Składki, Zarząd

W dniu 27 lutego 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-277/24 (Adjak), w którym zakwestionował przyjęty w Polsce model solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. W opinii TSUE obecne przepisy naruszają prawo unijne, ponieważ uniemożliwiają kwestionowanie decyzji wymiarowych organów podatkowych, zapadłych w sprawie przeciwko spółce w trakcie postępowania przeciwko członkom zarządu – tym samym godząc w podstawowe zasady ochrony praw jednostki. Orzeczenie to może wymusić istotne zmiany w polskim systemie prawnym oraz wpłynąć na dotychczasową praktykę organów administracji skarbowej wobec członków zarządów spółek.

Dla większości podatników terminy na dopełnianie obowiązków związanych z cenami transferowymi zbliżają się wielkimi krokami. Warto zatem zwrócić uwagę na kilka nieoczywistych typów transakcji, w przypadku których przekroczenie progów wartościowych, może nieść za sobą obowiązki dokumentacyjno-sprawozdawcze. 

Klauzula GAAR to ogólna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Jej celem miało być zwalczanie sztucznych konstrukcji podatkowych. Jednak wydaje się, że fiskus chciałby ją wykorzystywać w odniesieniu do relacji biznesowych członków zarządu/wspólników ze spółkami.

Jakie skutki prawne ma podpisanie z członkiem zarządu spółki kontraktu menadżerskiego? Czym różni się sytuacja członka zarządu na kontrakcie menadżerskim w porównaniu do zatrudnienia go na umowę o pracę?

Świadczenia niepieniężne w ostatnim czasie stały się popularnym zagadnieniem ze względu na wprowadzenie nowych przepisów dotyczących zasad obliczania składek zdrowotnych, w szczególności ze względu na objęcie składką zdrowotną wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu powołania do pełnienia funkcji w spółce, np. funkcji członka zarządu.

Z uwagi na problemy związane z wejściem w życie Polskiego Ładu, w tym planowanych zmian podatkowych od lipca ze skutkiem wstecz od stycznia 2022 r., wśród wielu przedsiębiorców coraz częściej pojawia się pytanie: kto poniesie za to odpowiedzialność. Jak odpowiadają członkowie zarządów spółek za podatki?

W czerwcu 2022 r. stan kont osób ubezpieczonych w ZUS, gdzie gromadzone są informacje o składkach na ubezpieczenie emerytalne, wzrośnie o 9,33 proc. Przełoży się to bezpośrednio na wysokość przyszłej emerytury – poinformowała PAP prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska. Osobie, która zgromadziła na koncie w ZUS 450 tys. zł, dopiszemy prawie 42 tys. zł – wskazała przykładowo prezes ZUS.

Podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym (wg stawki 19% PIT) mają uzyskać prawo odliczenia od dochodu lub zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej – zapłaconej przez siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne związanej z działalnością opodatkowaną w tej formie. Wysokość tego odliczenia składek będzie ograniczona rocznym limitem 8700 zł. Limit ten ma być corocznie waloryzowany przez Ministra Finansów. Ryczałtowcy prowadzący działalność gospodarczą będą także mogli odliczyć od przychodu cześć (50%) zapłaconych składek zdrowotnych. Pojawi się także możliwość odliczenia 19% zapłaconej składki zdrowotnej od karty podatkowej. Natomiast podatnicy opodatkowani PIT na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) nie będą mieli prawa odliczenia składki zdrowotnej. Takie zmiany wynikają z rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który został 12 maja 2022 r. uchwalony przez Sejm i trafił do prac legislacyjnych w Senacie.

Od 1 stycznia 2022 r. sprawozdanie finansowe może podpisywać tylko jeden członek zarządu, jeżeli od pozostałych uzyska stosowne oświadczenia, że spełnia ono wymagania przewidziane w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2106; dalej: u.r.). Pozwala na to zmieniony art. 52 u.r. Zanim jednak to zrobią, muszą zadbać o właściwą kolejność podpisów na dokumentach. I tak sprawozdanie najpierw musi sygnować główny księgowy (osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg), następnie podpisy składają członkowie zarządu na oświadczeniu. Dopiero po tych czynnościach sprawozdanie podpisuje jeden członek zarządu. Co ważne data podpisania sprawozdania finansowego przez tego członka zarządu nie może być wcześniejsza niż data podpisania oświadczeń. Ponadto powinien on też zapewnić sporządzenie elektronicznej kopii oświadczenia podpisanego przez innych członków zarządu w wersji papierowej.

Wydatki na członków zarządu w kosztach podatkowych spółki. Zdaniem organów podatkowych, aby wydatki na rzecz prezesa lub innego członka zarządu spółki można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów spółki, powinien łączyć go ze spółką stosunek pracy lub inny równorzędny. W przypadku, gdy prezes lub członek zarządu nie jest pracownikiem spółki, konieczność ponoszenia przez spółkę wydatków na jego rzecz powinna wynikać z prawidłowo zawartych umów (np. cywilnoprawnych), a w przypadku ich braku z uchwał wspólników podjętych zgodnie z prawem albo mieć podstawę w umowie spółki, czy też wynikać z postanowień regulaminów lub statutu spółki, przewidujących zwrot należności z tytułu wydatków na rzecz osób niebędących pracownikami spółki. Tak argumentował np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 8 listopada 2021 r.

Zarobki członka zarządu spółki giełdowej w Polsce. Mediana wynagrodzeń członków zarządów spółek giełdowych ze wszystkich indeksów w 2020 r. wyniosła 842 tys. zł, co oznacza spadek o ok. 20% w porównaniu do poprzedniego roku, kiedy kształtowała się ona na poziomie 1,048 tys. zł. Największy spadek odnotowały firmy z branży FMCG (-31%), na przeciwległym biegunie znalazły się spółki handlowe ze wzrostem na poziomie 40%. W poprzednim roku po raz pierwszy średnie całkowite wynagrodzenie kobiet zasiadających w zarządach było wyższe niż wynagrodzenie mężczyzn - wynika z najnowszej edycji raportu “Wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych spółek giełdowych za 2020 r.” przygotowanego przez firmę doradczą PwC.

Compliance a odpowiedzialność członków zarządu. Funkcja członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się nie tylko z szerokimi kompetencjami w zakresie prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentowania, ale również z różnoraką odpowiedzialnością.

Składka zdrowotna wyliczana od dochodu. W projekcie Polskiego Ładu z 26 lipca pojawiła się niespodzianka w postaci obowiązku opłacania składki zdrowotnej przez członków zarządów spółek i fundacji. Wcześniej rząd nie wspominał, że planuje podobne rozwiązania.

Składka zdrowotna. Według doniesień „Dziennika Gazety Prawnej” podatnicy, którzy rozliczają się według zasad ryczałtu ewidencjonowanego, będą płacić zryczałtowaną składkę zdrowotną. Rodzi się pytanie, dlaczego miałoby to dotyczyć wyłącznie tej grupy podatników? W mojej ocenie jest to dyskryminujące. Ceną rozliczania podatku w innej formie niż ryczałt byłaby bowiem wyższa składka zdrowotna.

Nowy Ład oznacza wzrost podatków dla przedsiębiorców nawet o 46%. Wszystko z powodu zmian w składce zdrowotnej, której wysokość będzie uzależniona od dochodu.

Nieodpłatne świadczenie. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów i interpretacyjną organów podatkowych pełnienie funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia przez udziałowca nie skutkuje powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń dla spółki, gdyż wynagrodzeniem wspólnika jest prawo do udziału w zysku osoby prawnej (prawo do dywidendy). Do tej pory w zasadzie analogicznie podejście było prezentowane w sytuacji, gdy funkcję członka zarządu bez wynagrodzenia pełnią pracownicy udziałowca.

Odliczanie składek dla wspólników spółek komandytowych. Nowy rok przyniósł wiele zmian prawnych w zakresie prowadzenia działalności, wśród których jedną z najgłośniejszych są te dotyczące spółek komandytowych. Oprócz objęcia ich podatkiem dochodowym od osób prawnych dochodzi jeszcze brak możliwości odliczenia od przychodu składek na ubezpieczenia społeczne, a od podatku, składki zdrowotnej. Zmiany weszły w życie 1 stycznia 2021 roku.

Odwołanie członka zarządu jest często poruszanym tematem wśród przedsiębiorców. Jednakże zagadnienia związane z właściwym odwołaniem członka zarządu oraz skutecznym dokonaniem wpisu do KRS mogą stanowić przeszkodę w prawidłowym funkcjonowaniu spółki. Poniżej podpowiadamy, w jaki sposób dokonać skutecznego i zgodnego z prawem odwołania członka zarządu i jak ten fakt zgłosić do KRS.

Powszechnie panuje błędne przekonanie, że w przypadku założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie trzeba przejmować się jej ewentualnymi długami czy problemami podatkowymi. Wyrażenie „ograniczonej odpowiedzialności” nawiązuje do ograniczenia odpowiedzialności wspólników takiej spółki, nie oznacza jednak w żadnym wypadku, że nikt za zobowiązania podmiotu odpowiedzialności nie poniesie. Ustawodawca zdecydował, że w przypadku bezskuteczności egzekucji odpowiedzialność taką mogą ponieść członkowie zarządu – jednak pod pewnymi warunkami i z określonymi przez prawo wyjątkami.

Jakkolwiek prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki, zarówno osobowej, jak i kapitałowej, służy ograniczeniu i podziałowi ryzyka personalnej odpowiedzialności całym majątkiem, osoby fizyczne mogą w praktyce osobiście odpowiadać za zobowiązania firmy i skutki nieumiejętnego nią zarządzania. Odpowiedzialność za długi spółki handlowej, w zależności od jej typu, grozi wspólnikom lub członkom zarządu. Mając na uwadze ryzyko pozwu cywilnego o naprawienie wyrządzonej spółce szkody, jak również sankcji karnoskarbowych, warto wiedzieć jak poradzić sobie w kryzysowej sytuacji.

W czasie lockdownu zarządzonego w związku z zagrożeniem epidemicznym COVID-19 przedsiębiorcy znaleźli się w krytycznej sytuacji. Wiele firm skorzystało z możliwości dogodnego rozliczenia podatków, na podstawie dotychczasowych, jak i nowowprowadzonych przepisów, znaczna część wystąpiła również o rządową pomoc. Organy kontrolne z pewnością będą weryfikować prawo do otrzymania państwowego dofinansowania oraz badać fiskalne konsekwencje takiego wsparcia. Warto zatem przedyskutować możliwe problemy podatkowe i przeanalizować firmowe rozliczenia.

Tarcza antykryzysowa przyjęta 31 marca 2020 r. wprowadziła do ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, liczne usprawnienia prac spółek i ich organów. Art. 27 Tarczy antykryzysowej przewiduje istotne zmiany dotyczące bieżącego funkcjonowania spółki w zakresie posiedzeń zarządu oraz zgromadzeń wspólników. Zmiany wprowadzone do Kodeksu spółek handlowych mają charakter trwały co oznacza, że będą obowiązywać także po zakończeniu epidemii.

W rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw znalazły się rozwiązania wypracowane przez Komisję ds. reformy nadzoru właścicielskiego. Komisja ta działa w Ministerstwie Aktywów Państwowych. Zmiany mają umożliwić odbywanie posiedzeń organów spółek kapitałowych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.

W październiku ubiegłego roku weszły w życie przepisy ustanawiające Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Czy mechanizm, czyli obowiązek ujawniania beneficjentów rzeczywistych polskich spółek, poprawi ściągalność podatków?

Wprowadzenie programu motywacyjnego dla kadry zarządzającej z pewnością nie jest łatwe. Projektujące go osoby stają bowiem przed trudnym zadaniem pogodzenia interesów sponsorów programu (właścicieli, akcjonariuszy) i jego odbiorców (menedżerów). Jak tworzy się programy motywacyjne dla zarządu oraz kluczowych pracowników?