Spadkobiercy, Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe

Zgodnie z postanowieniami przyjętymi blisko 30 lat temu, nowy brytyjski monarcha Karol III nie będzie musiał zapłacić podatku spadkowego po śmierci swej matki królowej Elżbiety II. Kwestią zainteresowały się niektóre brytyjskie media.

W odpowiedzi z 27 lipca 2022 r. na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich, Minister Finansów zgodził się z wykładnią przepisów prawa podatkowego, zgodnie z którą prawo do ulgi termomodernizacyjnej w PIT ma wymiar majątkowy. A zatem prawo do ulgi termomodernizacyjnej co do zasady może (zdaniem MF) podlegać przejęciu przez spadkobiorców uprawnionego do tej ulgi podatnika na podstawie art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej.

Jak członkowie zarządu spółek kapitałowych odpowiadają za zobowiązania podatkowe spółki? Jakie przepisy regulują tą odpowiedzialność? Co to jest odpowiedzialność solidarna i subsydiarna? Wyjaśnia ekspert z Mariański Group.

Odpowiedzialność podatkowa spadkobiercy. Spadkobierca przejmuje zobowiązania podatkowe spadkodawcy. Jednak aby taka sytuacja mogła mieć miejsce musi zostać ustalone zobowiązanie podatkowe dla spadkodawcy.

Udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, zwaną dalej spółką z o.o., podlegają dziedziczeniu. Uprawnienie to nie oznacza jednak, że spadkobierca zmarłego wspólnika zawsze staje się udziałowcem takiej spółki. O tym, czy znajdzie się on w gronie wspólników mogą zadecydować udziałowcy, którzy niekoniecznie muszą akceptować przystąpienie do spółki określonych osób. Decyzja ta powinna przyjąć formę odpowiedniej treści postanowienia w umowie spółki z o.o. zgodnie z regulacją zawartą w przepisie art. 183 kodeksu spółek handlowych (zwanego dalej: ksh). Już na etapie rozpoczęcia współpracy ze wspólnikami, ważne, aby poświęcić chwilę na refleksję - co się stanie, gdy mnie zabraknie?

27 października 2020 r. w życie weszła nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn. Na podstawie znowelizowanych przepisów, zwiększeniu uległ krąg osób uprawnionych do zwolnienia z tej daniny.

Powszechnie panuje błędne przekonanie, że w przypadku założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie trzeba przejmować się jej ewentualnymi długami czy problemami podatkowymi. Wyrażenie „ograniczonej odpowiedzialności” nawiązuje do ograniczenia odpowiedzialności wspólników takiej spółki, nie oznacza jednak w żadnym wypadku, że nikt za zobowiązania podmiotu odpowiedzialności nie poniesie. Ustawodawca zdecydował, że w przypadku bezskuteczności egzekucji odpowiedzialność taką mogą ponieść członkowie zarządu – jednak pod pewnymi warunkami i z określonymi przez prawo wyjątkami.

Epidemia koronawirusa koronawirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19 spowodowała trudności wielu podatników z terminową płatnością podatków i innych danin publicznych. Jeżeli w Polsce powstaje zaległość podatkowa, to 90% z niej jest straconych, krótko mówiąc nieściągalnych - twierdzi profesor Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych. Zdaniem Profesora naczelnicy urzędów skarbowych niechętnie umarzają zaległości podatkowe - nieco częściej można liczyć na rozłożenie tych zaległości na raty. Jednak dla części firm w najgorszej sytuacji potrzebny będzie program oddłużeniowy, który pozwoli tym firmom przetrwać.

Polak, który nabył spadek po zmarłym obywatelu Austrii nie musi płacić podatku spadkowego ani w Austrii (bo tam podatek spadkowy został zniesiony w 2008 roku), ani w Polsce. Zgodnie bowiem z Konwencją zawartą między Polską i Austrią o zapobieżeniu dwukrotnemu pobieraniu podatku spadkowego, odziedziczony majątek podlega podatkowi spadkowemu w tym państwie, którego obywatelem był w chwili śmierci spadkodawca. Dlatego obywatel Polski, który nabył spadek po obywatelu Austrii nie musi składać deklaracji SD-3 oraz płacić podatku w Polsce. Bez znaczenia jest tu fakt, że w Austrii nie ma podatku od spadku.

Przepisy Konwencji zawartej między Rzeczpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania nie dotyczą podatku od spadków i darowizn. Zatem zapłacenie w Wielkiej Brytanii określonej kwoty podatku od spadku zgodnie z prawem tam obowiązującym, nie zwalnia od uiszczenia należnego podatku według prawa polskiego. W ten sposób Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 31 grudnia 2019 r. potwierdził faktyczne podwójne opodatkowanie zagranicznych spadków, które otrzymują polscy obywatele (niezaliczający się do najbliższej rodziny spadkodawców).

Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Dotyczy to również prawa do zwolnienia podatkowego przy sprzedaży nieruchomości.

Dobra wiadomość dla dziedziczących, wdowców i rozwodników. Koniec z liczeniem okresu, po którym wolno im zbyć nieruchomość bez PIT, od daty śmierci spadkodawcy, męża lub rozwodu. Pięcioletni okres, po upływie którego wolno sprzedawać nieruchomości bez PIT, ma być liczony od daty ich nabycia lub wybudowania przez spadkodawców. Dziś co do zasady termin ten liczy się od ich śmierci. Taka korzystna dla podatników zmiana znalazła się w projekcie nowelizacji ustawy o PIT, CIT, ordynacji podatkowej i innych ustaw dopiero co opublikowanym przez Ministerstwo Finansów. Przepisy mają wejść w życie w 2019 r.

Śmierć podatnika nie skutkuje wygaśnięciem ciążących na nim należności podatkowych. Przepisy polskiego prawa podatkowego stanowią, iż zarówno jego prawa, jak i obowiązki przechodzą na jego spadkobierców. Jakie konsekwencje podatkowe mogą grozić następcom prawnym podatnika?

Czy nielojalny pracownik działający na szkodę podatnika powinien być przyczyną powstania zaległości podatkowych? Wyjaśnia profesor Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych.

Księgowy może zostać ukarany na podstawie wielu przepisów. Minimalna grzywna, jaką sąd może ustalić to 666 zł, maksymalna to 19 198 080 zł. Księgowy może zostać również ukarany na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej i przepisów kodeksu karnego skarbowego.

Po śmierci najbliższych spadkobiercy powinni się liczyć z tym, że organy podatkowe o nich nie zapomną. Nie dotyczy to wyłącznie najczęstszego problemu, tj. braku złożenia oświadczenia o skorzystaniu ze zwolnienia grupy „zerowej” w podatku od spadków, ale też długów, jaki może zostawić spadkodawca. Dziedziczyć można bowiem równo tak zobowiązania, jak i majątek i wierzytelności. 23 maja 2016 r. NSA wydał w tym zakresie uchwałę (sygn. akt II FPS 6/15) – dalej: „Uchwała”, niestety niekorzystną dla podatników. Co ciekawe jednak, jeden z Sędziów NSA nie zgodził się z nią przedstawiając zdanie odrębne.

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-Z2 składają osoby, które otrzymały spadek lub darowiznę od osoby z kręgu najbliższej rodziny. Złożenie wypełnionego formularza SD-Z2 jest warunkiem zwolnienia z podatku od spadków i darowizn w takich sytuacjach. Aktualny wzór formularza SD-Z2 (wersja 6) obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.

Warto znać nowe rozwiązania, które gwarantują organom skarbowym bardziej efektywny pobór podatku. Analizując znowelizowaną Ordynację podatkową w zakresie odpowiedzialności osób trzecich, należy odnieść się do regulacji dotyczących członków zarządu oraz likwidatorów.

23 maja 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę (sygn. akt II FPS 6/15), zgodnie z którą do decyzji o zakresie odpowiedzialności spadkobiercy przewidzianej w art. 100 Ordynacji podatkowej nie stosuje się art. 68 § 1 Op. Oznacza to, że decyzja o odpowiedzialności spadkobiercy za długi podatkowe spadkodawcy ma charakter deklaratoryjny (określający) i w związku z tym fiskus ma na jej wydanie pięć lat a nie trzy.

Z orzecznictwa NSA wynika, że wykonywanie obowiązków członka zarządu w spółce z o.o., nawet po formalnej rezygnacji z funkcji członka zarządu, powoduje odpowiedzialność podatkową tej osoby przewidzianą w art. 116 § 2 ordynacji podatkowej.

Nowe przepisy wchodzące w życie 18 października 2015 r. wprowadzają zmiany mające szczególne znaczenie dla spadkobierców. Niezłożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, będzie równoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W praktyce oznacza to zabezpieczenie przed długami spadkowymi przewyższającymi wartość aktywów spadkowych.

Wprowadzenie do polskiego prawa wspólnego Europejskiego Poświadczenia Spadkowego (EPS), mającego ułatwić wykazywanie obywatelom z całej Unii Europejskiej praw do spadku, zakładają zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego, do którego w środę 22 lipca 2015 r. poprawkę przyjął Senat. 24 lipca 2015 r. Sejm zaakceptował tę poprawkę.

Implementację europejskiego rozporządzenia ws. spadków, w myśl którego powstać ma wspólne Europejskie Poświadczenie Spadkowe, zakłada projekt nowelizacji procedury cywilnej i prawa o notariacie. Niebawem rozpatrzy go rząd.

Wspólna propozycja Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Ministerstwa Finansów oraz Prokuratury Generalnej zakłada przygotowanie projektu ustawy o centralnej bazie rachunków (CBR). Centralna baza rachunków ma przede wszystkim ułatwić dostęp służb państwa do kont m.in. osób parających się tzw. przestępczością "białych kołnierzyków" oraz ułatwić sytuację spadkobierców.

Zdaniem organów podatkowych dla zastosowania zwolnienia określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli wykonanie zapisu zostało dokonane przez zawarcie umowy przenoszącej własność nieruchomości w formie aktu notarialnego, nie jest wymagane złożenie formularza SD-Z2 do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.