Pomimo panującej pandemii COVID-19, skutkującej problemami finansowymi dla wielu sektorów gospodarki, ceny transferowe w dalszym ciągu wydają się zagadnieniem wzbudzającym znaczne zainteresowanie po stronie fiskusa. Co prawda, większość podatników (tj. tych, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym) ma jeszcze sporo czasu zanim staną przed obliczem wypełnienia po raz kolejny obowiązków związanych z cenami transferowymi. Jednak warto już teraz przybliżyć wyzwania, z którymi będą musieli mierzyć się zarówno w 2021 roku, jak i w latach następnych.
Jak rozliczać koszty podatkowe na przełomie roku? Jak co roku, kwestia rozpoznawania odpowiednich kosztów zamykanym roku podatkowym, versus rozpoznanie tych kosztów w nowym, bieżącym roku, budzi wiele wątpliwości. Warto przypomnieć zasady rozpoznawania kosztów na przełomie lat, którymi powinni kierować się podatnicy.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, składając plik JPK_VAT podatnik zobowiązany jest do oznaczenia przy użyciu stosownego kodu procedury, w ramach której wykazywana transakcja przebiegała. Wymóg ten obejmuje m.in. oznaczenie symbolem „TP” istniejącego pomiędzy nabywcą, a dokonującym dostawę lub świadczącym usługę podmiotem powiązania, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawy o VAT). Wprowadzenie tego obowiązku zrodziło wśród podatników wiele wątpliwości. W niniejszym artykule rozwiejemy jedną z nich, odpowiadając na pytanie: czy sprzedaż na rzecz krewnych byłego małżonka należy oznaczyć kodem „TP”.
Prowadzenie działalności gospodarczej, obarczone jest różnymi rodzajami ryzyka. Przykładowo zdarzyć się może, że na skutek pewnych nieoczekiwanych zdarzeń (pożar, powódź, kradzież) przedsiębiorca straci część aktywów (np. materiałów lub przeznaczonego do sprzedaży towaru). Warto zatem pamiętać, że w pewnych okolicznościach powstanie w wyniku takich zdarzeń strat (strat w środkach obrotowych), stwarza możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania – poprzez zaliczenie straty do kosztów uzyskania przychodów. Czy strata w środkach obrotowych może być kosztem uzyskania przychodu w CIT? Od czego zależy zaliczenie straty do kosztów podatkowych (zawinienie i definitywność straty, dokumentacja)?
Tworzenie spółek zależnych jest praktyką nieodłącznie towarzyszącą większości dużych, międzynarodowych podmiotów gospodarczych niezależnie od branży, którą reprezentują. Jednostki takie powstają poza centralą, w krajach, w których spółka-matka oferuje swoje produkty czy usługi na większą skalę. Jednak, czy funkcjonowanie spółki zależnej na terytorium państwa trzeciego pociąga za sobą dla podmiotu głównego skutek w postaci posiadania w tym miejscu stałego miejsca wykonywania działalności?
Kosztem uzyskania przychodów ze sprzedaży środka trwałego sfinansowanego lub wspófinansowanego z dotacji, jest wartość, która odpowiada wydatkom poniesionym na jego zakup, pomniejszona o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych, obejmującą zarówno odpisy zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jak i odpisy amortyzacyjne niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o CIT.
Choć sezon wakacyjny 2020 r. nieubłaganie dobiega końca, w temacie cen transferowych dla podmiotów powiązanych nie był to leniwy okres. Nowe obowiązki sprawozdawcze, obligatoryjna analiza porównawcza, a także pandemia koronawirusa (która może wpływać na dotychczas ustalone warunki transakcji), zdecydowanie spowodowały, że poziom cen pomiędzy podmiotami powiązanymi jest tematem aktualnym i budzącym rosnące zainteresowanie organów podatkowych. Tylko bowiem w I półroczu 2020 r. Ministerstwo Finansów wyznaczyło do objęcia czynnościami kontrolnymi ze względu na ryzyko nieprawidłowości w obszarze cen transferowych i optymalizacji podatkowej 102 podmioty (podczas gdy za 2019 r. wytypowano ich 175, a w 2018 r. 166 podmiotów). Również wydawane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS, organ podatkowy) interpretacje indywidualne pokazują, że przepisy w zakresie cen transferowych nadal budzą wątpliwości wśród podatników, a ich stosowanie w obliczu realnych przypadków nie jest proste.
Jeżeli przedsiębiorca ponosi wydatki, które wynikają z obowiązku w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (prowadzenia działalności gospodarczej) albo wytycznych lub zaleceń organów (instytucji) kompetentnych w obszarze bezpieczeństwa sanitarnego, albo własnej decyzji i racjonalnego przeciwdziałania zagrożeniu epidemicznemu (epidemii), to takie wydatki stanowią koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT i art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, o ile zostały właściwie udokumentowane. Przykładami takich wydatków są m.in.: zakup maseczek ochronnych dla pracowników, przyłbic, sfinansowanie pracownikom testów na koronawirusa. To samo dotyczy wydatków poniesionych przez przedsiębiorcę na działania gospodarcze, które wskutek zagrożenia epidemicznego (epidemii) zostały zaniechane (odwołane, przerwane, zawieszone itp.), o ile w momencie ich poniesienia spełniały wymienione wyżej warunki zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów (np. w zakresie szkoleń lub kursów pracowniczych).
Relacje między podmiotami powiązanymi mają istotne znaczenie, jeśli chodzi o pobór tzw. podatku dochodowego u źródła (WHT) od płatności dokonywanych z tytułu niektórych usług (np. IT, doradczych, księgowych) oraz dywidend wypłacanych m.in. na rzecz powiązanych podmiotów z siedzibą na terytorium kraju, UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W zakresie wymienionych wypłat wciąż jeszcze obowiązują dotychczasowe zasady poboru daniny, zgodnie z którymi płatności kierowane do podmiotów powiązanych korzystają ze zwolnienia.
Nie można zgodzić się z argumentacją organu, że skoro decyzja APA obejmuje analizę warunków ustalonych pomiędzy określonymi podmiotami powiązanymi, to nie można uznać, że równocześnie usługi nabyte od innych podmiotów powiązanych, a ujęte w algorytmie kalkulacji ceny transakcyjnej, stanowią potwierdzony element uprzedniego porozumienia cenowego. Literalne brzmienie art. 15e ust. 15 ustawy o CIT nie wskazuje na to, że ustawodawca wprowadził jakiekolwiek kryterium podmiotowe w zakresie adresata tej decyzji. Trudno jednoznacznie stwierdzić, że konieczne jest wydanie odrębnych decyzji w sprawie porozumienia wobec spółki lub też innych usługobiorców usług powiązanych wynikających z decyzji w sprawie APA. O braku takiego kryterium podmiotowego, może chociażby świadczyć to, że ta decyzja w sprawie porozumienia określa ramy funkcjonalne wszystkich podmiotów powiązanych.