Tematy - Kodeks cywilny, Odsetki - INFOR.PL

Umowa o dzieło należy do grupy umów cywilnoprawnych dwustronnie zobowiązujących, uregulowanych w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Ponadto zamawiający zobowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem. O czym należy pamiętać zawierając umowę o dzieło?

Zasady rozliczania aportu wnoszonego przez osobę prawną do spółki jawnej w CIT są dość jasne. W przypadku natomiast podatku VAT i PCC w praktyce może pojawić się szereg wątpliwości. Dlatego też należy bardzo dokładnie przeanalizować konsekwencje podatkowe wniesienia aportu pod kątem tych dwóch podatków, zwłaszcza podatku VAT.

30 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy w sprawie III CZP 67/19 rozpoznając zagadnienie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Białymstoku podjął uchwałę zgodnie z którą dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej za brak zapłaty lub nieterminową zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy. Uchwała ta ma niebagatelne znaczenie, zarówno dla zamawiających, jak i wykonawców w zamówieniach publicznych.

Wskutek kolejnego obniżenia stopy referencyjnej NBP, obniżeniu uległa od 29 maja 2020 r. wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) i odsetek ustawowych za opóźnienie - określonych w kodeksie cywilnym. Mimo obniżenia od 29 maja także wysokości stopy lombardowej NBP - bez zmian pozostaje wysokość odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne. Nie zmieni się także (przynajmniej do 30 czerwca) wysokość odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych", bowiem do ustalenia wysokości tych odsetek stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu: 1 stycznia (do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca) oraz w dniu 1 lipca (do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia).

Przy okazji ostatniej nowelizacji ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadzono nowe przepisy mające na celu ograniczenie nadużyć lichwiarskich, czyli tzw. pożyczek „chwilówek”, w wyniku których pokrzywdzeni tracą czasem dorobek całego życia wskutek niespłacenia w terminie pożyczki na stosunkowo niewielką kwotę.

Epidemia COVID-19 zmusza przedsiębiorców do korzystania ze wsparcia w postaci pożyczek i kredytów. Tarcza antykryzysowa nie zdjęła jednak z podatników ograniczeń związanych z rozliczeniem odsetek od takiego wsparcia w kosztach CIT. W konsekwencji przepisy art. 15c ustawy o CIT obowiązują w dotychczasowym brzmieniu, a podatnicy decydujący się na wsparcie w postaci pożyczek lub kredytów powinni przeanalizować aspekty podatkowe tego instrumentu.

Przedsiębiorstwa, które zatrzymały zysk za 2018 r. lub planują go zatrzymać za 2019 r., mogą skorzystać z dodatkowej ulgi w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Od przychodu odliczą hipotetyczne odsetki od kapitału własnego.

Wydatki na zakup towarów lub usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności (split payment), w wysokości w jakiej do ich uregulowania doszło w drodze umownego potrącenia (kompensaty), nie są objęte dyspozycją art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT i mogą stanowić koszt uzyskania przychodów.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, który przewiduje, że podatnicy, którzy nie zapłacą w terminie daniny solidarnościowej nie będą obciążeni odsetkami za zwłokę, o ile uregulują należność do 1 czerwca 2020 r.

W przypadku gdy możliwość odstąpienia od umowy i kwota odstępnego została ustalona w umowie i nie jest związana ze szkodą dla jednej strony, tj. jedna strona ma możliwość odstąpienia od umowy, druga strona otrzyma odstępne (wynagrodzenie), to wtedy wypłata odstępnego powinna być opodatkowana VAT i udokumentowana fakturą.

Spółka zaskarżyła wydaną interpretację podatkową, w której organ podatkowy odmówił jej prawa do skorzystania z preferencyjnej stawki opodatkowania dochodów z odsetek (pozyskanych za pośrednictwem fundacji), jaką mogła zastosować na mocy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Inaczej orzekł sąd, który stwierdził, że organ nazbyt profiskalnie interpretuje przepisy.

Z uwagi na obniżkę stóp NBP (zwłaszcza stopy referencyjnej) obniżeniu uległa od 9 kwietnia 2020 r. wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) i odsetek ustawowych za opóźnienie - określonych w kodeksie cywilnym. Bez zmian natomiast pozostaje wysokość odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne. Nie zmieni się także (przynajmniej od 9 kwietnia) wysokość odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych", bowiem do ustalenia wysokości tych odsetek stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu: 1 stycznia (do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca) oraz w dniu 1 lipca (do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia).

Spłata przez rodziców (dłużników solidarnych) całości lub części rat kredytu nie jest darowizną, tj. nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego określonego w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Nie ma więc obowiązku składania zgłoszenia SD-Z2, które służy do zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych.

Podstawową regułą stosunków zobowiązaniowych, umów, jak i podstawowym obowiązkiem ich stron, jest spełnienie ciążących na nich zobowiązań. Potwierdza to Kodeks cywilny, który wskazuje, że w stosunkach tych wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Od reguły tej istnieją odstępstwa, a jedną z przesłanek takich odstępstw jest wystąpienie siły wyższej, czyli czynnika, który uniemożliwia dłużnikowi spełnienie świadczenia. Takim czynnikiem jest panująca obecnie pandemia koronawirusa. Czy firmy mogą się na nią powoływać i nie spłacać rat leasingowych oraz rat kredytowych?

W obecnej sytuacji pandemii koronawirusa i ogłoszonego stanu zagrożenia epidemicznego, przedsiębiorca może, czasowo zawiesić spełnienie ciążącego na nim wobec kontrahenta zobowiązania bądź całkowicie się z niego zwolnić. Ma prawo wycofać się z przyjętego zlecenia, zwracając pobraną zaliczkę, a w obliczu niemożności jej zwrotu, zobowiązać się do jej zwrotu w określonym terminie, bez ponoszenia dodatkowych obciążeń takich jak kary umowne.

Wprowadzone w związku z koronawirusem liczne ograniczenia powodują, że z każdym dniem coraz większa liczba przedsiębiorców nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań cywilnoprawnych. Skalę wyzwań tym wywołanych można śmiało porównać do skutków nagłego wybuchu wojny.

W wyniku powodzi stulecia, która miała miejsce w roku 1997, zalane zostały między innymi 23 budynki sądów. Z oczywistych względów te sądy nie były w stanie funkcjonować do czasu usunięcia skutków powodzi. Pomijając olbrzymią tragedię spowodowaną ówczesną powodzią, z prawnego punktu widzenia był to klasyczny przykład siły wyższej (vis maior). Czy tak samo jest z obecną pandemią koronawirusa?

Jednymi z podmiotów, którym przysługuje uprawnienie utworzenia hipoteki przymusowej, są Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Na mocy przepisów Ordynacji podatkowej podmiotom tym przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych.

Ani cywilnoprawna zasada swobody umów, ani ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych nie sprzeciwiają się wspólnemu uzgodnieniu przez kontrahentów dłuższego terminu zapłaty, jeśli tylko nie będzie to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Łódzki sąd okręgowy obalił takie ustalenia dokonane zgodnie przez przedsiębiorców i stwierdził, że nie wystąpiły żadne szczególne okoliczności uzasadniające przedłużenie terminu zapłaty.

Analiza orzecznictwa pozwala na postawienie tezy, że złożenie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu jest czynnością zwykłego zarządu i wymaga zgody większości współwłaścicieli. Co jednak w sytuacji, kiedy jeden ze współwłaścicieli, niemający większości udziału we własności chce złożyć stosowny wniosek, a drugi z współwłaścicieli się temu sprzeciwia?

Umowa agencyjna jest powszechnie stosowana w ramach współpracy pomiędzy podmiotami powiązanymi. W ubiegłym roku wprowadzono przepisy ograniczające możliwości zaliczenia do kosztów kwot związanych z określonymi usługami i wartościami o charakterze niematerialnym i prawnym. W związku z tym pojawiła się wątpliwość, czy umowy agencyjne podlegają pod limitowanie kosztów w CIT.

Wierzycielowi będzie przysługiwać rekompensata od dłużnika w wysokości 100 euro, gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych. Tak wynika z nowych regulacji, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.

Przepisy w zakresie podatku u źródła są bardzo szczegółowe i często sprawiają podatnikom wiele problemów. Z pomocą nie przychodzi także fiskus, który stwierdza, że bez wiedzy odnośnie do rzeczywistego beneficjenta odsetek płatnik nie ma prawa zastosować obniżonej stawki podatku wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

W artykule zastanowimy się jakie skutki podatkowe wywoła odwołanie darowizny pieniężnej i jednocześnie jej zwrot na konto darczyńcy. Przeanalizujemy ten problem zarówno w kontekście podatku PIT, jak i podatku od darowizn.

W obrocie gospodarczym dochodzi do sytuacji, w których podmioty są likwidowane, a pożyczki nie są zwracane. Jak rozliczyć na potrzeby podatkowe taką niespłaconą pożyczkę? Czy jest to przychód dla likwidowanego podmiotu? Co w sytuacji, gdy likwidowany podmiot nie ma środków na zapłatę podatku?

Sam fakt przelania pieniędzy na konto bankowe określonej osoby w celu ich przechowania i przekazania wskazanej przez wpłacającego innej osobie nie oznacza, że doszło do powstania depozytu nieprawidłowego, podlegającego opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC).

W przypadku gdy po upłynięciu okresu na jaki została zawarta umowa najmu okazjonalnego strony nadal realizują jej warunki, to w dalszym ciągu wiąże je umowa najmu, z tym jednak zastrzeżeniem, że jest to umowa na czas nieokreślony.

Posiadanie firmowego rachunku bankowego wiąże się z koniecznością uiszczania opłat za jego obsługę oraz za dodatkowe możliwości, np. korzystanie z wydanej do konta karty płatniczej. Poza kosztami związanymi z posiadaniem rachunku, pojawiają się również przychody, generowane jako odsetki od środków pieniężnych. Jak potraktować podatkowo przychody w postaci odsetek, jak uwzględnić w KPiR?

Konstrukcja spółki cywilnej nakłada na jej wspólników liczne obowiązki podatkowe. Co istotne, podatnikami na gruncie podatków dochodowych są wyłącznie wspólnicy, natomiast podatnikiem VAT będzie już sama spółka.

Ustalając wynagrodzenie w zamian za ustanowienie służebności przesyłu należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danej sprawy. Koniczne jest m.in. uwzględnienie interesu właściciela nieruchomości obciążonej służebnością, społeczno-gospodarczy charakter służebności, przeznaczenie nieruchomości, jej położenie, rozmiary czy kształt.

Liberalizacja przepisów prawa podatkowego oraz korzystna koniunktura gospodarcza sprzyjają rozrzutności polskich przedsiębiorców. Napędzany przez rynek konsumpcjonizm powoduje niejednokrotnie zacieranie się granicy pomiędzy firmowym a prywatnym wydatkiem. Fakturowanie „na firmę” staje się codziennością głównie z uwagi na brak świadomości podatników, którzy dokonując zakupów na dane firmowe, tracą przywileje przysługujące konsumentom oraz narażają się na ewentualne konsekwencje z tytułu ujęcia w kosztach prywatnych wydatków. Zakup na firmę a prywatnie - czy warto brać fakturę na każdy towar?

W przypadku ogłoszenia upadłości spółki jej majątek staje się masą upadłości i służy zaspokojeniu wszystkich jego wierzycieli. Jeżeli jednak któryś z wierzycieli sam był dłużnikiem przedsiębiorstwa przed ogłoszeniem upadłości, może pod pewnymi warunkami dokonać tzw. potrącenia, które zmniejszy lub całkowicie zdejmie z niego brzemię dłużnika.

W przypadku zobowiązania zawartego pomiędzy przedsiębiorcami odsetki ustawowe w transakcjach handlowych mogą być naliczane jedynie od należności głównej. Natomiast po ich skapitalizowaniu w dniu wniesienia powództwa, naliczane od nich mogą być już tylko odsetki ustawowe za opóźnienie.

W umowie komisu mamy do czynienia z dostawą towarów, jak również z niezależnym świadczeniem usług komisu przez komisanta na rzecz komitenta. W ramach takiej umowy komisu zaistnieją odrębne od siebie zdarzenia na gruncie podatku VAT, tj. odpłatna dostawa towarów oraz świadczenie usług pośrednictwa przez komisanta na rzecz komitenta.

Ustawodawca nie reguluje dokonywania rozliczeń majątkowych pomiędzy partnerami w związkach nieformalnych takich jak narzeczeństwo. Takie prezenty jak pierścionek zaręczynowy fiskus uznaje za przedmioty umowy darowizny. W związku z tym, przyznaje prawo własności do nich stronie obdarowanej, z możliwością zwrotu i odwołania darowizny.

Mówiąc o odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o. należy sięgnąć do przepisów Kodeksu spółek handlowych, Kodeksu cywilnego oraz orzecznictwa. W przypadku dochodzenia roszczenia na drodze sądowej jedną z podstawowych kwestii wymagających zdefiniowania jest wyznaczenie granic tego roszczenia, a także poprawne określenie wartości przedmiotu sporu.

Jak można skutecznie odwołać oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy najmu? Czy potrzebna jest na to zgoda najemcy albo zawarcie nowej umowy?

Ministerstwo Finansów przypomina o terminie i trybie zawiadomienia o wyborze zryczałtowanej formy opodatkowania (wg stawki 3%) odsetek i dyskonta od obligacji wyemitowanych przed 1 stycznia 2019 r. Emitenci tych obligacji, którzy chcą skorzystać z tego rozwiązania, muszą zawiadomić o jego wyborze właściwego naczelnika urzędu skarbowego do końca marca 2019 r.

Resort finansów przygotował objaśnienia dotyczące opodatkowania podatkiem VAT transakcji zbycia nieruchomości komercyjnych. Stanowią one wynik prowadzonych od września 2018 r. konsultacji podatkowych w tej sprawie.

Zwolnienie podatkowe w tzw. grupie 0, zawarte w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest najszerszym w tej ustawie zwolnieniem. Mogą z niego korzystać członkowie najbliższej rodziny w przypadku nieodpłatnego nabycia rzeczy i praw majątkowych w drodze darowizny lub spadku.

Transakcje pomiędzy przedsiębiorcami, których przedmiotem jest zakup towaru, są codziennością w obrocie gospodarczym. Każdy przedsiębiorca ma w związku z tym także prawo do reklamacji wadliwego towaru. Jedną z najistotniejszych kwestii jest terminowe zgłoszenie wady towaru.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wydał 13 listopada 2018 r. wyrok (sygn. akt I SA/Wr 833/18), zgodnie z którym odsetki od pożyczek i kredytów można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów do wysokości 3 mln zł powiększonej o 30 proc. EBITDA. To precedensowy wyrok kwestionujący dotychczasowe, konsekwentne stanowisko resortu finansów, które jest niekorzystne dla podatników. Wyrok ten jest jeszcze nieprawomocny. Jeżeli fiskus złoży skargę kasacyjną to za jakiś czas poznamy stanowisko NSA.

Istotne dla przedsiębiorców zmiany w zakresie zasad przedawnienia roszczeń zostały wprowadzone w tym roku w wyniku nowelizacji Kodeksu cywilnego. Najważniejsza z nich dotyczy skrócenia ogólnego terminu przedawnienia cywilnoprawnych roszczeń majątkowych z dziesięciu do sześciu lat. Zmieniony został również sposób liczenia powyższego terminu.

Korzystanie z usług biura rachunkowego nie zwalnia podatnika z odpowiedzialności w przypadku popełnionych błędów. Jedna z podstawowych zasad w tym zakresie jest taka, że biuro rachunkowe nie odpowiada za zobowiązania podatkowe swoich klientów. Nie oznacza to oczywiście, że biuro rachunkowe zwolnione jest ze wszelkich odpowiedzialności za popełnione błędy.

W ramach prowadzonego przedsiębiorstwa, którego działalność polega na świadczeniu usług wznoszenia budynków dochodzi do sytuacji, w których podatnicy budują nieruchomość na nienależącym do nich gruncie, a następnie sprzedają owe budynki w ramach sprzedaży poniesionych nakładów. W jaki sposób transakcja ta zostaje opodatkowana na gruncie ustawy o VAT?

Umowa poręczenia stanowi jeden ze sposobów zabezpieczenia długu. Kiedy można mówić o tym, że została zawarta umowa poręczenia? Jeśli poręczenie zostało udzielone odpłatnie, jak podatkowo rozliczyć otrzymywany z niego przychód? Czy wypłacone wynagrodzenie może stanowić koszt uzyskania przychodów?

Podczas przygotowywania dokumentacji podatkowej dotyczącej cen transferowych może się okazać, iż oprocentowanie wynikające z transakcji pożyczek zawartych między podmiotami powiązanymi było nierynkowe. Podatnicy mogą wówczas zadecydować o zastosowaniu tzw. czynnika rekompensującego.

Emisja obligacji jest bardzo popularnym sposobem na dofinansowanie przedsiębiorstwa poprzez wykorzystanie kapitału obcego. Dofinansowanie przedsiębiorstwa przy pomocy emisji obligacji stanowi doskonałą alternatywę dla zaciągania pożyczek oraz kredytów bankowych. Sprzedaż obligacji, podobnie jak zaciągnięcie pożyczki czy też kredytu wiąże się jednak z koniecznością zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału, które najczęściej przybiera formę odsetek. W przypadku emisji obligacji odsetki te, co do zasady, emitent będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Pracownicy mogą dochodzić odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę w pełnej wysokości na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Przy czym pracownik chcący uzyskać odszkodowanie od pracodawcy musi udowodnić zaistniałą szkodę, winę oraz związek przyczynowy między czynem pracodawcy a szkodą.

W obrocie gospodarczym często dochodzi do sprzedaży zawartej już umowy i idących za nią praw bądź zobowiązań. Najczęściej jest to związane ze sprzedażą wierzytelności. Czy cena zakupu umowy (cesji) może stanowić koszt uzyskania przychodu?

Kodeks cywilny, Odsetki

Umowa o dzieło – wynagrodzenie, odstąpienie, przedawnienie, treść umowy

Jakie są skutki podatkowe wniesienia aportu do spółki jawnej

Kara umowna za brak zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy jest dopuszczalna

Obniżka odsetek ustawowych od 29 maja 2020 r.

Jakie rozwiązania antylichwiarskie znalazły się w przepisach dotyczących COVID-19

Jak rozliczać odsetki od pożyczek w związku z COVID-19

Nowa ulga w CIT - podatnicy mogą zaoszczędzić jeszcze prawie 50 tys. zł

Obowiązkowy split payment a kompensata

Zapłata daniny solidarnościowej po terminie bez odsetek za zwłokę

Wypłata odstępnego - skutki w VAT

Opodatkowanie odsetek uzyskanych za pośrednictwem zagranicznej fundacji

Niższe odsetki ustawowe od 9 kwietnia 2020 r. po obniżce stóp NBP

Czy spłata kredytu przez rodziców to darowizna

Koronawirus - spłata rat leasingowych i kredytów przez przedsiębiorców

Koronawirus i stan zagrożenia epidemicznego – co w tej sytuacji może przedsiębiorca?

Zobowiązania cywilnoprawne przedsiębiorstw a koronawirus

Czy w związku z koronawirusem przedsiębiorca może powołać się na siłę wyższą (vis maior)?

Hipoteka przymusowa w przepisach Ordynacji podatkowej

Kiedy możliwe jest wydłużenie terminu zapłaty

Ustanowienie służebności przesyłu - wniosek składany przez współwłaściciela

Usługa agencyjna a koszty w CIT

Nawet 100 euro rekompensaty za opóźnienie w płatnościach od 1 stycznia 2020 r.

Odsetki a podatek u źródła

Odwołanie darowizny – skutki podatkowe

Jak rozliczyć niespłaconą pożyczkę

Kiedy powstaje depozyt nieprawidłowy opodatkowany PCC

Umowa najmu okazjonalnego po upływie terminu określonego w umowie

Odsetki bankowe - opodatkowanie i ujęcie w KPiR

Spółka cywilna w świetle przepisów o PIT i VAT

Wynagrodzenie w zamian za ustanowienie służebności przesyłu

Czy zawsze faktura „na firmę” jest dobrym rozwiązaniem?

Potrącenie z rachunku bankowego spółki w upadłości

Naliczanie odsetek ustawowych w transakcjach handlowych

Umowa komisu – skutki w VAT

Darowizny między narzeczonymi, czyli o statusie prawnym pierścionka zaręczynowego

Dochodzenie roszczeń od członków zarządu spółki z o.o.

Cofnięcie oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy najmu

3% ryczałtowego podatku od odsetek i dyskonta od obligacji - zawiadomienie do 31 marca

Opodatkowanie VAT zbycia nieruchomości komercyjnych - objaśnienia MF

Prezenty wśród najbliższych bez podatku

Reklamacja wadliwego towaru między przedsiębiorcami

Limit kosztów z tytułu odsetek od pożyczek i kredytów - precedensowy wyrok WSA

Skrócenie ogólnego terminu przedawnienia roszczeń – skutki dla przedsiębiorców

Zakres odpowiedzialności biura rachunkowego za błędy w rozliczeniach

Sprzedaż nakładów na budynek postawiony na cudzym gruncie – skutki w VAT

Jak rozliczyć przychód z umowy poręczenia

Ceny transferowe - podatkowe ujęcie czynnika rekompensującego

Czy odsetki wypłacane na rzecz obligatariuszy mogą stanowić koszty uzyskania przychodów?

Odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Wynagrodzenie za odpłatną cesję umowy jako koszt