Tematy - Kodeks spółek handlowych, Wspólnicy - INFOR.PL

Jakkolwiek prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki, zarówno osobowej, jak i kapitałowej, służy ograniczeniu i podziałowi ryzyka personalnej odpowiedzialności całym majątkiem, osoby fizyczne mogą w praktyce osobiście odpowiadać za zobowiązania firmy i skutki nieumiejętnego nią zarządzania. Odpowiedzialność za długi spółki handlowej, w zależności od jej typu, grozi wspólnikom lub członkom zarządu. Mając na uwadze ryzyko pozwu cywilnego o naprawienie wyrządzonej spółce szkody, jak również sankcji karnoskarbowych, warto wiedzieć jak poradzić sobie w kryzysowej sytuacji.

Od początku marca tego roku obowiązuje duża nowelizacja kodeksu spółek handlowych. Zmiany polegają m.in. na uproszczeniu dokonywania przekształceń spółek prawa handlowego, a więc możliwości zmiany formy prawnej prowadzonego biznesu. W ślad za tą zmianą idą kolejne, które mogą mieć duże znaczenie dla firm – m.in. korporacyjne prawo wyjścia, na nowo regulujące pozycję wspólników spółek, którzy – nie zgadzając się na planowane przekształcenia – postanowią opuścić spółkę.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa („sp. z o.o. sp. k.”) jest jedną z najczęściej spotykanych form prowadzenia działalności gospodarczej w naszym kraju. Warto przyjrzeć się zatem zaletom i wadom firm prowadzonych w takim modelu, w szczególności w zakresie odpowiedzialności za ich zobowiązania, jak również zasad opodatkowania.

Zgodnie z definicją wynikającą z przepisów prawa pracy, istotą stosunku pracy jest wykonywanie określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy oraz pod jego nadzorem i kierownictwem, w miejscu i w czasie wyznaczonym przez niego, za odpowiednim wynagrodzeniem. Czy wobec tego wystarczające przesłanki w tym względzie spełnia umowa o pracę zawarta przez spółkę z jej większościowym udziałowcem? Czy tego typu postępowanie jest dopuszczalne w kontekście prawa pracy, jak i prawa spółek handlowych?

W przypadku decyzji o zmianie formy prawnej działalności, przedsiębiorca ma do wyboru kilka możliwych rozwiązań. Niektórzy podatnicy decydują się na jej przekształcenie (restrukturyzację), inni wybierają przeniesienie własności składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do nowo utworzonego podmiotu. Wybór określonego modelu zależy m.in. od skutków podatkowych planowanej operacji, które będą odmienne w zależności od przyjętego scenariusza.

Tarcza antykryzysowa przyjęta 31 marca 2020 r. wprowadziła do ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, liczne usprawnienia prac spółek i ich organów. Art. 27 Tarczy antykryzysowej przewiduje istotne zmiany dotyczące bieżącego funkcjonowania spółki w zakresie posiedzeń zarządu oraz zgromadzeń wspólników. Zmiany wprowadzone do Kodeksu spółek handlowych mają charakter trwały co oznacza, że będą obowiązywać także po zakończeniu epidemii.

Spółka kojarzy się z niezależnym bytem prawnym. Samodzielnym i odpowiadającym za swoje zobowiązania. Inaczej jednak kształtuje się sytuacja w przypadku spółki cywilnej. Ta swoistego rodzaju hybryda, łączy elementy spółki i odpowiedzialności osób fizycznych. Jak kształtują się przepisy oraz orzecznictwo w tym zakresie?

Przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę komandytową to coraz częściej wybierany scenariusz restrukturyzacji biznesu. Taka operacja niewątpliwie zapewnia liczne korzyści, eliminując de facto podwójne opodatkowanie dochodów z jakim mamy do czynienia w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki kapitałowej. W niektórych sytuacjach organy KAS uznają ten model przekształcenia za sposób na unikanie opodatkowania, natomiast w innych dają podatnikom zielone światło dla dokonania transformacji.

W związku z rozprzestrzenianiem się epidemii koronawirusa mogą wystąpić problemy uniemożliwiające zwołanie zgromadzenia wspólników spółek i podejmowania przez nich uchwał. W takiej sytuacji spółka może zwołać posiedzenie zgromadzenia wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej (tj. w formie wideokonferencji lub telekonferencji). Musi to jednak uwzględniać umowa spółki.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uchylił decyzję organu podatkowego, odmawiającą spółce prawa do zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych, zapłaconego przy podejmowaniu uchwał, które następnie zostały uchylone.

Spółka cywilna jest popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej, ze względu na stosunkowo proste uregulowania dotyczące relacji między wspólnikami oraz czytelne zasady podziału zysku i obowiązków wspólników. Stosunkowo proste są także rozliczenia podatkowe. Komplikacje mogą się jednak pojawić w sytuacji wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania.

W obrocie gospodarczym zdarzają się sytuacje, gdy przedsiębiorcy (osoby prawne) decydują się na połączenie, przekształcenie lub zmianę formy prawnej wykonywanej działalności. Istotne jest prawidłowe rozpoznanie skutków podatkowych takich transakcji, gdyż błędy w tym zakresie będą miały skutki zarówno finansowe, gospodarcze, jak i personalne dla osób zarządzających podmiotami.

Na kompetencje rad nadzorczych należy spojrzeć na nowo, żeby organ ten mógł na równych prawach współpracować z zarządem – ocenia w rozmowie z PAP Biznes przewodniczący zespołu ds. zwiększenia efektywności rad nadzorczych dr Radosław L. Kwaśnicki, partner w kancelarii RKKW. Kwaśnicki proponuje m.in., żeby członkowie rad nadzorczych spółki-matki mogli nadzorować także podmioty zależne wchodzące w skład grupy kapitałowej.

Ministerstwo Aktywów Państwowych rozpoczyna prace nad nowelizacją kodeksu spółek handlowych (ksh) w kilku dużych obszarach. Powołana w tym celu Komisja pierwsze projekty ustaw ma przedstawić jeszcze w pierwszym półroczu 2020 roku, a kompleksowa nowelizacja dotycząca prawa koncernowego ma być gotowa w 2021 roku.

Na początku marca 2020 r. miały wejść w życie przepisy wprowadzające nowy rodzaj spółki handlowej, czyli prostą spółkę akcyjną (PSA). Ostatnie doniesienia Ministerstwa Rozwoju wskazują jednak na to, że prosta spółka akcyjna pojawi się dopiero w 2021 r.

Zasady odpowiedzialności wspólników spółek osobowych za zaległości podatkowe tych spółek zostały uregulowana w Kodeksie Spółek Handlowych. Istnieją jednak także inne regulacje, które wprowadzają odrębne reżimy odpowiedzialności.

Zgromadzenia wspólników mogą odbywać się przy użyciu środków komunikacji elektronicznej. Przy czym, taką możliwość musi przewidywać umowa spółki. W przypadku braku odpowiednich zapisów w umowie zgromadzenie musi odbywać się w sposób tradycyjny.

Zapłata podatku (zaliczki PIT) na rzecz wspólnika spółki jawnej przez inny podmiot jest możliwa, ale tylko w kwocie nieprzekraczającej 1.000 zł. W takim przypadku, jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika. Jeżeli kwota podatku przekracza 1.000 zł, taka zapłata jest niedopuszczalna.

Neutralność podatkowa jest istotną przesłanką oceny kryteriów i rodzajów przekształceń prawnych spółek. Zdaniem NSA niedopuszczalna byłaby więc taka wykładnia przepisów krajowych, która zapewniałaby osiągnięcie tych celów tylko, gdyby wymiana udziałów była neutralna podatkowo, tylko gdyby przesłanki wynikające z ustawy o PIT odnosić językowo jedynie do jednego wspólnika.

Zakres odpowiedzialności wspólników spółki za zaległości podatkowe różni się w zależności od przyjętej formy prawnej. Inne zasady obowiązują w przypadku wspólników spółek osobowych, czyli spółek cywilnych, jawnych, partnerskich oraz komplementariuszy w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej. Inne natomiast odnoszą się do wspólników spółek kapitałowych, czyli spółek z o.o. oraz spółek akcyjnych.

Przed zawarciem umowy o pracę z członkiem zarządu spółki należy dokonać dokładnej analizy zakresu obowiązków członka zarządu. Może okazać się bowiem, że w przypadku nawiązania stosunku prawnego na podstawie takiej umowy, nie będzie on mógł być uznany za stosunek pracy.

Prosta spółka akcyjna (PSA) to nowa forma działalności, która ma pobudzić działalność innowacyjnych firm. Pojawi się w polskim systemie prawnym od 1 marca 2020 r.

Prezydent podpisał nowelizację Kodeksu spółek handlowych, która wprowadza nowy rodzaj spółki kapitałowej – Prostą Spółkę Akcyjną (PSA). Ten nowy typ spółki jest formą łączącą cechy spółki osobowej ze spółką kapitałową. Regulacje w tym zakresie zaczną obowiązywać od 1 marca 2020 r.

Uchwała zgromadzenia wspólników o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji dopiero rozpoczyna cały proces likwidacji. Nawet jeśli na jego końcu sąd dokona wykreślenia spółki z KRS, a postanowienie w tej sprawie się uprawomocni, spełnione muszą zostać jeszcze obowiązki zgłoszenia likwidacji i wezwanie wierzycieli.

Spółka komandytowa to spółka osobowa, w której jeden ze wspólników odpowiada bez ograniczeń wobec wierzycieli za zobowiązania spółki (komplementariusz), a drugi wierzyciel odpowiada w sposób ograniczony, do wysokości sumy komandytowej. Przyjrzyjmy się jak wygląda kwestia opodatkowania podatkiem dochodowym przy ustalaniu proporcji udziału w zysku spółki.

Zgromadzenie wspólników spółki kapitałowej może udzielić pełnomocnictwa rodzajowego, a zatem do reprezentowania spółki w zakresie określonej kategorii umów lub sporach z członkiem zarządu. Co oznacza, że zgromadzenie wspólników nie musi powoływać pełnomocnika osobno dla każdej z czynności.

Kwestia rezygnacji z członkostwa w Zarządzie spółki z o.o. budziła dotąd wiele kontrowersji – rozbieżność stanowisk dotyczących sposobu rezygnacji występowała zarówno w praktyce gospodarczej, jak i w doktrynie i orzecznictwie. Przyczyną niejasności w tym zakresie była niedostatecznie szczegółowa regulacja kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Przepisy wskazywały jedynie, że mandat członka Zarządu wygasa m.in. wskutek rezygnacji, a do jej złożenia stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie (art. 202 §4-5 k.s.h.). Kwestią sporną było natomiast to, komu członek Zarządu winien złożyć swoją rezygnację.

Przez część roku podatkowego wspólnik spółki odprowadzał zaliczki na podatek dochodowy według proporcji pierwotnej, zaś po zakończeniu roku jego udział w zysku wzrośnie i będzie odnoszony do zakończonego już roku obrotowego. Czy taki wspólnik powinien zwiększyć podatek do zapłaty w zeznaniu rocznym PIT?

W życiu podmiotów gospodarczych, takich jak np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, następują takie momenty, w których wspólnicy decydują o rozwoju i powiększeniu przedsiębiorstwa. Jednym ze sposobów, jest przyjęcie do spółki nowego wspólnika. W niektórych sytuacjach może to wynikać z chęci pozyskania nowego specjalisty, w innych - nowego kapitału (dofinansowania) podmiotu. Różne formy oraz cel działań, uzasadnia różne formy działania obecnych zarządzających spółką. Warto jednak pamiętać, że tego typu operacje mogą rodzić określone skutki podatkowe.

Niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, w której osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą świadczy usługi na rzecz spółki osobowej. Posiada przy tym status wspólnika tej spółki. Czy wynagrodzenie wypłacane na rzecz takiego wspólnika może stanowić koszt uzyskania przychodu?

Ustawa o prostej spółce akcyjnej (PSA). Projekt dotyczący prostej spółki akcyjnej to ostatnia zmiana z tzw. pakietu 100 zmian dla firm. Ustawa wprowadzająca nowy rodzaj spółki trafiła już do Sejmu. Zakłada się, że projektowane regulacje miałyby wejść w życie na początku 2020 r.

Mówiąc o odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o. należy sięgnąć do przepisów Kodeksu spółek handlowych, Kodeksu cywilnego oraz orzecznictwa. W przypadku dochodzenia roszczenia na drodze sądowej jedną z podstawowych kwestii wymagających zdefiniowania jest wyznaczenie granic tego roszczenia, a także poprawne określenie wartości przedmiotu sporu.

Wspólnik, który zamierzał zmniejszyć swoje udziały w spółce jawnej, chciał upewnić się czy ta czynność jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Podatnik 3,5 roku walczył o potwierdzenie swego stanowiska. Dwukrotnie wygrał nawet w sądzie. Fiskus ostatecznie zastosował się do wyroków, ale i tak opodatkował wspólnika.

Jeżeli w spółce z o.o. w danym roku obrotowym zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy została wypłacona wspólnikom, a spółka odnotowała stratę albo osiągnęła zysk w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek, wspólnicy zwracają zaliczki w całości lub w części. Oznacza to, że zgodnie z nowymi przepisami, zaliczka na poczet dywidendy w spółce z o.o. będzie miała definitywnie charakter zwrotny.

Trzyletni termin przewidziany w art. 584 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) jest terminem na dochodzenie roszczeń - tak stwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z 12 grudnia 2018 r. (sygn. V Acz 626/18).

Dokonanie wyboru optymalnej formy otrzymywania wynagrodzenia przez wspólnika spółki z o.o. powinno być poprzedzony gruntowną analizą. W szczególności należy brać pod uwagę relacje pomiędzy wspólnikiem a spółką, m.in. to, czy wspólnik zamierza na rzecz spółki świadczyć usługi lub dostarczać rzeczy, czy chce być objęty systemem ubezpieczeń społecznych, a także czy wspólnikowi bardziej zależy na stałości własnych dochodów, czy na rozwoju spółki.

Przedsiębiorca może wycofać z ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych swojej firmy składnik majątku (np. nieruchomość, samochód) i przenieść go do majątku prywatnego. Czynność ta nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Dotyczy to również sytuacji wycofania środka trwałego ze spółki osobowej (np. cywilnej, jawnej, partnerskiej) i nieodpłatnego przekazania do majątku prywatnego nawet tylko jednego ze wspólników. Dopiero późniejsza ewentualna sprzedaż tego wycofanego z firmy środka trwałego będzie opodatkowana PIT jeżeli nastąpi przed upływem 6 lat od wycofania.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej ostrzega podatników, że pewien schemat podatkowy rozliczeń między wspólnikiem spółki kapitałowej a tą spółką (gdy wspólnik jednocześnie prowadzi indywidualną działalność gospodarczą) w formie kompensaty wzajemnych zobowiązań (np. z tytułu pożyczek i sprzedaży majątku) - mogą być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem przepisów klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Środki pieniężne (odpowiadające opodatkowanym już przez wspólnika podatkiem dochodowym zyskom, osiągniętym przez spółkę jawną) wypłacone wspólnikowi spółki jawnej w związku z wystąpieniem z tej spółki jawne nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Odpowiedzialność subsydiarna wspólników spółki jawnej za zobowiązania spółki trwa tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie spółki. Przy czym wniesienie powództwa tylko przeciwko wspólnikom nie przerywa biegu przedawnienia roszczenia przeciwko samej spółce.

Fiskus wypowiedział się w kwestii możliwości zaliczenia wypłaconych przez spółkę należnych odsetek od udzielonej pożyczki do kosztów uzyskania przychodu, w przypadku gdy pożyczka udzielana jest przez jednego ze wspólników spółki.

Podatnicy chcący zaniechać działalności spółki jawnej powinni przeprowadzić jej likwidację. Zdarzenie to może powodować powstanie obowiązku podatkowego po stronie byłych wspólników spółki. Jakie skutki podatkowe wiążą się z likwidacją spółki jawnej?

Wspólnik spółki osobowej, który otrzymał środki pieniężne na skutek rozwiązania spółki bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego nie zapłaci PIT.

Zakończenie działalności spółki kapitałowej wymaga przeprowadzenia czasochłonnego i sformalizowanego procesu jej likwidacji. Natomiast spółkę osobową można rozwiązać z pominięciem tego etapu. W związku z tym coraz częściej wspólnicy spółki kapitałowej, przed likwidacją spółki, decydują się przekształcenie jej w osobową.

Wprowadzenie do polskiego prawa od 2019 r. prostej spółki akcyjnej (PSA) dedykowanej start-upom – takie rozwiązanie zawiera projektem zmian Kodeksu spółek handlowych, nad którym pracuje Ministerstwo Rozwoju. Czy to nowe rozwiązanie stworzy odpowiednie warunki prawne do rozwoju innowacyjnych projektów?

W przypadku gdy egzekucja z majątku spółki z o.o. staje się bezskuteczna, to za jej zobowiązania podatkowe całym swym majątkiem odpowiadają solidarnie członkowie jej zarządu. Jednakże, powstanie zaległości musi nastąpić w okresie pełnienia funkcji członka zarządu, a on w odpowiednim czasie nie dokonał zgłoszenia wniosku o upadłość bądź otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.

Często spotykaną praktyką jest łączenie funkcji prezesa członka zarządu w spółce kapitałowej ze świadczeniem usług takiej spółce w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Jednakże łączenie tych funkcji może spowodować problemy na gruncie zarówno podatku dochodowego, jak i podatku VAT (nierzetelne faktury, usunięcie wynagrodzenia usługodawcy z kosztów uzyskania przychodu itd.).

W świetle przepisów kodeksu spółek handlowych ilość głosów przypadających na jeden udział uzależniona jest od rodzaju udziałów w danej spółce z o.o. Jeżeli kapitał zakładowy dzieli się na udziały o równej wartości nominalnej, na jeden udział przypada jeden głos. Co natomiast w sytuacji, gdy udziały w spółce nie mają równej wysokości?

W świetle obowiązującego prawa odwołanie członka zarządu spółki z o.o. jest skuteczne z chwilą podjęcia uchwały przez wspólników. W uchwale takiej można także wskazać termin, od którego wywoła ona skutki prawne. Uchwała taka powinna zostać podjęta bezwzględną większością głosów.

Nabycie przez spółkę udziałów wspólnika bez wynagrodzenia lub po cenie niższej niż wartość rynkowa, w celu ich umorzenia nie jest świadczeniem nieodpłatnym i jest zdarzeniem neutralnym podatkowo na gruncie ustawy o CIT.

Kodeks spółek handlowych, Wspólnicy

Osobista odpowiedzialność za działalność i zobowiązania spółki – kogo dotyczy i jak się przed nią bronić?

Jak przekształcać spółki prawa handlowego

Spółka z o.o. spółka komandytowa - jakie zalety i wady ma ta forma prawna prowadzenia działalności?

Czy pracownikiem spółki może być wspólnik większościowy

Zmiana formy prawnej firmy – przekształcenie działalności a przeniesienie własności

Zgromadzenia wspólników i posiedzenia zarządu spółki z o.o. na odległość

Odpowiedzialność wspólników za długi podatkowe spółki cywilnej

Czy przekształcenie spółki z o.o. w spółkę komandytową może służyć unikaniu opodatkowania?

Zgromadzenia wspólników spółki a koronawirus

Uchylenie uchwały spółki - zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych

Skutki podatkowe wystąpienia ze spółki cywilnej

Łączenie i przekształcanie osób prawnych – skutki podatkowe

Większe kompetencje i odpowiedzialność rad nadzorczych

Kompleksowa nowelizacja kodeksu spółek handlowych

Prosta spółka akcyjna dopiero w 2021 r.

Odpowiedzialność wspólników za zaległości podatkowe spółki

Zgromadzenie wspólników spółki z o.o. przy użyciu środków komunikacji elektronicznej

Czy spółka może zapłacić PIT za wspólnika

Wymiana udziałów między wspólnikami spółki neutralna podatkowo

Zasady odpowiedzialności wspólników spółki za zaległości podatkowe

Umowa o pracę z członkiem zarządu

Prosta spółka akcyjna (PSA), czyli nowa i elastyczna forma prowadzenia działalności

Prosta Spółka Akcyjna (PSA) - nowy typ spółki kapitałowej od 1 marca 2020 r.

Wykreślenie spółki z KRS - konieczne zgłoszenie likwidacji i wezwanie wierzycieli

Ustalenie proporcji udziału w zysku spółki komandytowej a podatek dochodowy

Umocowanie pełnomocnika spółki kapitałowej przy umowach z członkami zarządu

Rezygnacja z pełnienia funkcji członka zarządu spółki z o.o. - zmiany od marca 2019 r.

Zmiana proporcji udziału w zysku spółki a rozliczenie roczne PIT

Powiększenie spółki z o.o., wejście nowego wspólnika - opodatkowanie

Wartość pracy własnej wspólnika spółki jako koszt

Ustawa o prostej spółce akcyjnej (PSA)

Dochodzenie roszczeń od członków zarządu spółki z o.o.

Zmniejszenie udziałów w spółce jawnej a PIT

Zaliczka na poczet dywidendy w spółce z o.o.

Trzy lata na dochodzenie roszczeń od wspólników przekształconej spółki osobowej - postanowienie SA w Warszawie

Formy otrzymywania wynagrodzenia przez wspólnika spółki z o.o.

Wycofanie środka trwałego (np. nieruchomości lub samochodu) z działalności gospodarczej bez PIT

Rozliczenia między wspólnikiem a spółką kapitałową - informacja Szefa KAS

Wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej - skutki podatkowe

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jawnej - przedawnienie roszczeń

Czy są kosztem odsetki od pożyczki udzielonej przez wspólnika spółki

Podatkowe skutki likwidacji spółki jawnej

Przy rozwiązaniu spółki bez postępowania likwidacyjnego wspólnik nie płaci PIT

Przekształcenie spółki kapitałowej przed jej likwidacją

Prosta spółka akcyjna (PSA) od 2019 r.

Odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe spółki z o.o.

Prezes spółki prowadzący własną działalność gospodarczą – skutki podatkowe

Rodzaje udziałów a prawo głosu w spółce z o.o.

Jak sutecznie odwołać członka zarządu spółki z o.o.

Okazyjne nabycie przez spółkę z o.o. udziałów wspólnika w celu ich umorzenia a przychód w CIT