Ustawa o VAT, Cło

Od czerwca 2025 r. unijne służby celne rozpoczęły skoordynowane i intensywne kontrole firm posiadających status upoważnionego eksportera (UE) oraz zarejestrowanego eksportera (REX). Działania te są odpowiedzią na narastające nieprawidłowości w dokumentowaniu preferencyjnego pochodzenia towarów i mają na celu uszczelnienie systemu celnego w ramach umów o wolnym handlu.

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Chiny mogą przekierować towary nadal objęte nowymi, wysokimi cłami USA przez gospodarki i porty azjatyckie lub (a raczej równolegle) przekierować sprzedaż dotychczas kierowaną do USA na inne rynki - prognozują eksperci Allianz Trade. Bardziej prawdopodobna jest przewaga drugiego scenariusza – tak było podczas pierwszej wojny handlowej prezydenta Trumpa, co obecnie oznaczać będzie m.in. 6% rokroczny wzrost importu z Chin do UE (ale też do innych krajów) w ciągu trzech najbliższych lat. Branża, która nie korzysta z żadnych wyłączeń w wojnie celnej – odzież i tekstylia może odczuć ją w największym stopniu na swoich marżach.

Jednym z głównych wyzwań przy imporcie alkoholu jest kwestia dokumentacji i formalności celnych. – Import towarów akcyzowych wymaga kompleksowego podejścia i znajomości wielu systemów. Kluczowe jest właściwe przygotowanie dokumentacji już na etapie jego planowania – podkreśla Joanna Porath, prezeska agencji celnej AC Porath. Akcyza wymaga rejestracji w innych systemach niż standardowe zgłoszenia celne. Konieczny warunek to dostarczenie alkoholu bezpiecznie zapakowanego w skrzynie lub palety. Kluczowym aktem prawnym regulującym zasady opodatkowania napojów alkoholowych jest ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

Zarówno odprawa fiskalna, jak i ta z zastosowaniem art. 33a, dotyczą wprowadzenia towaru do wolnego obrotu na terenie Unii Europejskiej. Obie usprawniają ten proces importerom. Ale firmy mylą te dwie procedury celne, nazywając je wspólnie „odprawą z odroczonym VATem”. Importerzy powinni jednak pamiętać, w jakim przypadku i jakie dokumenty są niezbędne, by nie popełnić kosztownych błędów. 

Eksperci Krajowej Izby Gospodarczej szacują, że polski eksport w 2024 r. może zwiększyć się do 346,3 mld EUR tj. o 3,6 proc., a w roku 2025 - 383,8 mld EUR i może być wyższy niż rok wcześniej o 10,8 proc. Dla firm działających na rynkach międzynarodowych jednym z priorytetów powinno być zarządzanie ryzykiem celnym.  

Każdy towar o statusie celnym nieunijnym w momencie wjazdu na terytorium UE obciążony jest długiem celnym. Dług ten wynika z unijnych przepisów prawa. Uzależniony jest od kodu taryfy celnej, wartości celnej towaru, pochodzenia oraz zastosowanej waluty dla danej transakcji. Unia Europejska stoi na straży konkurencyjności swoich rodzimych przedsiębiorstw, a to oznacza, że ma wielorakie narzędzia do swojej dyspozycji, aby zapewnić bezpieczne funkcjonowanie naszym przedsiębiorcom. Jednym z takich narzędzi jest cło ochronne (odwetowe), którego celem jest ochrona produkcji unijnej przed konkurencją z krajów trzecich. Często cło to występuje z cłem antydumpingowym, którego z kolei celem jest wyrównanie cen rynkowych towaru sprowadzanego z krajów trzecich z towarem produkowanym w UE.

Eksport usług występuje wówczas, gdy za miejsce świadczenia usług, czyli faktycznego opodatkowania, jest terytorium innego państwa. O miejscu opodatkowania danej usługi decyduje nie miejsce jej faktycznego wykonania, ale wskazane przepisami ustawy o VAT „miejsce jej świadczenia”. Charakterystyką usługi wykonanej poza granice terytorium kraju to takie świadczenie, od którego zobowiązanym do rozliczenia VAT jest zagraniczny nabywca tej usługi. Dla polskiego usługodawcy jest ona wówczas czynnością niepodlegającą opodatkowaniu (NP) w VAT.

Próbka definiowana w rozporządzeniu UE o wspólnotowym systemie zwolnień celnych jest jako towar o ilości niehandlowej przywożony w celu promocji handlu. Musi być trwale oznaczona, że jest to towar niehandlowy, a jeszcze lepiej by było gdyby oddawała cechy towaru niehandlowego, a była np. w zminimalizowanym opakowaniu.

Żeby projekt CPK miał szanse powodzenia, niezbędne będą zmian w prawie celno-podatkowym. Powstanie hubu lotniczo-kolejowego powinno się zacząć od przygotowań do prawno-celnej jego obsługi.

Od początku października 2023 r. do końca grudnia 2025 r. trwa okres przejściowy stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z 10 maja 2023 r. ustanawiającego mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (2023/956). Mechanizm ten znany jest najbardziej pod swoim angielskim skrótem CBAM (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism), a potocznie znany jest jako tzw. graniczny podatek węglowy. Departament Ceł Ministerstwa Finansów informuje, że dostęp do Rejestru przejściowego CBAM mogą uzyskać osoby fizyczne posiadające uprawnienie rozszerzone „Dostęp do rejestru CBAM” oraz powiązane ze Zgłaszającym CBAM zarejestrowanym na PUESC w obszarze „cło”.

Ruszył proces legislacyjny w Radzie UE, który ma doprowadzić do planowanej od dawna reformy Unii Celnej. Zakłada ona usprawnienie pracy nie tylko organów celnych, ale i importerów.  – Uproszczenie procedur, cyfryzacja, wdrożenie nowych programów, w tym „Trust & Check” mają wzmocnić bezpieczeństwo procesów celnych, a jednocześnie ułatwić przepływ towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

Ministerstwo Finansów poinformowało, że Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC) nie będzie dostępna od godz. 20.00 w dniu 25 sierpnia 2023 r. do (prawdopodobnie) godz. 18.00 w dniu 26 sierpnia 2023 r. W tym czasie należy stosować procedury awaryjne.

Od 1 lipca 2023 r. wchodzi w życie największa część nowych przepisów wprowadzanych przez nowelizację ustawy o VAT z 26 maja 2023 r., zwanej pakietem SLIM VAT 3. Zmiana dot. sankcji w VAT weszła w życie już 6 czerwca br., a przepisy dot. HUB-u paragonowego będą obowiązywać od 15 września 2023 r.

Departament Ceł Ministerstwa Finansów informuje, że wdrożenie systemów obsługi obrotu towarowego w eksporcie, imporcie i tranzycie towarów (AES/ECS2 PLUS, NCTS2 PLUS) nastąpi najwcześniej we wrześniu 2023 roku. 

O ponad 14% wzrosła rdr. liczba wszczętych kontroli celno-skarbowych. W pierwszej połowie 2022 pozytywnie zakończyło się przeszło 92% kontroli. To o ponad 3 p.p. więcej niż w początkowych sześciu miesiącach ub.r. Zdaniem części ekspertów, liczba kontroli celno-skarbowych będzie rosła.

Jak skorygować VAT w przypadku otrzymania przesyłki zagranicznej bez oclenia lub z błędnymi danymi? W przypadku zarówno błędów w odprawie importowej, jak i braku jej dokonania, aby móc skorygować wysokość VAT importowego w deklaracjach podatkowych, należy zwrócić się do urzędu celno-skarbowego. Naczelnik UCS w odpowiedzi na wniosek wyda decyzję celną, którą albo poprawi te pomyłki i ich skutki dla VAT, albo ureguluje status celny towarów wraz z jednoczesnym określeniem podatków importowych we właściwej wysokości. Wszystkie te elementy, tj. cło, akcyza i VAT, zostaną określone w jednej decyzji.

Ustawa o VAT zawiera „treść zasadniczą” oraz szereg załączników grupujących określone towary. Załącznik nr 3 do ustawy o VAT zawiera wykaz towarów opodatkowanych stawką 8% (wcześniej 7%).