Kontrola ZUS, Zus 2013

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podsumował właśnie wyniki kontroli zwolnień lekarskich prowadzonych od stycznia do września 2023 roku. Kwota obniżonych i cofniętych świadczeń po kontroli zwolnień wyniosła w całym kraju 129 mln 377 tys. zł. Przy tej okazji ZUS wskazał różne sposoby nadużywania zwolnień lekarskich na jakie natknął się w czasie kontroli.

W ciągu trzech lat ma powstać wirtualne biuro rachunkowe Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS tym samym chce wziąć na siebie większość rozliczeń i przygotowywać dokumenty, które przedsiębiorca będzie musiał tylko ostatecznie zatwierdzić. W założeniu takie działanie ma zredukować liczbę błędów i zmniejszyć liczbę kontroli. Trzeba jednak pamiętać, że to i tak przedsiębiorca będzie ponosił ostateczną odpowiedzialność za ewentualne błędy w deklaracjach, nawet popełnione przez ZUS.

Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe dotyczące praktycznego stosowania przepisów umożliwiających korzystne rozliczenie należności fiskalnych w związku z korona wirusowym kryzysem gospodarczym. Podatnicy, którzy zastosowali się do objaśnień w stanach faktycznych zbieżnych z opisanymi w dokumencie uzyskają urzędową ochronę na wypadek kontroli fiskusa. Weryfikacji należy spodziewać się nie tylko w zakresie należności podatkowych, ale również prawa do otrzymania i prawidłowości rozliczenia finansowego wsparcia otrzymanego w związku z ekonomicznym spowolnieniem.

Każdy przedsiębiorca, który zatrudnia przynajmniej jedną osobę (w tym również samego siebie) może spodziewać się zapowiedzianej kontroli z ZUS. Jej celem jest sprawdzenie m.in. uiszczanych składek, rozliczanych świadczeń oraz poprawności dokumentacji związanej ze zwolnieniami lekarskimi.

Podważenie podlegania ubezpieczeniom przez ZUS ma na celu wykazanie pozorności zawartej umowy, w celu skorzystania z zasiłku. Postępowanie tego rodzaju występuje najczęściej w przypadku umów o pracę, gdzie istnieją podejrzenia, że umowa została zawarta właśnie na potrzeby skorzystania z zasiłku. Przeprowadzane przez ZUS kontrole nie skupiają się jedynie na stwierdzeniu pozorności zawartej umowy, bo np. przy umowie o dzieło mogą dotyczyć przedmiotu zawartej umowy. Zakres kontroli obejmuje także osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Zasadniczo kontrola przedsiębiorstwa przez ZUS nadal jest wszczynana po uprzednim, obligatoryjnym zawiadomieniu o zamiarze jej przeprowadzenia (poza wyjątkami wymienionymi w przepisach). Prawdą jest jednak, że od 1 stycznia 2017 r. na organy kontroli, w tym ZUS, został nałożony obowiązek tzw. wstępnej analizy ryzyka.

Do konsultacji społecznych trafił projekt wprowadzający ułatwienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. To element pakietu 100 ułatwień, zapowiadanych przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego. Jednym z komponentów pakietu są zmiany dotyczące kontroli.

Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej ma pewne ograniczenia i podlega kontrolom jej zgodności z obowiązującymi przepisami. W tym względzie zostały nałożone określone obowiązki nie tylko na organ kontroli, ale także na przedsiębiorców. W przypadku wszczęcia kontroli, przedsiębiorca jest zobowiązany do przedstawienia organowi kontrolującemu prowadzonej przez siebie książki kontroli. Przez kogo i jak powinna być prowadzona książka kontroli?

Kontrole ZUS u przedsiębiorców kwestionują nierzadko rozliczenia składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, którzy w dacie kontroli nie pracują już w danej firmie. W wyniku zaleceń pokontrolnych powstaje czasem konieczność skorygowania listy płac i naliczenia składek od zwiększonych podstaw z tytułu ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Powstają wątpliwości gdzie wykazać (w PIT-11, czy w PIT-8C) takie dopłaty, jeżeli pracodawca zapłacił zaległe składki ze swoich środków.

ZUS ostrzega przed fałszywymi mailami dotyczącymi zaległości składkowych na ubezpieczenia społeczne. Zawierają one zawirusowane oprogramowanie.

Jeżeli w wyniku przeprowadzonej przez ZUS kontroli bądź postępowania wyjaśniającego okaże się, że płatnik zawarł umowy o dzieło w celu obejścia prawa (aby uniknąć płacenia składek), ZUS ma prawo takie umowy zakwestionować. Umowy takie są kwalifikowane jako umowy zlecenia lub o świadczenie usług (do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia) i należy od nich odprowadzić składki do ZUS.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podsumował wyniki kontroli zwolnień lekarskich w pierwszym półroczu 2014 roku. Kwota wstrzymanych, cofniętych bądź obniżonych świadczeń w tym okresie przekroczyła 90 mln zł.

Zawarcie umowy uaktywniającej z nianią powoduje m.in. konieczność zgłoszenia takiej osoby do ubezpieczeń i rozliczenia za nią składek ZUS. W przypadku zawarcia umowy z nianią na kwotę minimalnego wynagrodzenia koszty składek ZUS pokrywa budżet państwa. Jeżeli wynagrodzenie będzie wyższe niż ustawowe minimum, to do opłacenia składek ZUS od nadwyżki będą zobowiązani rodzice dziecka i niania.

Dokumenty rozliczeniowe ZUS powinny zostać sprawdzone przez płatnika nie później niż do 30 kwietnia. Jeżeli w dokumentach zgłoszeniowych bądź rozliczeniowych płatnik wykryje błędy, jest zobowiązany do ich skorygowania.

Opłacanie składek ZUS to jeden z podstawowych obowiązków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Nie wszyscy jednak mają świadomość jakie dokładnie ubezpieczenia wchodzą w skład opłacanej kwoty i jakie przysługują w związku z tym uprawnienia. Kiedy przedsiębiorcy przysługuje odszkodowanie za wypadek przy pracy?

Od listopada 2013 r. obowiązują zmienione wzory druków ubezpieczeniowych – zgłoszeniowych i rozliczeniowych, a także niektóre kody wykorzystywane przy wypełnianiu tych dokumentów. Jest to związane przede wszystkim z wprowadzeniem nowych uprawnień rodzicielskich. Osobna grupa zmian wynika z wprowadzenia pól do wykazania należnych składek według wszystkich źródeł ich finansowania.

W placówkach ZUS w całej Polsce w dniach 7-11 października 2013 r. będą trwały „Dni Ubezpieczonego”. Przy specjalnych stoiskach zorganizowanych w oddziałach ZUS na zainteresowanych będą czekać eksperci zakładu. Będzie się można m.in. dowiedzieć się czy nasz pracodawca regularnie odprowadza za nas składki ZUS.

Zgodnie ze zmianami w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, które uchwalił Sejm, państwo opłaci ZUS i KRUS za czas opieki nad dzieckiem.

Płatnik, którego kontroluje ZUS, ma obowiązek udostępnić wszelką dokumentację związaną z zakresem kontroli, sporządzić i wydać kopie tych dokumentów, udzielić wszelkich niezbędnych wyjaśnień, a także zapewnić właściwe warunki do przeprowadzenia kontroli przez ZUS.

W wyniku kontroli zwolnień lekarskich przeprowadzonych przez ZUS w I kwartale 2013 r., wstrzymano lub obniżono świadczenia na sumę blisko 61,5 mln zł. To prawie 20 mln zł więcej w porównaniu z analogicznym kwartałem roku ubiegłego.

Płatnicy składek mają obowiązek sprawdzić do końca kwietnia 2013 r., czy dane zawarte w imiennych raportach miesięcznych przekazanych do ZUS za 2012 r. są prawidłowe. Jakie są najczęstsze problemy związane z roczną korektą dokumentacji ZUS?

Przejście z „małego ZUS-u” na „duży” to dla wielu firm poważny test. W tym momencie miesięczne koszty prowadzenia działalności gospodarczej wzrastają o ok. 600 zł. Przed koniecznością płacenia pełnych składek jednak nie można się obronić.

Każdy, kto ma problem z wypełnieniem wniosku o umorzenie nieopłaconych składek w ramach tzw. ustawy abolicyjnej może skorzystać z bezpłatnej pomocy w każdek placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Pomocą służą pracownicy ZUS, można też zapoznać się z informacjami zawartymi w specjalnych broszurach informacyjnych.

Kontrola prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, to ważna część aktywności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Lekarze orzecznicy ZUS, w 2012 roku, wydali ponad 50 tys. decyzji wstrzymujących wypłaty zasiłków chorobowych oraz w wielu przypadkach obniżyli wypłatę świadczeń. Łączna kwota obniżonych i cofniętych świadczeń wyniosła ponad 175 mln zł.

ZUS poinformował, że składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców i osób z nimi współpracujących, twórców i artystów, osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólników spółek i prowadzących szkoły niepubliczne - nie może być w 2013 r. niższa od kwoty 261,73 zł .