Ubezpieczenia społeczne, Mały ZUS plus

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, prowadzącym działalność gospodarczą na małą skalę, że do końca stycznia 2025 r. mogą zgłosić się do „małego ZUS plus”, aby opłacać w nowym roku niższe składki liczone od dochodu. Nowego zgłoszenia nie muszą składać przedsiębiorcy, którzy korzystali z ulgi w grudniu 2024 r. i chcą ją kontynuować.

Ulgi i zwolnienia dla przedsiębiorców: ulga na start, preferencyjne składki, mały ZUS+, wakacje składkowe. To tematy wideokonferencji w cyklu Idea Rozwoju Biznesu 2024. Tylko do 30 listopada 2024 r. przedsiębiorcy mają czas, by złożyć wnioski o tzw. wakacje składkowe.

Mały ZUS plus przysługuje przedsiębiorcom w okresach pięcioletnich, czyli 3 lata preferencyjnego oskładkowania i 2 lata przerwy na duży ZUS a nie 3 lata przerwy jak twierdził dotąd Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Tak 27 czerwca 2024 r. orzekł Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp.

Trwa gorący spór między Rzecznikiem MŚP a ZUS w sprawie interpretacji przepisów dotyczących Małego ZUS Plus. Od początku roku ZUS odmawia przedsiębiorcom prawa do ponownego skorzystania z tej preferencji, co wywołało falę protestów i interwencji ze strony Rzecznika. Pierwsze wyroki sądowe już zapadły, a ich wyniki mogą wpłynąć na tysiące przedsiębiorców w całym kraju. Co dalej z Małym ZUS Plus?

Mały ZUS Plus - jak długo powinna trwać przerwa, po upływie której przedsiębiorca może ponownie skorzystać z niższych składek? Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wydał pierwszy wyrok w tej sprawie, który jest korzystny dla przedsiębiorców.

Występujemy w ponad 600 sprawach dotyczących Małego ZUS Plus; pierwszą wygraliśmy w sądzie i liczymy na kolejne korzystne wyroki - mówi PAP rzeczniczka MŚP Agnieszka Majewska. Dodała, że w razie konieczności Rzecznik MŚP będzie bronił małych przedsiębiorców przez Sądem Najwyższym.

Opublikowany 23 lutego 2024 r. projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków przewiduje zmianę  kategorii ryzyka dla 32 grup działalności, dzięki czemu nastąpi obniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Tylko w przypadku jednej grupy działalności nastąpi wzrost kategorii ryzyka i tym samym wzrost stopy procentowej składki wypadkowej. Zmiany będą obowiązywać od składek należnych za kwiecień 2024 r.

Końcowy termin na zgłoszenie do małego ZUS plus upływa 31 stycznia 2024 roku. Do tej daty należy wyrejestrować się z ubezpieczeń z aktualnym kodem tytułu ubezpieczenia i zgłosić się z kodem właściwym dla małego ZUS plus: 05 90 albo 05 92. Osoby, które korzystały z tej ulgi w ubiegłym roku i nadal spełniają warunki, nie muszą zgłaszać się ponownie do małego ZUS plus. W 2024 roku nadal mają prawo opłacać niższe składki na ubezpieczenia społeczne liczone od dochodu.  

Z opcji Małego ZUS Plus (MZ+) mogą korzystać przedsiębiorcy, których przychody w minionym roku nie przekroczył 120 tys. zł. Podatnicy spełniający ten warunek mogą korzystać z ulgi przez 36 miesięcy de facto w ciągu 6 lat. Przed następnym zgłoszeniem należy odczekać kolejne 3 lata. Możliwe jest jednak, że warunek ten przestanie obowiązywać, ponieważ w lipcu ubiegłego roku przygotowano projekt zakładający zniesienie wspomnianego limitu czasowego.

Tylko do końca stycznia mają czas na zgłoszenie przedsiębiorcy, którzy chcą w tym roku zacząć korzystać z „Małego ZUS plus” i płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne. Ale uwaga - te osoby prowadzące działalność gospodarczą, które korzystały z tej ulgi składkowej w 2023 roku a w 2024 roku nadal spełniają warunki - nie muszą zgłaszać się drugi raz.

ZUS informuje, że korekta dokumentów rozliczeniowych ZUS DRA, ZUS RCA, ZUS RSA za okres od stycznia 1999 r. do grudnia 2021 r. jest możliwa tylko do końca 2023 roku. Przy czym jeżeli ktoś nie zdąży z korektą w tym terminie, ZUS nie będzie stosował sankcji. Warto też wiedzieć, że błędy w dokumentach rozliczeniowych z ZUS za okres od stycznia 2022 r. - można korygować w ciągu kolejnych 5 lat od terminu płatności składek za dany miesiąc kalendarzowy. 

Likwidację ograniczenia czasowego (36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy), w którym możliwe jest korzystanie z tzw. małego ZUS-u plus, zakłada projekt ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych, przygotowany przez sejmową Komisję Nadzwyczajną do spraw deregulacji, który w lipcu 2023 r. wpłynął do Sejmu.

Od wielu lat trwają spory pomiędzy ZUS, a ubezpieczonymi w zakresie wypłacanych świadczeń, które uzależnione są od tak zwanej podstawy wymiaru składek. ZUS kwestionował deklarowane przez osoby prowadzące działalność gospodarczą kwoty. 2 marca 2023 roku zapadł wyrok Sądu Najwyższego, który może mieć znaczący wpływ dla praktyki przedsiębiorców. Sąd Najwyższy stwierdził przede wszystkim, że w świetle obowiązujących przepisów oraz orzecznictwa ZUS nie może kwestionować kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych. 

Ministerstwo Rozwoju i Technologii w odpowiedzi na pytanie portalu infor.pl wyjaśniło, że możliwość przedłużenia o 12 miesięcy płacenia niższych składek ZUS w ramach ulgi Mały ZUS Plus przeznaczona jest dla przedsiębiorców, którzy co najmniej w jednym miesiącu 2023 r. korzystali z Małego ZUS-u Plus. Jeżeli zakończyli opłacanie niższych składek w 2022 r., nie będą mogli skorzystać z tego przedłużenia.

Ustawa wprowadzająca dodatkowe 12 miesięcy Małego ZUS Plus dla przedsiębiorców oczekuje już tylko na podpis prezydenta. Od kiedy przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z tego rozwiązania? Kogo to dotyczy?

Mały ZUS Plus będzie wydłużony o rok dla przedsiębiorców, którzy korzystają z tej preferencji (ulgi) w 2023 roku. Poinformowało o tym 31 maja 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Wskutek tego przedłużenia przedsiębiorcy ci zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie. 

Ryczałt za grudzień trzeba zapłacić do 28 lutego, ale za styczeń już do 20 lutego. Zeznanie PIT-28 za 2022 r. można złożyć do 2 maja, ale są tacy, którzy zamiast PIT-28 złożą PIT-36 albo - to jeszcze inny wariant - złożą dwa zeznania naraz: PIT-28 i PIT-36. Są jeszcze problemy ze składką zdrowotną i małym ZUS plus.

- Jeśli utrzymamy ryczałtowe składki od przedsiębiorców płacone od przeciętnego wynagrodzenia, to czeka nas fala bankructw - mówi Marek Woch prezes zarządu fundacji rzecznika małych i średnich przedsiębiorców. Z Markiem Wochem rozmawia Joanna Śliwińska.