Ordynacja podatkowa

Podatnik ma prawo powoływać się na klauzulę rozstrzygania wątpliwości podatkowych na swoją korzyść, i to w bardzo szerokim zakresie. Organy podatkowe mają natomiast obowiązek ustalania owej korzyści w toku sprawy podatkowej oraz zastosowania się do zasad wynikających z Ordynacji podatkowej, jak również ustawy – Prawo przedsiębiorców w przypadku, gdy sprawa dotyczy podmiotów gospodarczych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 8 kwietnia 2020 r. uznał, że przepisy dotyczące schematów podatkowych mogą być przedmiotem interpretacji indywidualnej. Zdaniem Sądu organ powinien udzielić interpretacji jeżeli wniosek dotyczy przepisów prawa podatkowego materialnego w zakresie obowiązków nałożonych mocą ustawy podatkowej na podatnika. Nie znajdzie w tym przypadku zastosowania art. 14b § 2a Ordynacji podatkowej, bowiem nie można uznać, że przedmiotem wniosku o interpretację indywidualną były przepisy prawa podatkowego regulujące właściwość oraz uprawnienia i obowiązki organów podatkowych.

W przepisach Ordynacji podatkowej określone zostały przesłanki wznowienia postępowania podatkowego. Wznowienie postępowania jest jednym z nadzwyczajnych trybów postępowania podatkowego, mogących skutkować wzruszaniem decyzji ostatecznych. Celem wznowienia postępowania jest ponowne rozpatrzenie sprawy, zmierzające do usunięcia ciężkich wad postępowania podatkowego, ujawnionych po wydaniu decyzji.

W dniu 1 lipca 2020 r. weszły w życie zmiany w prawie dotyczące raportowania schematów podatkowych (MDR). Do ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami wprowadzone zostały przepisy dotyczące schematów podatkowych transgranicznych, zobowiązujące Krajową Administrację Skarbową do przekazywania właściwym organom państw członkowskich, w drodze automatycznej wymiany, informacji o schematach podatkowych transgranicznych.

W wyniku reformy administracji skarbowej, która miała miejsce trzy lata temu, doszło do wyodrębnienia dwóch rodzajów kontroli podatników. Pierwszym z nich jest kontrola podatkowa prowadzona przez Naczelnika Urzędu Skarbowego uregulowana w przepisach Ordynacji podatkowej. Natomiast drugi rodzaj to kontrola celno-skarbowa, wykonywana na podstawie przepisów ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej.

W celu ratowania krajowej gospodarki, a przede wszystkim miejsc pracy, w ramach Tarczy Antykryzysowej państwo zaoferowało pomoc finansową. Okazuje się jednak, że Tarcza ma też kolce. Wciąż nowelizowane przepisy mają pozwolić skarbówce na łatwiejszy dostęp do kont podatników, by sprawdzić, czy kryzys rzeczywiście ich dotknął.

Zgodnie z prawem, podatnik powinien zostać wcześniej poinformowany o zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej, poprzez doręczenie formalnego zawiadomienia w określonym terminie. W niektórych jednak przypadkach możliwa jest kontrola bez uprzedniego doręczenia zawiadomienia. Kontrolę podatkową przeprowadza się na podstawie upoważnienia wydanego przez właściwy organ. Zatem nie każdy urzędnik może przeprowadzić kontrolę, lecz jedynie ten, który ma do tego upoważnienie. Co jeszcze warto wiedzieć?

Organ podatkowy, w drodze decyzji, ma prawo dokonać zabezpieczenia zobowiązania podatkowego na majątku podatnika lub majątku wspólnym przed terminem płatności, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane. Decyzja organu nie jest jednak ostateczna i podatnik może w niektórych sytuacjach się od niej odwołać.

Polska nie przystąpiła do pilotażowej inicjatywy Komisji Europejskiej, czyli transgranicznych interpretacji indywidualnych w zakresie VAT. Cenę za to płacą właśnie krajowi podatnicy VAT.

W czasie trwania postępowania podatkowego organy podatkowe mogą wydawać różnego rodzaju postanowienia. Mogą mieć one charakter porządkujący postępowanie, dotyczący np. decyzji organu odnośnie określonych zdarzeń w ramach postępowania. Taki rozstrzygnięcia organu mogą być zaskarżane, co daje wyraz zasadzie dwuinstancyjności postępowania. Na postanowienia organu służy specjalny środek zaskarżenia – zażalenie.

Stawienie się przed organem podatkowym osoby prawidłowo wezwanej jest jej obowiązkiem, zarówno prawnym, jak i społecznym. Czy w związku z tym stawiennictwo świadka w postępowaniu podatkowym, mimo że obowiązkowe, może być usprawiedliwione, a jeśli tak, to w jaki sposób?

Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych na majątku przedsiębiorcy może znacząco wpłynąć na możliwość regulowania przez niego bieżących zobowiązań wobec swoich pracowników i kontrahentów. Negatywnie wpływa również na sytuację życiową samego podatnika. Dlatego wydane przez organy decyzje o zabezpieczeniu powinny być należycie uzasadnione.

Pandemia koronawirusa spowodowała trudności finansowe dla wielu firm. Jednym z dostępnych narzędzi mających na celu poprawę płynności finansowej jest ulga w spłacie zobowiązań podatkowych w postaci odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia zapłaty podatku na raty. Preferencję tę można zastosować także do terminu zapłaty zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, a także do odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek.

W Tarczy antykryzysowej 3.0 znalazły się regulacje, które rozszerzają opłatę na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, w wysokości 1,5% przychodu, na nadawców VOD. Opłata na rzecz polskiej kinematografii, nazywana też „podatkiem od seriali”, zacznie obowiązywać dla nowych podmiotów od 1 lipca 2020 r. Wpłaty z tego tytułu będą stanowić koszty uzyskania przychodów.

W dniu 16 maja opublikowana została ustawa o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 z 14 maja 2020 r., w której znalazły się kolejne instrumenty pomocowe, dotyczące podatków i ZUS. Ustawa jest kontynuacją działań rządu w obszarze realizacji Tarczy Antykryzysowej (tzw. Tarcza antykryzysowa 3.0).

Urząd skarbowy w chwili otrzymania zajęcia komorniczego na wierzytelności podatnika staje się podmiotem postępowania egzekucyjnego. Mimo zarzutów podatnika fiskus nie jest uprawniony do kontrolowania legalności działań komornika, bo organ ten nie jest podmiotem tego postępowania – w taki oto sposób fiskus tłumaczył, dlaczego naczelnik urzędu skarbowego przekazał należny podatnikowi zwrot nadpłaty podatku komornikowi, mimo że ten umorzył już postępowanie egzekucyjne.

Zobowiązania podatkowe, w tym również w zakresie VAT, przedawniają się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Jednak specyfika podatku VAT powoduje problemy z ustaleniem terminu przedawnienia, szczególnie gdy rozliczenie kończyło się kwotą zwrotu lub nadwyżką do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy, gdyż one też ulegają przedawnieniu. Ponadto nie można automatycznie przyjmować zawsze 5-letniego terminu, gdyż w praktyce ze względu na zawieszenie lub przerwanie często ulega on znacznemu wydłużeniu. Przedawnienie rozliczenia powoduje, że podatnik nie musi przechowywać już dokumentacji za ten okres, a organ nie może żądać zapłaty podatku i dokonywać kontroli rozliczenia. Podatnik nie może natomiast skorygować przedawnionego rozliczenia, wystąpić o zwrot czy nadpłatę za ten okres. Warto zatem wiedzieć, jak ustalać termin przedawnienia w VAT.

W Sejmie trwają prace nad projektem noweli kilku ustaw podatkowych, które mają m.in. ułatwić podatnikom wywiązywanie się ze swoich obowiązków. Projekt noweli wprowadzi zmiany w ustawach o PIT, CIT, VAT i Ordynacji podatkowej. Zakłada się m.in. przesunięcie niektórych terminów związanych z obowiązkami podatników, m.in. split payment (przesunięcia terminu z 1 kwietnia na 1 lipca 2020 roku), czy korzystania z rachunku tzw. białej listy podatników VAT.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zwrócił uwagę, że niedopuszczalne jest rozszerzające interpretowanie przepisów podatkowych, jeśli w konsekwencji prowadzi do zwiększenia ciężarów podatkowych. Wyjątkowo wykładnia rozszerzająca może zostać zaakceptowana, ale tylko, jeśli będzie z korzyścią dla podatnika.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił decyzję organu podatkowego, określającą podatnikowi wysokość zobowiązania akcyzowego, bo organ ten nie uwzględnił przy jej wydawaniu dowodów przedstawionych przez podatnika. Uznał tym samym, że organy podatkowe nie mogą opierać niekorzystnych dla podatników decyzji jedynie na urzędowych dokumentach, jednocześnie nie dopuszczając dowodów przeciwnych.

Ani w ustawie o VAT, ani w innych ustawach podatkowych nie przewidziano zmiany zasad płacenia należnych podatków w związku z epidemią koronawirusa. Podatnik, który nie jest w stanie uregulować należnego VAT, może skorzystać z ogólnych reguł przewidzianych w Ordynacji podatkowej.

Wiele osób narzeka na działanie administracji. Podnoszą, że urzędy działają opieszale, przedstawiane przez nich argumenty i dokumenty są pomijane. Sprawy rozpatrywane są pobieżnie lub po prostu nieprawidłowo. W praktycznej walce z organami podatkowymi osoba fizyczna, czy nawet przedsiębiorca, jest jednostką najczęściej słabszą. Nie oznacza to jednak jego skazania na łaskę, czy niełaskę urzędników. Ustawodawca zauważył nierównowagę stron w postępowaniu administracyjnym i postępowaniu podatkowym – i wprowadził odpowiednie instrumenty i narzędzia, które mają pilnować prawidłowego działania całego systemu administracji. Sposób działania tych instrumentów oraz wyjaśnienie jak powinny funkcjonować, widać w praktyce orzeczniczej. Sądy na podstawie konkretnych stanów faktycznych i spraw indywidualnych jednostek, stworzyły pomocne wytyczne w formie tez orzeczniczych, z których może skorzystać każdy zainteresowany.

Spółka kojarzy się z niezależnym bytem prawnym. Samodzielnym i odpowiadającym za swoje zobowiązania. Inaczej jednak kształtuje się sytuacja w przypadku spółki cywilnej. Ta swoistego rodzaju hybryda, łączy elementy spółki i odpowiedzialności osób fizycznych. Jak kształtują się przepisy oraz orzecznictwo w tym zakresie?

Rozporządzeniem z dnia 31 marca 2020 r. Minister Finansów przedłużył termin do sporządzenia i przesłania informacji podatkowych IFT-2R i ORD-U.

Zobowiązanie z tytułu podatku rolnego ulega przedawnieniu z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Przy czym, w przypadku gdy decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie trzech lat, takie zobowiązanie w podatku rolnym w ogóle nie powstaje.

Przedsiębiorcy, którzy już teraz odczuli finansowe skutki epidemii koronawirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19, nie muszą czekać na nową specustawę, ale już dziś mogą starać się o odroczenie terminu płatności podatku lub umorzenie swoich należności podatkowych. Wnioski można składać przez platformę ePUAP.

W obrocie gospodarczym zdarzają się sytuacje, gdy przedsiębiorcy (osoby prawne) decydują się na połączenie, przekształcenie lub zmianę formy prawnej wykonywanej działalności. Istotne jest prawidłowe rozpoznanie skutków podatkowych takich transakcji, gdyż błędy w tym zakresie będą miały skutki zarówno finansowe, gospodarcze, jak i personalne dla osób zarządzających podmiotami.

Wprowadzona została całkiem nowa forma współpracy z fiskusem, przeznaczona dla wybranej grupy podatników. Już od 1 lipca 2020 r. największe firmy działające w kraju będą mogły zawierać z Szefem KAS tzw. umowę o współdziałanie. Podpisanie umowy oznacza, że kontrole podatkowe będą się odbywały jedynie za zgodą Szefa KAS.

Podatnicy mają wątpliwości jakie skutki wywołuje wpłata podatku na niewłaściwy mikrorachunek lub na rachunek urzędu skarbowego niebędący mikrorachunkiem, gdy właściwy dla wpłaty jest mikorachunek? Czy zobowiązanie podatkowe wówczas wygasa, a podatnik musi jedynie dokonać stosownych wyjaśnień, które umożliwią przeksięgowanie wpłaty przekazanej na niewłaściwy rachunek? A może w takim przypadku zobowiązanie podatkowe nie wygasa i tym samym podatnik powinien jej dokonać zapłaty podatku ponownie na prawidłowy rachunek, występując jednocześnie o zwrot kwoty wcześniej wpłaconej?

Pojawiające się dość często w mediach stanowisko o konieczności wpłacania mandatów na mikrorachunek jest nieprawidłowe. Mandaty, choć są przykładem niepodatkowych należności budżetowych, nie muszą być płacone z wykorzystaniem mikrorachunku. Dotyczy to zarówno mandatów „wlepianych” przez Policję, jak i mandatów karnych skarbowych w postępowaniu w sprawach o wykroczenia skarbowe.

W Sejmie trwają pracę nad rządowym projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami, Ordynacji podatkowej oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z uzasadnieniem, projektowana ustawa ma na celu dopełnienie implementacji dyrektywy MDR, poprzez nałożenie na Szefa KAS, obowiązku przekazania informacji o schematach podatkowych transgranicznych państwom członkowskim UE.

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich zasada demokratycznego państwa prawnego (określona w art. 2 Konstytucji RP) wymaga, aby zawieszenie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego miało swoje uzasadnienie w stanie faktycznym. Chodzi o to, aby odmiennie traktować podatników, którzy nie popełnili czynu zabronionego oraz tych, którzy takiego czynu się dopuścili. Niezgodne z Konstytucją (wg opinii RPO) są przepisy Ordynacji podatkowej, służące do wszczynania postępowań karnoskarbowych w celu zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Taki jest wniosek Rzecznika do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie skargi konstytucyjnej obywatela dotkniętego tymi przepisami. Już w 2014 r. RPO zaskarżył te przepisy do TK, wnosząc o stwierdzenie ich niekonstytucyjności - dotąd TK nie wydał orzeczenia w tej sprawie. RPO uważa, że przepisy te skutkują niepewnością obywateli, którzy nie wiedzą, czy ich zobowiązania podatkowe wygasły.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, dzięki interwencji Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, uchylił 4 lutego 2020 r. decyzję Urzędu Skarbowego wobec przedsiębiorcy, który nie został skutecznie powiadomiony o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Doniosłe znaczenie orzecznictwa sądowego w interpretacjach podatkowych potwierdza Ordynacja podatkowa, która daje możliwość zmiany wydanej interpretacji w razie stwierdzenia jej nieprawidłowości w szczególności z orzecznictwem sądów. W związku z tym za niedopuszczalne trzeba uznać sytuacje, w których to organy podatkowe dokonują wybiórczej analizy stanowiska podatnika w procesie wydawania rozstrzygnięć, czego jednym z przejawów jest problem pomijania argumentacji wynikającej z orzecznictwa.

Zmniejsza się nie tylko liczba interpretacji indywidualnych, lecz także ich zakres tematyczny. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmawia wydania interpretacji, gdy pytanie dotyczy schematów podatkowych albo gdy zachodzi podejrzenie unikania opodatkowania.

Jak wynika z polsko-maltańskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dochód polskiego rezydenta podatkowego pełniącego funkcję dyrektora zarządzającego w spółce maltańskiej jest zwolniony z opodatkowania w Polsce. Natomiast na Malcie wynagrodzenie to, przy spełnieniu określonych warunków, również jest zwolnione z opodatkowania.

2020 jest rokiem przestępnym co ma bezpośredni wpływ na przepisy prawa podatkowego. Jest to związane bowiem z opisanymi w Ordynacji podatkowymi sposobami liczenia upływu terminów wiążących dla podatników.

Na gruncie Ordynacji podatkowej od blisko trzech lat obowiązuje instytucja utrwalonej praktyki interpretacyjnej organów Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Jakie są założenia tej instytucji i jaki jest jej walor ochronny w procesie stosowania przepisów prawa podatkowego w przedsiębiorstwie?

Ministerstwo Finansów szykuje podatnikom kolejne zmiany w podatkach dochodowych (PIT, CIT i ryczałcie). Projektowana nowelizacja ma m.in. dostosować z dniem 1 stycznia 2021 r. przepisy o podatku dochodowym do PKWiU 2015, ograniczyć liczbę rocznych obliczeń podatku (PIT–40A) sporządzanych przez organy rentowe, wprowadzenie szczególnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w zakresie regulacji dotyczącej zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów hipotetycznych odsetek. Ta sama nowelizacja ma także wprowadzić szereg ważnych zmian doprecyzowujących obecne przepisy nie tylko podatków dochodowych (także w VAT i Ordynacji podatkowej). Warto tu wskazać wprowadzenie możliwości przesyłania paragonów fiskalnych w formie elektronicznej do klienta, za jego zgodą i w uzgodniony z nim sposób, czy doprecyzowanie przepisów art. 61b Ordynacji podatkowej dotyczących indywidualnych rachunków podatkowych.

Takie pytanie zadał pewien podatnik we wniosku o indywidualną interpretację podatkową. 22 stycznia 2020 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że mąż nie odpowiada (własnym majątkiem osobistym ani majątkiem wspólnym małżonków) za zobowiązania podatkowe swojej żony, które powstały (w wyniku solidarnej odpowiedzialności żony za zaległości podatkowe spółki z o.o.), jeśli zaległość powstała przed zawarciem małżeństwa. Stąd do majątku wspólnego małżeńskiego, a także do majątku odrębnego męża nie będzie mogła zostać skierowana egzekucja podatkowa służąca zaspokojeniu bądź zabezpieczeniu tych zobowiązań podatkowych.

Czas trwania terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego może zostać wydłużony na skutek zawieszenia lub przerwania biegu terminu przedawnienia. Przy czym, różnicą są nie tylko przesłanki powodujące powstanie tych sytuacji, ale także sposób liczenia terminu po ich ustąpieniu.

Organ podatkowy oskarżył przedsiębiorcę o udział w karuzeli VAT oraz utajnił przed nim część zgromadzonych w toku kontroli podatkowej dokumentów. Odmowa dostępu do akt sprawy, jak orzekł NSA, musi być jednak wnikliwie, konkretnie i wyczerpująco uzasadniona tak, aby nie naruszać naczelnej zasady budowania zaufania do organów podatkowych.

Minister Finansów przygotował projekt nowego rozporządzenia w sprawie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Rozporządzenie to określi wzór wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego (interpretacji indywidualnej - ORD-IN), załącznika do tego wniosku (ORD-IN/A) oraz sposób uiszczenia opłaty za wniosek. Ponadto w innym projekcie Minister Finansów przygotował nowy wzór wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej (ORD-WS) Aktualnie trwają konsultacje publiczne tych projektów.

Przedsiębiorca wygrał w sądzie kasacyjnym w sprawie nieuzasadnionego wstrzymywania zwrotu VAT. Sąd wskazał, że powodem niedokonania zwrotu VAT nie może być tylko sam fakt wydania postanowienia, czy też rozpoczęcie dodatkowej weryfikacji. Organ powinien wskazywać przyczyny takich działań i je uzasadniać.

Do Sejmu trafił poselski projekt ustawy - Karta Praw Podatnika. Ustawa zakłada wprowadzenie do polskiego systemu podatkowego nowej instytucji, to jest Karty Praw Podatnika, rozumianej jako tekst normatywny, w którym określone zostaną podstawowe prawa podatników, którym odpowiadają obowiązki organów podatkowych.

W przypadku opodatkowania przychodów z najmu prywatnego ryczałtem ewidencjonowanym opodatkowanym stawką podatku w wysokości 8,5%, począwszy od stycznia 2020 roku, wpłaty powinny być dokonywane na indywidualny rachunek podatkowy (IRP), tzw. mikrorachunek podatkowy.

Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe dotyczy nie tylko podatnika i jego sytuacji majątkowej i finansowej, ale może być rozszerzona na członków jego rodziny, także byłych. Przepisy Ordynacji podatkowej przewidują różne reżimy w zależności od sytuacji rodzinnej. Dlatego warto je wcześniej przeanalizować i być ich świadomym. Tylko w takiej sytuacji podatnik może podjąć działania mające na celu ograniczenie ryzyka dla rodziny i ją zabezpieczyć.

Wejście w życie Białej Listy Podatników VAT, wprowadziło do polskich przepisów podatkowych dodatkową sankcję, która uderzy w przedsiębiorców w sposób bezpośredni. Polecamy: Biała lista podatników

Rok 2020 daje szansę na normalizację relacji fiskusa z firmami - wchodzą w życie przepisy pozwalające na zawarcie tzw. umowy o współdziałaniu, ruszy też program współdziałania - mówi w rozmowie z PAP partner w Crido Roman Namysłowski.

Obowiązek przekazania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji (w formie elektronicznej) o schematach podatkowych dotyczy co do zasady trzech kategorii podmiotów: promotorów, korzystających i wspomagających. Jednak główny ciężar obowiązków w zakresie raportowania schematów podatkowych spoczywa na promotorach. Czy promotorem może być także firma? Co to są "czynności promotorskie"?