Tematy - Należyta staranność w VAT, Kontrahent - INFOR.PL

Obowiązujący od lipca 2018 r. tzw. mechanizm podzielonej płatności (ang. split payment) w podatku od towarów i usług w sposób raczej niezamierzony doprowadzi do głębokiej przebudowy funkcjonowania tego podatku. Będzie to jednak zaskakująca rewolucja, która – jak to często bywa – zmiecie swoich autorów – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Pod koniec kwietnia tego roku resort finansów przedstawił zbiór zasad, do których należy się stosować, aby dochować tzw. należytej staranności przy transakcjach objętych podatkiem VAT. Ich zignorowanie skutkuje utratę prawa do odliczenia VAT. Wskazówki nie zostały jednak skierowane do przedsiębiorców, a do urzędników administracji skarbowej.

25 kwietnia 2018 r. Ministerstwo Finansów opublikowało „Metodykę w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych". Opracowanie ma być ułatwieniem dla organów podatkowych, zawiera bowiem wskazówki do oceny dochowania przez przedsiębiorców tzw. należytej staranności w zakresie rozliczeń podatku od towarów i usług.

Dochowanie należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych to temat, który od dawna budzi wiele wątpliwości. Firmy obawiają się, że błąd może je wiele kosztować, w przypadku gdy organy udowodnią, że podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć przy dochowaniu należytej staranności, że przez nabycie towaru weźmie udział w transakcji związanej z oszustwem w podatku VAT. W takiej sytuacji mogą mu one odmówić prawa do odliczenia podatku VAT.

Część ekspertów chwali Ministerstwo Finansów za przygotowanie metodyki dla urzędników skarbowych odnośnie należytej staranności w VAT. Zdaniem ekspertów, z którymi rozmawiała PAP to krok w dobrym kierunku, da pewność firmom, jeśli chodzi o działania fiskusa. Ale eksperci zastrzegli, że podatnicy liczyli na więcej.

Skończyło się tak, jak (nieskromnie mówiąc) przewidywałem. Zresztą nie mogło być inaczej. Sam pomysł, aby wydać ogólne objaśnienia, czy też ogólną interpretację, czyli pogląd urzędowy opisujący sposoby dołożenia należytej staranności przez podatników VAT wynikał albo z nieznajomości problemu, albo formułowany był w złej wierze. Rozbudziło to jednak naiwne oczekiwania podatników, którzy teraz czują się oszukani (słusznie). Wiarygodność działań publicznych dotyczących VAT-u spadła do poziomu z lat 2008 – 2015, a wydawało się, że gorzej być już nie może. Opinie podatników, których „po raz kolejny wprowadzono w błąd”, mogą mieć skutki sondażowe, a tego politycy raczej nie darują. I nie powinni, bo wizerunkowa klęska powstała na zamówienie autorów tego pomysłu.

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa we współpracy ze stroną społeczną wypracowały wskazówki pomocne urzędnikom skarbowym w ocenie dochowania należytej staranności w VAT przez przedsiębiorców - poinformował w środę 25 kwietnia 2018 r. resort finansów w komunikacie. Najważniejsze okoliczności, którymi mają się kierować urzędnicy skarbowi zostały zebrane w dokumencie "Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych". Zdaniem MF zbyt wcześnie jest jeszcze na przedstawienie dokumentu adresowanego bezpośrednio do podatników w tym zakresie.

Coraz częściej sądy orzekają, że fiskus powinien szukać prawdziwych oszustów, a nie ściągać należności z majątku oszukanych. Korzystne dla podatników wyroki zapadły ostatnio w WSA w Warszawie, a wcześniej w WSA we Wrocławiu oraz w Naczelnym Sądzie Administracyjnym.

Przed zawarciem umowy z nieznanym podmiotem sprawdza się jego wiarygodność i nie trzeba o tym podatnikom przypominać w sposób urzędowy – pisze profesor Witold Modzelewski. Rzeczywistym niebezpieczeństwem dla tych podmiotów jest działanie prawdziwych oszustów, którzy umieją „przekręcić” każdego. Zdaniem profesora Modzelewskiego przede wszystkim należy przyjąć inną definicję dobrej wiary: jeżeli właściciel lub zarząd zostali oszukani przez działających w złej wierze podwładnych, to podatnik nie może być uznany – tak jak teraz – za „świadomie uczestniczącego w oszustwie”.

Gdy nawet udałoby się wydać jakieś „ogólne objaśnienia”, które zastosowałyby naiwnie jakiś podatnik VAT, to wpadłby w pułapkę, którą zapamiętałby na całe życie – pisze profesor Witold Modzelewski.

W październiku ubiegłego roku resort finansów we współpracy z organizacjami zrzeszającymi przedsiębiorców rozpoczął prace nad opracowaniem jednolitych zasad należytej staranności, których przestrzeganie ma uchronić przed ryzykiem odmowy uzyskania zwrotu VAT. Co o pojęciu należytej staranności mówią sądy? A także, jakie propozycje w tym zakresie mają sami przedsiębiorcy?

Prace nad kodeksem należytej staranności w VAT są na ukończeniu, będzie on miał formę objaśnień podatkowych wiążących dla podatnika, jak i aparatu skarbowego - powiedział PAP Michał Kanownik, prezes Związku Importerów i Producentów Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego branży RTV i IT ZIPSEE "Cyfrowa Polska". Prezes Kanownik jest członkiem zespołu, który wspólnie z resortem finansów pracuje nad dokumentem.

Po raz kolejny resort finansów wyznaczył sam sobie termin ogłoszenia oficjalnych kryteriów „należytej staranności”, których dochowanie ma dać – działającym w dobrej wierze podatnikom VAT – prawo do odliczenia z fałszywej faktury. Ma to już nie być jakiś „kodeks dobrych praktyk”, lecz tzw. ogólne objaśnienia, czy nowa forma ogólnej interpretacji ministra finansów. Miesiącem ich ogłoszenia ma być luty 2018 r.: poczekamy, zobaczymy, co tam piszą.

Coraz więcej polskich firm rozszerza swoją działalność gospodarczą poza granice kraju. Najczęściej odbiorcami ich usług są klienci z Unii Europejskiej. W ujęciu podatkowym transakcje wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług są niekiedy rozliczane i dokumentowane inaczej niż sprzedaż krajowa. Na co warto zwrócić uwagę, podejmując się świadczenia usług na rzecz kontrahentów z UE?

Rządowe stanowisko w związku z wnioskiem Komisji Europejskiej dotyczącym rozporządzenia Rady (UE) w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku VAT spotkało się z aprobatą przedsiębiorców. Celem proponowanych zmian jest wprowadzenie narzędzi, dzięki którym poprawi się współpraca administracji podatkowych z administracjami celnymi i organami ścigania krajów UE.

Każdy podatnik będzie mogła zweryfikować kontrahenta, poprzez zwrócenie się do urzędu z takim wnioskiem. Weryfikacji podlegać będzie firmowy numeru konta bankowego, składanie przez kontrahenta deklaracji oraz innych dokumentów. Podatnik będzie mógł również sprawdzić, czy kontrahent ujął daną fakturę w deklaracji VAT.

Zaliczenie wydatków do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy zapłata zostanie dokonana na zarejestrowany przez fiskusa rachunek bankowy. Takie rozwiązanie zakłada projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, który prawdopodobnie wejdzie w życie w 2018 r.

„Jeśli zburzysz most pamiętaj, żebyś umiał pływać” – to przysłowie Suahili podkreśla, jak ważne są relacje międzyludzkie. Umiejętność ich budowania uznawana jest w biznesie za jedną z podstawowych kompetencji. Jest sztuką niełatwą nawet w ojczystym kraju, a tym bardziej w stosunkach z partnerami biznesowymi z różnych państw. Sprawdźmy na przykładzie, na co zwrócić uwagę, chcąc rozpocząć, a później z powodzeniem kontynuować współpracę z międzynarodowymi kontrahentami.

Jeżeli błędne rozliczenie podatnika VAT wynikać będzie z popełnienia oszustwa podatkowego sankcja może wynieść nawet 100% naliczonego podatku. Podatnicy, którzy nieświadomie biorą udział w niezgodnych z prawem transakcjach dochowując należytej staranności i działając w dobrej wierze nie zostaną jednak obciążeni tak wysoką sankcją.

Przedsiębiorcy i eksperci mają różne zdania odnośnie sensowności stworzenia Kodeksu należytej staranności w VAT. Jedni uważają, że Kodeks jest niezbędny, choć niełatwo tak go skonstruować, by obowiązki w nim zawarte nie obciążały nadmiernie podatników. Inni podkreślają, że w relacjach z podejrzanymi kontrahentami wystarczy zastosować split payment, co wystarczy by niedopuścić do wyłudzenia lub oszustwa w VAT.

Administracja skarbowa udostępni przedsiębiorcy więcej informacji o jego kontrahentach (w tym o niezłożeniu lub złożeniu deklaracji podatkowej oraz zaleganiu lub niezaleganiu z podatkami). Te zmiany wynikają z nowelizacji Ordynacji podatkowej, która czeka już na podpis prezydenta. W Ordynacji podatkowej pojawi się też nowa definicja tego, co może być dowodem podczas kontroli podatkowej

Według oficjalnych zapowiedzi do końca października 2017 r. resort finansów zobowiązał się do opracowania zasad postępowania charakteryzujących „zachowanie należytej staranności” przez podatników podatku od towarów i usług. Miał to być jakiś „kodeks dobrych praktyk”, czyli coś nie mającego jakiegokolwiek znaczenia prawnego, podobnie jak np. komunikat prasowy.

Utworzenie wykazu podatników VAT czynnych, dzięki któremu podatnik będzie mógł sprawdzić kontrahentów – to rozwiązanie przewidziane w rządowym projekcie nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.

O najważniejszych zmianach w VAT w latach 2017-2018: split payment, JPK_VAT, kasach fiskalnych online, białej liście podatników VAT, liście dobrych praktyk i innych planach Ministerstwa Finansów rozmawiamy z Wojciechem Śliżem, dyrektorem departamentu Podatku od Towarów i Usług w Ministerstwie Finansów.

Przedsiębiorca prowadzący własną działalność gospodarczą może podjąć współpracę z kontrahentami zagranicznymi. Jeżeli taka współpraca będzie miała miejsce, kontrahent może poprosić przedsiębiorcę o wystawianie faktur w języku obcym. Jednakże, czy ma do tego prawo?

Konieczne są szczegółowe przepisy dotyczące "dobrej wiary" i "należytej staranności" jako przesłanek prawa do odliczenia VAT, tak by podatnicy wiedzieli, co zrobić, by nie dotknęły ich problemy. Kwestie te nie są określone w przepisach. Zdaniem niektórych ekspertów instrukcja Ministerstwa Finansów w tej sprawie nie wystarczy.

Nowe przepisy w zakresie VAT, które obowiązują od początku tego roku, pozwalają urzędnikom stosunkowo łatwo wykreślić podatnika z rejestru VAT, nawet go o tym nie informując. Takie konsekwencje wywołać może przyjęcie faktury VAT od kontrahenta, który nigdy nie był czynnym podatnikiem lub przestał nim być. Aby ustrzec się przed nimi, należy odpowiednio wcześnie weryfikować kontrahentów w bazach VIES i NIP.

Kryterium „należytej staranności" rodzi niebezpieczeństwo „szarej strefy rządzenia”, w tym korupcji; to władza wręcz absolutna i zależy od widzimisię: najpierw kontrolującego, potem organu podatkowego, a na koniec sądu - uważa prof. Witold Modzelewski.

Przed końcem października 2017 r. ma być gotowy dokument zawierający listę praktyk świadczących o należytej staranności podatnika VAT - zapowiedzieli na konferencji prasowej 13 września 2017 r. przedstawiciele Ministerstwa Finansów. Stosowanie tych praktyk ma uchronić podatników przed konsekwencjami transakcji z kontrahentami, którzy okazali się oszustami podatkowymi.

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami tajemnicą skarbową objęte są m.in. indywidualne dane zawarte w deklaracji oraz innych dokumentach składanych przez podatników, płatników lub inkasentów. Rząd planuje zmiany w tych przepisach w odniesieniu do podatników, którzy nie wypełniają swoich zobowiązań podatkowych wobec fiskusa.

JPK, split payment, zachowanie należytej staranności w transakcjach VAT - to nowe wyzwania dla przedsiębiorców, ale także organów podatkowych. Postępująca cyfryzacja podatków powoduje, że biznes jest zobligowany do profesjonalizacji zapisu zdarzeń gospodarczych i dokładnego kontrolowania jak tworzy się obowiązek podatkowy.

Trwają organizowane przez Ministerstwo Finansów konsultacje mające doprowadzić do stworzenia listy (kodeksu) dobrych praktyk podatników VAT (tzw. należytej staranności) w zakresie weryfikacji kontrahentów.

Od lat zajmując się wspólnotową wersją podatku od towarów i usług utwierdziłem się w przekonaniu, że żyję w przysłowiowym „domu wariatów”, a cały proces harmonizacji tego podatku jest unikatową wycieczką po ponadnarodowym „zakładzie pracy chronionej”, gdzie szansą przetrwania jest niepełnosprawność intelektualna – pisze profesor Witold Modzelewski.

Usługa transportowa na trasie Rosja–Polska została wykonana dla rosyjskiego kontrahenta. Jaką stawkę należy zastosować – 0% czy NP? Jak rozliczyć taką usługę?

Business Centre Club w ramach konsultacji podatkowych ws. listy przesłanek należytej staranności kupieckiej w VAT przekazało do Ministerstwa Finansów opinię wraz z rekomendacjami odnośnie zakresu Listy, jej charakteru oraz poszczególnych przesłanek dochowania przez przedsiębiorców należytej staranności kupieckiej w VAT w kontekście prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Nie można pozbawić prawa odliczenia VAT naliczonego podatnika VAT, który mimo zachowania należytej staranności nie wiedział i nie mógł wiedzieć, że w ramach danej transakcji dostawca dopuścił się przestępstwa lub że inna transakcja w łańcuchu dostaw, dokonana przed transakcją przeprowadzoną przez owego podatnika lub po niej, miała miejsce z naruszeniem przepisów o podatku VAT. Problem w tym, że przepisy nie określają standardów owej należytej staranności, a praktyka organów podatkowych jest różna. Ministerstwo Finansów przygotowuje listę działań świadczących o należytej staranności i dobrej wierze podatnika VAT.

Każdy będzie mógł sprawdzić wysokość podatków, ceł, składek ZUS i mandatów skarbowych, których nie zapłacił jego kontrahent. Takie informacje trafią do Rejestru Należności Publicznoprawnych i będą udostępniane przez Portal Podatkowy Ministerstwa Finansów.

Wystawianie faktur VAT z odroczonym terminem płatności niekiedy rodzi po stronie podatnika obowiązek zapłacenia podatku VAT jeszcze przed otrzymaniem przez niego płatności za dostarczoną usługę lub towar. I o ile nie jest to ani wygodne, ani przyjemne dla naszej kieszeni, to w przypadku uregulowania przez kontrahenta należności wynikającej z faktury w terminie, nie powoduje to dalszych nieprzyjemności. Problem pojawia się jednak w przypadku, gdy pomimo wystawienia faktury kontrahent nie wywiązuje się ze swojego zobowiązania i uchyla się od zapłaty.

Przedsiębiorstwa ze Szwecji oceniane są jako jedne z najstabilniejszych i najpewniejszych we współpracy gospodarczej. Zgodnie z danymi z raportu opracowanego przez Bank Światowy Doing Business, otoczenie prawne dla prowadzenia działalności gospodarczej w Szwecji jest oceniane jako jedne z najlepszych w Europie (4 miejsce) i na świecie (9 miejsce).

W styczniu fiskus wykreślił z rejestru podatników VAT kilka tysięcy firm. W związku z tym, przedsiębiorcy zasadnie zwrócili uwagę na potrzebę weryfikacji, czy ich kontrahenci są wciąż zarejestrowani jako podatnicy VAT. Zarówno dokonanie transakcji krajowej, jak i wewnątrzwspólnotowej z kontrahentem niezarejestrowanym na VAT lub VAT-UE może rodzić poważne konsekwencje. Jeszcze bardziej dotkliwe skutki może spowodować wymiana handlowa z podmiotem nieistniejącym.

Obowiązująca od początku 2017 r. nowelizacja przepisów ustawy o VAT wprowadziła wymóg uwzględniania w ewidencji VAT danych służących identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku VAT.

Przedsiębiorcy będą mogli odliczyć od dochodu nieściągnięte od dłużników kwoty. Zdaniem Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan nowe przepisy, choć trudne w stosowaniu, powinny ulżyć tym firmom, którym krajowi kontrahenci biznesowi nie płacą na czas.

Konsolidacja rejestrów niepłacących firm i utworzenie bazy dłużników fiskusa – to recepty Ministerstwa Rozwoju na walkę z nierzetelnymi kontrahentami.

Organ podatkowy nie będzie mógł uzasadnić przedłużenia terminu zwrotu różnicy podatku VAT należnego podatnikowi poprzez żądanie – w ramach czynności sprawdzających – od kontrahentów podatnika wykonujących działalność gospodarczą przedstawienia dodatkowych dokumentów w celu sprawdzenia prawidłowości i rzetelności transakcji dokonanej przez podatnika. Organy podatkowe będą mogły żądać dokumentów od kontrahentów jedynie w ramach kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego. Tak wynika z uchwały składu 7 sędziów NSA z 24 października 2016 r.

Każdy przedsiębiorca ma możliwość weryfikacji swoich kontrahentów pod kątem zarejestrowania do VAT. Jest to szczególnie istotna funkcja dla podatników sprzedających towary w ramach procedury odwrotnego obciążenia w VAT. Niesprawdzenie statusu kontrahenta nie naraża wprawdzie podatnika na odpowiedzialność podatkową, może jednak skutkować pozbawieniem prawa do odliczenia VAT.

Przedsiębiorca chce zacząć stosować faktury elektroniczne w rozliczeniach ze swoim kontrahentem. Jak w takie sytuacji wygląda kwestii wyrażenia zgody kontrahenta na stosowanie faktury w postaci elektronicznej?

Każdy przedsiębiorca ma możliwość weryfikacji swoich kontrahentów pod kątem zarejestrowania do VAT. Jest to szczególnie istotna funkcja dla podatników sprzedających towary w ramach procedury odwrotnego obciążenia w VAT. Niesprawdzenie statusu kontrahenta nie naraża wprawdzie podatnika na odpowiedzialność podatkową, może jednak skutkować pozbawieniem prawa do odliczenia VAT.

W odniesieniu do prawidłowo zawartej umowy z kontrahentem przepisy prawa cywilnego przewidują kilka możliwości jej skutecznego zakończenia. Prawo odstąpienia od umowy oraz wypowiedzenie umowy są przykładami dwóch instytucji prawa materialnego, które uprawniają do zakończenia umowy. Czym zatem różnią się od siebie wypowiedzenie umowy i odstąpienie od niej oraz jakie są skutki niewłaściwego zakończenia realizacji umowy z kontrahentem?

Każdy przedsiębiorca ma możliwość weryfikacji swoich kontrahentów pod kątem zarejestrowania do VAT. Jest to szczególnie istotna funkcja dla podatników sprzedających towary w ramach procedury odwrotnego obciążenia w VAT. Niesprawdzenie statusu kontrahenta nie naraża wprawdzie podatnika na odpowiedzialność podatkową, może jednak skutkować pozbawieniem prawa do odliczenia VAT.

W celu zwiększenia sprzedaży przedsiębiorcy niejednokrotnie organizują różnego rodzaju akcje promocyjne dla swoich kontrahentów, dystrybutorów, sprzedawców i ich pracowników. Akcje tego rodzaju mogą przybrać formę sprzedaż premiowej, sprzedaży za złotówkę, programu motywacyjnego, a także konkursu. Jakie konsekwencje podatkowe wiążą się z przeprowadzeniem konkursu z nagrodami?

Należyta staranność w VAT, Kontrahent

Selektywne zastosowanie split payment jest dowodem braku dobrej wiary podatników VAT

Według jakich kryteriów oceniać dochowanie należytej staranności w VAT

Wytyczne kierowane do organów podatkowych jako wyznacznik standardów w przedsiębiorstwie

VAT – zadbaj o instrukcję wewnętrzną weryfikacji kontrahentów krajowych

Metodyka dot. należytej staranności w VAT to krok w dobrym kierunku

Nie będzie urzędowych objaśnień określających kryteria należytej staranności - czy warto było denerwować (kolejny raz) podatników VAT?

Należyta staranność przy rozliczaniu VAT - metodyka dla urzędników skarbowych

Należyta staranność w VAT - korzystne dla podatników wyroki sądów

Ważniejsza jest definicja „dobrej wiary” niż kryteria „dochowania należytej staranności”

Ważniejszy jest centralny rejestr podatników VAT niż jakieś urzędowe „kryteria należytej staranności”

Sądy i przedsiębiorcy o należytej staranności w VAT

Kodeks należytej staranności w VAT już niedługo

Oficjalne kryterium należytej staranności w VAT będzie prawdopodobnie martwe

Wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług - rozliczanie i dokumentowanie

Współpraca krajów UE w zwalczaniu oszustw w VAT

Weryfikacja kontrahenta do celów podatkowych - od 25 grudnia 2017 r.

Od 2018 r. tylko wpłata na zarejestrowane konto jako koszt

Jak budować relacje z zagranicznymi partnerami biznesowymi?

Należyta staranność i dobra wiara jako ochrona przed sankcją VAT

Kodeks należytej staranności w VAT - niezbędny, czy niepotrzebny

Zmiany w Ordynacji podatkowej – więcej dostępnych informacji o kontrahentach

Dołożenie "należytej staranności” w rozliczaniu VAT-u może rodzić podejrzenie popełnienia pospolitego przestępstwa

Powstanie wykaz podatników VAT czynnych

Rewolucja w VAT przebiega ewolucyjnie – rozmowa z dyrektorem departamentu VAT w MF Wojciechem Śliżem

Wystawianie faktur w języku obcym

"Należyta staranność" i "dobra wiara" przy odliczaniu VAT

Dlaczego należy weryfikować kontrahentów w bazach VIES i NIP?

Niebezpieczny wymóg „należytej staranności" w VAT

Lista dobrych praktyk podatników VAT do końca października 2017 r.

Jakie dane objęte są tajemnicą skarbową?

JPK, split payment i należyta staranności w VAT wyzwaniem dla firm

Lista dobrych praktyk podatników VAT

Weryfikacja dostawców dla potrzeb VAT: już dawno przekroczyliśmy granice absurdu

Transport towarów dla zagranicznego kontrahenta - rozliczenie VAT

Należyta staranność w VAT a prawo odliczenia podatku naliczonego – opinia BCC

Należyta staranność podatnika VAT a prawo do odliczenia podatku naliczonego

Firmy winne fiskusowi 5 tys. zł trafią do Rejestru Należności Publicznoprawnych

Jak odzyskać VAT z niezapłaconych faktur

Co trzeba wiedzieć nawiązując współpracę z firmą ze Szwecji

Sprawdź kontrahenta i uniknij sankcji VAT

Jakie dane powinna zawierać ewidencja VAT

Pomoc dla firm, którym nie płacą kontrahenci

Będzie baza dłużników fiskusa

Weryfikacja rozliczeń VAT kontrahentów tylko w ramach kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego

Można szybko sprawdzić kontrahenta dla celów rozliczeń VAT

Zgoda kontrahenta na stosowanie faktury elektronicznej

Jak sprawdzić kontrahenta dla celów rozliczeń VAT

Jak skutecznie odstąpić od umowy z kontrahentem

Jak szybko sprawdzić czy kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT

Zorganizowanie konkursu z nagrodami - skutki podatkowe