Wolny zawód to pojęcie funkcjonujące w języku prawniczym, ale nie do końca sprecyzowane. W języku potocznym najczęściej bywa kojarzone z profesjami adwokatów, architektów, lekarzy, weterynarzy, psychologów, notariuszy czy radców prawnych. Jaką formę opodatkowania wybrać będąc przedstawicielem wolnego zawodu?
Hodowcy węży, ślimaków afrykańskich, jeży pigmejskich i innych zwierząt, których hodowla nie mieści się w definicji działów specjalnych produkcji rolnej - nie muszą płacić podatku dochodowego (PIT – osoby fizyczne, ani CIT – osoby prawne), bez względu na dochód jaki osiągają z tej hodowli. Jeżeli ci hodowcy nie mają użytków rolnych ominie ich także podatek rolny.
Rolnik może podjąć inną niż prowadzenie gospodarstwa rolnego działalność. Jednak produkcja wędlin z własnej trzody chlewnej, przeznaczonych na sprzedaż na niewielką skalę, którą można określić jako okazjonalną, powoduje powstanie przychodu. Czy rolnik, który jest zryczałtowanym podatnikiem, powinien się rozliczyć z otrzymanego dochodu?
Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, opodatkowani wg skali podatkowej PIT mogą skorzystać z odliczeń od dochodu (np. z tytułu przekazanych darowizn, wydatków na Internet), odliczeń od podatku (np. ulga na dziecko), a także z możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Przedsiębiorcy opodatkowani liniowo mogą jedynie zmniejszyć swój dochód o zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne, a podatek o składki z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego. Płacącym podatek w formie karty podatkowej zostaje tylko odliczenie składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Gdy małżonkowie złożyli odrębne zeznania, a następnie uznali, że chcą skorzystać z preferencyjnego opodatkowania, to do dnia, w którym upływa termin określony dla złożenia zeznania (30 kwietnia), mogą dokonać ich korekty składając wspólne zeznanie. Późniejsze złożenie oświadczenia, podobnie jak złożenie wspólnej deklaracji korygującej pozbawi małżonków prawa do rozliczenia łącznego.