Ustawy o podatkach dochodowych (zarówno ustawa o PIT, jak i ustawa o CIT), wyłączają z pojęcia kosztów uzyskania przychodów koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Z przepisów nie dowiemy się niestety, co należy rozumieć pod pojęciem „reprezentacji”, odpowiedzi szukać więc należy w interpretacjach i orzecznictwie. Niestety aktualne orzecznictwo w tym zakresie może powodować szereg wątpliwości.
Spółka organizuje cyklicznie imprezy okolicznościowe (jubileuszowe). Ponosi w związku z tym szereg wydatków: na wynajęcie obiektu, oprawę artystyczną, ochronę i opiekę medyczną, obsługę techniczną, materiały promocyjno-reklamowe, catering itp. Czy wydatki te mogą stanowić koszty uzyskania przychodów?
Zdaniem organów podatkowych masowe rozdawanie przedmiotów oznakowanych logo podatnika to reklama. Wydatki na reklamę można zaliczyć do kosztów podatkowych. Masowe rozdawanie ma miejsce wtedy, gdy każdy zainteresowany podmiot ma możliwość otrzymania takich przedmiotów, podczas powszechnie stosowanych form promocji (np. degustacje, imprezy sponsorowane, targi). Rozdawanie gadżetów z logo ograniczonej grupie podmiotów, zwłaszcza partnerom handlowym – to reprezentacja. Wydatki na reprezentację nie są kosztem uzyskania przychodu.
Do niedawna wydawało się, że absolutnie nie. Zarówno organy podatkowe jak i sądy zgodnie twierdziły, że wydatki na napoje alkoholowe podawane zarówno na spotkaniach z kontrahentami, jak i na szkoleniach, czy imprezach integracyjnych nie mogą być zaliczone do kosztów podatkowych. Jednak ostatnio inną wykładnię przepisów zaprezentował odnośnie spotkań integracyjnych Naczelny Sąd Administracyjny. Trudno jeszcze obecnie zgadywać, czy tą wykładnię podzielą inne składy orzekające sądów administracyjnych.
Nie ma różnicy pomiędzy wypłatą dywidendy w formie pieniężnej i w formie rzeczowej. Aktywa spółki zostają pomniejszone w taki sam sposób, jak przy wypłacie w formie pieniężnej. Dlatego w sensie podatkowym, w świetle art. 12 i 14 ustawy o CIT, brak jest podstaw do uznania, że w takim przypadku powstaje przychód po stronie spółki, która wypłaca dywidendę. Takie jest stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w wyroku z 14 marca 2012 r. (sygn. II FSK 1673/10).
Okazałość czy wystawność oferowanego kontrahentowi poczęstunku w ogóle nie stanowi kryterium kwalifikowania wydatków jako kosztów reprezentacji, gdyż o takim ich charakterze decyduje tylko związek z pełnieniem funkcji przedstawicielskich, rozumianych jako występowanie w imieniu i w interesie podatnika, a nie okazałość lub wystawność sprawowania takiego przedstawicielstwa. Próba rozróżniania wydatków związanych z reprezentacją na przeciętne, typowe i wystawne, okazałe, nie ma żadnego uzasadnienia normatywnego.
Organy podatkowe nie stosują już definicji reprezentacji, w której mieszczą się tylko wydatki mające jednocześnie trzy cechy: 1) okazałość, 2) charakteryzujące się ponadprzeciętną miarą i 3) mające na celu wywołanie pozytywnego wrażenia. Przy poparciu sądów administracyjnych za reprezentację organy podatkowe uznają wydatki, które powodują przedstawienie podatnika w dobrym świetle, służą zbudowaniu miłej atmosfery, dobrego wrażenie.
Do wydatków, które kwalifikują się do objęcia pomocą publiczną, przedsiębiorca może zaliczyć wydatki na wartości niematerialne i prawne związane z transferem technologii przez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej. Posłużono się nowym terminem „wartości niematerialne i prawne związane z transferem technologii”, który nie został zdefiniowany przez ustawodawcę.
W dniu 26 maja 2011 r. zapadł interesujący wyrok WSA w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 312/11) w sprawie uznania przez organy podatkowe wykrytych w czasie remanentu nadwyżek w magazynie za przychód podatkowy. Jest to wyrok kontrowersyjny, gdyż jest korzystny dla organu podatkowego w sytuacji, gdy wydawałoby się rację ma podatnik. Zdaniem fiskusa nadwyżki te są nieodpłatnym świadczeniem, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt. 2 ustawy o CIT także w sytuacji, gdy nie stanowią świadczenia otrzymanego od innego podmiotu. Dotyczy to np. sytuacji wykrycia błędu pracownika, a nie rzeczywistego odkrycia w magazynie towarów i materiałów otrzymanych nieodpłatnie od dostawców.
