Kodeks spółek handlowych, Zarząd

W dniu 27 lutego 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-277/24 (Adjak), w którym zakwestionował przyjęty w Polsce model solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. W opinii TSUE obecne przepisy naruszają prawo unijne, ponieważ uniemożliwiają kwestionowanie decyzji wymiarowych organów podatkowych, zapadłych w sprawie przeciwko spółce w trakcie postępowania przeciwko członkom zarządu – tym samym godząc w podstawowe zasady ochrony praw jednostki. Orzeczenie to może wymusić istotne zmiany w polskim systemie prawnym oraz wpłynąć na dotychczasową praktykę organów administracji skarbowej wobec członków zarządów spółek.

Jak kwestię rozliczenia wspólnika występującego ze spółki osobowej regulują przepisy kodeksu spółek handlowych? Jak te przepisy zastosować w praktyce? Dlaczego czasem warto rozliczyć się z występującym wspólnikiem inaczej niż wskazuje ksh?

Zarząd spółki z o.o. nie jest ślepym wykonawcą poleceń wspólników, a samodzielnym organem podlegającym odpowiedzialności karnej – orzekł sąd w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie prezesa spółki, który chciał uniknąć odpowiedzialności za przestępstwo skarbowe tłumacząc, że to nie on, a spółka podejmowała działania, które zostały uznane za czyn zabroniony.

Dla większości podatników terminy na dopełnianie obowiązków związanych z cenami transferowymi zbliżają się wielkimi krokami. Warto zatem zwrócić uwagę na kilka nieoczywistych typów transakcji, w przypadku których przekroczenie progów wartościowych, może nieść za sobą obowiązki dokumentacyjno-sprawozdawcze. 

Klauzula GAAR to ogólna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Jej celem miało być zwalczanie sztucznych konstrukcji podatkowych. Jednak wydaje się, że fiskus chciałby ją wykorzystywać w odniesieniu do relacji biznesowych członków zarządu/wspólników ze spółkami.

Kodeks spółek handlowych nie wskazuje jak należy postąpić w sytuacji, gdy adresat nowoutworzonych udziałów w spółce z o.o. nie obejmie ich. Czy i komu zarząd spółki może zaoferować udziały nieobjęte w podwyższeniu kapitału zakładowego?

13 października 2022 roku w życie weszły przepisy nowelizujące Kodeks spółek handlowych, które wprowadzają dotychczas nieznane polskiemu prawu pojęcie grupy spółek. Czym jest tzw. prawo holdingowe i do kogo jest ono skierowane?

Jakie skutki prawne ma podpisanie z członkiem zarządu spółki kontraktu menadżerskiego? Czym różni się sytuacja członka zarządu na kontrakcie menadżerskim w porównaniu do zatrudnienia go na umowę o pracę?

Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych, która wejdzie w życie z dniem 13 października 2022 r., wprowadza nowe zasady obliczania czasu trwania mandatów członków zarządu i rady nadzorczej. Sprawdź, jak będą one wyglądać.

Świadczenia niepieniężne w ostatnim czasie stały się popularnym zagadnieniem ze względu na wprowadzenie nowych przepisów dotyczących zasad obliczania składek zdrowotnych, w szczególności ze względu na objęcie składką zdrowotną wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu powołania do pełnienia funkcji w spółce, np. funkcji członka zarządu.

W październiku 2022 r. wchodzi w życie największa reforma Kodeksu Spółek Handlowych w ostatnich latach, która wprowadza wiele nieznanych do tej pory polskiemu prawu instrumentów. Jednym z nich, a zarazem kluczowym dla nowej regulacji, jest instytucja sformalizowanego „wiążącego polecenia”, które spółka dominująca może wydać swojej spółce zależnej. Ma to istotne znaczenie, ponieważ członek zarządu spółki zależnej nie będzie ponosił odpowiedzialności jeżeli będzie działał w wykonaniu polecenia. A zatem, jakie warunki trzeba spełnić, żeby skutecznie wydać takie polecenie?

Sprawowanie funkcji członka zarządu spółki z o.o. bez wynagrodzenia przez osobę zatrudnioną przez udziałowca nie będzie stanowić dla spółki (podatnika podatku dochodowego od osób prawnych) nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. Tak interpretują przepisy organy podatkowe.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o PIT oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład 2.0), który został 12 maja 2022 r. uchwalony przez Sejm i trafił do prac legislacyjnych w Senacie, przewiduje istotne zmiany w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Jakie zmiany w zakresie składki zdrowotnej osób powołanych do pełnienia funkcji (np. członków zarządów spółek, prokurentów) wprowadzi ta nowelizacja?

Od 1 stycznia 2022 r. sprawozdanie finansowe może podpisywać tylko jeden członek zarządu, jeżeli od pozostałych uzyska stosowne oświadczenia, że spełnia ono wymagania przewidziane w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2106; dalej: u.r.). Pozwala na to zmieniony art. 52 u.r. Zanim jednak to zrobią, muszą zadbać o właściwą kolejność podpisów na dokumentach. I tak sprawozdanie najpierw musi sygnować główny księgowy (osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg), następnie podpisy składają członkowie zarządu na oświadczeniu. Dopiero po tych czynnościach sprawozdanie podpisuje jeden członek zarządu. Co ważne data podpisania sprawozdania finansowego przez tego członka zarządu nie może być wcześniejsza niż data podpisania oświadczeń. Ponadto powinien on też zapewnić sporządzenie elektronicznej kopii oświadczenia podpisanego przez innych członków zarządu w wersji papierowej.

Wydatki na członków zarządu w kosztach podatkowych spółki. Zdaniem organów podatkowych, aby wydatki na rzecz prezesa lub innego członka zarządu spółki można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów spółki, powinien łączyć go ze spółką stosunek pracy lub inny równorzędny. W przypadku, gdy prezes lub członek zarządu nie jest pracownikiem spółki, konieczność ponoszenia przez spółkę wydatków na jego rzecz powinna wynikać z prawidłowo zawartych umów (np. cywilnoprawnych), a w przypadku ich braku z uchwał wspólników podjętych zgodnie z prawem albo mieć podstawę w umowie spółki, czy też wynikać z postanowień regulaminów lub statutu spółki, przewidujących zwrot należności z tytułu wydatków na rzecz osób niebędących pracownikami spółki. Tak argumentował np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 8 listopada 2021 r.

Zarobki członka zarządu spółki giełdowej w Polsce. Mediana wynagrodzeń członków zarządów spółek giełdowych ze wszystkich indeksów w 2020 r. wyniosła 842 tys. zł, co oznacza spadek o ok. 20% w porównaniu do poprzedniego roku, kiedy kształtowała się ona na poziomie 1,048 tys. zł. Największy spadek odnotowały firmy z branży FMCG (-31%), na przeciwległym biegunie znalazły się spółki handlowe ze wzrostem na poziomie 40%. W poprzednim roku po raz pierwszy średnie całkowite wynagrodzenie kobiet zasiadających w zarządach było wyższe niż wynagrodzenie mężczyzn - wynika z najnowszej edycji raportu “Wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych spółek giełdowych za 2020 r.” przygotowanego przez firmę doradczą PwC.

Wiążące polecenie w grupie spółek. Spółka dominująca uczestnicząca w grupie spółek będzie mogła wydawać spółce zależnej wiążące polecenia – nie zawsze jednak spółka zależna będzie nimi związana. Skutki wiążącego polecenia w grupie spółek i okoliczności odmowy jego wykonania wyjaśnia Bartosz Lewandowski – aplikant radcowski z Lubasz i Wspólnicy – Kancelarii Radców Prawnych.

Podpisywanie sprawozdań finansowych. Ustawodawca zamierza wprowadzić zmianę w zakresie podpisywania sprawozdania finansowego, która umożliwi dokonanie tej czynności tylko przez jednego członka zarządu wieloosobowego. Przy spełnieniu jakich warunków możliwe będzie podpisanie sprawozdania finansowego przez jednego członka zarządu?

Składka zdrowotna wyliczana od dochodu. W projekcie Polskiego Ładu z 26 lipca pojawiła się niespodzianka w postaci obowiązku opłacania składki zdrowotnej przez członków zarządów spółek i fundacji. Wcześniej rząd nie wspominał, że planuje podobne rozwiązania.

Zmiana umowy spółki komandytowej. Do 1 maja 2021 roku spółki komandytowe, które zdecydowały się przesunąć moment objęcia ich podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), mogą zadecydować o wprowadzeniu modyfikacji w swojej strukturze, tak aby dostosować się do zmian fiskalnych. Jednak przepisy prawne odnoszące się do takich podmiotów, jak spółka komandytowa, czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, wbrew pozorom nie są jednoznaczne. Stąd uprawnienia i obowiązki z nich wynikające mogą, i słusznie, wydawać się skomplikowane i nieoczywiste.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z 16 grudnia 2020 r., sygn. akt II FSK 2244/18) zaskarżenie do sądu administracyjnego niekorzystnej dla Spółki decyzji podatkowej nie wpływa na możliwość procedowania w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki.

Nieodpłatne świadczenie. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów i interpretacyjną organów podatkowych pełnienie funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia przez udziałowca nie skutkuje powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń dla spółki, gdyż wynagrodzeniem wspólnika jest prawo do udziału w zysku osoby prawnej (prawo do dywidendy). Do tej pory w zasadzie analogicznie podejście było prezentowane w sytuacji, gdy funkcję członka zarządu bez wynagrodzenia pełnią pracownicy udziałowca.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji została opublikowana pełna treść projektu reformy Kodeksu spółek handlowych - poinformowało 9 grudnia 2020 r. Ministerstwo Aktywów Państwowych. Jak dodano, opublikowany w środę projekt trafi pod obrady Rady Ministrów; prace nad nim trwały od lutego 2020 r.

Jak wiadomo z dniem 30 września 2020 r. rusza, przekładana ze względu na COVID -19, dematerializacji akcji. Najpóźniej bowiem tego dnia spółki akcyjne niebędące spółkami publicznymi oraz spółki komandytowo-akcyjne zobowiązane są dokonać pierwszego (z pięciu) ogłoszenia wzywającego swoich akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji w spółce. Przed dokonaniem tego wezwania, a więc również nie później niż do 30 września 2020 r., spółki te powinny dokonać wyboru podmiotu uprawnionego do prowadzenia rejestru akcjonariuszy (wyboru takiego dokonuje walne zgromadzenie) oraz podpisać z wybranym przez walne zgromadzenie podmiotem umowę o prowadzenie rejestru akcjonariuszy. Jak zatem widać czasu jest już mało, a odpowiedzialność duża.

Przygotowywana w Ministerstwie Aktywów Państwowych reforma prawa holdingowego wprowadza zalecaną przez UE doktrynę, zakładającą zwolnienie z odpowiedzialności (cywilnej i karnej) członków zarządu spółek zależnych w razie wykonywania wiążących poleceń spółek dominujących - wskazują przedstawiciele MAP.