Ubezpieczenie zdrowotne, Zasiłek chorobowy

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

Od 2025 roku zasady naliczania składki zdrowotnej zmieniły się w porównaniu do 2024 roku. Nastąpiło ograniczenie podstawy naliczania składki do 75% minimalnego wynagrodzenia oraz likwidacja naliczania składki od środków trwałych. Natomiast od 1 stycznia 2026 r. zmiany mają być już większe. W dniu 19 listopada 2024 r. Rada Ministrów przyjęła autopoprawkę do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (druk sejmowy nr 764), przedłożoną przez Ministra Finansów. Tego samego dnia rząd przyjął projekt kolejnej nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw dotyczący zmian w składce zdrowotnej od 2026 roku. Projekt ten został przyjęty przez Sejm w głosowaniu plenarnym w dniu 4 kwietnia 2025 r.

Chęć skorzystania przez małżonków ze wspólnego rozliczenia PIT nie pozbawia małżonka zaliczonego do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności z możliwości skorzystania z ulgi w składce zdrowotnej uregulowanej w art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Jakie są warunki skorzystania z tej ulgi i jak ją liczyć, wyjaśnił 18 października 2024 r. Minister Zdrowia w odpowiedzi na interpelację poselską .

Dochody ze sprzedaży środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie będą uwzględniane w wyliczeniu wysokości składki zdrowotnej dla osób rozliczających się na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej, dla osób rozliczających się w formie podatku liniowego oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Takie zmiany przewiduje przygotowywany w Ministerstwie Zdrowia projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Od 25 czerwca 2024 r. w Sejmie RP jest procedowany poselski projekt mający na celu wprowadzenie od 2025 roku nowych zasad ustalania wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne. Projekt ten pierwotnie przewidywał wprowadzenie trzech ryczałtowych kwot w wysokości 300 zł, 525 zł i 700 zł miesięcznie, zależnie od przychodu, wynagrodzenia, uposażenia lub świadczeń w roku kalendarzowym. Natomiast we wniesionej 18 lipca 2024 r. autopoprawce do tego projektu zrezygnowano z kwotowych stawek. W zamian zaproponowano trzy stawki składki zdrowotnej: 4%, 7% i 9,4% w zależności od dochodów - obliczane od przeciętnego wynagrodzenia. Zmiany mają dotyczyć wszystkich osób płacących składkę zdrowotną także pracowników i przedsiębiorców. Projekt przygotowała grupa posłów Polska2050-Trzecia Droga.

Chciałbym, żeby nowa składka zdrowotna dla przedsiębiorców weszła w życie 1 stycznia 2025 r. - powiedział 25 lipca 2024 r. w TVN 24 minister finansów Andrzej Domański. Jak mówił, zależy mu, by powstał wspólny rządowy projekt; takie rozwiązanie powinno być wypracowane w ciągu kilku najbliższych tygodni.

ZUS informuje, że zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy nie tylko w trakcie zatrudnienia, lecz także podczas wypowiedzenia, a nawet po rozwiązaniu umowy o pracę. Ale w tym przypadku muszą być spełnione określone warunki. Jakie?

Od 2025 roku zmienią się zasady rozliczania składki zdrowotnej przez przedsiębiorców. Zapowiedzieli to minister zdrowia Izabela Leszczyna i minister finansów Andrzej Domański na konferencji prasowej w dniu 21 marca 2024 r. Wtedy podano też najważniejsze założenia tych zmian. Co ma się zmienić od przyszłego roku?

Już po raz drugi od momentu wprowadzenia rewolucyjnych przepisów Polskiego Ładu przedsiębiorcy mają obowiązek złożenia rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dwudziesty dzień maja jest ostatnim dniem na dopełnienie tego obowiązku. Na szczęście tym razem Ustawodawca oszczędził płatnikom wstecznych zmian form opodatkowania oraz półrocznych okresów składkowych. 

O przywrócenie ryczałtowej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców (wg zasad sprzed Polskiego Ładu) apelują zarówno sami przedsiębiorcy, ich stowarzyszenia, a także Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Rzecznik MŚP proponuje, by koszty związane z przywróceniem poprzednich zasad rozliczania składki zdrowotnej przez przedsiębiorców częściowo pokryć przez ograniczenie beneficjentów tzw. wakacji od ZUS.

Zmiany w składce zdrowotnej obiecane w toku ostatniej kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu przez Koalicję Obywatelską i Trzecią Drogę są priorytetem przedsiębiorców. Ich zdaniem to niesprawiedliwy parapodatek, który generuje w firmach gigantyczną niepewność. Północna Izba Gospodarcza ponawia apel do Rządu premiera Donalda Tuska, by kwestie składki zdrowotnej potraktować priorytetowo. 

"Wakacje od ZUS" to 3 miesiące bez płacenia składek na ubezpieczenie społeczne przez JDG. Jeżeli w tym czasie przedsiębiorca zachoruje, otrzyma zasiłek chorobowy.

To będzie duże odciążenie dla firm, zwłaszcza małych. W dwunastym punkcie umowie koalicyjnej przyszłego rządu zapisano „strony Koalicji wprowadzą zasadę, że chorobowego pracownika już od pierwszego dnia będzie płacone przez ZUS”.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w komentarzu do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa udzielił wyjaśnień odnośnie zasad postępowania w przypadku błędu w zaświadczeniu (zwolnieniu) lekarskim e-ZLA i skutków tego błędu dla zasiłku chorobowego.

Do 5 czerwca 2023 r. prowadzący działalność gospodarczą mają czas na złożenie wniosku RZS-R o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikającej z rocznego rozliczenia. Wniosek w tej sprawie należy złożyć elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych ZUS – poinformował 1 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Czy płatnik wyrejestrowany z ubezpieczeń ma obowiązek złożyć w 2023 roku roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 rok? 

Czy obciążenie obywateli obowiązkiem finansowana składki zdrowotnej w całości właściwie wpisuje się w ciążący na władzy publicznej konstytucyjny nakaz zapewnienia ochrony zdrowia? Takie pytanie zadał rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek ministrowi zdrowia Adamowi Niedzielskiemu. Nie można podzielić stanowiska, że zmiany legislacyjne wprowadzone ustawą Polski Ład doprowadziły do stanu niekonstytucyjności regulacji składki zdrowotnej lub prawnego systemu publicznej opieki zdrowotnej – odpowiedział 8 marca 2023 r. minister zdrowia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udzielił wyjaśnień odnośnie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za styczeń 2023 r. dla przedsiębiorców, którzy zmienili formę opodatkowania. Ponadto ZUS wyjaśnił wpływ różnic remanentowych na ustalanie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przez przedsiębiorców

Narodowy Fundusz Zdrowia poinformował, że składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne za miesiące: styczeń, luty, marzec 2023 r. wynosi miesięcznie nie mniej niż 626,93 zł. Dla wolontariuszy od składki za styczeń 2023 r. podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne wynosi 3 490,00 zł (minimalne wynagrodzenie), a wysokość składki, to kwota 314,10 zł miesięcznie. Natomiast dla cudzoziemców, którzy są studentami spoza UE oraz cudzoziemców, którzy są osobami duchownymi spoza UE albo osobami spoza UE odbywającymi staż adaptacyjny albo kurs języka polskiego albo kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim podstawa wymiaru składki wynosi 620 zł, a wysokość składki, to kwota 55,80 zł miesięcznie.

Od listopada 2022 roku zachorowalność na grypę w Polsce stale rośnie. Z najnowszych danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego wynika, że w pierwszym tygodniu stycznia 2023 r. liczba zachorowań wyniosła 306,6 tys. w porównaniu do 60,8 tys. w 2022 r. Jak wiemy z absencją chorobową wiążą się koszty, które ponosi zarówno państwo, jak i przedsiębiorcy – czy mogą się przed nimi zabezpieczyć?

Przedsiębiorcy płacący ryczałt od przychodów ewidencjonowanych muszą sporządzić za 2022 rok rozliczenie roczne składki zdrowotnej i przesłać do ZUS do 2 maja 2023 r. Z tego rozliczenia może wynikać nadpłata albo niedopłata składki.

Większość podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy uzyskują przychody ze stosunku pracy oraz umów zlecenia płaci od połowy 2022 roku wyższe zaliczki na podatek dochodowy niż w pierwszym półroczu nawet gdy w zeznaniu rocznym pojawi się nadpłata – wskazuje prof. dr hab. Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych. Zdaniem profesora Modzelewskiego wprowadzony od 1 stycznia 2022 r. model składki na ubezpieczenie zdrowotne jest wypisz wymaluj drugim podatkiem dochodowym. Bowiem kwota tej składki jest proporcjonalna do dochodu podatnika, nie ma jakiejkolwiek górnej granicy i obciąża ona zarówno dochód podatnika przeznaczony na konsumpcję jak i inwestowane zyski z działalności gospodarczej. Co gorsza wydatki poniesione na zapłatę składek na ubezpieczenie zdrowotne są opodatkowane też podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Od 1 lipca 2022 r. zajdą zmiany w zasadach ustalania podstawy wymiaru oraz składki zdrowotnej miesięcznej i rocznej dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Zmienią się też miesięczne formularze rozliczeniowe ZUS - miesięczne raporty rozliczeniowe i deklaracje zostaną dostosowane do znowelizowanych przepisów w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego i rocznego rozliczania składki zdrowotnej. Zmiany wprowadza ustawa z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - Dziennik Ustaw - rok 2022 poz. 1265. Nowelizacja ta jest określana potocznie jako Polski Ład 2.0, a w publikacjach Ministerstwa Finansów jako "Niskie podatki".