Problem opodatkowania podatkiem dochodowym umów dożywocia zaprzątał głowy specjalistów prawa podatkowego od wielu lat. Skupiano się jednak przede wszystkim na sytuacji dożywotnika, który oddając nieruchomość otrzymywał przecież świadczenia wzajemne, wynikające z umowy dożywocia. Potencjalnie więc otrzymywał przychód. Kwestie te rozwiązał Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 17 listopada 2014 r., sygn. akt II FPS 4/14. Nie analizowano jednak sytuacji drugiej strony, którą co raz częściej, wobec rozwoju życia gospodarczego, są nie tylko najbliższe osoby fizyczne, ale także przedsiębiorcy, w tym spółki. Po ich stronie umowa dożywocia rodzi szereg praktycznych problemów podatkowych.
Przedsiębiorcy, którzy wypłacają wynagrodzenie kontrahentom zagranicznym, nieposiadającym polskiej rezydencji podatkowej, zobowiązani są, jako płatnicy od tak wypłaconego wynagrodzenia potrącić i odprowadzić tzw. podatek u źródła. W praktyce bywa jednak, że w wyniku umowy między kontrahentami, kwota podatku u źródła nie zostaje odjęta od wynagrodzenia. Ciężar podatku u źródła ponosi wówczas polski przedsiębiorca. Wypłacone w ten sposób ubruttowione wynagrodzenie można jednak w całości zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Wydatki z tytułu kaucji gwarancyjnych mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów, ponieważ zostały poniesione na rzecz kontrahenta w celu zabezpieczenia uzyskania przychodów ze świadczenia usług pośrednictwa w sprzedaży lotów czarterowych, a także nie można uznać tych wydatków za wydatki, które podlegałyby wyłączeniu z tych kosztów. O ile co do zasady kaucje gwarancyjne mają charakter zwrotny, o tyle wydatki te mają charakter definitywny, jeśli wobec zakończenia postępowania upadłościowego prowadzonego wobec kontrahenta wiadome jest, że spółka nie odzyska już wpłaconych kaucji.
Treść art. 59a ustawy o kredycie konsumenckim świadczy o tym, że ustawa ta jest odrębną ustawą regulującą zasady funkcjonowania jednostek organizacyjnych uprawnionych do udzielania pożyczek. A zatem, spółka akcyjna będąca instytucją pożyczkową, prowadzącą działalność w oparciu o ustawę o kredycie konsumenckim, spełnia przesłanki uznania jej za jednostkę organizacyjną uprawnioną, na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania, do udzielania kredytów (pożyczek), o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT.
Przez długie lata polskie organy podatkowe stały na stanowisku, że niepobranie podatku lub zastosowanie niższej stawki, jeżeli wynikało to z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, możliwe było pod warunkiem przedstawienia certyfikatu rezydencji podatkowej w formie papierowej. E-certyfikaty były honorowane przez fiskus tylko wtedy, gdy organy podatkowe innego państwa w ogóle nie wydawały certyfikatów w wersji papierowej. Jednak obecnie stanowisko fiskusa uległo zmianie. W interpretacji indywidualnej z 26 czerwca 2017 r. wydanej przez Szefa KAS, przyjęto, że certyfikat rezydencji uzyskany w formie elektronicznej będzie dla płatnika podstawą do zastosowania postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Wszyscy niemal przedsiębiorcy ponoszą rozłożone w czasie (np. na rok – nie zawsze pokrywający się z rokiem podatkowym lub dłuższy okres) wydatki abonamentowe. Chodzi np. o koszty prenumeraty czasopism, koszty programu antywirusowego, koszty aktualizacji i obsługi komputerowych programów finansowo-księgowych, kadrowych, czy antywirusowych, kosztów podpisu elektronicznego, kosztów ubezpieczeń itd. Są to tzw, koszty pośrednie. Powstaje pytanie kiedy można zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym.
Brak jest racjonalnych podstaw, aby na gruncie art. 12 ust. 3c ustawy o CIT traktować świadczenie polegające na udzieleniu licencji wraz z nadzorem autorskim inaczej niż świadczenie usług. Przyjęcie takiego stanowiska byłoby bowiem: niezgodne z wykładnią językową tego pojęcia, wykładnią systemową wewnętrzną, w szczególności uwzględniającą art. 16b ust. 1 ustawy o CIT, wykładnią systemową zewnętrzną, w szczególności uwzględniającą przepisy ustawy o prawach autorskich jak i przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał w maju 2017 r. interpretację indywidualną, w której uznał za prawidłowe stanowisko spółki, zgodnie z którym koszty bezpośrednie zostaną rozliczone w momencie zawarcia aktów końcowych sprzedaży poszczególnych lokali, a koszty pośrednie, takie jak reklama, koszty aktów notarialnych, pośrednictwo w sprzedaży, oraz koszty zarządu firmą (koszty utrzymania biura, obsługi księgowej i prawnej itp.) zostaną rozliczone w dacie poniesienia.
Minister Rozwoju i Finansów przygotował projekt nowelizacji ustaw o: PIT, CIT i ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych, zgodnie z którym koszt podatkowy będzie powstawał w tym samym dniu, w którym obciąży on wynik finansowy firmy, zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości. Zmiana ta (ma wejść w życie od 1 stycznia 2018 r.) nie będzie dotyczyć podatników, którzy rozliczają się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, a jedynie prowadzących tzw. pełną rachunkowość (księgi rachunkowe).
