Postępowanie podatkowe

W praktyce bywa, że forma przesyłania danych między organem podatkowym a podatnikiem nie jest ściśle określona, co wywołuje konkretne problemy z dostarczeniem dokumentacji podatkowej. W jednym z orzeczeń NSA uznał, że w przypadku gdy w wezwaniu organ nie zastrzegł papierowej formy żądanych dokumentów, podatnik ma możliwość zadośćuczynienia wezwaniu organu podatkowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych.

Skarga pauliańska jest dopuszczalna w postępowaniach podatkowych - tak orzekł Trybunał Konstytucyjny. Orzeczenie to może wywołać stan niepewności po stronie nabywców m.in. nieruchomości.

Przedsiębiorca powinien orientować się w przepisach regulujących podejmowane przez niego działania gospodarcze, a w szczególności uważać przy wykonywaniu obowiązków skarbowych. Co jednak w przypadku gdy przedsiębiorca, świadomie bądź nieświadomie, uszczupli lub choćby narazi na uszczuplenie należności publicznoprawne?

Naczelny Sąd Administracyjny twierdzi konsekwentnie, że dla ustalenia, czy skutek decyzji w postaci określenia zobowiązania podatkowego nastąpił przed upływem terminu przedawnienia, istotna jest data doręczenia decyzji, a nie jej wydania. Niestety, organom podatkowym nadal zdarza się wydawać decyzje określające zobowiązanie podatkowe mimo upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale (podjętej w składzie 7 sędziów) 18 czerwca 2018 r. (sygn. akt I FPS 1/18) orzekł, że zawiadomienie podatnika na podstawie art. 70c Ordynacji podatkowej informujące, że z określonym co do daty dniem, „na skutek przesłanki z art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej” nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego podatnika za wskazany okres rozliczeniowy, jest wystarczające do stwierdzenia, że nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia tego zobowiązania na podstawie art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej.

Naczelny Sąd Administracyjny w kwietniu 2018 r. postanowieniem I FSK 1860/17 przedstawił do rozpoznania składowi siedmiu sędziów zagadnienie wykorzystywania przez organy skarbowe materiałów z podsłuchów rozmów w prowadzonych postępowaniach podatkowych. Temat ten budzi poważne wątpliwości, bowiem wykorzystanie tego typu materiału dowodowego w postępowaniu podatkowym prowadzonym np. w zakresie przestępstwa karuzelowego, powinno jednoznacznie wskazywać, że materiały te zostały zgromadzone w sposób legalny.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania podatkowego i orzekanie o wysokości straty w podatku dochodowym od osób prawnych za rok podatkowy, w którym została ona poniesiona, w sytuacji gdy upłynął termin przedawnienia zobowiązania podatkowego za ten rok.

Pełnomocnika może ustanowić osoba niebędąca stroną, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu karnym czy karnym skarbowym. Świadek może to zrobić w sytuacji, w której nie dysponuje wystarczającą wiedzą profesjonalną do obrony swych praw w toku składania zeznań, a taka obrona jest konieczna ze względu na okoliczności.

W trakcie toczącego się postępowania podatkowego strona postępowania jak również jej pełnomocnik mają prawo brać udział w przesłuchaniu świadka. Uprawnienie to daje możliwość zadawania pytań. Aby jednak zadawać je prawidłowo, należy uważnie śledzić sposób prowadzenia przesłuchania oraz sporządzania protokołu.

Liczba uchyleń zaskarżonych decyzji, postanowień, interpretacji lub stwierdzeń ich nieważności przez sądy administracyjne z dnia 19 stycznia 2018 r. wynosi 12. Jeśli dodać do tego przychylenie się sądu do skargi na bezczynność dyrektora izby administracji skarbowej, to liczba ta wzrośnie do 13 przypadków orzeczeń o bezprawnych działaniach organów podatkowych w ciągu zaledwie jednego dnia roboczego.

Przepisy dotyczące wznowienia postępowania mają zastosowanie jedynie w przypadku decyzji ostatecznej, tj. takiej, od której nie przysługuje odwołanie w administracyjnym toku postępowania. Podatnik powinien dobrze zastanowić się, czy warto zaskarżyć decyzję do sądu, czy lepiej będzie wystąpić o wznowienie postępowania.

W przypadku braku zapłaty podatku następuje zazwyczaj wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez komornika skarbowego. Jak w takiej sytuacji ochronić swój majątek?

Rząd przygotował projekt zmian w Ordynacji podatkowej, który zakłada, że dowodami w postępowaniu podatkowym będą również dokumenty zgromadzone w toku działalności analitycznej Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Projekt, nad którym obecnie pracuje Sejm, zmienia też przepisy dotyczące wydawania zaświadczeń.

Obowiązująca w większości państw demokratycznych, w tym także w Polsce zasada dwuinstancyjności gwarantuje podmiotom możliwość odwołania się od decyzji czy też wyroków do wyższej instancji. Reguła ta znajduje także zastosowanie w sprawach podatkowych. W jaki sposób można się odwołać od decyzji organów podatkowych?

Jak w każdym innym postępowaniu, przy postępowaniach podatkowych strony mają możliwość przedstawienia dowodów, które mają poprzeć ich stanowiska. Organy, przed którymi toczy się postępowanie dzięki przeprowadzonemu postępowaniu dowodowemu mają natomiast możliwość wydania sprawiedliwego werdyktu. Jakie dowody mogą zostać użyte w postępowaniu podatkowym?

Wysokość kary porządkowej w roku 2018 wynosić może maksymalnie 2800 zł. Kara nakładana jest przez organ podatkowy na stronę, pełnomocnika strony, świadka lub biegłego, którzy mimo prawidłowego wezwania organu m.in. bezzasadnie odmówili złożenia wyjaśnień, wydania opinii czy też okazania ksiąg podatkowych i dowodów księgowych.

Kiedy może zostać zawieszone postępowanie podatkowe? Jakie przyczyny mają na to wpływ? Niektóre przeszkody faktyczne lub prawne sprawiają, że prowadzenie postępowania podatkowego jest bezcelowe. Aby sprawa została rozpatrzona rzetelnie, najpierw trzeba przeszkody pokonać. Należy przy tym pamiętać o podstawowych zasadach postępowania, dotyczących m.in. informowania czy prowadzenia sprawy w sposób budzący zaufanie.

Co do zasady koszty postępowania przed organami podatkowymi ponosi Skarb Państwa, województwo, powiat lub gmina. Jest to norma ogólna, wywodząca się z dyspozycji art. 264 Ordynacji podatkowej, niedotycząca wszystkich, możliwych wydatków. Koszty, w większości nie są też zwracane z urzędu, ale na wniosek uczestnika postępowania.

Od 1 lipca 2016 r. można posługiwać się w postępowaniu podatkowym pełnomocnictwem ogólnym i uruchomiono Centralny Rejestr Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO). Podpowiadamy, jak wypełnić i złożyć do CRPO druk pełnomocnictwa ogólnego PPO-1.

W przypadku gdy kontrola prowadzona przez Urząd Kontroli Skarbowej (UKS) trwa dłużej niż sześć miesięcy, nie nalicza się odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych za okres od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego do dnia doręczenia decyzji. Znaczenie ma jednak to z jakiej przyczyny doszło do przewlekłości postępowania.

Aktualnie już 101 państw z całego świata zobowiązało się do automatycznej wymiany informacji podatkowych o właścicielach rachunków bankowych będących rezydentami podatkowymi innych państw. Jednak nie wszystkie państwa zgodziły się ujawnienie danych o klientach swoich banków i instytucji finansowych (np. USA).

Czynny udział w postępowaniu podatkowym należy do jednej z podstawowych zasad w przypadku prowadzonego postępowania podatkowego. W świetle przepisów zawartych w Ordynacji podatkowej organy podatkowe obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Co ta zasada oznacza w praktyce?

Złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji podatkowej, które skutkuje umorzeniem postępowania, możliwe jest także po wszczęciu postępowania karnego skarbowego.

Organ podatkowy może przywrócić termin na wniosek podatnika lub innego uczestnika postępowania podatkowego (zainteresowanego), jeżeli uprawdopodobni on, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Sam fakt choroby, poświadczony dokumentacją lekarską, nie wystarczy do takiego uprawdopodobnienia. Strona postępowania musi wykazać, że okoliczności choroby stanowią przeszkodę niemożliwą do przezwyciężenia, a zainteresowany wykazał należytą staranność w podjęciu działań mogących zapobiec uchybieniu terminu, przykładowo poprzez próby wyręczenia się inną osobą.

Postępowanie podatkowe przed organem pierwszej instancji kończy się wydaniem decyzji, która w przeważającej większości przypadków rozstrzyga sprawę co do istoty. Nie zawsze jednak strona zgadza się z tym rozstrzygnięciem, a ponieważ postępowanie jest dwuinstancyjne, od decyzji naczelnika urzędu skarbowego służy odwołanie do organ podatkowego wyższego stopnia - dyrektora izby skarbowej.

Organ podatkowy szacuje podstawę opodatkowania w przypadku, gdy dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na jej określenie, albo w ogóle brak jest ksiąg lub innych danych niezbędnych do określenia prawidłowej wysokości podatku.

Minister Finansów obwieszczeniem z 12 sierpnia 2016 r. w sprawie wysokości kwoty wymienionej w art. 41 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa (M.P. z 2016 r., poz. 797) ogłosił, że wartość poszczególnych rzeczy lub praw dla których może być ustanowiony zastaw skarbowy na rok 2017 wynosi 12.400 zł. Kwota ta kolejny rok nie ulegnie więc zmianie i pozostanie na tym samym poziomie, co w 2016 r.

Minister finansów obwieszczeniem z 12 sierpnia 2016 r. w sprawie wysokości kwoty wymienionej w art. 262 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa (M. P. z 2016 r., poz. 796 ) ustalił, że maksymalna wysokość kary porządkowej w roku 2017 wynosi 2.800 zł, czyli tyle samo co w 2016 roku.

Postępowanie podatkowe niejednokrotnie skutkuje określeniem zobowiązania podatkowego, dlatego bierne zdanie się na ustalenia organu może drogo kosztować. Żeby jednak skutecznie bronić swoich racji, warto wiedzieć czego należy się spodziewać.

Podatnicy nie mogą mylić postępowania podatkowego z postępowaniem kontrolnym. Są to odrębne postępowania, prowadzone przez inne organy i na podstawie innych ustaw.

Obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 13 sierpnia 2015 r. w sprawie wysokości kwoty wymienionej w art. 262 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa (M. P. z 2015 r., poz. 723) ogłoszono wysokość kary porządkowej w roku 2016 - 2.800 zł. Wysokość tej kary nie zmieni się wiec w przyszłym roku w porównaniu do 2015 roku. Zmienią się też od 1 stycznia 2016 r. niektóre przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące kar porządkowych.

Kiedy fiskus wszczyna w naszej sprawie postępowanie podatkowe, nie musimy pozostawać bierni. Podatnik ma prawo przedstawić własne dowody. Organ podatkowy z kolei nie uwzględni tylko tych, które będą powielały wykazane już tezy.

Przedsiębiorcę ignorującego wezwania fiskusa może spotkać kara porządkowa w wysokości do 2800 zł. Nie będzie ona dotyczyła każdego wezwania, a jedynie tych wysłanych do podatników, których rozliczenia są w toku postępowania podatkowego lub kontroli. Mogą ją też dostać inni uczestnicy postępowania. Ukarany ma 7 dni na złożenie zażalenia.

Od początku maja tego roku obowiązuje nowy wzór wezwania/zaproszenia do urzędu skarbowego. Nowy standard wzoru, jak zapewnia Ministerstwo Finansów, został opracowany z myślą o zapewnieniu podatnikom pełniejszej i bardziej przystępnej niż dotychczas informacji na temat wizyty w urzędzie skarbowym.

Nie można tłumaczyć nieodebrania maila od fiskusa jego przeoczeniem. Przy tradycyjnej formie korespondencji z urzędem skarbowym, jeśli podatnika nie było w domu czy w biurze, pismo urzędowe może trafić np. do sąsiada. W obu przypadkach po pewnym czasie pismo od fiskusa – nawet jeśli faktycznie nie zostało odebrane - uznaje się za doręczone.

W dniu 29 września 2014 r. NSA (w składzie całej Izby Finansowej) podjął uchwałę, zgodnie z którą po upływie terminu przedawnienia nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania podatkowego i orzekanie o wysokości zobowiązania podatkowego, które wygasło przez zapłatę. Uchwałę komentuje dla infor.pl Jacek Aninowski, doradca podatkowy, Dyrektor Generalny ds. Obsługi Postępowań w Instytucie Studiów Podatkowych.

Przedstawiamy komentarz dr Ireny Ożóg, minister ds. polityki podatkowej w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC, w zakresie projektowanej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w Ordynacji podatkowej.

Termin w postępowaniu podatkowym uważa się za zachowany jeśli przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora - Poczty Polskiej S.A. albo złożone w polskim urzędzie konsularnym. Czy nadanie pisma za pośrednictwem kuriera gwarantuje zachowanie terminu postępowania podatkowego?

22 sierpnia 2014 r. Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził tezę WSA w Warszawie, że osoba trzecia, którą została obciążona należnością podatkową podatnika ma prawo złożyć wniosek o umorzenie zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłatę prolongacyjną w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym.

Organy państwowe działają w oparciu o zasadę legalizmu, a zatem wszystkie podejmowane przez nie czynności muszą znajdować oparcie w przepisach prawa. Jeżeli postępowanie egzekucyjne wobec zobowiązanego nie zostało wszczęte przez uprawniony do tego organ, to nie doszło do skutecznego przerwania biegu przedawnienia, tak orzekł WSA w Białymstoku w wyroku z dnia 3 czerwca 2014 r.

Przygotowany przez Ministerstwo Finansów projekt nowelizacji ordynacji podatkowej z dnia 9 lipca 2014 roku niesie za sobą ponad 150 nowych regulacji.

Ministerstwo Finansów w projekcie (z 9 lipca 2014 r.) nowelizacji Ordynacji podatkowej proponuje nowe przepisy, które zmienią w dużym stopniu instytucję pełnomocnictwa w postępowaniach podatkowych. Nowelizacja przewiduje dodanie nowego rozdziału 3a, całkowicie poświęconego właśnie tej instytucji. Przede wszystkim, zgodnie z projektem zostaną wyróżnione trzy kategorie pełnomocników: ogólny, szczególny oraz do doręczeń.

Naczelny Sąd Administracyjny wydał ważny wyrok w zakresie wpływu przedawnienia zobowiązania podatkowego spółki na odpowiedzialność podatkową jej członka zarządu. Przedawnienie w tej sprawie nastąpiło już po prawidłowym doręczeniu decyzji członkowi zarządu.

Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić od 2015 roku zróżnicowanie stawek odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych. Podatnicy, którzy sami wykryją u siebie zaległość podatkową i niezwłocznie ją uiszczą, płacić będą niższe odsetki za zwłokę (50% stawki podstawowej). Natomiast ci podatnicy (dotyczyć to będzie tylko podatników VAT, akcyzy i dłużników celnych), u których zaległości zostaną wykryte przez organy podatkowe – zapłacą odsetki za zwłokę w wysokości 200% stawki podstawowej.

Decyzja określająca wysokość straty może zostać wydana tak długo, jak długo możliwa jest weryfikacja deklaracji za rok podatkowy, w którym strata ta została odliczona. Prawo do wydania decyzji określającej wysokość straty nie ulega przedawnieniu w rozumieniu art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, gdyż nie dotyczy zobowiązania podatkowego.

Ważnym dowodem w postępowaniu podatkowym bywają zeznania świadków. Tylko niektórzy świadkowie mają prawo odmówić składania zeznań. Takie prawo mają np. małżonkowie, rodzice i dzieci podatników, ale już nie osoby pozostające z podatnikami w związkach nieformalnych.

Trzeba mieć świadomość, że fiskus może skuteczne doręczyć pismo (np. decyzję podatkową, czy wezwanie z urzędu skarbowego) nawet pod nieobecność adresata.

Jeżeli podatnik lub osoba trzecia dostanie wezwanie z urzędu skarbowego do osobistego stawienia się w urzędzie, to z reguły powinien to zrobić. Nieuzasadnione niestawiennictwo podatnika na wezwanie organu podatkowego podlega w 2013 roku karze porządkowej do 2800 zł. Ale są sytuacje, które zwalniają osobę wezwaną z obowiązku pójścia do urzędu.

Zasadą jest, że koszty postępowania przed organami podatkowymi ponosi Skarb Państwa, województwo albo gmina. Jednak od tej zasady istnieje szereg wyjątków. Są sytuacje, że to podatnik musi pokryć te koszty.

Z chwilą wszczęcia postępowania podatkowego, a niekiedy również już na etapie dokumentowania określonych transakcji (czynności) u podatników mogą pojawiać się wątpliwości na kim spoczywa obowiązek tzw. „ciężaru dowodowego” w przypadku ewentualnego wszczęcia postępowania podatkowego.

Dokumentacja dla organu podatkowego w formie elektronicznej

Skarga pauliańska w postępowaniach podatkowych

Zarzut popełnienia przestępstwa skarbowego a przedawnienie

Decyzje określające zobowiązanie podatkowe a przedawnienie

Zawiadomienie o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego - uchwała NSA

Podsłuchy w postępowaniach podatkowych - 7 sędziów NSA oceni, czy są legalne

Postępowanie podatkowe a przedawnienie zobowiązania podatkowego

Ustanowienia pełnomocnika przez świadka w postępowaniu karnym i karnym skarbowym

Pełnomocnik w postępowaniu podatkowym - przesłuchanie świadka

Sądy orzekają o bezprawnych działaniach organów podatkowych

Kiedy możliwe jest wznowienie postępowania podatkowego?

Zajęcie majątku z powodu braku zapłaty podatku

Postępowanie podatkowe – dowodami będą analizy przygotowane przez KAS

Odwołanie od decyzji organu podatkowego

Jakie dowody są dopuszczalne w postępowaniu podatkowym?

Wysokość kary porządkowej nakładanej przez organ podatkowy w 2018 r.

Zawieszenie postępowania podatkowego – nowości

Kto ponosi koszty postępowania podatkowego?

Jak wypełnić druk pełnomocnictwa ogólnego PPO-1

Przewlekłość postępowania UKS a odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych

Polskie organy podatkowe mogą liczyć na informacje o podatnikach z banków z ponad stu państw

Zasady dotyczące czynnego udziału w postępowaniu podatkowym

Złożenie korekty deklaracji a umorzenie postępowania

Długotrwała choroba jako powód przywrócenia terminu w postępowaniu podatkowym

Odwołanie od decyzji w postępowaniu podatkowym

Określenie podstawy opodatkowania w drodze oszacowania w PIT

Zastaw skarbowy w 2017 roku - minimalna wartość rzeczy lub praw

Maksymalna wysokość kary porządkowej w 2017 roku

Co strona postępowania podatkowego wiedzieć powinna

Postępowanie podatkowe a postępowanie kontrolne - różnice

Kara porządkowa 2016 - wysokość i zmiana przepisów

Dowody zgłaszane przez podatnika w postępowaniu podatkowym

Kara porządkowa 2015 - do 2800 zł kary za ignorowanie wezwań fiskusa

Wzór wezwania do urzędu skarbowego

Mail lub list z urzędu skarbowego zawsze dociera do podatnika

Zapłata podatku a przedawnienie zobowiązania podatkowego

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania w Ordynacji podatkowej

Ryzyko niezachowania terminu w postępowaniu podatkowym a wysłanie pisma kurierem

Osoba trzecia może złożyć wniosek o umorzenie zaległości podatkowej

Czy bezprawne działanie urzędu skarbowego przerywa bieg przedawnienia?

Ordynacja podatkowa - zmiany 2015-2017

Pełnomocnictwa w postępowaniach podatkowych – zmiany od 1 stycznia 2016 roku

Przedawnienie zobowiązania podatkowego spółki a odpowiedzialność członka zarządu

Odsetki od zaległości podatkowych - zmiany od 2015 r.

Strata podatkowa nie przedawni się z upływem 5 lat

Konkubent podatnika nie może odmówić zeznań w postępowaniu podatkowym

Doręczanie pism przez organy podatkowe

Kiedy nie trzeba stawiać się na wezwanie urzędu skarbowego

Koszty postępowania podatkowego – czasem płaci je podatnik

Obowiązek dowodowy na gruncie postępowania podatkowego