Ubezpieczenia społeczne, Minimalne wynagrodzenie za pracę

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

W dniu 7 czerwca 2025 r. Ministerstwo Finansów opublikowało swoje oświadczenie w sprawie nieprawdziwych informacji dotyczących kwoty podwyżki płacy minimalnej w 2026 r.

Do 15 listopada 2024 kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane były do implementacji do porządku krajowego, przepisów kolejnej dyrektywy. Mowa tu o dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej, która wprowadza szereg regulacji dotyczących sposobu i częstotliwości określania przez Rząd minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Przedsiębiorcy poszkodowani przez powódź mogą opłacić składki za okres od 1 sierpnia do 31 grudnia br. dopiero we wrześniu 2025 r., bez naliczania odsetek za zwłokę - poinformował we wtorek PAP rzecznik prasowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Paweł Żebrowski.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że na początku sierpnia 2024 r. użytkownicy Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS zalogują się do systemu na innym ekranie i będą musieli zmienić hasło. To pierwsza odsłona nowej wersji PUE ZUS, czyli eZUS i krok w kierunku unowocześnienia całego systemu.

- Dwie podwyżki płacy minimalnej w tym samym roku nigdy więcej nie powinny mieć miejsca – przekonują przedsiębiorcy zrzeszeni w Północnej Izbie Gospodarczej w Szczecinie. Podwyżka, która ma miejsce w lipcu 2024 jest symboliczna, bo to zaledwie 56 złotych brutto i dopełnienie do kwoty 4300 złotych brutto. Eksperci przekonują jednak, że taka zmiana w firmach oznacza sporo problemów. – To kwestia księgowa. Wiele umów trzeba aneksować, a to w wielu przedsiębiorstwach zajmuje dużo czasu. Inna sprawa to niestety pewien aspekt psychologiczny. Kiedy dochodzi do zmiany w siatce płac, nie tylko pracownicy zarabiający płace minimalną oczekują podwyżek – mówi Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie. 

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozpoczęło prace nad wdrożeniem przez Polskę unijnej dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w UE. Ministerstwo skłania się, aby orientacyjna wartość referencyjna określona była jako 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia - poinformowało PAP Biznes biuro prasowe resortu. Jednocześnie MRPiPS zastrzegło, że wybór danej wartości referencyjnej i jej poziomu nie oznacza, że minimalne wynagrodzenie musi być jej równe.

W 2024 roku (tak samo jak w poprzednim) minimalne wynagrodzenie za pracę jest podnoszone dwa razy – od 1 stycznia i od 1 lipca. Tzw. najniższa krajowa pensja dla pracownika na pełnym etacie wynosi od 1 stycznia 4242 zł brutto (to jest ok. 3220 zł netto). Jaka będzie minimalna płaca (brutto i netto) od 1 lipca 2024 r.?

Opublikowany 23 lutego 2024 r. projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków przewiduje zmianę  kategorii ryzyka dla 32 grup działalności, dzięki czemu nastąpi obniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Tylko w przypadku jednej grupy działalności nastąpi wzrost kategorii ryzyka i tym samym wzrost stopy procentowej składki wypadkowej. Zmiany będą obowiązywać od składek należnych za kwiecień 2024 r.

Co odróżnia umowę o dzieło od umowy zlecenia bądź umowy o świadczenie usług? Czy decydujące znaczenie ma nazwa umowy? Czy umowę o dzieło trzeba zgłaszać do ZUS i opłacać od niej składki na ubezpieczenie społeczne? Kiedy ZUS może zakwestionować umowę o dzieło?

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz. U. z 2023 r. - poz. 1893), kwoty te wzrosną dwukrotnie w ciągu bieżącego roku - od 1 stycznia i od 1 lipca.  Ale rozporządzenie określa tylko kwoty brutto. Ile wynosi minimalne wynagrodzenie netto (do ręki)?

ZUS informuje, że korekta dokumentów rozliczeniowych ZUS DRA, ZUS RCA, ZUS RSA za okres od stycznia 1999 r. do grudnia 2021 r. jest możliwa tylko do końca 2023 roku. Przy czym jeżeli ktoś nie zdąży z korektą w tym terminie, ZUS nie będzie stosował sankcji. Warto też wiedzieć, że błędy w dokumentach rozliczeniowych z ZUS za okres od stycznia 2022 r. - można korygować w ciągu kolejnych 5 lat od terminu płatności składek za dany miesiąc kalendarzowy. 

Likwidację ograniczenia czasowego (36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy), w którym możliwe jest korzystanie z tzw. małego ZUS-u plus, zakłada projekt ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych, przygotowany przez sejmową Komisję Nadzwyczajną do spraw deregulacji, który w lipcu 2023 r. wpłynął do Sejmu.

Od wielu lat trwają spory pomiędzy ZUS, a ubezpieczonymi w zakresie wypłacanych świadczeń, które uzależnione są od tak zwanej podstawy wymiaru składek. ZUS kwestionował deklarowane przez osoby prowadzące działalność gospodarczą kwoty. 2 marca 2023 roku zapadł wyrok Sądu Najwyższego, który może mieć znaczący wpływ dla praktyki przedsiębiorców. Sąd Najwyższy stwierdził przede wszystkim, że w świetle obowiązujących przepisów oraz orzecznictwa ZUS nie może kwestionować kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych. 

ZUS informuje, że korekty deklaracji i raportów dotyczące zwrotu nadpłaconych składek ubezpieczeniowych w latach 1999-2021 płatnicy muszą złożyć do końca 2023 roku. Jak to zrobić? Na kontach płatników składek jest obecnie ponad 2,5 mld PLN nadpłat! 

- Jeśli utrzymamy ryczałtowe składki od przedsiębiorców płacone od przeciętnego wynagrodzenia, to czeka nas fala bankructw - mówi Marek Woch prezes zarządu fundacji rzecznika małych i średnich przedsiębiorców. Z Markiem Wochem rozmawia Joanna Śliwińska.

Rząd zdecydował o podwyżce płacy minimalnej do 3490 zł brutto od 1 stycznia 2023 r. i do 3600 zł brutto od 1 lipca 2023 r. - powiedział premier Mateusz Morawiecki po posiedzeniu Rady Ministrów 13 września 2022 r. W 2023 roku planowane są więc dwie podwyżki minimalnego wynagrodzenia za pracę (tzw. najniższej krajowej). Minimalna stawka godzinowa od 1 stycznia 2023 roku wyniesie 22,80 zł brutto, a od 1 lipca - 23,50 zł brutto.