Nieodpłatne świadczenia, Zarząd

Dla większości podatników terminy na dopełnianie obowiązków związanych z cenami transferowymi zbliżają się wielkimi krokami. Warto zatem zwrócić uwagę na kilka nieoczywistych typów transakcji, w przypadku których przekroczenie progów wartościowych, może nieść za sobą obowiązki dokumentacyjno-sprawozdawcze. 

Jaki skutek podatkowy w VAT wywoła przeniesienie nieruchomości wykorzystywanej w działalności spółki cywilnej do majątku prywatnego wspólników? Czy takie przeniesienie jest zwolnione z VAT?

Niekiedy przedsiębiorcy decydują się na przekazanie swoim pracownikom lub kontrahentom bonów towarowych, voucherów podarunkowych czy kart do wykorzystania w różnych punktach usługowych. Takie przekazanie może rodzić potrzebę opodatkowania na gruncie podatku od towarów i usług.

Świadczenia niepieniężne w ostatnim czasie stały się popularnym zagadnieniem ze względu na wprowadzenie nowych przepisów dotyczących zasad obliczania składek zdrowotnych, w szczególności ze względu na objęcie składką zdrowotną wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu powołania do pełnienia funkcji w spółce, np. funkcji członka zarządu.

Z uwagi na problemy związane z wejściem w życie Polskiego Ładu, w tym planowanych zmian podatkowych od lipca ze skutkiem wstecz od stycznia 2022 r., wśród wielu przedsiębiorców coraz częściej pojawia się pytanie: kto poniesie za to odpowiedzialność. Jak odpowiadają członkowie zarządów spółek za podatki?

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o PIT oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład 2.0), który został 12 maja 2022 r. uchwalony przez Sejm i trafił do prac legislacyjnych w Senacie, przewiduje istotne zmiany w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Jakie zmiany w zakresie składki zdrowotnej osób powołanych do pełnienia funkcji (np. członków zarządów spółek, prokurentów) wprowadzi ta nowelizacja?

Od 1 stycznia 2022 r. sprawozdanie finansowe może podpisywać tylko jeden członek zarządu, jeżeli od pozostałych uzyska stosowne oświadczenia, że spełnia ono wymagania przewidziane w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2106; dalej: u.r.). Pozwala na to zmieniony art. 52 u.r. Zanim jednak to zrobią, muszą zadbać o właściwą kolejność podpisów na dokumentach. I tak sprawozdanie najpierw musi sygnować główny księgowy (osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg), następnie podpisy składają członkowie zarządu na oświadczeniu. Dopiero po tych czynnościach sprawozdanie podpisuje jeden członek zarządu. Co ważne data podpisania sprawozdania finansowego przez tego członka zarządu nie może być wcześniejsza niż data podpisania oświadczeń. Ponadto powinien on też zapewnić sporządzenie elektronicznej kopii oświadczenia podpisanego przez innych członków zarządu w wersji papierowej.

Nieodpłatne świadczenia są częstą praktyką biznesową, ponieważ pomagają budować relacje z klientami i osiągać wspólne cele. Nieodpłatne przekazywanie towarów czy wartości niematerialnych i prawnych, tj. świadczeń podobnych do darowizny, jest co do zasady opodatkowane VAT. Czy w związku z tym odbiorca takiego świadczenia ma prawo do odliczenia podatku VAT?

Miejsce faktycznego zarządu. Zgodnie z obecnie funkcjonującym art. 3 ust. 1 ustawy o CIT podatnicy mający siedzibę lub zarząd na terytorium Polski podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Określenie siedziby spółki co do zasady nie jest problematyczne, ponieważ każda spółka powinna mieć tę kwestię uregulowaną w umowie lub statucie. Problem pojawia się, jeżeli chodzi o kwestię posiadania zarządu na terytorium Polski.

Nieodpłatne użyczenie a VAT. W obrocie pomiędzy przedsiębiorcami niejednokrotnie zdarzają się transakcje, w ramach których jedna ze stron decyduje się na nieodpłatne przekazanie do dyspozycji drugiej stronie części swojego majątku. Zezwolenie na bezpłatne używanie oddanej w tym celu rzeczy wypełnia przesłanki użyczenia, o którym mowa w art. 710 kodeksu cywilnego, które w zależności od okoliczności może rodzić po stronie użyczającego obowiązek rozliczenia podatku VAT.

Compliance a odpowiedzialność członków zarządu. Funkcja członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się nie tylko z szerokimi kompetencjami w zakresie prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentowania, ale również z różnoraką odpowiedzialnością.

Nieodpłatne użyczenie nieruchomości a VAT. Zgodnie z art. 710-719 Kodeksu cywilnego, przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Istotą umowy użyczenia jest bezpłatne przysporzenie na rzecz biorącego, które polega na możliwości korzystania przez niego z przedmiotu użyczenia (np. nieruchomości). Jak wskazuje orzecznictwo, m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z 13.05.2004 r. sygn. III SK 39/04, nie ma przeszkód, aby przedmiot użyczenia stanowiła rzecz będąca częścią przedsiębiorstwa. W takim przypadku bezpłatne używanie jako czynność nieodpłatna może podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako nieodpłatne świadczenie usług.

Składka zdrowotna wyliczana od dochodu. W projekcie Polskiego Ładu z 26 lipca pojawiła się niespodzianka w postaci obowiązku opłacania składki zdrowotnej przez członków zarządów spółek i fundacji. Wcześniej rząd nie wspominał, że planuje podobne rozwiązania.

Wzorzec umowy prostej spółki akcyjnej. Ustawodawca w drodze rozporządzenia określił wzorzec umowy prostej spółki akcyjnej, a także inne wzorce dotyczące prostej spółki akcyjnej. Jak wygląda wzorzec umowy PSA, jakie dane zawiera?

Dywidenda rzeczowa a VAT. Przekazanie udziałowcom lub akcjonariuszom w formie dywidendy rzeczy (towarów) jest opodatkowane VAT jeżeli odnośnie tych rzeczy (towarów) spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Natomiast jeżeli prawo odliczenia VAT nie przysługuje w odniesieniu do towarów przekazywanych nieodpłatnie jako dywidenda, to ta czynność nie jest opodatkowana VAT.

Szkolenia samorządu zawodowego a PIT. Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w wydanej interpretacji ogólnej wskazał, że nie ma obowiązku podatkowego w podatku PIT w przypadku uczestnictwa członków samorządu zawodowego w szkoleniach organizowanych przez ten samorząd. Organ uznał, że wzajemne świadczenia zarówno członków samorządu zawodowego, jak i samego samorządu, wyłączają z katalogu nieodpłatnych świadczeń świadczenie w postaci możliwości uczestnictwa członków samorządu zawodowego w szkoleniach, które są finansowane przez ten samorząd. W konsekwencji, po stronie członka samorządu nie powstanie przychód z nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 11 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT.

Nieodpłatne świadczenie. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów i interpretacyjną organów podatkowych pełnienie funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia przez udziałowca nie skutkuje powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń dla spółki, gdyż wynagrodzeniem wspólnika jest prawo do udziału w zysku osoby prawnej (prawo do dywidendy). Do tej pory w zasadzie analogicznie podejście było prezentowane w sytuacji, gdy funkcję członka zarządu bez wynagrodzenia pełnią pracownicy udziałowca.

Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej przygotował projekt rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) od wartości nieodpłatnych świadczeń z tytułu szczepień ochronnych przeciw grypie. Według MF korzyść z tego rozwiązania odczują zarówno pracownicy, którym szczepienie przeciw grypie sfinansuje pracodawca, jak i zleceniobiorcy, którzy otrzymają je od zleceniodawcy: członkowie rad nadzorczych od firm, emeryci od byłych zakładów pracy, czy członkowie związków zawodowych np. od organizacji związkowych.

17 września 2020 r. Rzecznik Generalny TSUE Maciej Szpunar wydał opinię (w sprawie o sygn. C‑288/19), w której uznał, że nieodpłatne udostępnianie pojazdów służbowych pracownikom nie stanowi odpłatnego świadczenia usług w VAT. A w konsekwencji nie jest opodatkowane VAT.

Przygotowywana w Ministerstwie Aktywów Państwowych reforma prawa holdingowego wprowadza zalecaną przez UE doktrynę, zakładającą zwolnienie z odpowiedzialności (cywilnej i karnej) członków zarządu spółek zależnych w razie wykonywania wiążących poleceń spółek dominujących - wskazują przedstawiciele MAP.

Nadchodząca jesień oraz wciąż trwająca pandemia COVID-19 spowodowały, że wielu pracodawców zastanawia się nad zaszczepienie swoich pracowników na grypę. Niektórzy pracodawcy robią to dobrowolnie, niektórzy są do tego zobowiązani przepisami prawa. W związku tym pojawiają się pytania: czy zakup szczepionek na grypę stanowi przychód podatkowy (PIT) tych pracowników i czy należy również ten przychód oskładkować (ZUS)?

Test na obecność COVID-19 sfinansowany przez pracodawcę nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Ministerstwo Finansów potwierdziło, iż wykonanie takiego testu na obecność koronawirusa pracownikowi nie jest przychodem z tytułu nieodpłatnych świadczeń.

Jeżeli przedsiębiorca ponosi wydatki, które wynikają z obowiązku w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (prowadzenia działalności gospodarczej) albo wytycznych lub zaleceń organów (instytucji) kompetentnych w obszarze bezpieczeństwa sanitarnego, albo własnej decyzji i racjonalnego przeciwdziałania zagrożeniu epidemicznemu (epidemii), to takie wydatki stanowią koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT i art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, o ile zostały właściwie udokumentowane. Przykładami takich wydatków są m.in.: zakup maseczek ochronnych dla pracowników, przyłbic, sfinansowanie pracownikom testów na koronawirusa. To samo dotyczy wydatków poniesionych przez przedsiębiorcę na działania gospodarcze, które wskutek zagrożenia epidemicznego (epidemii) zostały zaniechane (odwołane, przerwane, zawieszone itp.), o ile w momencie ich poniesienia spełniały wymienione wyżej warunki zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów (np. w zakresie szkoleń lub kursów pracowniczych).

Jakkolwiek prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki, zarówno osobowej, jak i kapitałowej, służy ograniczeniu i podziałowi ryzyka personalnej odpowiedzialności całym majątkiem, osoby fizyczne mogą w praktyce osobiście odpowiadać za zobowiązania firmy i skutki nieumiejętnego nią zarządzania. Odpowiedzialność za długi spółki handlowej, w zależności od jej typu, grozi wspólnikom lub członkom zarządu. Mając na uwadze ryzyko pozwu cywilnego o naprawienie wyrządzonej spółce szkody, jak również sankcji karnoskarbowych, warto wiedzieć jak poradzić sobie w kryzysowej sytuacji.

W świetle art. 293 § 2 Kodeksu spółek handlowych członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności. Oznacza to, że można rozsądnie oczekiwać (i w świetle prawa wymagać), że członek zarządu będzie znał bieżącą sytuację finansową spółki, zwłaszcza wówczas, gdy grozi jej niewypłacalność.