Tematy - Podatnik VAT, VAT 2020

Wykreślenie podatnika z rejestru podatników czynnych podatku od towarów i usług w trybie art. 96 ust. 9 pkt 5 ustawy o VAT następuje poprzez dokonanie czynności materialno-technicznej. Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 sędziów z 23 października 2023 r.

Nowy formularz VAT-R, który ma na celu ułatwienie procesu rejestracji dla podatników VAT, zacznie obowiązywać od 13 września. Przedstawiamy kluczowe informacje na ten temat oraz wskazówki, na co warto zwrócić uwagę.

Jakie prawa i obowiązki dot. VAT ma podatnik, który został przez urząd skarbowy wykreślony z rejestru czynnych podatników VAT? Czy za okres bycia nieaktywnym podatnikiem VAT można odliczyć VAT?

KSeF. Wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur to kolejny etap cyfryzacji urzędów publicznych. W założeniu ma to być ułatwienie nie tylko dla przedsiębiorców, ale i urzędników. Wejście systemu w życie zaplanowane jest na 1 lipca 2024 roku.

Ustawa o podatku VAT daje możliwość zwolnienia z tego podatku niektórych podatników, ze względu na charakter działalności lub wartość sprzedaży. Jest jednak pewna grupa podatników, których pozbawiono na gruncie VAT prawa do jakiegokolwiek zwolnienia. W skrócie – musimy być podatnikiem VAT.

Czy można wykreślić podatnika VAT z rejestru czynnych podatników VAT tylko na podstawie podejrzenia, że ów podatnik zamierza dokonać wyłudzeń skarbowych z wykorzystaniem banku? Okazuje się, że tak. Można tak zrobić (i to bez zawiadamiania tego podatnika) na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 5 ustawy o VAT. Problem wyjaśnia Jagoda Kondratowska-Muszyńska, doradca podatkowy w Kancelarii Prof. dr hab. Henryka Dzwonkowskiego.

W świetle przepisów o VAT, spółka cywilna jako jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej jest podatnikiem tego podatku. W praktyce od lat budzi wątpliwości kwestia czy na fakturach w nazwie spółki cywilnej powinny być ujęte imiona i nazwiska wspólników spółki cywilnej, czy wystarczy jej nazwa.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: “TSUE”) 7 kwietnia 2022 r. zajął się kolejny raz problemem stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (en: “fixed establishment”, dalej: “FE”) przy okazji sprawy C-333/20 zainicjowanej przez rumuński sąd apelacyjny wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.

W dniu 24 marca 2022 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał ważny wyrok w sprawie C-697/20, mający istotne znaczenie dla opodatkowania VAT działalności rolniczej w Polsce.

Nowelizacja ustawy o VAT z 29 października 2021 r. (zmieniona ustawą z 9 czerwca 2022 r. - tzw. Polski Ład 2.0) wprowadza od 1 stycznia 2023 r. nowy rodzaj podatnika, jakim będzie grupa VAT. Z uwagi na tę zmianę niezbędna jest zmiana obecnej wersji formularza VAT-R na nową. Minister Finansów wydał już rozporządzenie określające nową (już 16.) wersję wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R, która wejdzie w życie 22 lipca 2022 r. Ale do końca 2022 roku może być stosowany poprzedni wzór VAT-R (wersja 15).

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (dalej ustawy o VAT) dają wybór ustanowienia przedstawiciela podatkowego, jednak w określonych sytuacjach nakładają obowiązek jego ustanowienia.

Miasto (gmina miejska), pobierając opłaty za udostępnianie kanału technologicznego umiejscowionego w drodze publicznej, nie występuje w charakterze podatnika podatku VAT. W związku z tym wnoszone przez przedsiębiorców opłaty za udostępnienie kanału technologicznego nie będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Tak orzekł Naczelny Sąd w wyroku z 21 października 2021 r. (sygn. I FSK 406/18).

Gmina, wykonując obowiązki związane z organizacją Punktu Szczepień Powszechnych, nie występuje w charakterze podatnika VAT. W związku z tym czynności polegające na organizacji Punktu i dostawie odpowiedniej infrastruktury nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - piszą eksperci PwC Polska.

Podatnicy VAT nauczeni doświadczeniem lat 2004-2014 pytają, które to nowe przepisy tego podatku są również nową pułapką na naiwnych zastawioną po to, aby ktoś na nich zarobił. Tym kimś nie jest bynajmniej budżet, lecz „międzynarodowi inwestorzy” dla których być może napisano te przepisy.

Pytanie zadane w tytule niniejszego artykułu zostało wielokrotnie zadawane w czasie debat naukowych także przez praktyków a (prywatnie) również przez niektórych sędziów. Plagą wspólnotowej wersji podatku od towarów i usług są – obrazowo mówiąc - przebierańcy, zwani również (dla ocieplenia wizerunku) „podmiotami optymalizacyjnymi”, które udają podatników tego podatku. Po co? Aby uzyskać (dla siebie lub dla innych) szeroką paletę korzyści podatkowych, w tym zwłaszcza otrzymać nienależne zwroty tego podatku.

Uwalnianie pieniędzy z rachunku VAT. W pierwszych sześciu miesiącach 2021 r. wpłynęło prawie 20% mniej wniosków o uwolnienie środków zgromadzonych na rachunku VAT w porównaniu z analogicznym okresem ub.r. Jednak z danych resortu finansów wynika, że zgodzono się uwolnić kwotę prawie 80% większą niż wcześniej. W analizowanych okresach wydano niemal po tyle samo odmów. Ale w tym roku zablokowano znacznie więcej środków. Ostatnio negatywne postanowienia dotyczą głównie wnioskodawców bez wiodącego PKD.

Nowy wzór VAT-R. W związku ze zmianami w opodatkowaniu VAT handlu internetowego (tzw. pakiet VAT e-commerce), od 1 lipca 2021 r. obowiązywać będzie nowy wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R). Będzie to już 15 wersja tego formularza. Projekt (z 18 maja 2021 r.) rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w tej sprawie jest aktualnie w toku konsultacji publicznych i opiniowania.

Wiele osób dokonując sprzedaży działek budowlanych stoi przed pytaniem, czy tak transakcja zobliguję je do naliczenia podatku VAT, a tym samym sprzedawca zostanie uznany jako podatnik w myśl ustawy o podatku od towarów i usług. Żeby odpowiedzieć na to pytania, należy w pierwszej kolejności prześledzić zapisy ustawy, definiujące czynności związane z procesem sprzedaży.

Luka VAT. Wszystko wskazuje na to, że tzw. luka vatowska nie wzrosła w ubiegłym roku, mimo pandemicznego kryzysu. Mogła nawet nieznacznie spaść - pisze "Dziennik Gazeta Prawna".

Działalność gospodarcza w ustawie o VAT. Co należy rozumieć przez działalnością gospodarczą na gruncie przepisów ustawy o VAT?

Podatkowe podsumowanie 2020 okiem prof. Adama Mariańskiego, przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych (KRDP).

Ranking przepisów podatkowych roku 2020, przygotowany przez Stowarzyszenie Podatników w Polsce, pokazuje jak podatnicy ocenili nowe przepisy podatkowe, które pojawiły się w mijającym roku. Jakie były największe buble i hity podatkowe roku 2020?

Korekta w nowym JPK_V7 - jak to zrobić? Podatnicy mają za sobą złożenie pierwszego JPK_V7. W związku z tym należy poznać zasady dokonywania korekt w nowym JPK_V7. Tak jak było do tej pory, korekta w zależności od rodzaju błędu będzie dokonywana w bieżącym pliku JPK_V7 lub poprzez jego korektę. Gdy korekta będzie dotyczyła okresów rozliczeniowych sprzed 1 października 2020 r., należy złożyć korektę JPK_VAT lub deklaracji VAT-7/VAT-7K. Dokonując korekty, podatnik może być zobowiązany do stosowania kodów GTU lub transakcyjnych. Jak prawidłowo skorygować JPK_V7?

Kodem GTU_07 trzeba oznaczać w nowym JPK_V7 sprzedaż części samochodowych. Lecz nie wszystkich. Kod GTU_07 dotyczy pojazdów oraz części samochodowych, ale oznaczonych wyłącznie kodami CN 8701–8708 oraz CN 8708 10. W związku z tym niektóre elementy pojazdów nie są oznaczane w JPK_V7, a inne są. Księgowi głowią się teraz, jak to rozróżnić. Czy wszystkie części samochodowe trzeba oznaczyć kodem GTU_07? Jakie dostawy oznaczać kodem GTU_07, a jakich nie oznaczać?

Wprowadzenie nowego pliku JPK_VAT oznacza więcej, a nie mniej, pracy dla księgowych obsługujących firmy - mówi PAP Joanna Slotorsz z biura rachunkowego Sztuka Liczenia. Problemy rodzą kody procedur transakcji, kody GTU, kody typów dokumentów, które pojawiały się wraz z nowym plikiem.

Zbliża się kolejny termin wymiany kas na kasy online. Do końca 2020 roku kasy starego typu muszą wymienić na kasy online podatnicy świadczący usługi gastronomiczne, hotelarskie i sprzedawcy węgla. Podatnicy ci mają wybór - mogą zakupić stacjonarną kasę online lub mobilną. Jakie obowiązki mają podatnicy? Które czynności od 2021 r. muszą być ewidencjonowane na kasach online? Jaką kasę online wybrać - stacjonarną czy mobilną? Kiedy przysługuje ulga na zakup kasy online? Jak rozliczyć ulgę na zakup kasy w nowym JPK_VAT?

Ministerstwo Finansów przypomina, że od 1 października 2020 r. obowiązuje nowy JPK_VAT z deklaracją. Jeden plik zastąpił składane wcześniej oddzielnie deklaracje VAT-7 lub VAT7K z załącznikami i informację JPK_VAT. Pierwsze pliki według nowej struktury, dotyczące okresu rozliczeniowego za październik 2020 r., podatnicy powinni złożyć do 25 listopada 2020 r. Korekty rozliczeń za okresy sprzed października 2020 r. należy składać na dotychczasowych zasadach. Z jakich części składa się nowy JPK_VAT? Jakie dane zawiera JPK_VAT z deklaracją? Jak wysłać nowy JPK_VAT z deklaracją?

W odpowiedzi z 6 listopada 2020 r. na interpelację poselską Jan Sarnowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów poinformował, że "w chwili obecnej wychodząc naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców prowadzone są analizy dotyczące konieczności ewentualnego wprowadzenia zmian w rozporządzeniu wykonawczym w zakresie GTU." 25. listopada 2020 r. mija termin, w którym podatnicy po raz pierwszy mają przesłać nowy JPK_VAT. Czy resort finansów dokona zmian w rozporządzeniu dot. kodów GTU? Czy za błędy w JPK_VAT można nie ponieść kary?

Spółka z o.o. będąca czynnym podatnikiem VAT powinna podać na fakturze (zarówno fakturze sprzedaży jak i zakupu) właściwy adres, zgodny z wpisem w Krajowym Rejestrze Sądowym. W zgłoszeniu rejestracyjnym w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R oraz w rejestrze przedsiębiorców KRS, adres siedziby spółki zawiera ulicę, miejscowość, kod pocztowy oraz miejscowość poczty. Dlatego na fakturze trzeba zapisać zarówno miejscowość siedziby spółki jak i nazwę miejscowości poczty.

Od 1 października 2020 r. wszystkie transakcje sprzedaży zawierane z pomiotami powiązanymi muszą być oznaczone w nowym JPK_VAT. W praktyce ich identyfikacja może być bardzo trudna lub wręcz niemożliwa. Oznacza to, że podatnicy nie będą wywiązywać się z tego obowiązku albo zostaną zmuszeni do ponoszenia dodatkowych kosztów, aby sprostać nowym wymogom. Jak raportować transakcje z podmiotami powiązanymi w JPK_VAT?

Ministerstwo Finansów poinformowało 30 października 2020 r., że najnowsza wersja aplikacji e-mikrofirma umożliwia obsługę nowego JPK_VAT z deklaracją. Zalogowanie do aplikacji możliwe jest za pomocą profilu zaufanego, e-dowodu lub bankowości elektronicznej. To kolejne bezpłatne narzędzie do składania JPK_VAT z deklaracją. Wcześniej Ministerstwo Finansów udostępniło formularz interaktywny i aplikację Klient JPK_WEB.

Pojęcia „środków spożywczych przeznaczonych do spożycia przez ludzi” oraz „produktów zwykle przeznaczonych do użytku jako dodatek lub substytut środków spożywczych” znajdujące się w pkt 1 załącznika III do Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że dotyczą one wszelkich produktów zawierających substancje odżywcze pełniące w organizmie ludzkim funkcje budulcowe, energetyczne i regulujące, które są niezbędne do utrzymania, funkcjonowania i rozwoju tego organizmu, spożywanych w celu dostarczenia organizmowi tych substancji.

Podatnik świadczy usługi webinariów w czasie rzeczywistym z możliwością zadawania pytań oraz udostępnia za opłatą nagrane uprzednio webinaria do obejrzenia. Czy świadczenie takich usług powinno być w szczególny sposób oznaczane w nowym pliku JPK_VAT? Jakim kodem GTU?

Czy faktura na usługi gastronomiczne powinna mieć w JPK_VAT oznaczenie kodem GTU_01 z uwagi na zakup alkoholu wchodzącego w skład usługi? Okazuje się, że nie. W takim przypadku nie jest konieczne stosowanie oznaczenia GTU_01 (ani żadnego innego oznaczenia GTU). Dlaczego?

Od 1 października 2020 r. podatnicy muszą stosować w ewidencji VAT specjalne kody. Odrębne kody przypisano ewidencji sprzedaży, a odrębne ewidencji zakupów. Mimo że większość towarów i usług nie jest przyporządkowana do żadnego z oznaczeń, to w praktyce pojawia się wiele pytań i wątpliwości, jak wypełnić nowy JPK, tzn. między innymi jakie oznaczenia i dla jakich transakcji są obowiązkowe.

Od października 2020 r. podatnicy VAT czynni muszą w miejsce dotychczasowych deklaracji składać dziwaczną hybrydę informatyczną (tzw. nowy JPK_VAT z deklaracją) będącą połączeniem deklaracji (bez obowiązującego prawnie formularza) oraz informacji o prowadzonej ewidencji.

Wpływy do budżetu, zwłaszcza z VAT, wracają do wcześniejszych poziomów - powiedział wiceminister finansów Sebastian Skuza. Jego zdaniem wraz ze wzrostem dochodów z VAT, w tym roku dochody budżetu mogą być na poziomie mniej więcej z 2019 r.

Kody GTU to nowy wymóg wprowadzony przez ustawodawcę w ramach obowiązku sporządzania i wysyłania nowych plików JPK_VAT (tj. plików JPK-V7M i JPK-V7K). Od 1 października 2020 r. kodami GTU należy oznaczać niektóre dostawy towarów lub świadczenia usług. Odpowiadamy na podstawowe pytania z zakresu prawidłowego stosowania kodów GTU.

Podatnicy od 1 października 2020 r. są zobowiązani do sporządzania nowej struktury JPK_V7. Wprowadza ona szereg zmian w zakresie danych, jakie będą przekazywane do organów podatkowych. Zawarte w niej informacje mają służyć zautomatyzowanemu wykrywaniu nieprawidłowości w rozliczaniach VAT. Za błędy w składanych dokumentach ustawodawca przewidział kary. Na szczęście, jak podkreślają eksperci, nie będą one nakładane od razu, a przedsiębiorcy dostaną czas na wyeliminowanie pomyłek.

1 października 2020 r. skończyła się epoka podatku od towarów i usług, którą przed 27 laty zapoczątkowała jego pierwsza wersja uregulowana ustawą z dnia 8 stycznia 1993 r., czyli „VAT przed wspólnotowy”, który wyprowadził finanse ze stanu upadku lat 1989-1992 – pisze profesor Witold Modzelewski.

Ministerstwo Finansów udostępniło formularz interaktywny i aplikację Klient JPK_WEB do złożenia JPK_VAT z deklaracją.

Ministerstwo Finansów przypomina, że od 1 października 2020 r. wszyscy podatnicy VAT będą składać jeden plik JPK_VAT z deklaracją. Rozwiązanie dotyczy wszystkich firm, bez względu na ich wielkość. Nowy JPK_VAT to mniej składanych dokumentów i kontroli podatkowych.

Z dniem 1 października 2020 r. wejdą w życie przepisy nakazujące składanie przez czynnych podatników VAT nowego dokumentu elektronicznego JPK_V7 (tj. JPK-7M/JPK-V7K). Nowy plik zastąpi dotychczasowe deklaracje VAT i sprawi, że obowiązek składania deklaracji VAT-7/VAT-7K zostanie połączony z obowiązkiem przesyłania plików JPK_VAT.

Brak uregulowania w przepisach prawa formy oraz treści deklaracji podatkowej może doprowadzić do destrukcji podatku od towarów i usług o nieobliczalnych skutkach – pisze profesor Witold Modzelewski.

Recesja a przede wszystkim spadek sprzedaży doprowadził do obniżki dochodów budżetowych w tym roku. Prawdopodobnie w stosunku do prognozy spadek dochodów z podatku od towarów i usług wyniesie 15 mld zł, a z akcyzy o 6 mld zł, czyli o około 10%, co i tak jest sukcesem w stosunku do prognoz z marca br. (15% prognoza ISP) oraz tzw. realistów, którzy wieszczyli utratę jednej piątej dochodów. Poza ujemnym skutkiem koniunkturalnym zmniejszyła się jednak również efektywność fiskalna wszystkich czterech głównych podatków do których zaliczają się również oba podatki dochodowe. Dlaczego?

Ministerstwo Finansów przygotowało nowy wzór deklaracji do rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (VAT-8) oraz nowy wzór deklaracji do rozliczania importu usług lub nabycia towarów oraz usług (VAT-9M). Nowe wzory deklaracji mają zastosowanie począwszy od rozliczeń za październik 2020 r.

Resort finansów udostępnił nową wersję aplikacji e-mikrofirma. Zmodyfikowana aplikacja e-mikrofirma umożliwia obsługę nowego JPK_VAT z deklaracją, czyli nowego JPK_V7M (rozliczenie miesięczne) lub nowego JPK_V7K (rozliczenie kwartalne).

Przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego (spoza terytorium Unii Europejskiej) na terytorium danego państwa (należącego do Unii Europejskiej). Przywóz towarów z Unii Europejskiej do kraju członkowskiego klasyfikowany jest jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru lub jako nabycie towaru na zasadach krajowych. Jak wykazać import towarów w nowej strukturze JPK_VAT, która zacznie obowiązywać od 1 października 2020 r.?

Urząd skarbowy wstrzymywał i przedłużał podatnikowi termin zwrotu VAT. Wniósł więc on zażalenie do organu drugiej instancji, ale zanim ten je rozpatrzył, fiskus dokonał zwrotu VAT. Organ odwoławczy uznał więc postępowanie za bezprzedmiotowe i umorzył je. Podatnik jednak nie odpuścił i domagał się zbadania, czy urząd skarbowy miał w ogóle prawo wstrzymywać należny mu zwrot VAT.

Już za kilka dni nowy JPK_V7M i JPKV7K stanie się faktem. Rewolucja zapowiadana od dawna, po kilku odroczeniach, nieodwołalnie wchodzi w życie. Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w komunikacie z 16 września b.r., w którym wskazano, że 30 września 2020 r. zostanie wyłączona dotychczasowa bramka REST API służąca do przesyłania plików JPK autoryzowanych podpisem kwalifikowanym i zaufanym, jak również bramka REST API, służąca do przesyłania plików JPK autoryzowanych danymi autoryzacyjnymi.

Podatnik VAT, VAT 2020

Wykreślenie z rejestru czynnych podatników VAT - decyzją, czy jako czy jako czynność materialno-techniczna [Uchwała NSA]

Nowy formularz VAT-R od 13 września. Co się zmienia?

Podatek VAT w okresie wykreślenia z rejestru czynnych podatników - prawa i obowiązki podatnika

Czym jest Krajowy System e-Faktur (KSeF)?

Którzy przedsiębiorcy muszą płacić VAT?

Wykreślenie podatnika z rejestru czynnych podatników VAT na podstawie podejrzenia wyłudzeń skarbowych

Jaka nazwa spółki cywilnej na fakturach VAT? Z nazwiskami wspólników, czy bez?

Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej podatnika VAT - kontrolowana spółka zagraniczna

VAT od działalności rolniczej - ważny wyrok TSUE

Nowy wzór VAT-R (wersja 16) od 22 lipca 2022 r.

Przedstawiciel podatkowy w VAT - obowiązki, jak ustanowić

Opłaty za udostępnianie kanału technologicznego w drodze publicznej a VAT

Punkt szczepień w gminie a VAT

VAT – kolejne pułapki na podatników

Czy podmiot, który udaje podatnika, lecz nie będący firmantem, powinien zapłacić nieistniejący przecież podatek?

Uwalnianie pieniędzy z rachunku VAT w 2021 roku

Nowy wzór VAT-R od 1 lipca 2021 r.

Uznanie sprzedawcy działek budowlanych jako podatnika VAT

Luka VAT. Koronawirus nie rozszczelnił poboru VAT

Co jest działalnością gospodarczą na gruncie ustawy o VAT?

Podatkowe podsumowanie 2020 - według prof. Adama Mariańskiego, przewodniczącego KRDP

Ranking przepisów podatkowych roku 2020

Korekta w nowym JPK_V7 - jak to zrobić?

Kod GTU_07 w nowym JPK_VAT - jak stosować?

Nowy JPK_VAT to więcej pracy dla księgowych

Wymiana starych kas fiskalnych na kasy online - jakie obowiązki ma podatnik?

Pierwsza wysyłka JPK_VAT z deklaracją do 25 listopada

Czy zmienią się kody GTU w nowym JPK_VAT?

Jaki adres spółki na fakturze?

Nowy JPK_VAT - transakcje z podmiotami powiązanymi

Aplikacja e-mikrofirma do składania JPK_VAT z deklaracją

Stawka VAT na afrodyzjaki - wyrok TSUE

Usługi webinariów - ewidencja i kod w JPK_VAT

Kod GTU_01 w nowym JPK_VAT a usługi gastronomiczne z alkoholem

Kody (oznaczenia) w nowym JPK VAT - stosowanie, problemy, wyjaśnienia

Nowy JPK VAT, czyli zawracanie głowy za duże pieniądze

Dochody budżetowe z VAT coraz wyższe

Kody GTU w nowym JPK_VAT - pytania i odpowiedzi

Nowy plik JPK_VAT. Będą nowe obowiązki i kary, ale nie od razu

1 października 2020 r.: „koniec historii” w podatku VAT

Jak złożyć JPK_VAT z deklaracją - bezpłatne narzędzia MF

JPK_VAT z deklaracją dla wszystkich podatników VAT od 1 października 2020 r.

Nowy JPK_VAT od 1 października 2020 r. - JPK-7M/JPK-V7K

Jakie skutki przyniesie brak określenia w przepisach prawa formy i treści deklaracji VAT?

Co przyniesie podatnikom VAT jesień 2020 roku?

Nowe wzory deklaracji VAT-8 i VAT-9M od 1 października 2020 r.

Aplikacja e-mikrofirma do wysyłki JPK_VAT z deklaracją

Import towarów w nowej strukturze JPK_VAT

Wstrzymanie zwrotu VAT – czy podatnik może domagać się zbadania legalności działań urzędu skarbowego?

Nowy JPK_VAT coraz bliżej – z jakimi pytaniami zmagają się przedsiębiorcy?