Wyłudzanie podatków, Przestępstwa fakturowe

Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów, w pierwszych dziewięciu miesiącach br. w toku kontroli podatkowych i celno-skarbowych wykryto 127,5 tys. fikcyjnych faktur, czyli o ok. 9% mniej niż w analogicznym okresie ub.r. Z kolei ich wartość netto wyniosła 5,6 mld zł. To spadek rdr. o 49,5% rdr. W ocenie resortu, wprowadzone w ostatnich latach zmiany w prawie podatkowym i skuteczne działania KAS, w tym prowadzące do zlikwidowania wielu tzw. fabryk faktur, zniechęcają do popełnienia przestępstw VAT-owskich. Do tego wg szacunków resortu, dzięki lepszemu przestrzeganiu przez podatników obowiązujących regulacji, poprawa dochodów z VAT wyniosła w ub.r. 14,3 mld zł. Opinie ekspertów komentujących ww. dane są jednak podzielone. Niektórzy uważają, że nowe narzędzia fiskusa i ostrzejsze przepisy karne faktycznie spełniły rolę prewencyjną. Ale nie brak też komentarzy, że tzw. fabryki faktur to często uczciwi przedsiębiorcy, którzy są karani za to, że np. nie ze swojej winny wplątali się w podejrzane transakcje.

Naczelnicy urzędów celno-skarbowych będą mogli żądać blokady rachunków bankowych – wynika z projektu rozporządzenia, który 14 listopada 2022 r. został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Według danych Ministerstwa Finansów, w I kwartale 2022 r. liczba wykrytych fikcyjnych faktur wzrosła o 4,2% w porównaniu z 2021 rokiem. Z kolei kwota netto wynikająca z nich była mniejsza rdr. o prawie 19%. Natomiast dzięki monitoringowi Internetu, wiemy, że problem handlu kosztami cały czas utrzymuje się na podobnym poziomie. Przestępcy bez skrępowania ogłaszają się w sieci ze swoimi usługami. Jednak eksperci prognozują, że wykrywalność w tej kwestii będzie się zwiększać. Jednocześnie zwracają uwagę na to, że dzisiaj także istotnym problemem jest podważanie przez urzędników faktycznych transakcji, co również może być ujmowane w statystykach. A to z kolei może finalnie prowadzić do błędnych wniosków w tej materii.

Pytanie zadane w tytule niniejszego artykułu zostało wielokrotnie zadawane w czasie debat naukowych także przez praktyków a (prywatnie) również przez niektórych sędziów. Plagą wspólnotowej wersji podatku od towarów i usług są – obrazowo mówiąc - przebierańcy, zwani również (dla ocieplenia wizerunku) „podmiotami optymalizacyjnymi”, które udają podatników tego podatku. Po co? Aby uzyskać (dla siebie lub dla innych) szeroką paletę korzyści podatkowych, w tym zwłaszcza otrzymać nienależne zwroty tego podatku.

Grupy VAT. W projekcie obszernej ustawy nowelizacyjnej, wprowadzającej Polski Ład podatkowy, pojawiły się również zmiany w podatku od towarów i usług, które dotyczą tzw. grupy VAT, czyli podatnika grupowego. Zdaniem prof. dr hab. Witolda Modzelewskiego konstrukcja grup VAT może posłużyć nieuczciwym podatnikom jako jeden ze sposobów unikania opodatkowania VAT i wyłudzania zwrotów tego podatku.

Osiem osób usłyszało zarzuty działania w gangu, który obracając złotem za pośrednictwem znanej spółki giełdowej wyłudzał podatek VAT. Wśród podejrzanych jest prezes i wiceprezes spółki. Straty Skarbu Państwa wniosły ponad 34 miliony złotych – przekazała PAP we wtorek Prokuratura Regionalna w Warszawie.

Porozumienie pomiędzy Szefem Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) i Federalnym Ministerstwem Finansów Republiki Federalnej Niemiec, zawarte 24 lipca 2020 r., dotyczy bezpośredniej transgranicznej wymiany informacji w zakresie podatku VAT. Ma ono umożliwić szybszą wymianę informacji pomiędzy administracjami podatkowymi obu krajów i przyczynić się do zwiększenia skuteczności zwalczania oszustw w podatku VAT.

Każdy podatnik (a nawet osoba niebędąca podatnikiem), który zauważy naruszenie prawa podatkowego, czy prawa celnego, zetknie się z nieuczciwym urzędnikiem skarbowym, czy po prostu został źle potraktowany przez funkcjonariusza Krajowej Administracji Skarbowej - może te fakty zgłosić za pomocą Krajowego Telefonu Interwencyjnego Krajowej Administracji Skarbowej. Co istotne, zgłoszenia są anonimowe.

Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wprowadza nowe rozwiązanie służące ochronie interesów uczciwie działających podmiotów - Program Ostrzegania Przedsiębiorców (POP). Celem programu jest zabezpieczenie przedsiębiorców przed nieświadomym uczestnictwem w oszustwie podatkowym tzw. karuzeli podatkowej.

Szef sejmowej komisji śledczej ds. VAT Marcin Horała zapowiedział, że raport z prac komisji ukaże się pod koniec lipca 2019 roku. Komisja ds. VAT została powołana na początku lipca ubiegłego roku.

W związku ze stale pogłębiającą się wiedzą w zakresie tzw. agresywnej optymalizacji podatku od towarów i usług, warto bliżej omówić sposób na wyłudzenie zwrotu tego podatku poprzez wnoszenie aportu. Pod tym pojęciem rozumiemy wkład niepieniężny wniesiony do spółki handlowej przez udziałowca lub wspólnika. W momencie wniesienia aportu wszelkie prawa własności zostają przeniesione na spółkę.

Według raportu Instytutu Studiów Podatkowych w latach 2008-2015 administracja skarbowa ewidentnie przymykała oko na gigantyczny rabunek dochodów podatkowych, który łącznie możemy oszacować co najmniej 400 mld zł - mówił w poniedziałek wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Finansów Publicznych Janusz Szewczak. 400 mld zł straty na podatkach w latach 2008-15 to bardzo ostrożny szacunek (bez uwzględnienia CIT) - powiedział PAP prof. Witold Modzelewski, szef Instytutu Studiów Podatkowych.

Po wejściu w życie (od 1 marca 2017 r.) nowych przestępstw fakturowych w Kodeksie karnym (art. 270a i 271a) świadome użycie faktury, która „potwierdza” fikcyjną transakcję, jest przestępstwem pospolitym. Aby odwrócić uwagę tego problemu wmawia się, że podzielona płatność sanuje czyli uzdrawia te transakcje, co jest oczywistą nieprawdą. Żadne działania ex post w stosunku do transakcji zawartych w złej wierze nie tylko nie eliminuje ich karalności, lecz wprost jest dowodem winy umyślnej – pisze profesor Witold Modzelewski.

Według oficjalnych enuncjacji w latach 2007-2015 luka w podatku od towarów i usług wynosiła 262 mld zł. Jeżeli dobrze rozumiem ten szacunek, to o tyle powinniśmy być bogatsi, bo państwo polskie nie otrzymało tych pieniędzy. Przypomnę, że według oficjalnych danych dochody w budżecie w tym okresie wynosiły łącznie około 1000 mld zł, czyli straty wynosiły ponad jedną piątą potencjalnych dochodów. Jeżeli to prawda, to ktoś ma te pieniądze i ma dużo większą władzę niż wszystkie formalne struktury administracyjne i sądowe razem wzięte.

Proponowana przez Komisję Europejską zmiana w VAT dotycząca dostaw transgranicznych jest warta pogłębionej analizy, może być metodą na ograniczenie liczby oszustw, z którymi obecnie zmagają się państwa Unii Europejskiej - uważa Ministerstwo Finansów.

Komisja Europejska pod koniec maja br. zaproponowała szczegółowe techniczne zmiany unijnych przepisów dotyczących podatku od wartości dodanej (VAT), które uzupełniają niedawną reformę systemu mającą na celu uczynienie go bardziej odpornym na oszustwa. Zmiany mają wprowadzić docelowy model tego podatku w Unii Europejskiej.

Jak wynika z orzeczeń sądów, w przypadku spraw dotyczących wyłudzeń w VAT organ podatkowy ma obowiązek dokładnego ustalenia stanu faktycznego oraz udowodnienia podatnikowi wzięcia udziału w oszustwie podatkowym. Brak obiektywnych przesłanek skutkuje niemożliwością ukarania podatnika.

Sejmowa komisja ds. wyłudzeń VAT rozpocznie prace w czerwcu 2018 roku - zapowiedział 8 maja br. poseł Marcin Horała, rekomendowany przez PiS na szefa tej komisji. Na środę (9 maja br.) wieczór zaplanowano w Sejmie pierwsze czytanie dwóch projektów uchwał ws. powołania komisji ds. VAT.

Komisji śledczej do spraw wyłudzeń podatku VAT powinna wyjaśnić, kto odpowiada za przepisy prawne, umożliwiające wyłudzanie, czy można było wcześniej lukę VAT ograniczyć, a jeśli tak, dlaczego tego nie zrobiono - takie m.in. zadania eksperci i politycy, stawiają przed komisją śledczą.

Przed zawarciem umowy z nieznanym podmiotem sprawdza się jego wiarygodność i nie trzeba o tym podatnikom przypominać w sposób urzędowy – pisze profesor Witold Modzelewski. Rzeczywistym niebezpieczeństwem dla tych podmiotów jest działanie prawdziwych oszustów, którzy umieją „przekręcić” każdego. Zdaniem profesora Modzelewskiego przede wszystkim należy przyjąć inną definicję dobrej wiary: jeżeli właściciel lub zarząd zostali oszukani przez działających w złej wierze podwładnych, to podatnik nie może być uznany – tak jak teraz – za „świadomie uczestniczącego w oszustwie”.

W dniu 6 lutego 2018 r. Unia Europejska i Norwegia podpisały w Sofii umowę o pogłębieniu współpracy vatowskiej. Umowa tworzy ramy prawne współpracy administracyjnej, by państwa UE i Norwegia mogły zwalczać oszustwa w zakresie VAT i pomagać sobie w odzyskiwaniu wierzytelności VAT-owskich.

Organy podatkowe przeprowadzają obecnie liczne kontrole przedsiębiorców będących podatnikami VAT. Natomiast postępowania kontrolne trwają długo i są bardzo wnikliwe. Zdarza się więc, że przedsiębiorca zostaje oskarżony o wyłudzenie podatku VAT.

Już jutro, 13 stycznia 2018 r. zacznie obowiązywać ustawa z 24 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych, czyli tzw. ustawa o STIR. Zmieni ona kilkanaście aktów prawnych. Dla podatników szczególnie ważne powinny być zmiany wprowadzone do Ordynacji podatkowej oraz do ustawy o VAT.

Krajowa Administracja Skarbowa będzie miała prawo zablokowania podejrzewanego rachunku bankowego, jeśli wystąpi podejrzenie, iż służy on wyłudzeniu VAT. Takie rozwiązanie przewiduje tzw. ustawa o STIR, która wejdzie w życie 13 stycznia 2018 r.

Rządowe stanowisko w związku z wnioskiem Komisji Europejskiej dotyczącym rozporządzenia Rady (UE) w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku VAT spotkało się z aprobatą przedsiębiorców. Celem proponowanych zmian jest wprowadzenie narzędzi, dzięki którym poprawi się współpraca administracji podatkowych z administracjami celnymi i organami ścigania krajów UE.