Umowa zlecenia, Ubezpieczenie zdrowotne

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

Od 2025 roku zasady naliczania składki zdrowotnej zmieniły się w porównaniu do 2024 roku. Nastąpiło ograniczenie podstawy naliczania składki do 75% minimalnego wynagrodzenia oraz likwidacja naliczania składki od środków trwałych. Natomiast od 1 stycznia 2026 r. zmiany mają być już większe. W dniu 19 listopada 2024 r. Rada Ministrów przyjęła autopoprawkę do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (druk sejmowy nr 764), przedłożoną przez Ministra Finansów. Tego samego dnia rząd przyjął projekt kolejnej nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw dotyczący zmian w składce zdrowotnej od 2026 roku. Projekt ten został przyjęty przez Sejm w głosowaniu plenarnym w dniu 4 kwietnia 2025 r.

Rada Ministrów przyjęła 29 października 2024 r. projekt ustawy dotyczący zmian w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Zakłada on, że przychody z tytułu zbycia środków trwałych nie będą wchodziły do podstawy naliczania składki zdrowotnej od przedsiębiorców. Polska 2050 poinformowała tego samego dnia, że w przyszłym tygodniu krok drugi zmian w składce zdrowotnej, czyli wprowadzenie: od 2025 r. ulgi dla mikroprzedsiębiorców, a od 2026 r. korzystniejszych zasad naliczania składki zdrowotnej dla MŚP.

Dochody ze sprzedaży środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie będą uwzględniane w wyliczeniu wysokości składki zdrowotnej dla osób rozliczających się na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej, dla osób rozliczających się w formie podatku liniowego oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Takie zmiany przewiduje przygotowywany w Ministerstwie Zdrowia projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Od 25 czerwca 2024 r. w Sejmie RP jest procedowany poselski projekt mający na celu wprowadzenie od 2025 roku nowych zasad ustalania wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne. Projekt ten pierwotnie przewidywał wprowadzenie trzech ryczałtowych kwot w wysokości 300 zł, 525 zł i 700 zł miesięcznie, zależnie od przychodu, wynagrodzenia, uposażenia lub świadczeń w roku kalendarzowym. Natomiast we wniesionej 18 lipca 2024 r. autopoprawce do tego projektu zrezygnowano z kwotowych stawek. W zamian zaproponowano trzy stawki składki zdrowotnej: 4%, 7% i 9,4% w zależności od dochodów - obliczane od przeciętnego wynagrodzenia. Zmiany mają dotyczyć wszystkich osób płacących składkę zdrowotną także pracowników i przedsiębiorców. Projekt przygotowała grupa posłów Polska2050-Trzecia Droga.

Składka zdrowotna pobierana jako danina publiczna jest dla zobowiązanego wydatkiem a nie jego „dochodem”, dlatego też nie powinna być podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym obciążającym te podmioty – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. Wskazuje też kilka innych koniecznych zmian w tej składce.

Negatywne skutki „Polskiego Ładu” odczuwa wielu przedsiębiorców zwłaszcza z sektora MŚP. Tzw. „Polski Ład” przedsiębiorcom kojarzy się głównie z tego, że składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, i wynosi 9% podstawy wymiaru składki – uważa dr n. pr. Marek Woch – b. Zastępca Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. 

ZUS informuje, że za każdy miesiąc prowadzenia działalności w 2023 r. płatnicy składek mieli obowiązek złożyć do ZUS dokumenty rozliczeniowe z ustaloną składką na ubezpieczenie zdrowotne. Korektę dokumentów, w których wskazali podstawy wymiaru i należne składki mogli przekazać do ZUS do dnia złożenia wniosku o zwrot nadpłaty. Jeśli nie złożyli takiego wniosku, to korekty mogą dostarczyć najpóźniej do 1 lipca.

ZUS informuje, że 3 czerwca 2024 r. upływa termin, w którym można złożyć wniosek o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej za 2023 r. Jeśli przedsiębiorca nie złoży wniosku w określonym  czasie, ZUS rozliczy nadpłatę na koncie płatnika do końca tego roku.

W polskich przepisach jest określona wysokość minimalnej stawki godzinowej płaconej zleceniobiorcom lub innym osobom fizycznym świadczącym usługi przedsiębiorcom albo innym jednostkom organizacyjnym. Stawka ta jest waloryzowana każdego roku. Jaka najniższa dopuszczalna prawem stawka godzinowa obowiązuje w 2024 roku? W sytuacji, gdy minimalna stawka godzinowa nie jest płacona, to zleceniodawca może zapłacić od 1000 zł a nawet 30.000 zł kary.

O przywrócenie ryczałtowej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców (wg zasad sprzed Polskiego Ładu) apelują zarówno sami przedsiębiorcy, ich stowarzyszenia, a także Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Rzecznik MŚP proponuje, by koszty związane z przywróceniem poprzednich zasad rozliczania składki zdrowotnej przez przedsiębiorców częściowo pokryć przez ograniczenie beneficjentów tzw. wakacji od ZUS.

Zmiany w składce zdrowotnej obiecane w toku ostatniej kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu przez Koalicję Obywatelską i Trzecią Drogę są priorytetem przedsiębiorców. Ich zdaniem to niesprawiedliwy parapodatek, który generuje w firmach gigantyczną niepewność. Północna Izba Gospodarcza ponawia apel do Rządu premiera Donalda Tuska, by kwestie składki zdrowotnej potraktować priorytetowo. 

Państwowa Inspekcja Pracy przypomina, że pracownicy sezonowi mają takie samo prawo do uczciwych warunków pracy oraz takie same prawa pracownicze i socjalne jak pracownicy zatrudnieni na stałe i apeluje o ostrożność przy zawieraniu umów. "Umowa cywilnoprawna, czyli umowa-zlecenie, dla swojej ważności nie wymaga formy pisemnej, ale my zawsze doradzamy jednak zawieranie jej na piśmie" – mówi Aleksandra Zagajewska z PIP.

Jak dokonać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2022 rok przy zmianie formy opodatkowania? Na pytania płatników odpowiada ZUS.

Zatrudniamy osobę na podstawie umowy zlecenia. Pracownik otrzymuje wynagrodzenie w formie stawki godzinowej. Obowiązkowo podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, a dobrowolnie płaci składkę chorobową. W dniach 20-22 lutego 2023 r. zleceniobiorca przebywał na zwolnieniu lekarskim i nie świadczył usługi, jednakże w ciągu całego miesiąca zleceniobiorca wykonał usługę zgodnie z umową. Czy zleceniobiorca powinien mieć wypłacony zasiłek chorobowy za 20-22 lutego 2023 r.?

Czy obciążenie obywateli obowiązkiem finansowana składki zdrowotnej w całości właściwie wpisuje się w ciążący na władzy publicznej konstytucyjny nakaz zapewnienia ochrony zdrowia? Takie pytanie zadał rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek ministrowi zdrowia Adamowi Niedzielskiemu. Nie można podzielić stanowiska, że zmiany legislacyjne wprowadzone ustawą Polski Ład doprowadziły do stanu niekonstytucyjności regulacji składki zdrowotnej lub prawnego systemu publicznej opieki zdrowotnej – odpowiedział 8 marca 2023 r. minister zdrowia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udzielił wyjaśnień odnośnie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za styczeń 2023 r. dla przedsiębiorców, którzy zmienili formę opodatkowania. Ponadto ZUS wyjaśnił wpływ różnic remanentowych na ustalanie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przez przedsiębiorców

Jaka jest wysokość składek zdrowotnych płaconych w 2023 roku przez przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych?

Przedsiębiorcy płacący ryczałt od przychodów ewidencjonowanych muszą sporządzić za 2022 rok rozliczenie roczne składki zdrowotnej i przesłać do ZUS do 2 maja 2023 r. Z tego rozliczenia może wynikać nadpłata albo niedopłata składki.