Tematy - Interpretacje podatkowe, Pracownik - INFOR.PL

Zmiana nieruchomości a PCC. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej ustawa o PCC) w art. 1 ust. 1 zawiera zamknięty katalog czynności, objętych tym podatkiem. Jednocześnie ustawa wskazuje wyjątki (zwolnienia) od stosowania tego przepisu. Z takiego zwolnienia od opodatkowania korzysta między innymi umowa zamiany, jeżeli spełnione zostaną określone przesłanki. Jak wskazywał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej Dyrektor KIS) w indywidualnej interpretacji podatkowej z 2 lipca 2018 r. umowa zamiany udziału w nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym w zamian za spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie spełnia tych przesłanek, a co za tym idzie, nie podlega zwolnieniu w całości. Ze zwolnienia nie korzysta umowa zamiany w części dotyczącej udziału w gruncie.

Jednym z przywilejów osób zatrudnionych na umowę o pracę jest urlop wypoczynkowy zagwarantowany przez Kodeks pracy oraz Konstytucję RP. Powinien być to czas przeznaczony na regenerację sił pracownika, dzięki której będzie mógł efektywnie wykonywać swoją pracę. Jak zatem wygląda udzielenie dwutygodniowego urlopu pracownikowi, który rozpocznie pracę w trakcie roku?

Pracownik, któremu pracodawca nieodpłatnie udostępnia lokal mieszkalny, osiąga przychód z nieodpłatnych świadczeń w wysokości równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu.

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą może zorganizować dla swoich pracowników imprezę integracyjną. Często jednak pojawia się dylemat czy wydatki poniesione na organizację takiego wydarzenia możemy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności. Na co należy zwrócić uwagę organizując takie wydarzenie, aby wydatki poniesione ze środków obrotowych celem jego zrealizowania uwzględnić podczas kalkulacji podatku dochodowego?

Zgodnie z obowiązującym prawem organy podatkowe wydają indywidualne interpretacje podatkowe, według których podatnicy przeprowadzają transakcje. Po ich dokonaniu wnoszą o przysługujący im zwrot VAT – wówczas fiskus odmawia, odwracając się od wydanej wcześniej interpretacji. W efekcie nie tylko wstrzymuje zwrot VAT, ale i żąda zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Sądy nazywają to szkodzeniem podatnikowi i wciąganiem go w pułapkę.

Wejście w życie RODO pociągnęło za sobą zmiany w obszarze ochrony danych osobowych także w innych ustawach. I tak do Kodeksu pracy wprowadzono nowe przepisy w zakresie monitoringu pracowników, które, podobnie jako RODO, obowiązują od 25 maja 2018 r.

Zgodnie z uchwaloną 15 czerwca 2018 r. przez Sejm nowelizacją ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, przewodniczący Rady Dialogu Społecznego (RDS) na wniosek przedstawicieli pracowników i pracodawców zasiadających w RDS może wystąpić do ministra finansów o wydanie ogólnej interpretacji podatkowej.

Prezentujemy wynagrodzenia osób zatrudnionych w instytucjach rządowych. Zarobki w administracji rządowej różnią się m.in. ze względu na zajmowane stanowisko. I tak pracownik administracyjny zarabiał 3 122 PLN, podczas gdy naczelnik wydziału 8 500 PLN.

W obrocie gospodarczym funkcjonuje wiele firm rodzinnych, przede wszystkim w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Oznacza to, że przy prowadzeniu działalności pomagają członkowie rodziny. Najczęściej są nimi małżonkowie i dzieci. Jak zatem prawidłowo zatrudnić małżonka na umowę o pracę? Z jakimi formalnościami to się wiąże?

Pracodawca nie może zaliczyć do kosztów składek z tytułu ubezpieczenia pracownika na życie, jeżeli umowa ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto, nie wyklucza wypłaty kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy, możliwości zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy lub wypłaty z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.

Pracownik, który chce rozwiązać umowę o pracę ze swoim pracodawcą, musi wiedzieć, jaki okres wypowiedzenia mu przysługuje. Jest to zależne od rodzaju zawartej umowy, czasu, na jaki została zawarta umowa oraz przepracowanego okresu (stażu pracy) u danego pracodawcy, ale nie tylko.

Podatnicy niekiedy sprzedają wyposażenie przedsiębiorstwa, np. używany sprzęt komputerowy lub telefony, swoim pracownikom. Stanowi to dostawę towarów, a więc czynność opodatkowaną w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Przy czym tego typu transakcje są często przeprowadzane na warunkach korzystnych dla pracowników, przykładowo za symboliczną kwotę (np. 1 zł).

Obecnie, kiedy to rynek pracy staje się rynkiem pracownika, coraz częściej stosowane są klauzule umowne, które zabezpieczają interesy stron stosunku pracowniczego. Jednym z takich instrumentów jest umowa o zakazie konkurencji, która dość wyczerpująco została uregulowana w Kodeksie pracy.

Przepisy w zakresie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania pozwalają organom podatkowym na zakwestionowanie czynności dokonywanych przez podatników, jeśli uznają, że czynności te mają charakter sztuczny i zmierzają jedynie do osiągnięcia korzyści podatkowej. Organy podatkowe, powołując się na te regulacje, odmawiają wydania interpretacji podatkowych. Niedawno jednak sąd administracyjny opowiedział się po stronie podatników.

Zbliżający się długi weekend Bożego Ciała oraz wakacje, to najlepszy czas na planowanie urlopów przez pracowników. Według Kodeksu Pracy pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi przysługującego mu urlopu w ciągu roku kalendarzowego.

W dniu 25 maja zaczęły obowiązywać przepisy europejskiego rozporządzenia o ochronie danych osobowych (RODO). Nowe regulacje oznaczają istotne zmiany w funkcjonowaniu przedsiębiorstw, zwłaszcza ich działów personalnych i kadr. Jak RODO wpływa na proces rekrutacji i pracę rekruterów w firmie?

Zdaniem pracodawców zawarte w projekcie Ordynacji podatkowej zmiany ograniczą dostępność interpretacji indywidualnych, które służą zabezpieczeniu się podatników przed ryzykiem podatkowym wynikającym ze skomplikowanych i niejasnych przepisów. Uważają, że są one zbyt daleko idące i doprowadzą do likwidacji jednego z najważniejszych narzędzi służących ochronie podatników.

Uzasadnienie prawne organu podatkowego w indywidualnej interpretacji podatkowej musi stanowić rzetelną informację dla wnioskodawcy, dlaczego w jego sprawie określone przepisy znajdują zastosowanie, a także dlaczego wyrażony przez niego pogląd nie zasługuje na uwzględnienie.

W Unii Europejskiej w 2018 roku w 22 spośród 28 państw obowiązują regulacje dotyczące płacy minimalnej. Większość krajów UE obrało politykę systematycznego wzrostu wynagrodzenia minimalnego, zwiększając w te sposób jego udział w przeciętnych wynagrodzeniach. Regulowane na poziomie krajowym stawki wynagrodzenia minimalnego nie obowiązują w Danii, Austrii, Finlandii, Szwecji, na Cyprze oraz we Włoszech. Nie oznacza to jednak, że w tych krajach nie obowiązują żadne przepisy dotyczące płacy minimalnej. Rozwiązania, jakie przyjęły te państwa, polegają na ustalaniu stawek na poziomie sektorów, grup zawodowych czy branży.

Najnowszy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej zakłada wprowadzenie obowiązkowych wniosków grupowych o wydanie interpretacji, przeznaczonych dla podmiotów powiązanych. Przedsiębiorcy negatywnie oceniają katalog informacji wymaganych do złożenia wniosku grupowego. Ich zdaniem jest on opisany niezwykle szeroko i mało precyzyjnie, a skutki błędnego podania informacji obciążają podatnika, który traci ochronę wynikającą z uzyskania interpretacji podatkowej.

Szefa Krajowej Administracji Skarbowej oraz Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej posiadają liczne uprawnienia związane z instytucją interpretacji podatkowej. Z urzędu mają prawo zmienić interpretację podatkową, stwierdzić jej wygaśnięcie lub uchylić wydaną wcześniej interpretację.

Podatnik, któremu dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej raz odmówił odpowiedzi ze względu na klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania, może nie dostać wykładni w innej sprawie. Nawet gdy pytanie zadane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej jest proste.

Czy koszt jednostkowy wycieczki, sfinansowanej z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS), będzie dla poszczególnych pracowników przychodem podlegającym opodatkowaniu jako tzw. świadczenie nieodpłatne, a co za tym idzie, czy podatnik jako płatnik będzie obowiązany obliczyć i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych?

Ministerstwo Finansów chce w najnowszej nowelizacji Ordynacji podatkowej wprowadzić tzw. wnioski grupowe o wydanie indywidualnych interpretacji podatkowych. Wnioski grupowe byłyby obowiązkowe w przypadku gdy stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe obejmują podmioty powiązane. Ma to sprzyjać ograniczeniu nadużyć związanych z wykorzystywaniem indywidualnych interpretacji podatkowych przez grupy podatników, w tym przez podatkowe grupy kapitałowe. Obowiązkowy wniosek grupowy ma dotyczyć również opinii zabezpieczających.

Minister Finansów wydał 5 kwietnia 2018 r. ogólną interpretację podatkową (sygn. DD5.8201.07.2018), dotyczącą obowiązków płatnika w obu podatkach dochodowych z tytułu wypłat odsetek lub dyskonta z listów zastawnych. Publikujemy poniżej pełną treść tej interpretacji.

Jest nadzieja, że pieniądze, które dostają podwładni za używanie prywatnych samochodów w celach służbowych, nie będą uważane za przychód. Trzykrotnie orzekł tak ostatnio WSA w Warszawie.

Działy personalne przedsiębiorstw, w tym kadrowo-płacowe są zawsze miejscem, gdzie przetwarzane są najważniejsze dane pracowników. Najwyższy czas zacząć zmieniać zwyczaje lub udoskonalić je pod kątem wymogów RODO.

Minister Finansów wydał 26 marca 2018 r. ogólną interpretację podatkową (sygn. DCT.8201.5.2018), dotyczącą ustalenia progów dokumentacyjnych oraz zakresu obowiązku dokumentacyjnego dla podatników będących nierezydentami i prowadzących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zakład zagraniczny, w zakresie regulowanym art. 25a ust. 5a o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 9a ust. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Publikujemy pełną treść tej interpretacji.

Rozliczenie delegacji jest niewątpliwie procesem złożonym i przysparzającym różnego rodzaju pytań oraz problemów, wymagającym znajomości przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowych. Grant Thornton przygotował poradnik ułatwiający rozliczanie delegacji krajowych i zagranicznych.

Dofinansowanie wycieczki dla pracowników z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu. Nie zachodzi zatem po stronie pracodawcy konieczność odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Pracodawcy nie stronią dziś od wykorzystywania wizerunku swoich pracowników. Trudno się temu dziwić, tym bardziej że – słusznie zresztą – twierdzi się, że pracownicy są najważniejszym zasobem organizacji. Wizerunek pracowników pomaga wpłynąć na pozytywną ocenę firmy, niestety często zdarza się, że takie działania odbywają się bez porozumienia z pracownikiem, a przynajmniej bez uzyskania jego wyraźnej zgody na taką formę przetwarzania danych osobowych.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją, która wejdzie w życie 1 stycznia 2019 roku, ma na celu skrócenie okresu przechowywania dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracownika z 50 do 10 lat, a także umożliwi pracodawcy prowadzenie i przechowywanie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy i akt osobowych pracownika w postaci elektronicznej.

Pracownikowi wykorzystującemu w jazdach lokalnych samochód prywatny w celach służbowych przysługuje zwrot kosztów poniesionych z tego tytułu. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy przekazują środki na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z pracownikiem. Jedną z przewidzianych po stronie pracownika form zwrotu jest tzw. ryczałt za jazdy lokalne. Nie jest niestety jasne, czy ów ryczałt stanowi przychód pracownika opodatkowany podatkiem dochodowym.

Holistyczne podejście do zarządzania pracownikami, połączone z zaawansowanymi technologiami oraz świeżym spojrzeniem na strukturę organizacyjną, przestrzeń biurową i kulturę korporacyjną tworzą łańcuch wartości talentów. Czy w Twojej firmie łańcuch wartości talentów to słabe ogniwo?

Przedsiębiorca, który choćby raz przejedzie się po Polsce samochodem z innego kraju, powinien rozliczyć akcyzę. Tak wynika z ostatnich interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej

Wydatki poniesione przez pracodawcę na zwrot kosztów dojazdu nie stanowią przychodu dla pracownika, co powoduje, że pracodawca nie ma w tym zakresie obowiązku obliczania i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

24 stycznia 2018 r. Minister Finansów w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów w zakresie obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 25a ustawy PIT i art. 9a ustawy CIT wydał interpretację ogólną DCT.8201.1.2018 w sprawie progów dotyczących obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej cen transferowych.

Częste zmiany w prawie podatkowym przyczyniają się do powstawania licznych rozbieżności w stosowaniu coraz to bardziej skomplikowanych przepisów. Warto więc pamiętać o instytucji interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, która daje przedsiębiorcy obiektywną gwarancję bezpieczeństwa przy podejmowaniu decyzji gospodarczych.

Postępująca automatyzacja wielu środowisk pracy wywiera coraz większy wpływ na wynagrodzenia. Dużo zadań wykonywanych dotychczas przez człowieka przejęły już maszyny, a w przyszłości ich udział będzie znacznie większy. Proces te powoduje, że praca człowieka staje się mniej potrzebna. Konieczne może okazać się zatem wprowadzenie bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP). Jakie są wady i zalety takiego rozwiązania?

Urlop wypoczynkowy, zgodni z definicją zawartą w Kodeksie pracy, to coroczny, nieprzerwany i płatny urlop wypoczynkowy, który przysługuje pracownikowi. W przypadku zakończenia umowy, niewykorzystanie przysługującego urlopu wypoczynkowego skutkuje powstaniem obowiązku wypłaty ekwiwalentu. Jak obliczyć jego wysokość, kiedy obowiązek ten powstaje na przełomie roku?

E-zwolnienia, czyli zaświadczenia lekarskie w formie elektronicznej mają pozwolić pracodawcom na szybsze uzyskanie informacji o zwolnieniach wystawianych pracownikom na formularzach ZLA i ich długości. Może to z korzyścią wpłynąć na organizację pracy, jednak nie rozwiązuje najważniejszych problemów związanych z chorobowymi.

Większość krajów świta przewiduje wyższe podwyżki płac nominalnych w 2018 roku. Oczywiście nie we wszystkich branżach wynagrodzenia będą rosły w takim samym tempie. Najwyższych podwyżek w 2018 roku mogą się spodziewać osoby pracujące w takich branżach jak: technologia, przemysł chemiczny, ubezpieczenia, farmacja oraz usługi.

Niektóre z planowanych zmian w prawie pracy w 2018 roku są jeszcze przed nami. Przygotowany ma zostać m.in. nowy Kodeks pracy, zmiany w zakresie wydawania świadectw pracy oraz obowiązku przeprowadzania okresowych szkoleń dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Chociaż propozycje te znajdują się na razie na wczesnym etapie prac, część z nich ma szanse wejść w życie w tym roku.

“Wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę” to także inne składniki takiego wynagrodzenia związanego z umową o pracę i w tym zakresie niewątpliwie mieści się m.in. wynagrodzenie chorobowe. Natomiast osobną kwestią jest kwestia zasiłku chorobowego. Zasiłek ten jest wypłacany zupełnie z innego tytułu (przepisów o ubezpieczeniu społecznym) i w tym zakresie nie wchodzi w skład wynagrodzenia.

Koniec IV kwartału skłania do podsumowań, zarówno miesięcznych, kwartalnych, jak i całego roku. W ostatniej odsłonie Licznika rynku InfoPraca.pl w 2017 r. bierzemy pod lupę rynek pracy, uwzględniając również te czynniki, które rzadziej poddawane są analizie.

Podważenie podlegania ubezpieczeniom przez ZUS ma na celu wykazanie pozorności zawartej umowy, w celu skorzystania z zasiłku. Postępowanie tego rodzaju występuje najczęściej w przypadku umów o pracę, gdzie istnieją podejrzenia, że umowa została zawarta właśnie na potrzeby skorzystania z zasiłku. Przeprowadzane przez ZUS kontrole nie skupiają się jedynie na stwierdzeniu pozorności zawartej umowy, bo np. przy umowie o dzieło mogą dotyczyć przedmiotu zawartej umowy. Zakres kontroli obejmuje także osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Z nadejściem 2018 roku pojawiły się także nowe wskaźniki istotne w pracy działu kadr i płac. Chodzi o wskaźniki takie jak wynagrodzenie minimalne, minimalna stawka godzinowa, dodatek za pracę w nocy czy współczynnik ekwiwalentowy. Jakie wartości dla tych wskaźników obowiązują w 2018 roku?

Minister Rozwoju i Finansów wydał 29 grudnia 2017 r. interpretację ogólną (PT1.8101.5.2017.PSG.622) dotyczącą zakresu zwolnienia z podatku od towarów i usług, usług wykonywanych w związku ze świadczoną przez podmioty lecznicze usługą w zakresie opieki medycznej, które realizowane są najczęściej w ramach outsourcingu przez podmioty zewnętrzne na rzecz placówek leczniczych na ich terenie. Publikujemy poniżej pełną treść tej ważnej interpretacji.

Według szacunków Unii Europejskiej w 2018 roku Polska odnotuje jeden z najwyższych wzrostów gospodarczych w Unii Europejskiej. Wzrost ten przełoży się na dynamikę wynagrodzeń osób pracujących w Polsce.

Zniesienie limitu opłacania składek emerytalno-rentowych po przekroczeniu progu tzw. 30-krotności (prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia) jest już przesądzone. Po wejściu w życie tej nowelizacji od 2019 roku znacząco zwiększą się koszty pracodawców, a lepiej zarabiający pracownicy będą zmuszeni oddawać na daniny publiczne nawet ponad połowę swojego wynagrodzenia. W konsekwencji część z nich może przejść na samozatrudnienie lub wybrać inne mniej kosztowne formy zatrudnienia.

Interpretacje podatkowe, Pracownik

PCC od umowy zamiany nieruchomości

Dwutygodniowy urlop pracownika a zatrudnienie w trakcie roku

Nieodpłatne udostępnianie mieszkania jako przychód pracownika

Wydatki poniesione na imprezę integracyjną a koszt uzyskania przychodu

Ochrona prawa do zwrotu VAT w interpretacji podatkowej

Kiedy pracodawca może stosować monitoring pracowników - zmiany w Kodeksie pracy 2018

Rada Dialogu Społecznego będzie mogła wnioskować o ogólną interpretację podatkową

Wynagrodzenia osób zatrudnionych w instytucjach rządowych

Firma rodzinna - jak zatrudnić małżonka na umowę o pracę?

Czy można zaliczyć do kosztów składki z tytułu ubezpieczenia na życie

Okres wypowiedzenia umów o pracę

Sprzedaż sprzętu pracownikom a VAT

Umowa o zakazie konkurencji

Klauzula o unikaniu opodatkowania a odmowa wydania interpretacji

Ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi na umowę o pracę?

RODO a proces rekrutacji w firmie

Zmiany ograniczające dostępność interpretacji indywidualnych

Uzasadnienie w interpretacji podatkowej musi być rzetelne

Minimalne wynagrodzenie w krajach Unii Europejskiej

Wprowadzenie obowiązkowych wniosków grupowych o wydanie interpretacji

Zmiana, wygaśnięcie lub uchylenie interpretacji podatkowej

Fiskus ogranicza wydawanie indywidualnych interpretacji podatkowych

Wycieczka dla pracowników sfinansowana z ZFŚS

Wnioski grupowe o wydanie indywidualnych interpretacji podatkowych

Obowiązki płatnika w PIT i CIT z tytułu wypłat odsetek lub dyskonta z listów zastawnych

Prywatny samochód pracownika używany do celów służbowych - zwrot kosztów

Dział personalny firmy – przygotowanie pod kątem RODO

Dokumentacja podatkowa nierezydentów prowadzących w Polsce zakład zagraniczny

Jak rozliczać delegacje krajowe i zagraniczne?

Czy dofinansowanie wycieczki będzie stanowiło przychód pracownika?

Wizerunek pracownika w materiałach marketingowych firmy - czy zawsze jest legalny?

Skrócenie okresu przechowywania akt pracowniczych od 1 stycznia 2019 r.

Ryczałt za jazdy lokalne – czy jest przychodem pracownika w PIT

Łańcuch wartości talentów w firmie

Akcyza od samochodów wynajętych za granicą

Czy zwrot kosztów dojazdu do pracy jest przychodem pracownika?

Ustalanie progów obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej cen transferowych - interpretacja ogólna MF

Instytucja indywidualnej interpretacji podatkowej – dlaczego warto z niej korzystać?

Bezwarunkowy dochód podstawowy (BDP) - wady i zalety

Jak obliczyć ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy?

Wplyw e-zwolnień lekarskich na organizację pracy w przedsiębiorstwach

Wynagrodzenia w 2018 roku - ile wzrosną i dlaczego?

Prawo pracy w 2018 roku - jakie zmiany jeszcze przed nami?

Zakres pojęcia „wysokość wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę” w PIT

Rynek pracy w IV kwartale 2017 roku

Podważenie podlegania ubezpieczeniom przez ZUS - postępowanie i konsekwencje

Najważniejsze wskaźniki kadrowe w 2018 roku

Zakres zwolnienia z VAT usług związanych z usługami medycznymi - interpretacja ogólna

Prognozy wynagrodzeń na 2018 rok

Zniesienie limitu podstawy wymiaru składek ZUS od 2019 roku – skutki dla pracodawców i pracowników