Ustawa o rachunkowości, Ordynacja podatkowa

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

W dniu 7 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia dwóch projektów nowelizacji Ordynacji podatkowej. Pierwszy ma dotyczyć wprowadzenia zasady co najmniej 6-miesięcznego vacatio legis dla zmian przepisów podatkowych. Druga nowelizacja ma wzmocnić zasadę rozstrzygania spraw podatkowych na korzyść podatników. Jeśli w wyniku postępowania dowodowego nie uda się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, organy skarbowe będą musiały je rozstrzygnąć na korzyść podatnika.

Trwają prace legislacyjne nad zmianami w ordynacji podatkowej. W dniu 28 marca 2025 r. opublikowany został projekt bardzo obszernej nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilkunastu innych ustaw. Zmiany mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. a jedną z nich jest zniesienie wymogu składania wniosku o stwierdzenie nadpłaty w przypadku, gdy nadpłata wynika ze skorygowanego zeznania podatkowego (deklaracji).

Sejm uchwalił 20 lutego 2025 r. nowelizację Ordynacji podatkowej i kilku innych ustaw, który ma na celu dostosowania polskiego prawa do dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Nowe przepisy przewidują, że m.in. w procedurze podatkowej, administracyjnej, cywilnej, można będzie nadać pismo (z zachowaniem terminu) do urzędu lub sądu u dowolnego operatora pocztowego, a nie jak do tej pory tylko za pośrednictwem Poczty Polskiej. Zmienione omawianą nowelizacją przepisy zapewnią też oprocentowanie nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE lub TK za okres od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu, niezależnie od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty. Jednak w dniu 4 kwietnia 2025 r. (po rozpatrzeniu poprawek zgłoszonych przez Senat), Sejm postanowił zrezygnować w tej nowelizacji z przepisów o likwidacji monopolu Poczty Polskiej na dostarczanie przesyłek urzędowych. Teraz omawiana ustawa została przesłana do podpisu Prezydenta RP.
W omawianej nowelizacji pozostały przepisy dot. objęcia oprocentowaniem nadpłaty podatku – powstałej w wyniku korzystnego dla podatnika orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – w czasie od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu. Takie same zasady, dotyczące oprocentowania, będą dotyczyć nadpłat, które powstały w wyniku orzeczeń Trybunału. Ustawa ta ujednolica też terminy dotyczące doręczeń pism urzędowych do 14 dni (w przypadku doręczeń hybrydowych przewidziany był 15 dniowy termin doręczenia).

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja Podatkowa oraz niektórych innych ustaw został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Projekt ten skupiać się miał przede wszystkim na zwiększeniu efektywności organów podatkowych, ale również na tym by współpraca między organami a podatnikami przebiegała sprawniej a relacje miedzy nimi uległy poprawie. Pomimo tak zarysowanych celów nie wszystkie wprowadzone zmiany będą na rękę podatnikom i skorzystają na nich przede wszystkim organy podatkowe.

Odsetki od nadpłat podatkowych będą naliczane już od dnia ich powstania aż do momentu zwrotu – taką zmianę przewiduje projekt nowelizacji ordynacji podatkowej przyjęty przez rząd. Co jeszcze ulegnie zmianie?

Minister Finansów przygotował obwieszczenie w sprawie wysokości kwoty kary porządkowej na 2025 rok. Chodzi o wysokość kwoty wymienionej w art. 262 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa. W przyszłym roku kara ta nie będzie mogła przekroczyć 3700 zł.

Likwidacja ograniczenia czasowego na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty powstałej w wyniku orzeczenia TSUE lub TK oraz rozszerzenie zakresu domniemania zachowania terminu doręczenia pism do organów podatkowych – to najważniejsze nowości zawarte w projekcie nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilku innych ustaw, który został opublikowany 14 czerwca 2024 r. Nowe przepisy mają wejść w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia, a więc najprawdopodobniej jeszcze w 2024 roku.

Nie każdy wie, że może złożyć wniosek do Ministra Finansów o wydanie ogólnej interpretacji podatkowej. Jak to można zrobić? 

Kiedy występuje przedawnienie prawa do zwrotu nadpłaty, co wynika z przepisów zawartych w art. 77 i 80 Ordynacji podatkowej? Co do zasady prawo do zwrotu nadpłaty podatku wygasa po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin jej zwrotu. Co jeszcze warto wiedzieć?

Oprocentowanie nadpłaty, powstałej w wyniku orzeczenia TSUE będzie przysługiwać za cały okres, aż do jej zwrotu. Podobnie będzie z nadpłatami powstałymi wskutek wyroków TK.

Co należy koniecznie zmienić w Ordynacji podatkowej. Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) występuje w tej sprawie do Ministra Finansów. Jedna z kwestii dotyczy praktyki wszczynania postępowań karnych skarbowych w celu przerwania biegu przedawnienia zobowiązania.

Prezentowane przez organy podatkowe podejście do procedury złożenia deklaracji podatkowej przez spółkę narusza zasadę prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do tych organów, ale również art. 1 Konstytucji RP stanowiący, że Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli. Inicjowanie przez organy postępowań bezprzedmiotowych obarcza również ich kosztem obywateli, co z kolei stoi w sprzeczności z wywodzonym z art. 2 Konstytucji prawem do dobrej administracji. Tak orzekł WSA we Wrocławiu w sprawie firmy, której organy dwóch instancji odmówiły skuteczności złożenia deklaracji podatkowej z powodu użycia niewłaściwego formularza.

Które podmioty gospodarcze są zobowiązane do sporządzania sprawozdań finansowych? Czy forma prowadzenia działalności gospodarczej ma wpływ na ten obowiązek, czy liczą się tutaj inne kryteria?

Obowiązek prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych w 2024 roku zależy od limitu przychodów za rok obecny. Konieczność prowadzenia ksiąg powstanie po przekroczeniu kwoty 9 218 200 zł. Zdecydował o tym kurs euro z 2 października br.

W 2024 r. wzrośnie minimalna wartość rzeczy ruchomych i praw majątkowych, które będzie można obciążyć zastawem skarbowym.

Ministerstwo Finansów chce zwiększyć i zróżnicować opłaty za wydanie interpretacji podatkowych. Wynika to z przygotowanego w resorcie finansów projektu kompleksowej nowelizacji Ordynacji podatkowej. Co prawda pojawiają się obecnie głosy, ze rząd chce wycofać się z wprowadzenia tych kompleksowych zmian w Ordynacji podatkowej ale nie należy zapominać, że częsta praktyka jest wprowadzanie nowych przepisów „tylnymi drzwiami” – np. poprzez „wrzutki” do różnych innych procedowanych ustaw.

Przedsiębiorców i księgowych czekają  zapewne spore zmiany w ustawie o rachunkowości. Obecnie trwa kompleksowy przegląd przepisów o rachunkowości pod kątem ich modernizacji. W kwietniu 2024 roku poznamy raport analityczny przygotowany przez Ministerstwo Finansów i PwC, który będzie zawierał szczegółowe rekomendacje zmian w ustawie o rachunkowości.

W Ministerstwie Finansów powstał wstępny projekt obszernej nowelizacji Ordynacji podatkowej. Większość zmian ma wejść w życie od 1 lipca 2024 r. Resort finansów zaprasza podatników do zgłaszania uwag do tego projektu w ramach konsultacji, które potrwają do 31 sierpnia 2023 r.

Minister Finansów wydłużył termin przekazania naczelnikowi urzędu skarbowego informacji o umowach zawartych z nierezydentami (ORD-U) - z 3 do 11 miesięcy od zakończenia danego roku podatkowego. Ten dłuższy termin dotyczy Informacji ORD-U składanych za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2021 r. 

Problemy związane z klasyfikacją towarów i usług wg PKWiU w indywidualnych interpretacjach podatkowych omawia i wyjaśnia Jagoda Kondratowska-Muszyńska, doradca podatkowy w Kancelarii prof. dr hab. Henryka Dzwonkowskiego.

Mikrorachunek podatkowy. Wpłata podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych dokonywana na rachunek urzędu skarbowego jest realizowana przy użyciu rachunku bankowego urzędu skarbowego albo identyfikującego podatnika, płatnika lub urząd skarbowy indywidualnego rachunku podatkowego. Czy w 2023 roku zasady używania mikrorachunku podatkowego ulegną zmianie?

Jakim dokumentem księgowym należy dokonać korekty amortyzacji środków trwałych?

Minister Finansów udzielił wyjaśnień odnośnie przechowywania i utylizacji paragonów fiskalnych z kas rejestrujących (kas fiskalnych).