Tematy - Wyłudzanie podatków, Odwrotne obciążenie VAT (reverse charge)

Czy można mieć urojenia podatkowe? Oczywiście tak i mogą z nich wynikać nawet realne w sensie prawnym zobowiązania podatkowe. Nie jest to również zjawisko na wskroś marginalne, bo owe urojenia wynikają z błędnego odczytania i zastosowania norm prawnych, przy czym ów błąd wcale nie musi być czymś nieuświadomionym – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

W ramach nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z 9 marca 2023 r. do ustawy o podatku od towarów i usług wprowadzony został czasowy obowiązek rozliczania VAT w mechanizmie odwrotnego obciążenia dla dostaw gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych.

Ministerstwo Finansów informuje, że odwrotne obciążenie VAT będzie stosowane do giełdowych transakcji dotyczących gazu, energii i uprawnień do emisji CO2. Nowe przepisy w tym zakresie mają charakter przepisów epizodycznych i będą obowiązywać od 1 kwietnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r.

Naczelnicy urzędów celno-skarbowych będą mogli żądać blokady rachunków bankowych – wynika z projektu rozporządzenia, który 14 listopada 2022 r. został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Podatnicy VAT nauczeni doświadczeniem lat 2004-2014 pytają, które to nowe przepisy tego podatku są również nową pułapką na naiwnych zastawioną po to, aby ktoś na nich zarobił. Tym kimś nie jest bynajmniej budżet, lecz „międzynarodowi inwestorzy” dla których być może napisano te przepisy.

Pytanie zadane w tytule niniejszego artykułu zostało wielokrotnie zadawane w czasie debat naukowych także przez praktyków a (prywatnie) również przez niektórych sędziów. Plagą wspólnotowej wersji podatku od towarów i usług są – obrazowo mówiąc - przebierańcy, zwani również (dla ocieplenia wizerunku) „podmiotami optymalizacyjnymi”, które udają podatników tego podatku. Po co? Aby uzyskać (dla siebie lub dla innych) szeroką paletę korzyści podatkowych, w tym zwłaszcza otrzymać nienależne zwroty tego podatku.

Grupy VAT. W projekcie obszernej ustawy nowelizacyjnej, wprowadzającej Polski Ład podatkowy, pojawiły się również zmiany w podatku od towarów i usług, które dotyczą tzw. grupy VAT, czyli podatnika grupowego. Zdaniem prof. dr hab. Witolda Modzelewskiego konstrukcja grup VAT może posłużyć nieuczciwym podatnikom jako jeden ze sposobów unikania opodatkowania VAT i wyłudzania zwrotów tego podatku.

Przepisy ustawy o VAT od 2017 r. obligowały podatników do rozliczania kwot VAT należnego i VAT naliczonego z tytułu WNT w odrębnych okresach rozliczeniowych (w tzw. „szyku rozstawnym”), w przypadku gdy transakcja nie została rozliczona przed upływem 3 miesięcy po upływie miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Po ponad czterech latach stosowania niekorzystnych przepisów, zapadł długo wyczekiwany wyrok TSUE (z 18 marca 2021 r. sygn. akt C-895/19), w którym stwierdzono, że wymogi prawa krajowego w tym zakresie są niezgodne z przepisami prawa unijnego. Co szczególnie istotne, orzeczenie europejskiego Trybunału otworzyło podatnikom drogę do składania wniosków o nadpłatę i odzyskanie nienależnie zapłaconych odsetek.

Niektórzy podatnicy mają wątpliwości, jak powinni rozliczyć w VAT transakcję z odwrotnym obciążeniem, skoro przepisy dotyczące mechanizmu odwrotnego obciążenia w VAT przestały obowiązywać 1 listopada 2019 r. Obecnie może się zdarzyć, że podatnik otrzymał od kontrahenta fakturę z dopiskiem "odwrotne obciążenie" po 1 listopada 2019 r., podczas gdy przedmiotowa transakcja, do której odnosi się faktura miała miejsce przed 1 listopada 2019 r. Jak w takiej sytuacji podatnik powinien rozliczyć daną transakcję?

Osiem osób usłyszało zarzuty działania w gangu, który obracając złotem za pośrednictwem znanej spółki giełdowej wyłudzał podatek VAT. Wśród podejrzanych jest prezes i wiceprezes spółki. Straty Skarbu Państwa wniosły ponad 34 miliony złotych – przekazała PAP we wtorek Prokuratura Regionalna w Warszawie.

Porozumienie pomiędzy Szefem Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) i Federalnym Ministerstwem Finansów Republiki Federalnej Niemiec, zawarte 24 lipca 2020 r., dotyczy bezpośredniej transgranicznej wymiany informacji w zakresie podatku VAT. Ma ono umożliwić szybszą wymianę informacji pomiędzy administracjami podatkowymi obu krajów i przyczynić się do zwiększenia skuteczności zwalczania oszustw w podatku VAT.

Podatnicy podatku od towarów i usług, którzy po roku 2004 nieświadomie dali się uwikłać w oszustwa w tym podatku, powoli ale skutecznie tracą już wszelką nadzieję. Co prawda istotna część spraw uległa przedawnieniu, ale to kiepska pociecha dla tych, którym terminy zawieszono lub przerwano (toczą się jeszcze sprawy sprzed nawet dziesięciu lat) – pisze profesor Witold Modzelewski.

Każdy podatnik (a nawet osoba niebędąca podatnikiem), który zauważy naruszenie prawa podatkowego, czy prawa celnego, zetknie się z nieuczciwym urzędnikiem skarbowym, czy po prostu został źle potraktowany przez funkcjonariusza Krajowej Administracji Skarbowej - może te fakty zgłosić za pomocą Krajowego Telefonu Interwencyjnego Krajowej Administracji Skarbowej. Co istotne, zgłoszenia są anonimowe.

W dniu 17 lipca 2019 r. odbyło się posiedzenie sejmowej Komisji Finansów Publicznych w sprawie zmian w ustawie o podatku od towarów i usług w zakresie wprowadzenia obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności (MPP), który od 1 listopada 2019 r. zastąpi obowiązujący obecnie mechanizm odwrotnego obciążenia. Tym samym procedura odwrotnego obciążenia przestanie funkcjonować.

Od 1 listopada 2019 r. zmieni się m.in. sposób rozliczenia transakcji w związku z likwidacją odwrotnego obciążenia w transakcjach krajowych i zastąpienia go mechanizmem podzielonej płatności. Istotne jest to, że niektóre transakcje rozpoczęte jeszcze przed 1 listopada 2019 r. i objęte dotychczas odwrotnym obciążeniem mogą być na mocy przepisów przejściowych rozliczane na starych zasadach także po 1 listopada 2019 r.

Jaki wpływ na wzrost dochodów z VAT miały odwrotne obciążenie, solidarna odpowiedzialność i jednolity plik kontrolny – ocenia profesor Witold Modzelewski.

Sejmowa komisja śledcza do spraw podatku VAT przyjęła raport końcowy ze swych prac. Wskazuje on na rozszczelnienie systemu podatkowego w latach 2007-2015.

W przypadku naruszenia prawa podatkowego poprzez niezastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia przez wystawcę faktury (sprzedającego), skutkującego szkodą po stronie kontrahenta, ma on prawo do odszkodowania na gruncie prawa cywilnego.

Fiskus wydał interpretację podatkową w bardzo aktualnej obecnie sprawie, czyli w zakresie rozliczenia odwrotnego obciążenia w przypadku projektów dotyczących Odnawialnych Źródeł Energii (OZE), takich jak montaż instalacji fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych, pomp ciepła. Warto się z nią zapoznać, gdyż gminy mają wątpliwości w zakresie prawa do odliczenia czy też obowiązku opodatkowania dotacji.

Mechanizm podzielonej płatności (split payment) funkcjonuje od lipca 2018 r. Do tej pory działał na zasadzie dobrowolności, wkrótce jednak stanie się obowiązkowy dla niektórych branż. Warto mieć na uwadze, że niedopełnienie nowych obowiązków będzie wiązało się z sankcjami.

Rzecznik Prasowy Ministra Finansów Paweł Jurek ostrzega, że pocztą elektroniczną rozsyłane są fałszywe wiadomości, których autor podszywa się pod Krajową Administrację Skarbową (KAS), a podane w takiej korespondencji numery rachunków bankowych nie należą do urzędów skarbowych. Rzecznik informuje, że urzędy skarbowe nie wysyłają e-maili z wezwaniem do zapłaty zaległego podatku.

Polski system podzielonej płatności jest obecnie najnowocześniejszym systemem w Europie - mówi w wywiadzie dla infor.pl Zbigniew Makowski, zastępca dyrektora Departamentu Podatku od Towarów i Usług w Ministerstwie Finansów. Od 1 listopada 2019 r. wchodzą w życie przepisy wprowadzające do niektórych branż obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności w miejsce odwrotnego obciążenia i (częściowo) odpowiedzialności podatkowej nabywcy.

Dotychczas stosowanie mechanizmu podzielonej płatności (split payment) przez podatników było dobrowolne. Natomiast już od września 2019 roku ustawodawca wprowadza zmiany w tym zakresie. Split payment stanie się obowiązkowy dla niektórych podatników. Czy zastąpi odwrotne obciążenie?

Po prawie pięciu miesiącach od wydania decyzji wykonawczej Rady, zezwalającej na wprowadzenie obowiązkowej podzielonej płatności, wreszcie pojawił się w Sejmie projekt ustawy implementującej to rozwiązanie. Przypomnę, że decyzja Rady zezwala na jego wprowadzenie już od marca br.: tymczasem projekt ustawy (druk sejmowy nr 3602) odracza termin wprowadzenia formalnie na wrzesień, a tak naprawdę to na październik 2019 r. W jaki sposób? Za chwilę wyjaśnię.

Rząd przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, który zakłada wprowadzenie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności (split payment) w niektórych branżach. Ustawa ma wejść w życie 1 września 2019 r.

Ministerstwo Finansów przygotowało rewolucję w stosowanych obecnie przez ponad pół miliona firm metodach rozliczania VAT. Od 1 września br. odwrotne obciążenie i solidarna odpowiedzialność zostanie zastąpiona obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności (split payment). Zdaniem ekspertów, jest to kolejna próba przerzucenia dodatkowych kosztów „uszczelniania” systemu VAT na przedsiębiorców.

Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wprowadza nowe rozwiązanie służące ochronie interesów uczciwie działających podmiotów - Program Ostrzegania Przedsiębiorców (POP). Celem programu jest zabezpieczenie przedsiębiorców przed nieświadomym uczestnictwem w oszustwie podatkowym tzw. karuzeli podatkowej.

Ministerstwo Finansów będzie ostrzegało (w formie zwykłych listów) firmy zagrożone nieświadomym udziałem w karuzeli VAT - zapowiedział 7 maja 2019 r. wiceminister finansów, zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej Paweł Cybulski. "Przewidujemy, że w ciągu kilku tygodni przedsiębiorcy powinni zacząć otrzymywać takie informacje" - wyjaśnił Cybulski.

Szef sejmowej komisji śledczej ds. VAT Marcin Horała zapowiedział, że raport z prac komisji ukaże się pod koniec lipca 2019 roku. Komisja ds. VAT została powołana na początku lipca ubiegłego roku.

Przepisy niedawno wprowadzone do prawa podatkowego pozwalają fiskusowi na blokowanie rachunków bankowych przedsiębiorców. Tym samy pozbawiając ich dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunkach. Wystarczy, że Szef Krajowej Administracji Skarbowej uzna, że istnieje ryzyko ich wykorzystania do wyłudzeń skarbowych.

Po wielomiesięcznym oczekiwaniu w połowie lutego 2019 roku Rada UE wyraziła zgodę na wprowadzenie w Polsce obowiązkowej podzielonej płatności w podatku VAT na długa listę „wrażliwych” towarów i usług, czyli głównie tych, które od lat korzystają z przywileju „odwrotnego obciążenia”.

Ustawodawca uzyskał zgodę Komisji Europejskiej na wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności w VAT jako obowiązkowego. Obowiązkowy split payment obejmie branże, które są szczególnie narażone na nadużycia w VAT. Nowe regulacje mają wejść w życie od stycznia 2020 r.

W związku ze stale pogłębiającą się wiedzą w zakresie tzw. agresywnej optymalizacji podatku od towarów i usług, warto bliżej omówić sposób na wyłudzenie zwrotu tego podatku poprzez wnoszenie aportu. Pod tym pojęciem rozumiemy wkład niepieniężny wniesiony do spółki handlowej przez udziałowca lub wspólnika. W momencie wniesienia aportu wszelkie prawa własności zostają przeniesione na spółkę.

Zakres odwróconego obciążenia w VAT ulegnie rozszerzeniu o takie towary jak: sztaby, pręty, kształtowniki, blachy, folie z takich metali jak: nikiel, aluminium, ołów, cynk, cyna, blachy i folie z miedzi. W przypadku natomiast odpowiedzialności solidarnej zakres zostanie rozszerzony o m.in. rury, przewody rurowe, łączniki z takich metali jak: miedź, nikiel, aluminium, ołów, cynk, cyna.

Resort finansów, ogłaszając wzór informacji MDR-3, która służy ujawnieniu faktu stosowania przez podatnika schematów podatkowych, a zwłaszcza zaraportowania korzyści, które ów schemat mu daje, zrobił gigantycznego psikusa potężnemu lobby biznesowo-doradczo-medialnemu, które od lat zdominowało tzw. narrację w podatku od towarów i usług. W jaki sposób?

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa monitorują publikowane w Internecie ogłoszenia dotyczące sprzedaży kosztów firmowych. Wykorzystanie danych z JPK_VAT i STIR pozwala na wykrywane tzw. pustych faktur.

Ministerstwo Finansów uważa, że wprowadzone w Polsce rozwiązania uszczelniające VAT istotnie minimalizują ryzyko dla polskiego systemu podatkowego, które może się pojawić po wprowadzeniu tzw. odwróconego obciążenia w VAT w Czechach.

Przed komisją śledczą do spraw wyłudzeń VAT-u i akcyzy zgodnym chórem lobbyści (nieukrywający swojej roli), jak i kryptolobbyści, którzy swego czasu byli wysokimi i trochę niższymi funkcjonariuszami publicznymi, bronią tzw. odwrotnego obciążenia w podatku od towarów i usług. Wciskają posłom kit, że ten przywilej „uszczelnia VAT”, mimo że bezspornie przyczynił się do spadku dochodów budżetowych, co potwierdzają wszystkie dane (krajowe i międzynarodowe).

23 stycznia 2019 r. Komisja Europejska opublikowała projekt decyzji derogacyjnej, która zezwala Polsce na stosowanie obowiązkowego mechanizmu split payment (podzielonej płatności) w VAT w okresie od 1 marca 2019 r. do 28 lutego 2022 r. Obowiązkowy split payment ma być stosowany do niektórych grup towarów i usług wymienionych w załączniku do tej decyzji.

Likwidacja „odwrotnego obciążenia” i wprowadzenie obowiązkowej podzielonej płatności może w 2019 roku zwiększyć dochody z VAT-u nawet do 190 mld zł – pisze profesor Witold Modzelewski.

Zmiana klasyfikacji PKWiU na CN oznacza rozszerzenie zakresu odwrotnego obciążenia i solidarnej odpowiedzialności w VAT. Wszystkie odpady złomu i surowców wtórnych będą objęte odwrotnym obciążeniem, a wszystkie artykuły z żeliwa lub stali solidarną odpowiedzialnością.

Gdy sprzedaż objęta odwrotnym obciążeniem zostanie zaewidencjonowana na kasie rejestrującej, sposób jej zapisu w JPK_VAT i deklaracji zależy od tego, czy sprzedawca znał od początku status kupującego. Jeśli nie i naliczył VAT, to późniejsze spełnienie warunków do objęcia sprzedaży mechanizmem odwrotnego obciążenia wymaga skorygowania kwoty podatku wykazanego na paragonie fiskalnym i dokonania w związku z tym zwrotu części należności odpowiadającej kwocie podatku. W tym celu należy dokonać odpowiednich zapisów w ewidencji. Na wartości wynikające z tak skorygowanego paragonu należało wystawić fakturę oznaczoną wyrazami „odwrotne obciążenie”.

Kiedy świadczona przez podatnika usługa kompleksowa stanowi świadczenie, podlegające w całości opodatkowaniu jedną stawką VAT? A kiedy należy rozdzielać usługi na odrębne czynności, opodatkowane różnymi stawkami VAT? W celu te pytania może być wystąpienie o wiążącą interpretację prawa podatkowego.

Rozwój gospodarczy powoduje, że coraz częściej polscy przedsiębiorcy nabywają towary od zagranicznych kontrahentów. Część z nich decyduje się na złożenie wniosku o rejestracje jako czynny podatnik VAT, w międzyczasie dalej współpracując z polskimi podmiotami gospodarczymi. Powstaje pytanie o moment, w którym możemy mówić o faktycznie zarejestrowanym podatniku VAT i w jaki sposób rozliczać takie transakcje. Sprawy nie ułatwiają niejasne w tym zakresie przepisy.

Według raportu Instytutu Studiów Podatkowych w latach 2008-2015 administracja skarbowa ewidentnie przymykała oko na gigantyczny rabunek dochodów podatkowych, który łącznie możemy oszacować co najmniej 400 mld zł - mówił w poniedziałek wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Finansów Publicznych Janusz Szewczak. 400 mld zł straty na podatkach w latach 2008-15 to bardzo ostrożny szacunek (bez uwzględnienia CIT) - powiedział PAP prof. Witold Modzelewski, szef Instytutu Studiów Podatkowych.

2 października 2018 r. ministrowie krajów członkowskich UE na spotkaniu w Luksemburgu przyjęli nowe unijne regulacje w sprawie VAT-u. Dotyczą m.in. walki z oszustwami podatkowymi i transakcji transgranicznych.

Przepisy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (SENT) skutecznie uderzyły w oszustów podatkowych m.in. z rynku paliw, czy oleju rzepakowego - ocenił Edward Komorowski z Ministerstwa Finansów. Od 1 października wchodzi w życie kolejna nowelizacja przepisów o monitoringu przewozów - SENT GEO. Oprócz zgłoszenia przewozu towarów wrażliwych KAS będzie otrzymywał dane z GPS o tym, jak ten transport się odbywa.

Podwykonawcy w branży budowlanej, którzy stosują odwrotne obciążenie, skorzystają na wprowadzeniu obowiązkowego split paymentu od 1 stycznia 2019 r., bo nie będą musieli występować o zwroty podatku VAT. Stracą natomiast nabywcy ich usług, czyli główni wykonawcy.

Co do zasady podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT jest sprzedawca, który dostarcza towar bądź świadczy usługę. W mechanizmie odwrotnego obciążenia obowiązek ten przechodzi na nabywcę towaru lub usługi. Jak mechanizm odwrotnego obciążenia wyglądać będzie w sytuacji, gdy jedną ze stron transakcji jest inwestor zastępczy?

24 lipca 2018 r. odbyło się pierwsze posiedzenie sejmowej komisji śledczej ds. nieprawidłowości w VAT. Podczas tego inauguracyjnego posiedzenia m.in. złożono pierwsze wnioski dowodowe oraz przyjęto roboczą definicję luki podatkowej w VAT. Przewodniczący komisji, Marcin Horała z PiS poinformował, że następne posiedzenie zaplanowano na drugą połowę sierpnia.

Wyłudzanie podatków, Odwrotne obciążenie VAT (reverse charge)

Urojona podmiotowość podatników - skutki prawne. Błędne przekonanie, czy świadome oszustwo?

Czasowe odwrotne obciążenie VAT dla transakcji giełdowych

Odwrotne obciążenie VAT - zmiany od 1 kwietnia 2023 r.

Blokada rachunków bankowych - uprawnienia naczelników urzędów celno-skarbowych

VAT – kolejne pułapki na podatników

Czy podmiot, który udaje podatnika, lecz nie będący firmantem, powinien zapłacić nieistniejący przecież podatek?

Grupy VAT będą służyć ucieczce od opodatkowania

Odzyskanie zapłaconych odsetek od VAT po wyroku TSUE ws. WNT i importu usług

Faktura z odwrotnym obciążeniem otrzymana po 1 listopada 2019 r. - rozliczenie VAT

Jak spółka giełdowa wyłudzała VAT przy pomocy sztabek złota

Zwalczanie oszustw w VAT - porozumienie o współpracy Polska-Niemcy

Podatnicy VAT płacą kilkakrotnie za udział w „optymalizacji” podatkowej

Anonimowy donos do urzędu skarbowego - Krajowy Telefon Interwencyjny KAS

Koniec procedury odwrotnego obciążenia w VAT

Zmiany w VAT od 1 listopada 2019 r. - rozliczenia w okresie przejściowym

Czemu nie zawdzięczamy uszczelnienia VAT?

Raport końcowy komisji ds. VAT

Odszkodowanie za niezastosowanie odwrotnego obciążenia

Rozliczanie dotacji na OZE - mechanizm odwrotnego obciążenia

Obligatoryjny split payment - obowiązki i sankcje

Krążą fałszywe e-maile z wezwaniem do zapłaty zaległego VAT

Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności w VAT od 1 listopada 2019 r.

Obowiązkowy split payment a odwrotne obciążenie

Kto napisał przepis przejściowy zachowujący odwrócony VAT po 1 września 2019 r.?

Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności (split payment) od 1 września 2019 r.

Obowiązkowa podzielona płatność - koszty kontroli systemu VAT poniosą przedsiębiorcy

Program Ostrzegania Przedsiębiorców (POP) przed oszustwami w VAT

Ministerstwo Finansów ostrzeże podatnika przed nieświadomym udziałem w karuzeli VAT

Raport komisji śledczej ds. VAT ukaże się pod koniec lipca

Kiedy fiskus może zablokować rachunek bankowy przedsiębiorcy

Obowiązkowa podzielona płatność z poślizgiem - lobby „odwrotnego obciążenia” wciąż rządzi VAT-em

Split payment – zmiany od stycznia 2020 r.

„Bezpieczny” sposób na wyłudzenie VAT: tym razem przy pomocy aportu nieruchomości

Szerszy zakres odwróconego obciążenia i solidarnej odpowiedzialności w VAT

Odwrotne obciążenie w VAT to podlegający raportowaniu SCHEMAT PODATKOWY, czyli sposób na ucieczkę od opodatkowania

„Sprzedam koszty VAT - sprzedam faktury” - MF ostrzega

Uszczelnienia VAT w Polsce zmniejszają ryzyko związane z odwróconym VAT w Czechach

„Odwrotne obciążenie” zwiększyło wyłudzenia zwrotów VAT

Obowiązkowy split payment w Polsce od 1 marca 2019 r. do 28 lutego 2022 r.?

Obowiązkowa podzielona płatność zamiast odwrotnego obciążenia zwiększy dochody z VAT

Rozszerzenie zakresu odwrotnego obciążenia i solidarnej odpowiedzialności w VAT

Jak wystawić fakturę do paragonu fiskalnego, dokumentuącego sprzedaż objętą odwrotnym obciążeniem

Usługi kompleksowe a stawka VAT

Moment rejestracji Spółki zagranicznej jako podatnika VAT w Polsce, a odwrotne obciążenie przy dostawie towarów

Straty podatkowe w latach 2008-2015 w Polsce - co najmniej 400 mld zł

Zmiany w unijnym VAT

Przepisy o SENT skutecznie uderzyły w oszustów podatkowych

Obowiązkowy split payment w usługach budowlanych od 1 stycznia 2019 r.

Odwrotne obciążenie VAT - inwestor zastępczy przy usługach budowlanych

Sejmowa komisja śledcza ds. VAT rozpoczęła prace