Klauzula obejścia prawa podatkowego (klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania), Interpretacje podatkowe

15 września 2020 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną w sprawie zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego. Celem tej interpretacji jest wskazanie warunków, których spełnienie umożliwia zastosowanie, w tym przez płatnika podatku dochodowego (np. pracodawcę), 50% kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub rozporządzania przez twórców tymi prawami. Zdaniem Ministra dla potraktowania wynagrodzenia, jako honorarium i dla zastosowania wobec niego 50% kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest: (1) powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego, warunkujące korzystanie przez twórcę z praw autorskich i umożliwiające rozporządzanie majątkowym prawem autorskim do utworu, (2) dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego, (3) wyraźne wyodrębnienie honorarium od innych składników wynagrodzenia - warunek ten nie obejmuje wskazanych w interpretacji przypadków, w których 50% koszty uzyskania przychodów można stosować do całości wynagrodzenia twórcy. Prezentujemy w całości tę interpretację.

Choć sezon wakacyjny 2020 r. nieubłaganie dobiega końca, w temacie cen transferowych dla podmiotów powiązanych nie był to leniwy okres. Nowe obowiązki sprawozdawcze, obligatoryjna analiza porównawcza, a także pandemia koronawirusa (która może wpływać na dotychczas ustalone warunki transakcji), zdecydowanie spowodowały, że poziom cen pomiędzy podmiotami powiązanymi jest tematem aktualnym i budzącym rosnące zainteresowanie organów podatkowych. Tylko bowiem w I półroczu 2020 r. Ministerstwo Finansów wyznaczyło do objęcia czynnościami kontrolnymi ze względu na ryzyko nieprawidłowości w obszarze cen transferowych i optymalizacji podatkowej 102 podmioty (podczas gdy za 2019 r. wytypowano ich 175, a w 2018 r. 166 podmiotów). Również wydawane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS, organ podatkowy) interpretacje indywidualne pokazują, że przepisy w zakresie cen transferowych nadal budzą wątpliwości wśród podatników, a ich stosowanie w obliczu realnych przypadków nie jest proste.

Polska nie przystąpiła do pilotażowej inicjatywy Komisji Europejskiej, czyli transgranicznych interpretacji indywidualnych w zakresie VAT. Cenę za to płacą właśnie krajowi podatnicy VAT.

Doniosłe znaczenie orzecznictwa sądowego w interpretacjach podatkowych potwierdza Ordynacja podatkowa, która daje możliwość zmiany wydanej interpretacji w razie stwierdzenia jej nieprawidłowości w szczególności z orzecznictwem sądów. W związku z tym za niedopuszczalne trzeba uznać sytuacje, w których to organy podatkowe dokonują wybiórczej analizy stanowiska podatnika w procesie wydawania rozstrzygnięć, czego jednym z przejawów jest problem pomijania argumentacji wynikającej z orzecznictwa.

Jak wynika z polsko-maltańskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dochód polskiego rezydenta podatkowego pełniącego funkcję dyrektora zarządzającego w spółce maltańskiej jest zwolniony z opodatkowania w Polsce. Natomiast na Malcie wynagrodzenie to, przy spełnieniu określonych warunków, również jest zwolnione z opodatkowania.

Minister Finansów przygotował projekt nowego rozporządzenia w sprawie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Rozporządzenie to określi wzór wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego (interpretacji indywidualnej - ORD-IN), załącznika do tego wniosku (ORD-IN/A) oraz sposób uiszczenia opłaty za wniosek. Ponadto w innym projekcie Minister Finansów przygotował nowy wzór wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej (ORD-WS) Aktualnie trwają konsultacje publiczne tych projektów.

Dla przedsiębiorcy ważne jest, żeby wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej został przygotowany w sposób fachowy, a wydana interpretacja odpowiednio zabezpieczała ryzyko podatkowe w danym obszarze. Każde odstępstwo od stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku stwierdzone w toku kontroli czy postępowania grozi utratą waloru ochronnego interpretacji.

Zastosowanie instytucji klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania przez organy Krajowej Administracji Skarbowej to coś, czego bardzo boją się podatnicy. Warto jednak mieć na uwadze, że Ordynacja podatkowa uwzględnia również pewne wyłączenia w tym zakresie.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmawia podatnikom wydawania indywidualnych interpretacji przepisów dotyczących raportowania schematów podatkowych (MDR). Zdaniem ekspertów jest to praktyka bezprawna. Podatnicy powinni skarżyć otrzymane postanowienia o odmowie wydania interpretacji do sądów administracyjnych.

Coraz częściej podatnicy w przypadku niejasności przepisów prawa podatkowego sięgają po instytucję interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego. Jednak zdarza się, że opinia organu podatkowego jest odmienna od stanowiska podatnika. Czy wówczas podatnik jest zmuszony ją zaakceptować i stosować, czy też może się od niej odwołać?

Od 1 stycznia 2019 r. podatnicy mają prawo dobrowolnego wycofania się ze stosowanych schematów podatkowych i cofnięcia skutków unikania opodatkowania. W tym celu powinni złożyć stosowny wniosek do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej zgodnie z przepisami art. 119zfa-119zfn Ordynacji podatkowej. Na skutek złożonego wniosku Szef KAS może (to wyłącznie jego decyzja uznaniowa) wydać decyzję określającą warunki cofnięcia skutków unikania opodatkowania. Jeżeli Szef KAS uwzględni wniosek, a podatnik skoryguje odpowiednio deklarację podatkową, to nie można wobec tego podatnika (w zakresie objętym wnioskiem) zastosować ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania z art. 119a Ordynacji podatkowej.

Interpretacje prawa podatkowego (indywidualne, ogólne) i opinie zabezpieczające to osobne instytucje służące innym celom. Mimo tego łączy je wiele podobieństw, powodując, że podatnicy często nie wiedzą, z której instytucji powinni skorzystać.

Komornicy sądowi nie wykonują samodzielnie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, a co za tym idzie nie są podatnikami podatku od towarów i usług. Tym samym komornicy nie podlegają opodatkowaniu VAT. Tak uznał Minister Finansów w wydanej 15 kwietnia 2019 r. interpretacji ogólnej (nr PT9.8101.1.2019). Prezentujemy poniżej pełną treść tej interpretacji.

Podatnicy skarżą się, że organy podatkowe różnie interpretują przepisy dot. objaśnień podatkowych przez co ochrona, jaką miały dawać te objaśnienia podatnikom jest wątpliwa. Minister Finansów wyjaśnia, że objaśnienia podatkowe dają podatnikowi - na zasadzie nieszkodzenia (artykuły 14k-14n Ordynacji podatkowej) - taką samą ochronę jak interpretacja ogólna. Objaśnienia podatkowe chronią podatnika jeżeli podatnik zastosował się do nich w stanie faktycznym określonym w objaśnieniach i w zgodzie z poglądem wyrażonym przez Ministra Finansów.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej żąda od podatników wnioskujących o indywidualne interpretacje podatkowe 40 zł od każdego pytania zawartego we wniosku. Pobranie 40 zł od każdego pytania podatnika to przesada – uznał 12 lutego 2019 r. WSA w Gliwicach.

Na wstępie na pewno trzeba spróbować oddzielić treść normy prawnej od poglądów co do jej treści. Każdy ma nieograniczane czymkolwiek prawo (podmiotowe) do posiadania, formułowania i głoszenia własnych poglądów prawnych, czyli w szczególności poglądów na temat: treści obowiązującego prawa, zakresu jego obowiązywania, faktu jego nieobowiązywania.

Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) poinformowała o kolejnemu postępowaniu z wykorzystaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Postępowanie klauzulowe zostało zakończone, a kwota żądanej nadpłaty w wysokości prawie 4 mln zł zostanie w budżecie państwa.

Z roku na rok zmniejsza się liczba wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej indywidualnych interpretacji podatkowych. Mniej jest też wniosków o te interpretacje. Minister Finansów chce natomiast istotnie zwiększyć częstotliwość wydawania i liczbę wydanych interpretacji ogólnych oraz objaśnień podatkowych.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej dopiero drugi raz zastosował przepisy klauzuli generalnej przeciwko unikaniu opodatkowania i uznał za niedozwolony schemat optymalizacyjny w podatku od nieruchomości. Schemat ten polegał na przeniesieniu własności nieruchomości ze spółki na inny podmiot z grupy kapitałowej, przez co spółka przestała być podatnikiem podatku od nieruchomości. Nowy właściciel nieruchomości uiszczał niższy podatek, bo od urynkowionej (częściowo zamortyzowanej) wartości budowli. Poprzednik zaś płacił go od historycznej wartości początkowej.

Od stycznia 2019 r. zostanie zniesiony limit 100 tys. zł korzyści podatkowej, powyżej którego fiskus może stosować klauzulę przeciw unikaniu opodatkowania. Co to oznacza dla podatników?

Zgodnie z ogólną zasadą niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika. Zdarza się jednak, że organy podatkowe nie respektują tej zasady. Przykładem na to jest kilkuletni spór z fiskusem jednego z podatników, który dotyczył możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych z tytułu umowy leasingu.

W projekcie nowej Ordynacji podatkowej, która ma wejść w życie w 2020 r., zaprezentowano sporo zmian dotyczących procedury podatkowej. Wiele propozycji, zdaniem przedsiębiorców z BCC, można ocenić pozytywnie i powinny przyczynić się do szybszego załatwiania spraw w postępowaniach podatkowych i uprościć niektóre niejasne kwestie. Wprowadzono jednak również nowe instytucje, które mogą rodzić wątpliwości i okazać się nieskutecznym rozwiązaniem.

Ministerstwo Finansów szykuje zmiany w przepisach Ordynacji podatkowej dotyczące wydawania indywidualnych interpretacji podatkowych. Zgodnie z nowymi regulacjami, dla podmiotów powiązanych, chcących uzyskać interpretację podatkową w zakresie transakcji i czynności, w których uczestniczą, złożenie wniosku grupowego ma być obligatoryjne.

W sytuacji gdy przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji podatkowej będzie szczególnie skomplikowany stan faktyczny (zdarzenie przyszłe), opłata za jego wydanie będzie wynosić 2 tys. zł. Takie rozwiązanie zostało zawarte w projekcie Ordynacji podatkowej i miałoby wejść w życie od 2020 r.

Krajowa Rada Doradców Podatkowych popiera propozycje utworzenia Rzecznika Praw Podatnika, jednak aby uniknąć powielania zadań proponuje stworzenie tej instytucji w ramach istniejącego urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich. Skuteczna ochrona praw podatnika wymaga szczególnych uprawnień, których obecnie RPO nie posiada.