Udziały w spółce, Spółki osobowe

Kodeks spółek handlowych nie wskazuje jak należy postąpić w sytuacji, gdy adresat nowoutworzonych udziałów w spółce z o.o. nie obejmie ich. Czy i komu zarząd spółki może zaoferować udziały nieobjęte w podwyższeniu kapitału zakładowego?

Jak wspólnik może wystąpić ze spółki osobowej? Jak powinno wyglądać rozliczenie występującego wspólnika ze spółką?

Przedsiębiorcy, którzy zmieniają obecnie formę prawną dla swojego biznesu najczęściej decydują się na spółkę z o.o. Nie chodzi o obniżenie opodatkowania, ale o zmniejszenie ryzyka.

Wymiana udziałów lub akcji a podatek dochodowy. 7 maja 2021 r. Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej wydał interpretację ogólną w sprawie stosowania przepisów o podatku dochodowym regulujących transakcje wymiany udziałów (akcji). Przyjęta przez Ministra wykładnia uznaje za prawidłową taką interpretację przepisów art. 24 ust. 8a- 8c ustawy PIT oraz art. 12 ust. 4d, 11 i 12 ustawy CIT, która dopuszcza ich stosowanie również w modelu, w którym większość głosów w spółce nabywanej jest uzyskiwana przez spółkę nabywającą w wyniku nabycia udziałów (akcji) w tej spółce od większej liczby udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki w drodze odrębnych transakcji zawartych w okresie 6 miesięcy. Publikujemy pełną treść tej interpretacji.

Udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, zwaną dalej spółką z o.o., podlegają dziedziczeniu. Uprawnienie to nie oznacza jednak, że spadkobierca zmarłego wspólnika zawsze staje się udziałowcem takiej spółki. O tym, czy znajdzie się on w gronie wspólników mogą zadecydować udziałowcy, którzy niekoniecznie muszą akceptować przystąpienie do spółki określonych osób. Decyzja ta powinna przyjąć formę odpowiedniej treści postanowienia w umowie spółki z o.o. zgodnie z regulacją zawartą w przepisie art. 183 kodeksu spółek handlowych (zwanego dalej: ksh). Już na etapie rozpoczęcia współpracy ze wspólnikami, ważne, aby poświęcić chwilę na refleksję - co się stanie, gdy mnie zabraknie?

Sprzedaż udziałów posiadanych w polskiej spółce kapitałowej co do zasady podlega opodatkowaniu właśnie na terytorium Polski. Zdarzają się jednak przypadki gdy udziały sprzedaje osoba, która nie posiadania polskiej rezydencji podatkowej. Czy sprzedaż udziałów przez nierezydenta zawsze będzie opodatkowana w Polsce?

Wraz z ustawami powszechnie nazywanymi tarczami antykryzysowymi, uchwalanymi w obliczu pandemii wirusa COVID-19, przesuniętych lub odroczonych zostało wiele terminów nakładających obowiązki administracyjne na przedsiębiorców. Jednym z nich jest konieczność zgłoszenia przez firmy osób faktycznie zarządzających i kontrolujących spółki w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. Pierwotny termin został ustalony na 14 kwietnia 2020 roku, został jednak przesunięty o trzy miesiące, na 13 lipca 2020 i według wyliczeń Ministerstwa Finansów może dotyczyć nawet pół miliona spółek. Spóźnienie lub brak zgłoszenia zobowiązanych do tego przedsiębiorstw może skutkować nałożeniem na nie kary do miliona złotych.

Według Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, który rozpatrywał sprawę przekształcenia spółki, wydatki na nabycie udziałów są kosztem uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia tych udziałów. Koszty te wyznacza wartość środków poniesionych dla uzyskania majątku spółki komandytowej, który w dacie ustania bytu prawnego tej spółki, a więc w dacie powstania spółki z o.o., równy był początkowej wartości majątku spółki z o.o.

Odsetki od pożyczki zaciągniętej na zakup akcji lub udziałów innego podmiotu mogą być rozliczane również w ramach działalności operacyjnej. Nie zawsze są to zyski kapitałowe – tak orzekł WSA w Warszawie w wyroku z 6 listopada 2019 r. (sygn. akt III SA/Wa 271/19).

Z dniem 13 października 2019 r. zaczął działać Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Jest to baza, w której gromadzone i przetwarzane są informacje o osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką, zwanych beneficjentami rzeczywistymi. Jakie nowe obowiązki dla spółek wiąż się z powstaniem rejestru?

W związku z objęciem udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki nabywającej na skutek wniesienia wkładu niepieniężnego w postaci udziałów spółki z o.o. przez podatnika PIT, nie powstanie dla niego przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wycena wartości darowanych udziałów powinna odbywać się w oparciu o regulacje 7 ust. 1 i art. 8 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn (u.p.s.d.), według wartości skorygowanych aktywów netto, co pozwala na ustalenie "wartości rynkowej" tych udziałów i mieści się w dyspozycji normy art. 8 ust. 3 i 4 u.p.s.d. Wartość rynkowa udziału nienotowanego na Giełdzie Papierów Wartościowych powinna bowiem uwzględniać wycenę uwzględniającą średnią wartość dyskonta z uwagi na brak płynności (popytu na udziały) i brak kontroli w spółce, a nie najwyższy poziom dyskonta.

Spółka komandytowa to spółka osobowa, w której jeden ze wspólników odpowiada bez ograniczeń wobec wierzycieli za zobowiązania spółki (komplementariusz), a drugi wierzyciel odpowiada w sposób ograniczony, do wysokości sumy komandytowej. Przyjrzyjmy się jak wygląda kwestia opodatkowania podatkiem dochodowym przy ustalaniu proporcji udziału w zysku spółki.

Przez część roku podatkowego wspólnik spółki odprowadzał zaliczki na podatek dochodowy według proporcji pierwotnej, zaś po zakończeniu roku jego udział w zysku wzrośnie i będzie odnoszony do zakończonego już roku obrotowego. Czy taki wspólnik powinien zwiększyć podatek do zapłaty w zeznaniu rocznym PIT?

Wspólnik, który zamierzał zmniejszyć swoje udziały w spółce jawnej, chciał upewnić się czy ta czynność jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Podatnik 3,5 roku walczył o potwierdzenie swego stanowiska. Dwukrotnie wygrał nawet w sądzie. Fiskus ostatecznie zastosował się do wyroków, ale i tak opodatkował wspólnika.

Przedsiębiorca może wycofać z ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych swojej firmy składnik majątku (np. nieruchomość, samochód) i przenieść go do majątku prywatnego. Czynność ta nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Dotyczy to również sytuacji wycofania środka trwałego ze spółki osobowej (np. cywilnej, jawnej, partnerskiej) i nieodpłatnego przekazania do majątku prywatnego nawet tylko jednego ze wspólników. Dopiero późniejsza ewentualna sprzedaż tego wycofanego z firmy środka trwałego będzie opodatkowana PIT jeżeli nastąpi przed upływem 6 lat od wycofania.

Od 2019 r. obowiązkowi dokumentacyjnemu w zakresie cen transferowych nie będą podlegały umowy spółek osobowych. Nie oznacza to jednak, jak zauważa ekspert Grant Thornton, braku możliwości weryfikacji przez organy podatkowe „rynkowości” ustalonej struktury udziału w zyskach spółek osobowych, zawiązanych przez podmioty powiązane.

Zakończenie działalności spółki kapitałowej wymaga przeprowadzenia czasochłonnego i sformalizowanego procesu jej likwidacji. Natomiast spółkę osobową można rozwiązać z pominięciem tego etapu. W związku z tym coraz częściej wspólnicy spółki kapitałowej, przed likwidacją spółki, decydują się przekształcenie jej w osobową.

W świetle przepisów kodeksu spółek handlowych ilość głosów przypadających na jeden udział uzależniona jest od rodzaju udziałów w danej spółce z o.o. Jeżeli kapitał zakładowy dzieli się na udziały o równej wartości nominalnej, na jeden udział przypada jeden głos. Co natomiast w sytuacji, gdy udziały w spółce nie mają równej wysokości?

Zgodnie z nowymi regulacjami, które obowiązują od 1 stycznia tego roku, przeprowadzenie transakcji łączenia i dzielenia spółek wymaga uzasadnienia ekonomicznego. W przypadku gdy fiskus uzna, że głównym celem połączenia lub podzielenia spółki jest osiągnięcie korzyści podatkowej, to może zażądać podatku od spółki przejmującej inną spółkę, a także od jej wspólników.

Dokonując wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej, należy wziąć pod uwagę kilka czynników. Po pierwsze, trzeba zastanowić się nad efektywnością podatkową danej formy. Po drugie – nad optymalizacją wyeksponowania majątku osobistego na ryzyko gospodarcze. Po trzecie – nad stopniem skomplikowania procedur i nad kosztami, z jakimi należy się liczyć przy konkretnej formie prawnej.

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztem uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów spółki objętych w zamian za wkład pieniężny będzie kwota środków pieniężnych wniesiona do spółki tytułem wkładu pieniężnego.

Mariusz Haładyj, wiceminister w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii poinformował, że resort analizuje bariery dotyczące sukcesji w przypadku spółek handlowych. Uwzględniona ma zostać potrzeba wprowadzenia nowych przekształceń podmiotowych. Tak minister skomentował propozycję Business Centre Club, aby umożliwić jednoosobowym firmom przekształcenie działalności w spółkę osobową.

Wspólnicy spółek osobowych, którzy wykorzystują samochody będące własnością spółki do celów prywatnych, uzyskują w ten sposób nieodpłatne świadczenie, skutkujące powstaniem po stronie wspólnika przychodu. W sytuacji, gdy wspólnik nie jest jednocześnie pracownikiem spółki, powstały przychód należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł.

Wystąpienie na dzień przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową niepodzielonych zysków ma wpływ na zwiększenie majątku spółki osobowej. Przejęcie majątku z tych zysków (czy to w ramach kapitału zapasowego czy to rezerwowego) przez powstałą w wyniku przekształcenia spółkę, stanowić będzie zwiększenie majątku spółki osobowej.