Tematy - Spis z natury, Ustawa o rachunkowości - INFOR.PL

Metoda inwentaryzacji za pomocą weryfikacji polega na porównaniu danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników. Stosuje się ją w przypadku składników aktywów i pasywów, których z różnych przyczyn nie można zinwentaryzować metodą spisu z natury lub metodą potwierdzenia salda.

Ponieważ wkraczamy już w ostatni miesiąc tego roku, wiele firm jest na etapie planowania – a niektóre przeprowadzania – inwentaryzacji, która polega na uzgodnieniu zapisów księgowych ze stwierdzonym stanem faktycznym, wyjaśnieniu i rozliczeniu ewentualnych różnic. Jakie są rodzaje inwentaryzacji? Kiedy należy ją przeprowadzić? I co najważniejsze – jak zinwentaryzować np. znaczną ilość materiałów sypkich lub jakie są alternatywne metody zliczenia samochodów w Twojej firmie?

Przepisy ustawy o rachunkowości nakazują przeprowadzenie inwentaryzacji na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Od tej reguły są jednak wyjątki. Termin i częstotliwość inwentaryzacji uważa się za dotrzymane m.in., jeżeli inwentaryzację zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową - przeprowadzono raz w ciągu dwóch lat.

Jedną z najpopularniejszych form inwentaryzacji jest spis z natury, niejednokrotnie określany w języku potocznym jako remanent. Jakie składniki majątku mogą być zinwentaryzowane tą drogą? Jakie są zasady przeprowadzenia spisu z natury?

W przypadku, jeżeli w spisie z natury sporządzonym na dzień zaprowadzenia ewidencji, jak i w spisach z natury sporządzonych na koniec poprzednich lat podatkowych zakupione przez podatnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej towary handlowe były ujmowane w jednostce miary (kilogramach), to również w sporządzonym na koniec kolejnego roku podatkowego spisie z natury towary te należy ująć w tej samej jednostce miary.

Trwają uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje publiczne projektu ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta ma wprowadzić do polskiego prawa zapisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, innych niż jednostki mikro.

Ustawa o rachunkowości nakłada na jednostki obowiązek inwentaryzacji składników majątku na ostatni dzień roku obrotowego. Słowo „inwentaryzacja” wychodzi się od łacińskiego określenia „invenire”, które znaczy tyle, co „znaleźć, odkryć”. Mimo iż w języku potocznym kojarzy się ona z dokonaniem spisu z natury określonych składników na wybranym obszarze, w prawie bilansowym może być przeprowadzona trzema metodami: wspomnianym spisem z natury, drogą potwierdzenia sald oraz porównania danych w księgach rachunkowych z danymi zawartymi w odpowiednich dokumentach źródłowych.

Spis z natury umożliwia dokonanie fizycznego pomiaru ilości składników majątkowych za pomocą ich przeliczenia/zważenia/zmierzenia. Jeśli nie istnieje możliwość przeliczenia/zważenia/zmierzenia składników majątku, bo są one trudno mierzalne czy niedostępne, ponieważ występują w dużych partiach – sypkich (zboże), przestrzennych, czy są przechowywane w zwałach, zbiornikach, zasobnikach (paliwo, węgiel koks), to można ustalić ich ilość opierając się na obliczeniach technicznych za pomocą drogi tzw. szacunku.

Inwentaryzację można przeprowadzić w sposób tradycyjny lub elektroniczny. Pod pojęciem „tradycyjny” można rozumieć przeprowadzenie inwentaryzacji poprzez ręczny spis towarów i materiałów oraz środków trwałych na arkuszach spisowych.

Rozróżnienie pojęć „remont” i „ulepszenie środka trwałego” ma szczególne znaczenie pod względem podatkowym oraz ewidencji księgowej. Nieprawidłowe określenie charakteru poniesionych nakładów może doprowadzić do zaniżenia lub zawyżenia wartości początkowej środka trwałego, a w efekcie zawyżenia lub zaniżenia kosztów.

Obowiązująca od 5 września 2014 r. nowelizacja ustawy o rachunkowości przewiduje możliwość sporządzenia przez jednostki mikro uproszczonego sprawozdania finansowego już za 2014 r. Uproszczenie to dotyczy nie tylko firm kontynuujących działalność ale także tych, które rozpoczęły ją w 2014 r.

Jak prawidłowo sporządzać spis z natury w przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych?

W ostatnich latach instytucje unijne podjęły wysiłki w celu uproszczenia zasad dotyczących prowadzenia rachunkowości. Dnia 18 grudnia 2008 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie wymogów rachunkowości dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw, w szczególności mikroprzedsiębiorstw, w której uznał, że dotychczasowe przepisy unijne dotyczące zasad rachunkowości „są często bardzo uciążliwe dla małych i średnich przedsiębiorstw, a w szczególności dla mikroprzedsiębiorstw”. W efekcie kilkuletnich prac w dniu 26 czerwca 2013 r. została przyjęta Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2013/34/UE implementowana w polskim porządku prawnym ustawą z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości. Nowe przepisy weszły w życie dnia 5 września 2014 r.

Inwentaryzację musi przeprowadzić każda jednostka na dzień bilansowy. Inwentaryzacja jest podstawą wiarygodnej wyceny bilansowej i poprawnego sprawozdania finansowego. Dlatego czynności inwentaryzacyjne należy przeprowadzić rzetelnie i z należytą starannością.

Nakłady, jakie są ponoszone na ogłoszenie sprawozdania finansowego powinny być ujęte w tym roku, w którym zostały poniesione i zaliczone do kosztów działalności operacyjnej. Co jednak w sytuacji, gdy sprawozdanie zostało złożone do Krajowego Rejestru Sądowego, a wpłaty do spółki trafiły później.

Nota księgowa (inaczej obciążeniowa, uznaniowa lub obciążeniowo-uznaniowa) jest dokumentem rozliczeniowym jednostki. Stosuje się ją przy dokumentowaniu transakcji, które nie podlegają przepisom ustawy o podatku VAT. Dodatkowo transakcje dokumentowane notą obciążeniową nie mogą dotyczyć sprzedaży czy świadczenia usług przez podatników, potwierdzanych w postaci rachunku wystawianego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej.

5 września 2014 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o rachunkowości, która wprowadza nową kategorię podmiotów. Są to mikropodmioty, które mogą stosować uproszczoną sprawozdawczość finansową i dzięki temu zmniejszać swoje obciążenia administracyjne, zarówno kosztowe, jak i czasowe.

Dokonana w lipcu 2014 r. nowelizacja ustawy o rachunkowości przynosi znaczne uproszczenia w sprawozdawczości jednostek mikro. Uproszczenia obejmują nie tylko możliwość sporządzenia znacznie skróconego sprawozdania finansowego, ale również zakaz stosowania wyceny aktywów i pasywów według wartości godziwej oraz skorygowanej ceny nabycia. Nowe przepisy będą miały zastosowanie do sprawozdań finansowych już za 2014 r.

W jednostkach gospodarczych zdarza się, że przychody bądź koszty powstają w innym okresie niż ten, którego dotyczą. Aby zachować zasadę współmierności przychodów i kosztów należy rozliczyć koszty i przychody działalności w tych okresach sprawozdawczych, których dotyczą.

Inwentaryzacja majątku jest wymogiem polskiego prawa bilansowego. Jednocześnie jest sposobem kontroli wewnętrznej, która weryfikuje stan ilościowy i wartość mienia. Spis w jednostce gospodarczej powinien być przeprowadzany przynajmniej raz na cztery lata w odniesieniu do środków trwałych takich jak nieruchomości, maszyny i urządzenia oraz inne środki trwałe znajdujące się na terenie strzeżonym. W przypadku pozostałych środków trwałych inwentaryzacja powinna być przeprowadzana pod koniec każdego roku obrotowego. Inwentaryzacji dokonuje się za pomocą spisu z natury oraz weryfikacji danych w dokumentacji.

Każda jednostka ma obowiązek stosować przyjęte przez siebie zasady rachunkowości, które rzetelnie i jasno przedstawiają sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. W tym celu przedsiębiorstwa powinny przestrzegać ogólnych zasad rachunkowości.

Sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych oraz na inny dzień bilansowy, stosując odpowiednio zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego.

Istotą dokumentów księgowych jest pisemne utrwalenie zdarzeń zachodzących w procesach gospodarczych firmy, które są przedmiotem ewidencji księgowej. Od poprawności ich sporządzenia zależy wiarygodność informacji przekazanych do działu księgowego.

Likwidacja certyfikatu księgowego już niedługo stanie się faktem. Sejm uchwalił ustawę o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych, czyli tzw. drugą ustawę deregulacyjną, która zmniejsza lub likwiduje ograniczenia w dostępie do 91 profesji: 82 technicznych i 9 finansowych. Deregulacja zmienia ustawę o rachunkowości w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, uchyla w szczególności cały zestaw przepisów dotyczących certyfikatu księgowego, tj. art. 76b-76g ustawy o rachunkowości.

Czy podatnik, który posiada obywatelstwo polskie lecz jego miejscem zamieszkania stałego znajduje się w Niemczech, jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości?

Limit zobowiązujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2014 r. wynosi 5 059 560 zł, tzn. tyle wynosi limit przychodów, którego osiągnięcie w 2013 r. zobowiązuje do prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2014 r. Kwotę limitu prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2014 r. wylicza się na podstawie średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP 30 września 2013 r.

Tekst ujednolicony ustawy o rachunkowości. Wersja aktualna od 2020-03-31 do 2021-02-28

Na obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków i strat składa się zarówno część bieżąca, jak i część odroczona podatku dochodowego. W związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości należy tworzyć rezerwę i ustalić aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Wymaga to ustalenia wartości bilansowej i podatkowej aktywów i zobowiązań.

Ustawa o rachunkowości wskazuje podmioty, które obligatoryjnie muszą poddać swoje roczne sprawozdania finansowe badaniu przez biegłego rewidenta.

Podatnicy prowadzący podatkowe księgi przychodów i rozchodów muszą na koniec każdego roku i w kilku innych sytuacjach sporządzić spis z natury zwany potocznie remanentem. Remanent jest ważny m.in. dlatego, że bierze się go pod uwagę obliczając dochód z działalności gospodarczej. Nieprawidłowy remanent oznacza nieprawidłowo ustalony dochód a więc również błędny PIT. Warto wiedzieć zatem jak i kiedy sporządzić taki spis oraz co powinien zawierać.

Środki trwałe używane są w każdym profilu działalności, ale największe znaczenie mają w jednostkach prowadzących działalność wytwórczą. Z biegiem czasu ulegają one zużyciu lub zniszczeniu. W związku z brakiem celowości dalszego używania jednostka powinna dokonać likwidacji środka trwałego.

Jak należy ująć w księgach rachunkowych wynagrodzenie za terminowe wpłacanie podatków i wykonywanie zadań związanych z ustalaniem oraz wypłatą świadczeń z ubezpieczenia chorobowego?

Jak należy ustalać zmianę stanu produktów? Na czym polega zamknięcie kręgu kosztowego?

Jak prawidłowo zarachować w księgach faktury na koszty pośrednie, np. czynsz, telefony, obsługę prawną? Faktury są wystawione w starym roku obrotowym, a płacone w nowym. Czy księgowanie poprzez konta rozliczeń międzyokresowych jest prawidłowe, czy też fakturę należy zarachować na właściwym koncie kosztów operacyjnych w dniu poniesienia?

Zasadą jest, że wszystkie podmioty ustalają koszty przypadające na dany okres sprawozdawczy, również niektóre jednostki sfery finansów publicznych. Ewidencję kosztów prostych w tych jednostkach prowadzi się na koncie 400 - Koszty według rodzajów. Służy ono do ewidencji kosztów prostych w układzie rodzajowym oraz rozliczeń kosztów i zmiany ich stanu. Aby uzyskać kompletne dane o faktycznych kosztach poniesionych w okresie sprawozdawczym, należy poniesione koszty, na które jeszcze nie otrzymano dokumentu, wystawić własny dowód księgowy, np. polecenie księgowania, i na jego podstawie ująć w ewidencji kosztów tego okresu, którego dotyczy, jako dostawy niefakturowane.

Dokonywanie spisu z natury jest jednym z obowiązków podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Jak prawidłowo go sporządzić?

Wszystkie jednostki, w tym jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych, czeka kolejna inwentaryzacja. Większość aktywów jednostek inwentaryzuje się drogą spisu z natury, dlatego też uznaje się go za podstawową metodę inwentaryzacji.

Sposób ewidencji i rozliczenia kosztów produkcji zależy od wielkości przedsiębiorstwa produkcyjnego. Ustawa o rachunkowości wymaga dostosowania rozwiązań ewidencji i rachunku kosztów do potrzeb jednostki. Dlatego koszty rozliczamy albo tylko na kontach zaspołu 4, albo również na kontach zespołu 5.

Spis z natury, Ustawa o rachunkowości

Zasady przeprowadzania inwentaryzacji metodą weryfikacji

Rodzaje inwentaryzacji - inwentaryzacja niestandardowa

Inwentaryzacja przeprowadzana raz w ciągu dwóch lat

Spis z natury jako jedna z form inwentaryzacji

Spis z natury przy zastosowaniu jednostki miary

Zmiany w ustawie o rachunkowości - uproszczenia dla małych firm

Zasady dotyczące przeprowadzania inwentaryzacji drogą potwierdzenia sald

Spis z natury składników trudno mierzalnych i niedostępnych

Dokumenty tradycyjne a elektroniczne podczas procesu inwentaryzacji

Remont czy ulepszenie środka trwałego – różnice podatkowe i ewidencja księgowa

Jednostki mikro mogą skorzystać z uproszczeń w sprawozdawczości już za 2014 r.

Sporządzanie spisu z natury – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ułatwienia w sporządzaniu sprawozdań finansowych dla jednostek mikro

Jak się przygotować do inwentaryzacji

Wydatki za złożenie sprawozdania finansowego

Nota obciążeniowa jako dokument księgowy

Zmiany w ustawie o rachunkowości - uproszczone sprawozdania finansowe mikropodmiotów

Ustawa o rachunkowości – nowelizacja w 2014 r. i jej skutki

Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów

Jak efektywnie przeprowadzać spis przy wielu zespołach spisowych?

Główne zasady w rachunkowości

Elementy składowe sprawozdania finansowego

Dokumenty w księgowości

Likwidacja certyfikatu księgowego - zmiany w ustawie o rachunkowości

Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych

Limit prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2014 r.

Tekst ujednolicony ustawy o rachunkowości

Jak ująć podatek odroczony w księgach rachunkowych

Sprawozdanie finansowe - kiedy podlega obowiązkowemu badaniu

Remanent nie jest trudny - czyli jak przygotować spis z natury

Jak prawidłowo przeprowadzić likwidację środków trwałych

Komu przysługuje wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków

Jak ustalić zmianę stanu produktów

Rozliczenia międzyokresowe czynne i bierne na przełomie roku

Rozliczenia międzyokresowe kosztów

Jak prawidłowo sporządzić spis z natury

Spis z natury jako metoda inwentaryzacji

Jak rozliczyć koszty produkcji