunków jest ono jednak powszechnie akceptowane przez organy podatkowe.

Rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO) wymaga, by przedsiębiorcy przetwarzający dane wypełniali obowiązek informacyjny. Niektórzy postanowili zamieścić go na fakturach. Czy to oznacza, że obowiązek informacyjny RODO na fakturze jest obowiązkowy?

Zgodnie z przepisami ustawy o VAT podatnicy są zobowiązani do wystawienia faktury dokumentującej dokonaną sprzedaż towaru lub usługi. Faktura powinna dokumentować rzeczywiste zdarzenie gospodarcze. Czy w związku z tym, w niektórych sytuacjach, podatnik powinien wystawić fakturę za usługę, której nie wykonał?

Centralny Rejestr Faktur zostanie utworzony już 1 lipca br. Będzie to nowe narzędzie do walki z nadużyciami w podatku VAT. Jakie dane będą gromadzone w tym rejestrze i czy w związku z tym na przedsiębiorców spadną kolejne obowiązki?

Ustawodawca wprowadza obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności (split payment) w niektórych sektorach gospodarki. Wraz z nowym obowiązkiem pojawią się dodatkowe sankcje. Jedna z sankcji, w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze, przewidziana jest dla nabywcy, który mimo ciążącego na nim obowiązku uregulowania kwoty VAT wykazanej na fakturze w mechanizmie podzielonej płatności ureguluje tę kwotę w inny sposób.

Ustawa o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT) nakłada na podatnika obowiązek rejestracji poprzez złożenie wniosku rejestracyjnego do naczelnika urzędu skarbowego. Jednakże w praktyce taka procedura okazuje się czasochłonną. Wobec tego podatnik często pozostaje w niepewności odnośnie możliwości wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu przed uzyskaniem statusu czynnego podatnika VAT, a w konsekwencji także prawa do wystawiania faktur z odpowiednią stawką VAT.

Liberalizacja przepisów prawa podatkowego oraz korzystna koniunktura gospodarcza sprzyjają rozrzutności polskich przedsiębiorców. Napędzany przez rynek konsumpcjonizm powoduje niejednokrotnie zacieranie się granicy pomiędzy firmowym a prywatnym wydatkiem. Fakturowanie „na firmę” staje się codziennością głównie z uwagi na brak świadomości podatników, którzy dokonując zakupów na dane firmowe, tracą przywileje przysługujące konsumentom oraz narażają się na ewentualne konsekwencje z tytułu ujęcia w kosztach prywatnych wydatków. Zakup na firmę a prywatnie - czy warto brać fakturę na każdy towar?

Puste faktury to takie dokumenty, które zostały wprowadzone do obrotu wyłącznie w celu osiągnięcia bezprawnych korzyści fiskalnych. Ustawa o VAT sankcjonuje wprowadzenie pustej faktury do obrotu prawnego. Wystawienie takiej faktury może także skutkować odpowiedzialnością za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo powszechne z Kodeksu karnego.

18 kwietnia 2019 roku to ważna data dla wszystkich instytucji zlecających realizację zamówień publicznych. Tego dnia wejdzie w życie obowiązek odbierania i przetwarzania faktur elektronicznych wystawianych przez wykonawców zamówień. Na czym dokładnie polegają nadchodzące zmiany? Jak działają efaktury oraz jakie korzyści zyskają na nich polscy przedsiębiorcy?

W zamówieniach publicznych, koncesjach na roboty budowlane lub usługi oraz w partnerstwie publiczno-prywatnym będą obowiązywać e-faktury. Od 18 kwietnia 2019 r. obowiązek ten obejmie faktury dla zamówień o wartości powyżej 30 tys. euro, natomiast od 1 sierpnia tego roku - wszystkie zamówienia publiczne.

Faktura jest podstawowym dokumentem potwierdzającym dokonanie transakcji opodatkowanej podatkiem od towarów i usług (VAT). Posiadanie faktury, co do zasady, warunkuje możliwość odliczenia podatku naliczonego w niej zawartego i tym samym pozwala na realizację zasady neutralności VAT. Ministerstwo Finansów udzieliło obszernych wyjaśnień odnośnie wystawiania faktur, ich formy, elementów jakie faktury powinny zawierać, a także rodzajów faktur, terminów ich wystawienia oraz sposobu ich przechowywania.

Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. W odniesieniu do podatku VAT instytucja przedawnienia ma zastosowanie do każdego z osobna rozliczenia, niezależnie od jego wyniku, tj. zarówno do rozliczeń, w których obowiązek podatkowy przekształcił się w zobowiązanie podatkowe, jak i w przypadku prawa do odliczenia.

Anulowanie faktury VAT może mieć miejsce wyłącznie w przypadku gdy faktura nie została wprowadzony do obrotu prawnego. Wystawca faktury, by móc ją anulować, powinien posiadać zarówno kopię, jak i oryginał dokumentu. Co jeszcze warto wiedzieć o anulowaniu faktury VAT?

Ministerstwo Finansów opublikowało 29 marca 2019 r. nową wersję struktury logicznej jednolitego pliku kontrolnego dla faktur VAT - JPK_FA(2). Jest to wersja nr 2 tej struktury. Struktura ta będzie obowiązywać od 1 lipca 2019 r., co oznacza, że od tej daty faktury wystawione wcześniej (przed 1 lipca) muszą być raportowane już według nowej wersji struktury JPK_FA(2).

Kiedy podatnicy mają obowiązek ustanawiania przedstawicieli podatkowych w VAT? Kto może zostać przedstawicielem podatkowych? Z jakimi obowiązkami i odpowiedzialnością wiąże się sprawowanie tej funkcji?

W imporcie usług faktury otrzymywane z tytułu nabycia usługi z reguły wystawiane są w walucie obcej, właściwej dla usługodawcy. Rodzi to konieczność prawidłowego przeliczenia waluty obcej na polską, bowiem z krajowym fiskusem można rozliczać się jedynie w polskiej walucie. Błędne przeliczenie należności może doprowadzić do powstania zaległości podatkowych.

Od trzech lat ktoś (kto?) przekonuje polityków, że wystarczy „zcyfryzować podatki” i dać zarobić firmom informatycznym (kosztem rządu i podatników), a dochody podatkowe będą rosnąć jak na drożdżach.

Jedną z podstawowych przesłanek zachowania należytej staranności w VAT jest weryfikacja przyszłego kontrahenta pod kątem jego rzetelności. Dokonanie takiej ocena jest dla przedsiębiorcy często kłopotliwe. W celu ułatwienia weryfikacji od 1 września 2019 r. zostanie wdrożona biała lista podatników, zawierająca niezbędne informacje o podatnikach VAT. Biała lista oprócz korzyści niesie ze sobą jednak nowe obowiązki, a nawet sankcje wobec czynnych podatników VAT.

Bez szacunku do faktury VAT nie będzie prawdziwej gospodarki ani … przyzwoitości w polityce – pisze profesor Witold Modzelewski.

Od roku 2019 w ustawie o VAT w art. 89a ust. 1a przewidziano skrócenie terminu do zastosowania ulgi na złe długi ze 150 dni do 90. Ulga ta jednak była już znana przedsiębiorcom – w Polsce korzystało z niej średniorocznie kilkanaście do kilkudziesięciu tysięcy podatników. Natomiast zupełnie nową regulacją w polskim porządku prawnym będzie art. 26h ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 18f ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.

Handel fakturami kosztowymi nie jest nowym zjawiskiem, ale miał zostać wyeliminowany przez JPK. Nic takiego jednak się nie stało. Po wykryciu wystawcy takich faktur fiskus może skontrolować wszystkich jego kontrahentów, a to przełoży się na domiar podatku i sankcje karnoskarbowe.

Ustawodawca nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia VAT od zakupów poczynionych przed rejestracją do celów VAT. Warunkiem jest by zakupione towary i usługi były wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej. W celu realizacji tego prawa konieczne jest również dopełnienie obowiązku rejestracji jako podatnika VAT.

Z początkiem 2019 roku zaczęły obowiązywać nowe regulacje w zakresie stosowania ulgi na złe długi. Zmiana oznacza, jak wyjaśnia ekspert Grant Thornton, że sprzedawca/wierzyciel może odzyskać rozliczony podatek należny od faktur sprzedażowych, za które nie otrzymał zapłaty o 60 dni wcześniej, niż w stanie prawnym obowiązującym do końca 2018 r.

Podatnikowi VAT nie można odmówić prawa do odliczenia VAT tylko dlatego, że faktura zawierała błąd w oznaczeniu towaru – jeżeli jest w stanie przedstawić organom podatkowym wyjaśnienia i dokumenty niezbędne do ustalenia prawdziwego przedmiotu transakcji i potwierdzające, że transakcja została rzeczywiście dokonana. Podatnik w takiej sytuacji ma prawo do odliczenia VAT nawet gdy nie wystawił noty korygującej do błędnych faktur, ani nie zażądał faktur korygujących od swojego kontrahenta.

Z dniem 1 lipca 2019 r. mają wejść w życie przepisy powołujące Centralny Rejestr Faktur (CRF). Będzie on funkcjonował na bazie przesyłanych przez podatników nowych rozbudowanych plików JPK_VAT. Zmodyfikowane pliki JPK_VAT będą zawierały dane z deklaracji i ewidencji VAT.

W toku prowadzonej działalności gospodarczej można napotkać sytuację, w której przedsiębiorca otrzyma od dostawcy towarów lub usług fakturę, na której nie będzie określonej daty jej wystawienia, a zostanie określona jedynie data wykonania usługi/dostawy towarów. Czy w opisanej sytuacji przedsiębiorca otrzymujący taką fakturę, dokumentującą zakup, może uznać datę wykonania usługi lub dostawy towarów za datę wystawienia faktury?

Kontrahent wpłacił kwotę z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności za kilka faktur w jednym przelewie. Czy podatnik powinien zwrócić wpłaconą kwotę? Czy takie postępowanie kontrahenta obciąża podatnika i w jaki sposób?

Gdy sprzedaż objęta odwrotnym obciążeniem zostanie zaewidencjonowana na kasie rejestrującej, sposób jej zapisu w JPK_VAT i deklaracji zależy od tego, czy sprzedawca znał od początku status kupującego. Jeśli nie i naliczył VAT, to późniejsze spełnienie warunków do objęcia sprzedaży mechanizmem odwrotnego obciążenia wymaga skorygowania kwoty podatku wykazanego na paragonie fiskalnym i dokonania w związku z tym zwrotu części należności odpowiadającej kwocie podatku. W tym celu należy dokonać odpowiednich zapisów w ewidencji. Na wartości wynikające z tak skorygowanego paragonu należało wystawić fakturę oznaczoną wyrazami „odwrotne obciążenie”.

W 2019 r. wejdą w życie nowe regulacje w zakresie zamówień publicznych. Obowiązywały będą, określone w drodze nowej ustawy, zasady przesyłania faktur elektronicznych (e-faktur) oraz innych dokumentów elektronicznych związanych z realizacją zamówień publicznych. Zostanie uruchomiona bezpłatna platforma do obiegu tych dokumentów.

Faktura, Czynny podatnik VAT

Jaka data sprzedaży na fakturze dokumentującej łącznie sprzedaż z całego miesiąca

Obowiązek oznaczania faktur słowami „mechanizm podzielonej płatności”

Jak ująć usługi kompleksowe na fakturze

Firmy mają problemy z opóźnionymi fakturami

Zwolnienia z VAT – kto i kiedy może z nich korzystać?

Zmiany w VAT od 1 września 2019 r.

Struktura JPK dla faktur VAT RR od 1 września 2019 r.

Dotacja z urzędu pracy na rozpoczęcie działalności - skutki w PIT i VAT

Obowiązek rejestracji do VAT - zmiany od 1 września 2019 r.

Kupowanie kosztów na firmę coraz mniej akceptowane

Obowiązkowy split payment obejmie także towar o wartości 100 zł

Koniec faktur na podstawie paragonu

Elektroniczny wykaz podatników VAT (white list)

Klient zażądał wystawienia faktury do paragonu - czy trzeba złożyć korektę JPK_VAT?

Nieprawidłowe określenie towarów na fakturach a prawo do odliczenia VAT

Faktura do paragonu – NIP na paragonie od 1 stycznia 2020 r.

Biała lista podatników VAT, czyli lepsza weryfikacja kontrahentów

Nowe sankcje i obowiązki dla podatników VAT

Biała lista podatników VAT od września 2019 r. - kolejne obowiązki dla przedsiębiorców

Przechowywanie faktur – wymogi co do formy

Wydzielenie zorganizowanej części przedsiębiorstwa a faktury korygujące

Kiedy podatnik VAT może anulować wystawioną fakturę

Informacja RODO na fakturze – czy jest konieczna?

Wystawienie faktury za niewykonaną usługę

Centralny Rejestr Faktur, czyli nowe narzędzie do walki z nadużyciami w VAT

Obowiązkowy split payment - dodatkowe sankcje

Wystawianie faktur przez niezarejestrowanego podatnika - skutki w VAT

Czy zawsze faktura „na firmę” jest dobrym rozwiązaniem?

Rodzaje pustych faktur i sankcje za ich wystawianie

Pamiętaj o obowiązku odbioru elektronicznej faktury!

E-faktury w zamówieniach publicznych

Wystawianie faktur w VAT – zasady, obowiązki, terminy

Przedawnienie prawa do odliczenia VAT

Kiedy można anulować fakturę VAT

Nowa wersja struktury JPK_FA(2) od 1 lipca 2019 r.

Obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego w VAT

Import usług - kurs waluty obcej w rozliczeniu VAT

JPKatastrofa: czyli o „szkodliwych” poglądach głoszonych w dobrej sprawie

Biała lista podatników VAT od 1 września 2019 r. – co oznacza dla przedsiębiorców?

Szacunek do faktury VAT to podstawa uczciwego biznesu

Poprawa płynności firm - ulga na złe długi w podatkach dochodowych od 2020 r.

Jakie sankcje grożą za handel fakturami kosztowymi

Odliczenie VAT od zakupów dokonanych przed rejestracją

Ulga na złe długi rozliczana w krótszym terminie

Błędne oznaczenie towarów na fakturze nie pozbawia prawa do odliczenia VAT

Centralny Rejestr Faktur (CRF) od 1 lipca 2019 r.

Faktura bez daty wystawienia

Podzielona płatności przy zbiorczym przelewie za kilka faktur

Jak wystawić fakturę do paragonu fiskalnego, dokumentuącego sprzedaż objętą odwrotnym obciążeniem

Faktury elektroniczne (e-faktury) w zamówieniach publicznych od 2019 r.