VAT - rozliczanie, Akcyza

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

Ministerstwo Finansów dość wolno prowadzi prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o VAT dotyczącą wdrożenia obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Od listopada zeszłego roku - kiedy to zakończyły się konsultacje projektu - nie widać żadnych postępów. Jeden z posłów zapytał ministra finansów o aktualny harmonogram prac legislacyjnych w tym zakresie a także czy minister ma zamiar przesunięcia terminów wejścia w życie obowiązkowego KSeF? W dniu 31 marca 2025 r. minister finansów odpowiedział na te pytania.

Od 1 kwietnia 2021 r. zmiana przepisów Prawa energetycznego oraz o energii odnawialnych wprowadziła nowe, mniej korzystne zasady rozliczania się prosumentów z dostawcą energii z sieci energetycznej. System net bilingu zastąpił net metering (który w okresie przejściowym jest dostępny dla wcześniej podłączonych użytkowników). Dodatkowo, dla prosumentów będących podatnikami VAT oznacza to opodatkowanie tym podatkiem energii wprowadzanej do sieci. Do dziś nie do końca wiadomo na jakich zasadach, a Krajowa Informacja Skarbowa robi wszystko by tak pozostało, czego doskonałym przykładem jest interpretacja indywidualna z 22 listopada 2024 r., znak: 0113-KDIPT1-1.4012.686.2024.1.WL.

Odpowiedzialność podatników VAT za „puste” lub nierzetelne faktury wywołuje od dłuższego czasu spore kontrowersje, szczególnie gdy wystawcą był pracownik. Po korzystnym wyroku TSUE pracodawca może uwolnić się od obowiązku zapłaty VAT wynikającego z faktur wystawionych przez nieuczciwych pracowników. Wymaga to jednak od niego dochowania należytej staranności przy kontrolowaniu poczynań pracowników. NSA w wyroku z 3 września 2024 r. (sygn. akt I FSK 1212/18) uznał, że pracodawca nie dochował staranności, skoro proceder trwał przez dłuższy okres (ponad 3 lata).

Minister Finansów od 1 kwietnia 2025 r. wprowadza dwa nowe wzory deklaracji VAT. Mają to być VAT-8 (wersja 12) i VAT-9M (wersja 11). Opublikowano już rozporządzenie określające nowe wzory tych formularzy. Co się zmieni?

Osoba prowadząca spółkę A z siedzibą w Holandii, będąca czynnym podatnikiem VAT UE w Holandii, ale zarejestrowana też do VAT UE w Polsce, zleca polskiej firmie B (produkcyjnej) wykonanie mebli. Polski kontrahent B, aby ograniczyć koszty transportu, dokonuje dostawy za pośrednictwem firm transportowych bezpośrednio do C (trzeciego podmiotu) w Unii, ale też do C1 – poza Unię. Firma B wystawi fakturę dla firmy A z 23% VAT za dostawę mebli (i doliczy też koszt usługi transportu), z jej polskim numerem VAT. Firma A rozliczy transakcję netto w Holandii z uwzględnieniem odpowiedniej stawki VAT, a VAT naliczony odlicza w Polsce. Czy tak powinna wyglądać taka transakcja?

Nadchodzi drastyczna podwyżka podatków na e-papierosy i podgrzewacze tytoniu! Eksperci alarmują: nowe przepisy mogą doprowadzić do podwójnego opodatkowania i wzrostu cen nawet o 80 zł na sztukę. Legalny rynek stanie się nieopłacalny, a palacze mogą masowo wrócić do tradycyjnych papierosów lub sięgnąć po produkty z szarej strefy.

Jednym z głównych wyzwań przy imporcie alkoholu jest kwestia dokumentacji i formalności celnych. – Import towarów akcyzowych wymaga kompleksowego podejścia i znajomości wielu systemów. Kluczowe jest właściwe przygotowanie dokumentacji już na etapie jego planowania – podkreśla Joanna Porath, prezeska agencji celnej AC Porath. Akcyza wymaga rejestracji w innych systemach niż standardowe zgłoszenia celne. Konieczny warunek to dostarczenie alkoholu bezpiecznie zapakowanego w skrzynie lub palety. Kluczowym aktem prawnym regulującym zasady opodatkowania napojów alkoholowych jest ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

W 2025 r. wzrośnie stawka akcyzy na wysokoprocentowy alkohol. Oczywiste jest, że spowoduje to wzrost cen alkoholu w sklepach. Fakt wysokiej stawki na alkohol w Polsce może oznaczać dwa scenariusze: spadek spożycia alkoholu lub ożywienie szarej strefy. Spadek spożycia będzie aspektem pozytywnym, natomiast wzrost szarej strefy już nie.

Ministerstwo Finansów planuje rekordowe podwyżki akcyzy od marca 2025 roku: papierosy +25%, tytoń +38%, e-papierosy +50-75%. MF chce w ten sposób walczyć z nałogiem tytoniowym a także zmniejszyć różnicę cen w porównaniu do innych państw UE. Bo polskie wyroby tytoniowe są jednymi z najtańszych w Europie. Więcej osób uwolni się od nałogu trzymając się za kieszeń?

Rząd chce wprowadzić drastyczne podwyżki akcyzy na wyroby tytoniowe. Ich skala ma być kilkukrotnie większa, niż zakładała mapa akcyzowa. Już w 20225 r. akcyza na wyroby tytoniowe ma wzrosnąć: o 25 proc. na papierosy, o 38 proc. na tytoń do palenia oraz o 50 proc. na wkłady do podgrzewaczy tytoniu. Będzie podwyżka również płynów do e-papierosów, na które w 2025 r. akcyza wzrośnie aż o 75 proc.

Aktualnie w obrocie gospodarczym często można się spotkać z różnego rodzaju kartami przedpłaconymi. Jak takie karty przedpłacone należy rozliczać dla celów VAT? Czy może tak samo jak bony (towarowe i usługowe)? A także czy niewykorzystane środki na kartach przedpłaconych należy opodatkować VAT?

W razie sporu co do rozliczeń związanych z realizacją inwestycji, strony umowy o roboty budowlane często zawierają ugody sądowe i mediacyjne. Choć rozwiązanie to jest relatywnie szybkie i skuteczne, to w praktyce często bywa źródłem kolejnych nieporozumień pomiędzy inwestorem a wykonawcą. Dotyczą one ewentualnych skutków VAT płatności uzgodnionej w wyniku zawartej ugody. Zasadnicza wątpliwość sprowadza się do pytania – czy tego typu płatności podlegają opodatkowaniu VAT?

Kolejnym obowiązkiem, na który warto zwrócić uwagę w związku z wytwarzaniem energii elektrycznej z własnych paneli fotowoltaicznych jest konieczność dokonywania zgłoszenia rejestracyjnego przez podatników podatku akcyzowego. Kto jest zwolniony z obowiązku rejestracji w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych (CRPA)?

Komentarz prezes Magdaleny Zielińskiej Związku Pracodawców Polskiej Rady Winiarstwa.

Status podatnika akcyzy nie jest zależny od posiadania statusu przedsiębiorcy. Również osoby prywatne mogą być podatnikami akcyzy jeżeli wykonują czynności opodatkowane w tym zużycie energii elektrycznej (art. 9 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku akcyzowym).

Od 20 maja 2024 r. katalog wyrobów tytoniowych objętych systemem Track&Trace zostanie rozszerzony m.in. o pozostałe wyroby tytoniowe niebędące wyrobami akcyzowymi np. tytoń do żucia, tytoń do nosa.

Podatku od pierwszej rejestracji aut osobowych to jeden z tzw. kamieni milowych w ramach KPO. Okazuje się, że ministerstwo klimatu planuje, by podatek od rejestracji aut stał się częścią akcyzy płaconej przy pierwszej rejestracji, w taki sposób, aby dla większości użytkowników zmiana była neutralna. 

Ministerstwo Finansów chce zmienić od 2025 roku przepisy ustawy o podatku akcyzowym w zakresie saszetek nikotynowych. W komunikacie z 18 marca 2024 r. MF przedstawiło propozycje zmian. Resort zaprasza zainteresowanych tymi zmianami na spotkanie w celu uzgodnienia treści tej nowelizacji.

Należy wprowadzić przepis prawa o charakterze uściślającym, który w art. 29a ustawy o VAT dotyczącego podstawy opodatkowania, oraz w art. 86 ustawy o VAT wprowadzi uprawnienie do rozliczania w czasie ujemnego podatku należnego oraz nakaz takiego rozliczania ujemnego podatku naliczonego – postuluje prof. dr hab. Witold Modzelewski

Jak należy złożyć wniosek o zwrot akcyzy za paliwo rolnicze, gdy rolnik posiada użytki rolne w kilku gminach?

W deklaracji JPK_V7 za styczeń 2024 r. podatnicy, którzy stosowali proporcję lub preproporcję albo zmienili przeznaczenie środków, mają obowiązek wykazać kwotę korekty rocznej za 2023 r. Ustalając proporcję ostateczną i kwotę korekty, pierwszy raz zastosują nowe regulacje w tym zakresie, które obowiązują od 1 lipca 2023 r., tzn. w niektórych przypadkach mogą zrezygnować z korekty rocznej i na nowych zasadach będą ustalać, że proporcja wynosi 100%.

Jeżeli zakup jest związany tylko częściowo z czynnościami opodatkowanymi, podatek naliczony określa się według udziału procentowego. Z taką sytuacją mamy do czynienia przy budowie obiektu przeznaczonego częściowo na cele prywatne podatnika, a częściowo do działalności. Odliczenie może być wówczas realizowane w proporcji, w jakiej nabywane towary lub usługi są wykorzystywane na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze w 2024 roku. Rolnicy dostaną 1,46 zł zwrotu akcyzy od każdego litra wykorzystanego do produkcji rolnej oleju napędowego - przewiduje opublikowany projekt rozporządzenia Rady Ministrów w tej sprawie.

Zbliża się koniec roku a wraz z nim kolejne rozliczenie i zamknięcie roku podatkowego. I w tym roku nie obędzie się bez zmian, które wpłyną na sposób zamknięcia roku ubiegłego. Nowelizacja ustawy o VAT z 26 maja 2023 r. zwana potocznie "SLIM VAT 3" została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 5 czerwca 2023 poz.1059 weszła w życie 1 lipca 2023 r. Nowelizacja ta wprowadziła kolejne zmiany, które z założenia mają uprościć system podatku VAT. Zmiany, które dotyczą między innymi sprzedaży mieszanej i prewspółczynnika odliczenia VAT będą miały zastosowanie od 01 stycznia 2024 i będą obowiązywały za cały rok 2023.