Zarząd

W dniu 27 lutego 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-277/24 (Adjak), w którym zakwestionował przyjęty w Polsce model solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. W opinii TSUE obecne przepisy naruszają prawo unijne, ponieważ uniemożliwiają kwestionowanie decyzji wymiarowych organów podatkowych, zapadłych w sprawie przeciwko spółce w trakcie postępowania przeciwko członkom zarządu – tym samym godząc w podstawowe zasady ochrony praw jednostki. Orzeczenie to może wymusić istotne zmiany w polskim systemie prawnym oraz wpłynąć na dotychczasową praktykę organów administracji skarbowej wobec członków zarządów spółek.

Dla większości podatników terminy na dopełnianie obowiązków związanych z cenami transferowymi zbliżają się wielkimi krokami. Warto zatem zwrócić uwagę na kilka nieoczywistych typów transakcji, w przypadku których przekroczenie progów wartościowych, może nieść za sobą obowiązki dokumentacyjno-sprawozdawcze. 

Jakie skutki prawne ma podpisanie z członkiem zarządu spółki kontraktu menadżerskiego? Czym różni się sytuacja członka zarządu na kontrakcie menadżerskim w porównaniu do zatrudnienia go na umowę o pracę?

Sprawowanie funkcji członka zarządu spółki z o.o. bez wynagrodzenia przez osobę zatrudnioną przez udziałowca nie będzie stanowić dla spółki (podatnika podatku dochodowego od osób prawnych) nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. Tak interpretują przepisy organy podatkowe.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o PIT oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład 2.0), który został 12 maja 2022 r. uchwalony przez Sejm i trafił do prac legislacyjnych w Senacie, przewiduje istotne zmiany w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Jakie zmiany w zakresie składki zdrowotnej osób powołanych do pełnienia funkcji (np. członków zarządów spółek, prokurentów) wprowadzi ta nowelizacja?

Od 1 stycznia 2022 r. sprawozdanie finansowe może podpisywać tylko jeden członek zarządu, jeżeli od pozostałych uzyska stosowne oświadczenia, że spełnia ono wymagania przewidziane w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2106; dalej: u.r.). Pozwala na to zmieniony art. 52 u.r. Zanim jednak to zrobią, muszą zadbać o właściwą kolejność podpisów na dokumentach. I tak sprawozdanie najpierw musi sygnować główny księgowy (osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg), następnie podpisy składają członkowie zarządu na oświadczeniu. Dopiero po tych czynnościach sprawozdanie podpisuje jeden członek zarządu. Co ważne data podpisania sprawozdania finansowego przez tego członka zarządu nie może być wcześniejsza niż data podpisania oświadczeń. Ponadto powinien on też zapewnić sporządzenie elektronicznej kopii oświadczenia podpisanego przez innych członków zarządu w wersji papierowej.

Wydatki na członków zarządu w kosztach podatkowych spółki. Zdaniem organów podatkowych, aby wydatki na rzecz prezesa lub innego członka zarządu spółki można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów spółki, powinien łączyć go ze spółką stosunek pracy lub inny równorzędny. W przypadku, gdy prezes lub członek zarządu nie jest pracownikiem spółki, konieczność ponoszenia przez spółkę wydatków na jego rzecz powinna wynikać z prawidłowo zawartych umów (np. cywilnoprawnych), a w przypadku ich braku z uchwał wspólników podjętych zgodnie z prawem albo mieć podstawę w umowie spółki, czy też wynikać z postanowień regulaminów lub statutu spółki, przewidujących zwrot należności z tytułu wydatków na rzecz osób niebędących pracownikami spółki. Tak argumentował np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 8 listopada 2021 r.

Zarobki członka zarządu spółki giełdowej w Polsce. Mediana wynagrodzeń członków zarządów spółek giełdowych ze wszystkich indeksów w 2020 r. wyniosła 842 tys. zł, co oznacza spadek o ok. 20% w porównaniu do poprzedniego roku, kiedy kształtowała się ona na poziomie 1,048 tys. zł. Największy spadek odnotowały firmy z branży FMCG (-31%), na przeciwległym biegunie znalazły się spółki handlowe ze wzrostem na poziomie 40%. W poprzednim roku po raz pierwszy średnie całkowite wynagrodzenie kobiet zasiadających w zarządach było wyższe niż wynagrodzenie mężczyzn - wynika z najnowszej edycji raportu “Wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych spółek giełdowych za 2020 r.” przygotowanego przez firmę doradczą PwC.

Compliance a odpowiedzialność członków zarządu. Funkcja członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się nie tylko z szerokimi kompetencjami w zakresie prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentowania, ale również z różnoraką odpowiedzialnością.

Składka zdrowotna wyliczana od dochodu. W projekcie Polskiego Ładu z 26 lipca pojawiła się niespodzianka w postaci obowiązku opłacania składki zdrowotnej przez członków zarządów spółek i fundacji. Wcześniej rząd nie wspominał, że planuje podobne rozwiązania.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z 16 grudnia 2020 r., sygn. akt II FSK 2244/18) zaskarżenie do sądu administracyjnego niekorzystnej dla Spółki decyzji podatkowej nie wpływa na możliwość procedowania w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki.

Mediana całkowitego wynagrodzenia członka zarządu spółki notowanej na warszawskiej giełdzie w 2019 r. wynosiła 1,2 mln zł - tak wynika z raportu „Wynagrodzenia członków zarządów spółek giełdowych w Polsce” przygotowanego przez EY Polska. Badaniem objęte zostały spółki należące do indeksów WIG20, mWIG40 i sWIG80.

Przygotowywana w Ministerstwie Aktywów Państwowych reforma prawa holdingowego wprowadza zalecaną przez UE doktrynę, zakładającą zwolnienie z odpowiedzialności (cywilnej i karnej) członków zarządu spółek zależnych w razie wykonywania wiążących poleceń spółek dominujących - wskazują przedstawiciele MAP.

Wiele przedsiębiorstw zostało dotkniętych skutkami pandemii COVID-19. W konsekwencji braku nowych zleceń bądź znacznego spadku sprzedaży produktów zdarza się, że przedsiębiorcy nie są w stanie na bieżąco realizować swoich zobowiązań pieniężnych. Jak w takiej sytuacji powinien zachować się zarząd i jakie ciążą na nim obowiązki?

W świetle art. 293 § 2 Kodeksu spółek handlowych członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności. Oznacza to, że można rozsądnie oczekiwać (i w świetle prawa wymagać), że członek zarządu będzie znał bieżącą sytuację finansową spółki, zwłaszcza wówczas, gdy grozi jej niewypłacalność.

W rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw znalazły się rozwiązania wypracowane przez Komisję ds. reformy nadzoru właścicielskiego. Komisja ta działa w Ministerstwie Aktywów Państwowych. Zmiany mają umożliwić odbywanie posiedzeń organów spółek kapitałowych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.

W związku z kolejnymi zmianami w prawie podatkowym, zwiększeniu uległ zakres odpowiedzialności osób zarządzających przedsiębiorstwami. Muszą oni dostosować się do nowych wymogów dotyczących raportowania schematów podatkowych oraz podatku u źródła. Za nieprawidłowości w tym zakresie grożą sankcje sięgające milionów złotych.

Do podstawowych umiejętności lidera lean – bez względu na to, czy zarządza pięcioma osobami, czy wielomiliardową firmą – należy osobiste przewodzenie wysiłkom kaizen. Wiąże się to z pozyskiwaniem i angażowaniem do współpracy innych ludzi, którzy zechcą podążać wytyczonym tropem zmian, wspólnie uznanych za niezbędne.

Jak kształtują się wynagrodzenia osób zasiadających w zarządach spółek giełdowych, a także osób pełniących poszczególne funkcje w zarządach spółek Skarbu Państwa?

Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok dotyczący przesłanki odpowiedzialności członka zarządu za długi osoby prawnej, polegającej na niezgłoszeniu wniosku o upadłość. Sąd wskazał, że członek zarządu może zwolnić się z odpowiedzialności, jeżeli wykaże m.in., że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające upadłości.

"ZWINNOLOGIA. Innowacyjne podejście do zarządzania zmianą", której autorami są Jarosław Rubin, Wiesław Grabowski, Marek Naumiuk, to pierwsza na polskim rynku książka opisująca zastosowanie praktyk zwinnych (agile) w zarządzaniu zmianą. Zrywa ona z klasycznym zarządzaniem zmianą, pokazując współczesne podejście, które zakłada, że nastawienie na informację zwrotną, dialog i eksperymentowanie to droga do sukcesu. Patronat medialny nad książką objął Infor.

Kwestia rezygnacji z członkostwa w Zarządzie spółki z o.o. budziła dotąd wiele kontrowersji – rozbieżność stanowisk dotyczących sposobu rezygnacji występowała zarówno w praktyce gospodarczej, jak i w doktrynie i orzecznictwie. Przyczyną niejasności w tym zakresie była niedostatecznie szczegółowa regulacja kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Przepisy wskazywały jedynie, że mandat członka Zarządu wygasa m.in. wskutek rezygnacji, a do jej złożenia stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie (art. 202 §4-5 k.s.h.). Kwestią sporną było natomiast to, komu członek Zarządu winien złożyć swoją rezygnację.

Mówiąc o odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o. należy sięgnąć do przepisów Kodeksu spółek handlowych, Kodeksu cywilnego oraz orzecznictwa. W przypadku dochodzenia roszczenia na drodze sądowej jedną z podstawowych kwestii wymagających zdefiniowania jest wyznaczenie granic tego roszczenia, a także poprawne określenie wartości przedmiotu sporu.

W celu ustalenia właściwej wysokości wynagrodzenia pracownika niezbędne jest dysponowanie odpowiednim porównaniem (benchmarkiem). W przypadku wynagrodzeń wyższej kadry zarządzającej cały proces jest dużo bardziej skomplikowany niż ma to miejsce w przypadku pracowników szeregowych.

W przypadku gdy egzekucja z majątku spółki z o.o. staje się bezskuteczna, to za jej zobowiązania podatkowe całym swym majątkiem odpowiadają solidarnie członkowie jej zarządu. Jednakże, powstanie zaległości musi nastąpić w okresie pełnienia funkcji członka zarządu, a on w odpowiednim czasie nie dokonał zgłoszenia wniosku o upadłość bądź otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.